Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 33, 13 August 1920 — He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika. [ARTICLE]

He Moolelo no TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika.

MAHELE 11. I kela komo ana aku no a ua o A!abaki Wepa iloko o ka hale e nolio niai ana o Abua Muraka, ike koke aku la no oia ma ka helehelena o kela kanaka, aole he manaolāna no kona hookuuia mai. no 'ka mea aia ka uahoa ame ke kuoo ma k«»na mau maka, aole no nae ia he kumu nona e kuha'u ai, ; t ka komo loa aku la no oia ahiki i kona ku ana imua oke .•iU» o ka 'helku o• kela ]>ualikoa. N'ana j)ono mai hi o Abua Muraka ma na maka o Aiabaki \\ epa no kekahi mau sckuna, alaila ninau mai la me kela leo kuoi.» mau ona: "Jleaha kāu i makemake ai e ike ia'u?" wahi ana me kela niau no u kona nana ana mai ma na maka o Ua Lukanela W opa. "I hele inai la au 110 ke noi aua aku i kou oluolu e hookuu mai ia'u mai ko'u nohopio ana." "I'ela i'o ka hoi! Ua ike no oe he hana hiki ole loa ia'u 1 (.• ae aku i kau noi, o kena ano, pehea la i hele mai ai e iu.ouluhua i ko'u 11001100?" "Aole 110 au i makemake e hookuu mai oe ia'u me ke kumu maikai ole, aka e uku aku no hoi au ia oe." wahi a Ala-j l»aki Wepa, me ka manaolaha'iloko ona, e hoea mai ana i wa a kela kanaka e ae mai ai i konā mākemake; | Xo kela mau olelo a Alahaki W'epa, ua noke okoa ae la o Aluia Muraka i ka akaaka.me ka.leo nui. a i mai la: i "Me keaha auanei oe e uku mai ai ia'u, i wahi e loaa a : kou hele lanakila aiia?-, Me kena mau lolē nahaehae anei ou, x i ole. aia paha he.mau hanen paona niho elepani au e huna mai nei maloko oko kuka. E ku koke oe a hele pela inai kuu alo aku, me ka hoouluhua hou ole mai o kauoha i nku auanei au i kekahi o ko'u poe kanaka e liahau ia oe me; ka huipa!" | Aole nae i lilo kela māu olelo hoomaka'uka'u a Akua Mu-j laka. i wahi e hopohopo iho ai ua o Alabaki Wepa, aka koi paakiki aku la no pia e hooloheia inai kana mail hoakaka, a o ia kana o ka i hou ana aku: "Auhea oe e Abua Muraka, ina e hiki ana ia'u ke liaawi aku i ke gula, elike ka nui me ka mea hiki i na kanaka he imii ke auamo, e ae mai ana aiiei oe e hookuu ia'u, me ka Ihwc ana aku no kahi i noho ai o kekahi komisina Pelekane?" ' "Ua pupuleia paha oe e kamailio mai nei ia'u i kena mau o'elo!" wahi a Abua Muraka. me kona piha me ke kahaha. "Maihea mai i loaa ai ia oe kekahi gula, elike me kena ka nui?" "Ua maopopo ia'u ka'u mea e kamailio aku nei ia oe, ua ike maka "au i kahi i hunaia ai o ke g*ula, a ke hoohiki aku nei au imua ou. owau ponoi ka mea nāna e alakai ia oe aiue kou ;jiau kanaka. # no kahi i yy'aiho ai",Q ke gula» eia nae o kou kuleana ma keia aelike a kaua. fce umi wale no kanaka e kauniaha i ke gulaya o ke koena aku, aole ou kuleana ia inea." * No keia mau hoakaka a Alabaki Wepa. pau loa ae la ka akaaka ana mai a Abua Muraka, me ka ike ana mai, aole he mau olelo paani wale no ka kana pio e kamāilio ak'u nei iaia, aka he kuio maoli no. me kona ike ana iho, ina e loaa i'o aku kela gulaja'ia, oia kekahi o na kanaka waiwai, me koiia ninau okoa ar.a mai: "Ina au e ae aku ana i kena manao ou. pehea ka loihi e hele aku ai a lioea i kahi i hunaia ai