Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 33, 13 August 1920 — E HOOMAKAUKAU NO KA MANAWA WI E HIKI MAI ANA. [ARTICLE]

E HOOMAKAUKAU NO KA MANAWA WI E HIKI MAI ANA.

Ka ke 8eoato» OkaHM B. Kin«.' j Ma -kā, halawai «haipule o ke āhiahi Sabati nei maloko o ka luakini o Ka- 1 ; waiahao o ke Senatoa C. E. King ke ! ahikai o ia halawai, a he ku i ka aaauao janrie ke kuliu na manao paipai ame na | olelo a'o i haawiia mai. O kana kumu- ! manao o ka wehe ana mai e hoomākau? ' kau no ka manawa wi e 'hiki mai ana. ' l'a hookahuaia kana kumumahao malu- ' na o ka moe a Parao e paanaau la i na mea apau, oia hoi na bipi mompna ehik»| ! āme ha bipi Wiwi ehike, ā pejā boi na ' puj a palaoa momona ehiku ame na pu-n ! palaoa wiwi ehiku, he moeuhane i lilo |ai i mea hoonaluea loa \ ka noonoo o ! ke alii, a no ia moeuhane i kauohaia 'aku ai na kilokilo, na kuhikuhi puuone lame ua magoi o Aigupita e hele mai e Iwehewehe i ke ano o ia moeuhane, aole nae hooka'hi o ia poe i hiki ke wehewehe | mai, a o losepa ka i kiiia aku oiai oia •e.noho ana maloko o-ka halepaahao ia j wa, mamuli o ka hoike a kekahi o na ■kauwa o Parao fio ko loaepa weheweha nna i kekahi moeuhane ana oiai oia e pna ana maloko o ka halepaaho, a i ikeia ka pololei o na mea apau a īosepa i wehewehe ai no ko laua hopena. 1 ke kiiia ana o losepa a laweia mai imua o Parao, a hoakakaia aku ka moeuhane a ke alii imua ona, ua hoakaka mai la oia, o na bipi momona' ehiku makahiki momona iao ka aina, a o na hipi wiwi e-hiku ehiku makahiki wi ia maluna oka aina. Ua like no ke ano o.ka lmi o ka Inomona ia o ka aina mai o a o> n o na pu-a palaoa wiwi a olala ehiku, ehiku makahiki wi ia e nkali mai ani mahope o na makahiki momona ehiku. lloko o na inakahiki niomona a nui o ka ai maloko o Aigupita he mea pono e kukuluia i mau hale papaa nunui a e hoahuia ka hapalima o na meaai apau a kela ame keia kanāka e mahi ai maloko o ia mau hale papaa, a e hoomauia ka hoahu ana no na makahiki ehiku, no.ka mea, mahope aku o na maka'hiki nui o ka ai maluna o ka aina e hoea a e ukali tnai ana na makahiki wi e'hiku maluna o ka aina. Ua hookohuia mai o losepa oia ke ka--haka nana e hana ia haua a o ka hooInaka ana hoi o ko losepa pii ana ma ke ftnuu i aneāne like aku me Parao. Ua hooko o īosepa i keia hana iloko o na. makahiki ehiku, a ua ikeia ka nui o ka ai i hoahiiia māloko o na hāle paa, ā : tne ia ai i hoahuia i hoolakoia aku ai ha kanaka aole ma Aigupita wale iho no, akd, inai nā ainā pu kēkahi e ho'o-. puni mai ana iā Aigufiita, a haln lod aku i ka aina o Kanaāna, kahi o na kaikuaana o losepa ame ko lakou makuakane e noho ana, a o ke kumu hoi o ka iho ana mai o na kalkuaana o losepa e kuai i ai na lakou a i halawai ai lakou me ko lakou kaikaina a lakou i kuai ai i na kanaka kalepa e iho ana i Aigupita. Manao mua—"E hoonlakaukau no ka wa wi e hi'ki -mai ann. Ma ia hoike a ka moeuhanA a 'ke alii," wa'hi a Senatou King, "a hala ae na makāhiki nui 0 ka ai maloko o Aigupita e ukaliia mai ana ia mau makahiki e na mākahiki wi ehiku, nolaila ua hoomakaukauia he mau hale papaa i mau wahi