Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 19, 14 May 1920 — E MAKEEIA KA OIHANA KUMUKULA E PONO AI [ARTICLE]

E MAKEEIA KA OIHANA KUMUKULA E PONO AI

M a ka ieka a ke Kahukula Nui MacCaughey o '► ii""Una ana mai i keia pepa, e hoakaka ana ia i ekuiii heluna nui o na kumukula e a'o ana malo- •' na kula aupuni o keia Teritore, i haalele mai ki i,i < »la ana. he hoike ana mai keia, he mea pono, Vu makaukau o Hawaii nei, me na kumukula, no .. 'i' > >piha ana aku i ko lakou mau makalua, i kela •r.<. keia manawa. me ke kauka'i ole aku, mai Amej ka n)ai na kumukula e holo mai ai no Hawaii nei. « • na kumukula i hanauia maanei nei, o lakou k«i -e oi loa aku oke kupono e noho a'o ma na kuh aupuni. Ua oi ae na manao makee iloko o'ka ■-apanui o ko kakou mau kumukula ponoi iho, no \a keiki liilii, me ko lakou ike a kamaaina i na keiki ma Hawaii ne, e lilo ai ia kamaaina o lakou • n:ea hoomaalahi mai, i ke ano o ka lakou a'o ana ku : na keiki maloko ona kula. < » ka hapanui o na kumukula mai Amenka mai, v.?. ho:o waie mai no lakou no ka noho a'o ana ma:.»k » <» na kula aupuni, no ka makemake e ike ia » * awaii nei. a no ka uku mahina nunui e loaa ana la4cou. ma o aku olaila. he mea liilii loa i ko la- • u »01100, ina ua loaa pono aku. a loaa ole paha, ; .i naauao o ka olelo Beritania i na keiki ma Haaii nei. o k<> kakou mau kumukula iho. ua hiki ia lakou ke h<_H.»manawanui, ma ka noho.ana ma na apana kuaaina. e hana kino ana, ma ka imi ana aku i kekalii mau mea e kokua mai ai i ko lakou noho ana; i:a hiki no hoi ia lakou ke hoomanawanui. ma ka ana aku i na meaai, emi mai o na hoolilo; a i v. ahi e kaa mai ai ka mana o keia oihana ia kakou. i a kupa o Hawaii nei, he mea pono i na/keiki e hooikaika ma ka imi ana i na makaukau apau o keia oīhana. Ma na moolelo o na hana i hoomaopopoia a na kumu Hawaii o na makahiki lehulehu aku nei i hala, ua ikeia ka holomua maoli o ka lakou a o ana, he naauao maoli no na keiki, ma na haawina hoo-

' naauao, i loaa ole aku i na keiki o keia manawa e j a'oia nei. me na loina holomua apau i .pili i ka j oihana hoonaauao ; a no ka mea, ua kamaaina na i kumu Hawaii i na keiki maanei nei, a o ka mea oi loa aku, aia iloko o lakou na manao makee, e haawi aku i ka naauao i na keiki o keia lahui. Nolaila, ua ili aku ke ko'iko'i, aole maluna o na keiki Hawaii wale no, aka maluna pu kekahi o ko. lakou mau makua, ka hoonaauao ana aku i na hanauna hou, e pii ae nei e lilo i mau kumukula no ko kakou mau kula aupuni. Ke uwe mai nei na poo o ka oihana hoonaauao. no ka lawa ole o ka haawina dala, no na kumukula, pela e hiki ule ai e loaa na kumukula makaukau loa. no ke a'o ana ina na kula au*mni ; o kela kekahi o na kuinu ano o!c loa ; koe wale no, ke alualu ana e loaa na uku mahina kiekie no kekahi mau kumukula. i oi aku no ka hana ame ka hooikaika o na kumu haahaa o ko lakou uku, malalo aku o lakou. Apuiii keia Teritore. ke ukuia nei kekahi inau pookumu kaahele. ma kalii o ka ekolu haneri dala pakahi o ka mahina. he ewalu ka nui o kela inau pookumu kaahele, ua like ia me iwakalua-kuma-maiia haneri dala e hooliloia nei no ko lakou mau uku mahina, he uku mahina hoi, no ka hoolawa ana aku r na kumukula he iwakalul-kumamaha, ma ka hookahi Jianeri dala pakahi no ka mahina. i\la keia ninau no ka uku o na kumukula, ke manao nei makou. aole e laweia mai, a noonoo ka ni nau pili ili. a pili paha i ka lakou mau meaai, uo ka -hooholo ana i ka uku. aka ma ke ana la o ko lakou makaukau. elike me ia e ikeia ana, e loaa like i na kumukula Hawaii kela pono hookahi. elike me ia i loaa aku i na kumu mai Amenka mai. ,