o kela gula?" "He hookahi pule okoa e hele ai mai keia wahi aku. 110 ko knkulu hema. e hoea'no kakou i kahi i wailio ai o kela gula." "Ina e hele i'o aku ana kakou. mamuli o kaU olelo, a i loaa i»le ke gula ma kahi au e kamailio mai nei, ua hoomaopopo 110 nei ia oe i kou hoopa'i ?" "Ina aole e loaa ana ke gula ma kela wahi. alaila e pepehi niai no oe ia'u a make. Ke kamailio wale aku nei 110 au ia <»c me ka oiaio loa, no ka mea ua ike pono ko'u mau maka a elua i ka hunaia ana «1 kela gula iloko o ka lepo. aole wale iim he gula a na kanaka he umi e auamo ai me ke kaumaha. aka ua nui loa aku, e kaumaha ai na kanaka he kanalima. J'- lilo kela inau gula apau i waiwai 11011. ina e alakai ana oe ia'u, a waiho aku malalo o ka malu o na Pelekane." ) "Ina pela ke ae aku nei au i kou manao, o ia hoi. e loaa j 110 ka lanakila ia oe, ina e kaa mai ana kela gula malalo ol ko'u malu. ua'paa anei keia aelike mawaena o kaua?" "Ae. aole loa au mea e hopohopo-ai, no ka mea no'u po-n-»i keia makemake. a ina ua lilo kela gula ika poe okoa loa. maluna iho o'u ka auamo ana i na eha.eha o ka hoopa'i au e j kau mai ai." | "Ua holo ae la keia mea mawaena o .kaua, a ina no ho. | « linia poe kanāka e kaumaha ana i ke gula, e hookuu no aa i ia oe e liele me ka lanakila, a mai keia manawa aku. ahiki ii ke kaa ana mai o kela gula malalo o kou malu, e noho ana no oe he pio malalo o ko'u mana." 1 "Ua pono kela, aole a'u mea e ku-e aku ai. Ma ka ia apopo e hoomaka ai ka kakou huaka'i hele no kalii i hunaia ai o kela gula." wahi a Alabaki Wepa, me kona kanalua £>1: n<> ka loaā o ka'lānākila iaia. II aawi niāi 'la o Abua Aluraka i kona ae. ma ke kunou aua inai o kona peo. a oiai, ua pau ae la no na mea i makemakeia nia kela kukakuka anp., kauoha ae la o Abua Muraka i ke koa kiai e hoihoi hou aku i kaua paahao ma kona wahi mua. I ke ao>! ajfi£.jae nia kekahi la māi, ua hookahahaia aku ti4 koa i kaloaa ana aku o ke kauoha ia lakou. e hoomau ma ka lakou huaka'i. eia nae. o k.a mea nana i hooi ae i ko lakou kahaha. o ia no ka hoohuli ana o ko lakoii alahele mai ke kukulu liikina-akau, a i ka hema; nolaila ma kela po a Ta*ana ame'kona mau hoa mapu o ke komo ana aku iloko o ka p-t o ke kulanakauhaie o na kanaka Arabia. aia na koa Abeke hoomoana mai la ma ka hikinā aku o lakou, he mau mile wale 110 ka mamao.Oiai hoi o Alabafci Wepa e moeuhane la. ma kela po 110 kona hookuu lanakilaia mai e na koa Abesinia. pela hoi o \bua Muraka ,e hl aa a ,lie a °^ e e amoe ' | al ī a mea o ka nui.o ke kuko, no ke gula. he mau la kakaikahi wale no koe a lakou e hele aku ai. o ka hoea no ia i kahi o ka pomaikai. aia hoi o Aiiiaka Zeka. ke haawi la i kana kau<'ha i kona mau lukanela. e hoomakaukau i kekahi puali nui " k<_» lakou mau pukaua. me na holoholona. 110 ka hele ana a'<u e kii i ke gula, i hunaia ma kahi o ka liale o Tazana, i l'lo i puulehu. Ma kela manawa a Amaka Zeka e haawi la i ke kauoha i l'<»na mau lukanela, aia o Trzana mawaho niai o ka halelole silika kahi i hoolohe ai i ka lakou niāu olelo, e kakali v « ale ana no oia o ka hoi aku o kela poe no ko lakou mau 1 n uhale. o kona wa ia e iloko, no huli ana i kana eke ili, me kanā mau iriaksiias. ....