e hoahuia aku ai ka ai iloko o na makahiki ehiku, a :ia manawa hookahi, ua hookohuia mai e ke alii kekahi kanaka nana e hoomakaukau a e 'hookele i ka hoahuia ana o ka ai, a pela hoi me ke kuai ana aku ke hi'ki mai na .makahiki wi ehiku. O lo»epa ke kanaka i hookohuia mai no ia hana, ā mamuli o kana kauolia ua kukulnia aku he mau hale papaa nui h hoahuia aku maloko olaila ka akahi hapalimā o na mea kanu apau e lona ana 1 kela ame keia kanaka. M He manawa keia no kela ame keia Hawaii e hoomakaukau ai iaia iho na lako no ka manawa wi e hiki mai ana. Elike me ka losepa hoahu ana i ka ai iloko o na makahiki ehiku, a i lawa ai ia ai no na kanaka apau maloko o Aigupita ame na aupuni e ae e hoopuni mai ana, pela na Hawaii i keia la e hoahu ai i kekahi hapa o ka la>kou msiu loaa o keia mau la no ka manawa wi e hiki mai ana. E hiki mai ana iu manawa wi, nolaila, oiai na ukuhana maikai e loaa ana i keiu manawa, he hana pono maikai a naauao na kela ame keia kanaka ka hoahu ana i kekahi hapa iki o kana loaā no 4ca wa e -hoea inai ana i maopopo ole aku kona hopena. Ua oleloia na kanaka liawaii he poe hiki ole ke inalama i ke dala, no na kanaka Hawaii o ke au i hala ke kupono o ia .olelo hooiloilo, aka no ha Hawaii o keia la he au hou keia o na kanaka Hawaii, he hiki ia hana hoahu ke hanaia. "I mea hoike no ka oiaio o ka'u e 01010 aku nei, mai ka mahina mai o lanuari ahiki i keia māhina he $300,000 a oi aku i hoahuia mai e na kanaka opio Hawaii iloko o ka hui inisua; i keia la ua loaa na home ponoi o kekahi mau Hawaii a ke noho mai nei kekahi poe n»tloko o ko lakou mau home ponoi. Ma ke Kekio Tract nui na hale nani malaila. a'u o ka ike ana i onaia e na Hawaii ponoi, malia paha aole i kaa na hoolilo no ke kukulu ana ia mau.hale. akā, ke noho la lakou maloko olaila me Ita lilo hoolinialima ole, a oiai e ōoho la inaloko o ia maU bale, ke ukil pu la i na hoolilo o ia mau hale; he like ole ia hie ko ka Maluhia Cottages, no .ka inea, no Kakela ia mau hale a he noho hoolima3ima wale aku no ko na.kanaka maloko o ia mau hale.

I lx na mānaira aHi t) ka maI alo ana ae ma ke alanui Kalepa makai iho o ka a ia'u i holo mai ai a :kaā pojro mawaho o ka banako a 6iho'pn ma, lehulehu nā wahihe Hawaii a' j | o ka ike ana aku e koku ana mawaho o | ke keena hoahu <lala, a mawaena o ia mau wahine he poe Hawaii wale no ka hapanui, e 'hoahu ana i ka lakou mau I wahi maloko oia keena. Aolo ;no hookahi wale manawa a'n o ka ike jsna i na Hawaii kane ame wnhine e 'hoahu ana i ka lakou mau ilala maloko ! o ia keena, aka no na manawa lehulehu, āihlki no i keia manaWa, a o ka'u ' o iini mau nei e hoomauia aku ia manao āme ia hana hoahu a na* Hawaii ma nei mua aku, i mea e hiki ole ai e hookoia na olelo hooiloHo a keknhi poe hiki ole na HaWaii e hoahu a e malama , (lala. He olelo oiaio ia no na kanaka Hawaii o kela au kahiko i haln aku la, ' aka no na Hawaii o keia au, ke manao ( nei au aohe i pili ia mau olelo nema ia I ka;kou. I "Na hale papaa a hoahu ai—He lehulehu na hale papaa e.ku,nei i nei mnu la J maloko nei o Honolulu—aia ka Bnnako ( a Biihopa