Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 47, 21 November 1919 — LELO IA PUNAHOU KA LANAKILA O KA PAANI KINIPOPO PEKU WAWAE. [ARTICLE]

LELO IA PUNAHOU KA LANAKILA O KA PAANI KINIPOPO PEKU WAWAE.

Maliope o ka pnio haliana ana o na koiki o kc Kuia o Kamehamoha mc n» keiki o ko Kula Xui o Punahou, ma ka paani popo peku wawae nia ka roaouo 0 ka pule aku la i hala, ma ke Kahua Alekanekelo, a imua hoi o kekahi anaina nui o 5000 poe puni i na lealea hooikaika kino o kela ano, ua ahai ae la na keiki o ke Kula Nui o Punahou i ka lanakila o ka la a inoa moho hoi o na kula, ma o ka loaa ana ia lakou li« ekolu puni i ka elua a na keiki o ko Kula o Kamehameha. Hoko 0 na mnkahiki he umi n oi i liala ae nei, aole loa he hookahi makahiki iloko o ia manawa i nele ke aumeume o keia inau kula e loaa i kekahi o I&ua ka inoa inoho o na kula apan. lloko o kela mau makahiki lehulehu i hala ae la, e lilo īnau ana mawaena o keia mnu kula ke aumeumo ana i ka inoa moho, a ma kekahi olelo ana ac, he maii enemi kahiko laua no ke kahua kaua « kela ano. I kekahi makahiki e lanakila aua kekalii iualuna o kokahi, n i ka hoen ana mai i kokalii makahiki, e lilo ae ana ka lanakila i kekahi. Ma ka ulele ana o keia mau kula i kela pule aku nei, ua ikeia, o kela ka paani liahana loa i hooukaia iwaena o kelā ano paani ma koia kulauakauhale 1 iko ole ia kon.i lua. aku ana kokalii aoao « aha'i ana i ka popo, aka iloko o ka imo ana a ka maka, ua alaiia mai la ia aoao e kekalii aoao, a pau iho la ka neeu hou ana aku imun. K ikeia aku ana keka* hi i ke peku aku i ka popo i komo akt» ai i ka pahu, nie ka manaolana c komo aku nna i kana wahi i mak««tako ai, eia nae o hanle pahu wale ana na manaolana, aole walo o ka manaolana o ia ao* ao walo no i haule pahu, aka o ko na hoaloh.i i holo inahopo o ia aoao kekahi. E painkuli mau ana ka lewa i na 100 uwa a hooho hauoli mni kekahi hnpa mai o 'ke anaina i ko lakon wa o iko aku ana o aha'i ae ana kekahi kelki o ka lakou aoao i kau nui ai, i ka popo, t pola no hoi kekahi aoao. I ka ulele mua loa aua o keia mau hui ma kola In, a i ka hnlu sua o kckalii mau ininuke pokole o ka laua paani ana, he mea maopopo loa ua koho koke aku ka hapanui o ke anaina, e lil? ana ia Kamehaineha ka lanakila o ka la, eia nae mamuli o ka ulia pakalaki, ua hoohauleia iho la ko lakou mau ma* naolana. Ma" , ka inanawa i aneane ai e pau ka mauawa o ka hapamua o ka paani ana a ita aoao elun, ua loaa iho la ia Puuahou he ekolu piuii ma o ke komo ana o ka popo i ka pahu, ma ke ano ulia laki, momuli o ke ]>eku ana a Bcar)e, ko Punahou keiki o ka aoao hema o ka laina hope. Mamua aku o keia, ua hooke pu ia nn keiki ,o Punahou ahiki ho i-a i koe i ko Kamohameha pahu, akn, niamuli o ke pahemo ana o ka popo mai ia AuUI aku, kekahi o nn keiki o Knmehameha, me ka lilo ana aku o ka popo ia' Punahou, nele iho la lakou. Mahope iho o keia ua kaa hou mai la ka popo i& Kamehameha me ka lawein mal a hoea i ka laina 25 i-a. Maanei, ua hoao iho la o Ooleman, ko Kamehameha keikl haawi popo e peku i ka •popo no ka pahu, eia nae ua hala hu a< la ho hookahi iniha mawaho o ka paho Lpaa mai la ka popo ia Lydgate, kekah o ko Punahou keiki, mo ke peku ana aku hoL Loaa hou mai la no ka popia Coloman, a aha'i aku la i ka popi no 40 i-a, a o ia kokahi o na aha 'i ma mao loa i ikeia ma kela la. Ahai hoa no o Kamehameha i ka popo no eilma i-a ma oka holo pualu ana. Hoao hon no o Ooleman e peku, eia nae ua aul >iki iho la ka popo malalo o ka laau ke'a 0 ka pahu, kahi i makemakeia, a haule pahu hou no ka manaolana. Ma ka hapa hope o ka manawa paani ua lawe hou ae la o Kamehameha i ke kulana paio nio ka aha'i ana i ka popo ahiki.i ke koe ana he hookahi i a mai ko lakou pahu mi, a maniuli o kokaM ujia i ike ole ia aku e ka hapanui o ke anaina, a oiai e lulumi ana na keiki n na aoa6 a elua, e kau iho ana kekahi malnna o kekahi, a i ke kaawale ana ae, aia hoi ua ikeia aku la ua paa ka popo ia Pullen, kokahi o ko Punahou mau keiki. Ku laina hou ae la na aoao a elua, me ke kaa o ka popo ia Punahou. Ke haka pono aku nei kekahi mau keiki o Kamehameha, oiai hoi kekahi poe i nee aku ai no hope no ka makaala aua i ka popo peknia aku. I kela m ua neenee iki aku la o Lydgato o Ponahou ihope, me ka manao e haawi mai 1 kekahi pekii hoki i ka popo i ka wa e loaa aku ai iaia, aka, i ka wa i hemo aku ai o ka popo mai na lima aku o Mptt-49mith, ko Punahou keiki o ke kulana waena, no ke kiola ana aku ia I 4 y<lgate, a ma kahi o ka paa aku iaia, ua pahenio iho la ia a waiho aoa malak o kona Aau wawae. Aka, hopu hou iho la no la i ka popo me ka manao no o pekn mai, ā me he pa ana la na kekahi kikiab makani nui, pela no ka hikiwawe o kōni paa ana aku i kekahi o na keiki o Kamehameha a hina iho 1a oia Halo māhope o ka. laina o ka paAu o Kamehameha, a loaa iho la ia Kauiehamrha he elua pnni. L'a hoao hou iho keia mau hui e loaa he mau aipuni hou aku, eia nae ua hoonele like ia laua ahiki i ka pau ana o ka manawa i anlikoin ai, a lilo ae la ia Punahou ka inoa moho o na ku!ft:Sf>