I ka pau ana.nae o ke kukakuka ana o Amaka Zcka me' kona mau lukanela, heino nui aku la iwaho, me ka hoi ana | aku a mamua o ka hale o kekahi lukanela noho nui iho la, me ka noke ana i ke puhipaka, a waihoia iho la ka halelole J silika .o Amaka Zeka me ka mea ole nanā e kiai. , j I kela ike ana no o Tazana, ua mehameha oloko o ka hale-1 lole o kona hou aku la no ia i kana paKi, uia kahi o ka hale- \ j lole he eono kapuai ke kiekie mai ka lepo ae, he hookahi no| ia koe ana, o ka liamama ae la no ia ohope o ua halelole nei, j i ine ke komo koke ana aku o Tazana iloko, aia no hoi o Cnka, 1 j k e ukali aku la mahope pono ona,.aka no Tagala nae, ua emi; l?iku la oia ihope o kahi pouliuli, a hoi hou aku la no kahi i; ku ai o ka hale i hoopaapio ia ai o kā wahine, nq ka mea j | aia wale no kona noonoo 110 kela wahine, no ka lilo. niai iaia, a hoka hoi o Tazana, • | Ke nihi hele la ua inapu nei me ka makaala loā, o ikeia | mai auanei oia, aia hoi mamua pono o ka puka o ka hale i j hoopaaia ai o Jene Kelekona, e noho ana he elua mau Paele kiai. maluna o ko laua mau noho, a e u noke ana i ke kama- ! ilio; a aia no hoi o Jene maloko o ka halelole kāhi i lioho ai! me kona mau lima ame na wawae. ua paa i ka liauhoaia i ko' kaula. * ' j Oiai nae o Jenc Kelekona e paa la rita ke ano he pio, ke kali aku la kona manaolana, ina aole e loaa ana iaia ka pale* j kana, ma o ka hoea mai o kona mau kokua, alaila, mannia " j ; kona kuai hooliloia ana aku no na hana hāumia, e lawe; okoa ae ana 110 oia,-i kona ola 'ilio, ma o ka ai ana i ka laau-1 make. a i ole hou nb iaia iho me kapahi. i Aia o i aga!a ke kokolo hele ae la no kekahi aoao o ka j hale me ke kiei ana mai, a ike i na kiai e noho ana, ina paha ! he noonoo ko kela mapu elike me ko na kanaka. ina aolv? ana hoolalau wal.e anā mawalio. aka, o ka hele pololei māi 110 kona a komo iloko. no ka mea, ua lilo kela lole ana cj koni'o la imea e kuhihewa mai ai na koa kiai. o kekahi no j pāha o na lukanela o Amaka Zcka, aole e hoopilikia wale ' mai ana kela mau kanakā iaia. j 1 kela ike ana mai o Tagala i na koa kiai, uā emi hou aku • la oia iliope. no ka maka'u. o kiia aku auanei oia i ka pu. no ka mea, ua hele a kau ka weli i na mapu, 110 na pu 11 na ka-1 naka, o kana nae i noonoo wale iho ai no, ina he kumulaau • kokoke mai kekahi, ina aole ona kanalua iki, i ka lele ana 1 mai nialuna o kela mau kanaka kiai, me ka penehi ana aku I ia laua a make, alaila lawe aihue aku ia Jcnc Kelekona me j ka maalahi loa. | I ka nele ana nae o ke ma kela wahi, nolaila j noonoo iho Ia o Taga?a i kana mea e hana ai. o ia.no kona lele na mai a kau iluna o kela hale, a mailuna aku oia e lele aku ai maluna v o na kanaka kiai, ana no e manao la, he hana maalahi loa nana, ke naliu ana aku i'ke kanaka mua a niake me kona mau lima. a mamua o ka hiki ana i ka lua aku o na kanaka ke hoopilikia mai ia?a, e lilo ana no oia he pio nana He oiaio, me kela 11001100 110 kana mea e hana mai ai, o ka neenee aku la 110 ia o Tagala a kaawale ihope o ka hale, hoomaka mai la e holo, ine