ame na banako e ae; ina e hoāhu oukou i kekahi mau hunahuna o 'ka oukou mau kenikeni maloko o na banako, i ka pau ana o ka makahiki e | loaa hou mai ana ia man dala me na I ilala puka pii, he hoahu ana ia i ai no jka manawa wi e hiki mai ana. Eia hou, aia ka Ahahui Paionia hoaie dāla, ina e I lawe oe i mau kea a uku mau oe a piha na makahiki he umi e loaa ana he mau ! dala nui ia oe me ka puka pu o in mau I dala au i hoahu ai, a ina makeinake oe [ e kuai i aina a i hale nou, <ia hiki ia 1 oe ke aie dala ia hui a na ia liui e kukulu i hale nou maluna o ka aina au i kuai ni, me kou noho maloko o ia hale me ka uku ole i ka uku hoolimalima, o ka f uku hoolimalima wale no au e uku ai I oia kou hookaa i kou aie i ka ahahui . Paionia a hiki i ke kaa ana o kou aie, ; a lilo ia waiwai nou j>onoi a no kau i mau mamo aku. I "Eia hou—aia ke ku nei he mau hui hoopukapuka <lala, ina no kou komo ilo-j-ko o ia mau hui me kou lawe i mau ma- ; hele, i ka manawa pono e ohi ana oe i jka pomaikai. O ka 'hope loa o na hale papaa au e hoaliu aku ai i kau niau <lal i oia no ki Hul Hoopaa a Panni Ola. 1 J leou uku pololei ana i ka uku kaulele a [ pi-ha n'a-makahiki i aelikeia e oe me k:i . hui inisua, e ohi ana oe i na pomaikai i j 6i loa aku i kau i hoahu aku ai me ia hai, o ia hana au e homakaukau ana oe no ka mana\ya wi e hiki mai aiia, aole nou wale iho uo, aka no kau wahine ame kau mau keiki mahope iho o kou ana mai i keia ola ana. He nui a lehulehu wale ka poe i komo iloko n |ia hui i ehi i na pomaikai i keia la, a i I loaa hoi ka pono ame ka pomaikai i na ohana o ka mea i komo i na hui inisua. ! Nolaila, e na hoa Hawaii, e hoahu i ka | onkou mau wahi loaa lilii nialoko o keia mau hale papaa ae la, e hoomakaulkau« hb ka manawa wi e hoea mai ana, elike me kā loaepa i hoahu ai a pakele na ola o na kanaka mai ka make mai n | k.a wi iloko o na makahiki wi ehiku, pela no e palekana ai na Hawaii mai ka j poino mai o na la e hiki mai ana, ke hoahu i ka lakou mau loaa i keia la. | "Aohe kumu holomua o'na lahuika- . naka e e noho mai nei mawaena o ka- ! kou o keia wale no, oia hoi, ko lakon , hoomakaukau ana ia lakou ma o ka hoāhu ana i ka iakou mau hunahuna dala J liilii, a i ka manawa pono ua hoohana ia mau loaa liilii a loaa ke kuonoono | ia lakou; ma ka nana ana he oi aku ka • holomua o na lahuikanaka e e noho nei ] mawaena o kakou mamua o kakou na iHuwaii, a i mea e kaulike ai kakou me | lakou, e pono e hoohalike ia kakou me ! lak*ou ona ka ai 'pakiko ana, ka hoonie •hoahua ana i ka mea hoahu mamua o na , mea hoolilo aleu. I keia mau la e ikeia | nei ua nunui maoli na ukuhana e loaa i nei i kekahi poe, o keia na Ia nui o. na ! pomaikai, a oiai e ohi ana i na pomaiJ kai he nui i keia mau la, he pono e • hoomakāukau 110 ka manawa wi e hiki ( inai anā, e hiki mai ana ia, o ka poe i ' homakaukau ia lakou iho e palekajia | ana mailoko mai o na popilikia, a o ka poe hoomakaukau ole e hiki mai ana ko : lakou la e auwe ai. E lilo na dala i | hoahuia i mau kaulahao e hoopaa ana i na Hawaii maluna o ke ka>hua o ke ku- | onoono ma nei mua aku. I —