ka lele ana mai a kau ana ilUna 0 ka hale, eia nae aole he hiolo o ka hale, no ka mea ua paa maoli no ka hanaia ana o na paia, a hoomaka mai la oia e nee imua, a iwaenakonu o kaupoku, ua hiki iho la ia wahi. a haule ana ua mapu nei iloko a ka hale. . . - 1 ka lohe ana aku lioi o na kiai e noho ana mawāho i kela haki ana iho o kaupoku o me ka haule pa-hu ana j iho o kekahi mea nui maloko o ka hale, ua ku koke ae la j laua a holo mai la iloko, a no ]ene Kelekona hoi. ua; olokaa aku la oia i kona kino, a pili loa ma kekahi paia, 110 ka mea i ka wa i haule iho ai o Tagala, aohe wa a pepe oia, j 0 kona. lole nae ka i paa 1' kekahi o na wawaē o ka mapu. j No kela hooikaika o Jcrte i ka huki i kona lole, loaa iho la ' ka ike i ka mapu. o kela pahā ka wahiiie ana e ake loa la e lilo aku iaiā', nolaila kulou iho lā oia, a hapai āe la ia Jen« Kelekona iloko o kona mau lima puhuluhulu, a no. kd kuluhewa loa o ua o Jene, o kana Tazana paha kelā, uā'hoohauoii loa ia mai kona manao. ' . Maloko iki iho o ka puka o ka hāle i f kliī iho ai.na kiai. me ka alaalawa ana o ka laua nana ana ma o a maanei iloko o ka hale, aole nae o laua ike aku i ke kumu o ka halulu a laua i lolie aku ai, o kekahi kumu, mahiuli o kā pouliuli oloko o ka hale. aole no hoi he ikeia akn o ka mapu, iio ka mea aia ua holoholona la ke ku malie loa la i kahi hookahi, e ieakali mai ana, o ke koino aku o kela māu.kanāka iloko, no ko laua ku malie no nae i kahi hookahh aole he hana e ae a ua mapu nei e noonoo la, o ia no kona imi ānā i wahi nona e palekana ai. me kana waiwai makāmae. Me Jene Kelekona. e hii la iloko o kona mau lima, o koiia hooniaka mai la no ia e holo imua, ia hooJcu'i ana aku me na kiai, ua liina aku la ua mau kānaka nei ilalo. a oili ana keia iwaho. a mamua o ke ala ana ae o ua rtiau kanaka nei iiuna, aohe wahi mea a ikeia aku o ka mea nana laua i hooku i mai. 110 ka mea aia o 1 agala, ke holo la me ka puahiā. mahope o na kauhale lehulehu, no kalii o ka pa, a iloko o ka manawa pokole loa ita haule aku la ua niapu nei nowahp o ka i>a, me ka paa no ia Jene Kelekona. No kela mama o'kona hoopakele i.ka holo. a hui pu iho me ka nui o kona ikaika, e hapai la iaia, uamanaoio loa ua .0 Jcnc Kelekona, aole kela he mea e aku, aka o Tazana 110 ia, ka i kuhihewa loa ai, ua make, i ka poka. i kiia aku iaia e na kanaka Arabia. Aole ona manao, he mea kekahi i like aku ka ikāika ame ka mama i ka holo elike nii; kanā kane, o kela wale 110 ke kumu nana i hoolana aku i kona manao, aia oia malalo o ka hoopakele ana a kana kane. 1 ka lioea ana aku o Tagala no kahi o ka pa laaU, he hookahi 110 ia lele ana aku, o ke kau 110 ia iiuna, a he hana niaalahi loa ka I'ekei ana aku a haule fcna mawaho o ka pa. a i.ka wa i. pinana aku ai ua mapu nei iluna o ke kumulaau. a hoomaka aku la e holo me ka mama, elike no hoi ine ka 1 azana hana mau. i ko lāua wa e hele pu ana iloko o ka ululaau, ua pau loa ae la ko Jene kanalua no kona hoopkele aka o kana kane no ia. ' No ka mile hookahi a oi kela liolo ana aku a Tagala me kana waiwai makamae, hoea aku la 6ia no kekahi wahi pouaha oneaneā, malaila i Jele aku ai oia mailuna aku o ke kumulaau. me ka waiho ana aku ia Jcne ilalo o ka honua. a no ka manawa mua loa akāhi 110 a komo mai ka manao hoohuoi iloko ona. aole paha kela o kaiia kane, no ka mea he okalakala maoli ka lawelawe ana ā keia niea iaia. * I wahi nae e hoopauia ae ai kona pohihihi, kahea okoa mai la oia i ka inoa o Keopi Kelekona, aohe nae he panē i loaa| alai. aka uhae ae la o Tagala i kona lole e komo ana, ia wa' i ike pono mai ai o Jene Kelekona.-eia ka, o ka mea ana i kuhihewa loa ai o kana kane 110 ia. he mapu nui me ka hele-1 helena pupuka, ke ku aku ana imua ona. _ I I kela ike pono ana mai o ua o Jene i ka helehelena pupuka o kekalli mapu kino pilikua, ua huli aku la kana nana ana i kahi e. me ka hoopau ana ae i kona manaolana no kona palekana. koe wale 110 ke kakali ana aku o hoea mai 0 kona hopena. . 1 Aia hoi ma kahi kokoke i kela wahi a Tagala o ka hookuu ana iho ia Jene Kelekona. ke hoekepue mai la kekahi lion i pololi, me ka nana ana mai i keia mau mea, a ke noke wale . la no kona alelo i ka palu, no ka mea ke wainui la kona 1 waha no keia meaai ono loa, ka mea i laweia aku a kokoke imua o kona alo. j E hoomanawanui iki mai kaua e kuu makamaka heluhelu ma keia wahi, a e hoi ae kaua a kilohi iiou aku maloko o kahi o na kauhale ō ua kanaka Arabia. j J kela komo ana aku o Tazana noloko o ka halelolē o Aniaka Zeka, ua okioki aku la oia i ka pela o ka moi o na Arabia. np;ka manao, ua hunaia na pohaku makamae mai laila, aole nae he wahi mea i loaa aku iaia, wehe aku īa no

' hoi oia i kekahi pahu e waiho ana, pela me na ukana oloko, j o k.ekahi eke, me ka hoomokaki ana i o a ia nei, aole no he I wahi hoailona no kona ike aku i kana waiwai. ua noke ia J oloko o kela hrflclole i ke kuekaa ma na ano apau, aole no |i loaa kana mea e huli nei. j i ka loaa ana aku o ka ike i ua o 1 azana, aole maloko j Ikela haleiole, kana eke ili ame na pohaku makaniae, manao | iho la oia. aole 110 paha i kaa akn kana waiwai inalalo o ka ; malu o Zeka. koe wale no ina, aia ma kona kino 'kela waiwai, pela i loaa ole ai -iaia «ei, aka iiae iua i'o. aia ; i kela Arabia. e hoēamai ana i ka .manawa e kaa liou mai ai ; malalo o ka malu o ua o Tazana. | j Oiaio aohe \Vaiwai e hoopau manawa wale ai 110 maloko u . kela hale, liooholo iho la ua o Tazana. o ka hana aku o kela j ! mnawa, o ia no ke kii ana a kaili mai i ka wahine, mai konaj | wahi i lioopaaia. ai, nolaila. haawi mai la oia i ka hoailona) j ia Cuka a hahai aku mahope ona, o kona hemo »ku la.no [ ia iwaho. ma kela puka o ka halelole. ana i oki ai i ka pahi. j ! a hele pololei aku la no kahi i ku ai* o ka liale o -ka wahihe ! paahao. > •• j I O ka mea nana i hookahaha loa mai i kona noonoo, nia ( j keVa inanawā o kona hoea s ana aku nowaho o ka halelole,; aole o Tagala ua kuhihewa oia, aia' 110 la kela mapu ma I i waho kahi J kakali 'mai ai ia laua nei, eia ka aole, a oiai ua | kamaaina 11 j ua o Ta?.ana i ke ano o na mapu. o k:i manao ! mua i oili ae iloko ona, malia iia maka'u kela holo- | holona, a ua haalele īnai ia laua. me ka holo ana aku nolokoj o ka ululanu e pee ai. j | Oiai nae ua o T.azana me koiia hoa mapu e hookokoke aku j ' la i ka hale i hopaaia ai o Jcne Kelekona. ke ike aku la oia : ka akoakoa o kekahi poe kanaka mamua o ka puka o_ka hale. ua hele hoi kela poe a piha me na manao pihoihoi. aj j 110 kona hopohopo. o.ikeia mai auanei o Cuka, e na kanaka.j , kauoha aku la oia i kela mapu e hele oia ahiki i ka pa laau. j ' ma kekahi wahi a ua o Tazana i kuhikuhi aku ai. alaila e jkakali mai oia aliiki i ko ia nei oili ana aku. o ko laua henio ■ like 110 ia nowaho o ka pa. ' | j U"a maikai kela manao ia Cuka. o ka mio'aku la no ia o ua j I mapu nei, e aloalo ana ma kahi pouli. ahiki i kona nalowale ! aua'aku, oiai hoi o Tazana i hele pololei aku ai no kahi e lakoakoa mai ana na kanaka. e huikau like ana iwaena o na | Paele ame jia Arabia. no ke ake wale mai 110 e loaa iaia ka j ike. 110 ke kumu pioloke o kela poe. a iloko nae o kona iini |c ike i ke kunnf Q ka pihoihoi o kela poe kanaka. ua poina l'loa oia. i kekahi mea ano nui loa, o ia 110 kana laau ihe ame j kana panapua. aia no kela mau meakaua me ia .he mau! kumu hoi e hoohuoiia mai ai oia, no lea mea oia hookahi j wale 110 iwaena o ka nui o na kanaka, me kela meakaua. Me ka« noonoo ole ae ia mea he maka'u no ka ikeia mai. i-ua kamoe pololei- aku la ka hele ana a ua o Tazana no kahi J 0 ka puka. o kona hoea aku no hoi koe i ka puka, ra paa niai j la knna poohiwi i kā hopuia e kekalii o na kanaka Arabia. J lalauia ana mai o ka pulo'ulo'u ma kona poo. a hukiia aktt 1a me ka hooho ana ae o ua kanaka Arabia nei: "Ea, J , hoi keia ?" ' ' npko o na l'a apau o ko Tazana nolio pu ana me na holoholon,a. aole loa oia 1 māa i ka hoopau manawa wale ana, ma ka hoakaka ana aku i kekahi liiea. no'kona ailo iho. pefa hoi ka hoopau manawa ole. ma ka hoao ana mai e kamailiO. i aole oia he ilio hihiu hae, iloko o ka aalm huluhipa. | tfakaiia no a pau kē kainailio ana mai a kela kanaka Ara- ; bia ia Tazana. o ka paa koke aku la 110 ia o kona kania-i i ' ka'hopuia. uwoki oe e lewa|ewa ana ke alelo i\v r aho. īne j kona hoomau ana aku no i ka hele ana iinua, e kukulu ana i 1 ke Ai*abia mamua o kona alo, ua hana oia i kela j hana, i ole ai e ki mai kekahi o na Paele a Aabia paha i kanāiipU malruna oia nei. ' lbkVkela onoupoo ānā akii'o Tazana iaia o ka iiui o na kanāka Arabia ame na Paele, ku imua o -ka hale i hoopaāia ai o Jeric Kelekona. a iloko o ka manawa' pokole loa, aia keia iloko o ka hale kalii 1 naiia ai, me kooa.ike āna ihō. aole ka wahine opio maloko o kela hale. aka/hōnL iho la oia i ke ea hohono o Tagala. a mappopo koke iho la no iaia. ua lilo kela wahine i kajnapu. nplailā hoonunulu ae la ua o Tazana i kona leo, e hoike mai āna i kona heifc a, piha loa i ka huhu me ka hoonaukiuki 110 ka hoao ana p jccla mapu e apuhi inai iaia. Ua makaukau na kanaka Paele e pohai la mawaho o ka j puka .e konio, āku iloko o ka hale. ā e hopu aku ia Tazana a paa. a i ole e pepehi maoli aku no paha iaia a make. i ka wā nae i lohe ākii 'āi i Jcela leo nunulu. o ia no oe o ka leo o kekahi giorila pilikua-. ua kuha'u hou aku la lakou iwaho, me ka aa ole o kekalu' o lakoii e komo mai iloko o ka hale. 110 ka mea.ua kuhihewa kela poe kanaka he mau holoholona ahiu paha koloko. Akoakoa ae 1a ua poe kanaka nei i kahi hookahi. me ke' kukakuka ana i ka lakou mea e hana aku ai, 110 ka mea, me ko.lakou inau maka ponoi, i ike aku ai lakou i ke komo an.i o kekalii kino kanaka iloko o ka liale. eia nae me' ko lakou maii pepeiao ppnoi, ke lohe aku la lakou i ka leo nunulu o kekahi gorila. a mānao nui iho la, malia paha ua hoea mua kekahi mau holohPlona iloko. a 110 ke komo ana aku o kekalii kanaka i malihini loa ia lakou nei, pela i nunulu ae ai kekahi hololiolona. J Oiai hoi o Tazana e noho la maloko, a i na kanaka Paele hoi e kunana.la i ka lakou niea e hana aku ai, Ua ike ae l'* o Tazana i kekahi puka e hamama ae ana maluna o kau : J poku o ka hale, o kona pinana ae 1a no ia a kau ana iluna o kaupoku o ka hale, a lele aku la ilalo, 'me ka holo ana' aku, aia ka pono o kona kaawale loa mai na kauhale aku, 0 loaa iiiai aiianei'oia, a paa i ka hopuia, a i ole kiia mai paha i ka^pu. Ma kela holo ana nae a ua o Tazana. ua nalowale ka hohono o 1 ag-ala, e hiki ai iaia ke hookolo pololei aku mahope o.ka meheu o kela mapu, e lawe aihue la i ka wahine opio, waliine ana i makemake loa ai e lawe mai i kokoolua nonk v . me ka maopapo mua ole nae iaia, o kela 110 o Jenc, kana wahine alpha. O ke kakali hoi ia o Cuka tna kahi a Tazana i kauoha aku ai iaia e noho oiā malaila e kakalī ai hiki i ko laua hui hou ana, a i kona lohe anā mai i ka walaau tne ka uwa o na kanaka* me o ka lakou mau pu, o ka pinana koke aku la no ia o lia inapU n'ei iluna o ka pa, a nalowale aku la iloko o ka ululaau, no ka mea, ua lilo ke kani o ka pu i mea j.maka'u loa naTakou, ke holo la ua mapu nei me ka puahia, 1 me ka noke anai ka namunamu, no ka lilo o kona luhi i mea ole. me ke pohō wale o kona mau manaolana, no ka ai i ( kekahi mau niēāai ono loa a na kanaka Arabia. I O ka hana a kela poe kanaka Paele, o ka hoōko ana aku. mahope iho o ko lakou kukākuka ana. o ia no ke ki ana aku 1 kekahi mau piha pu iloko o ka hale, alaila koMo nui aku la iloko. k€"alaalawa la ka lakou nana ana ma o a maanei. ao)<i lie ikeia aku o kekahi imea. aole *ioi kela kanāka ā lakōu i i ike ai i ke komo ana nōloko o kā hnle. r r ' Ia Tazana o kā haalelē āuā ākui' kā hale, i oili mai ai oia iwaho, ua holo pololei aku la oia no kahi ana i nianao ai, malaila 1a hoi oia e halawai pu ai me Cuka. eia nae aole he ikeia.aku o kela mapu malaila, o keia kekahi mea nana i hookomo mai i ka manao hoonaukiuki iloko o ua o Tazana. I No kela lawe aihueia ana o ka wahine, a hui pu iho me ka haalele ana mai o kona mau hoa iaia, pela ka maopopo ole o kalii e loaa hou āi o kana eke ili o na oohaku momi maka- | mae. aole i kana mai ka huhu me ka pii o ka inaina o ua o Tazana, iaia i pinana aku ai iluna o ka pa, a hoomaka aku la e holo maluna o na kumulaau iloko o kela pouli āaki o ka on | Ua hoopāu loa ae la ua o Tazana i ka manāo e aku i kana eke o na pohaku makamae no kela manawa, oiai he

h;»na liiki ole loa iai;i ke a;i aku e noho hou inaloko o ka J>a. oiai na kanaka Arabia e holo-ke ana i o a ianei. e wanui ana no oia, malia e hoea mai ina no kekahi manaw*. ana e hoi hou mai ai, a ma ke ano maalea.* hiki ai iais ke huli hou aku i kona waiwai ana i miuamina loa ai. Elike me ko Tazana mama e holo la iloko o ka ululaau, e ake aku ana o ka honi i ka holiono o Ta£āla ame ka wahine, pela iho la no ka mama o Tagala e aha'i la i kana ukana niakamae. ahiki i kona liookuu okoa ana aku ia Jcnc Kctckona ilalo, elike me ia a kaua.e ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei, me ka noke ana o kona mau niho i ke tiahu i n«» kaula i hoopaaia ai ma na lima anie nsi wawae o Jdte Kelekona. Aia o Tazana ma ka akau aku o leahi a Tagaia me Jcno Kelekona e noho la, me ka pa ana a ka makani mai ia lau.i aku. a ina e kupono ae ana o Tazana ma ke alahele polulei e honi mai ai oia i ko laua ea, e pololei aua ka holo aii3L niai a Tazana ahiki i ka loaa aiia d ke kolohe. eia nae o kahi 110 o ke pakalaki. he kanalima no kapuai ka mamao o Tazbna. alaila lioea pono ae i kahi e honi mai ai oia i ke ea o k.i mapu, ua ioli ano e ae la ka pa ana a ka niakani, nolaila ua hiki ole iaia ke ike aku. aia leana mau mea e noke 1.1 i k:i huli, ma kahi kokoke loa iaia. MOKUNA XVIII. Aole i hooinaha iki o Tazana i kana huli aiia nu kela po. ahiki i ke ao ana ae ma kekahi la mai, hooinanao iho la oia, he mea makeliewa wale no ka Jiuli ana aku ma kekahi wahi i maopopo ole, o ka hana pono wale no, o ia ka hoomauawanui ana, malia e lioea mai *Sna no i ka manawa e kaalo pololei ae ai oia, ma kahi e honi aku ai i ke ea o ka mapu ame ka wahine opio. Mahope iho o ka liuli ana aku o ua.o Tazana i meaai nan;l 110 kela kakahiaka. nie ka' hoopiha ana i kona opu, me k,i hapa o kekahi puaa ahiu i make iaia, o kona haule iho la no ia hiamoe maluna o ke kumulaau, nie ka noonoo ana iho, Hc hana maalahi lua nana. ka huli ana aku ialoko o kela ulu« laau nui. ahiki i ka loaa ana o Tagala iaia. inrt no he hookahi makahiki holookoa ana. e noke a; i ka hookolo mah^pe 0 kela mapu. . , Oiai nae ua o Tazana e kau mUlie ana maluna o ke kumu* laau. ike mai la oia i ka holo aiia aku o kekahi dia opiopio. ma lea moali a?anui. a niaopopo koke iho 1a no iaia, aia kekahi mea nana i hookomo aku i ka maka'u i kela holoholona, nolaila noho malie aku la oia hakilo, o ka oili mai o ka me.i 1 maka'u ai t> ke dia. Aole i loihi kela kakali ana aku ana, lohe ana no oia i k" pahupahu o kekahi mau kapuai wawae, a iloko o ka manawa pokole. oili ana liO he kanaka maluna o ka lio, i ukaliia aku e kekahi heluna nui o na kanaka, a aia hoi iwaena o kela puulu, kekahi kanaka ana i makemake loa ai e ike, oia ,no o Alahaki Wepa. O keia na koa Abesinia. a Alahaki Wepa e alakai nel ia lakou no kahi i hunaia ai o ke gula: i kela \va a ua o Tazana o ka ike ana aku ia Alahaki Wepa, ka mea nana Mawe aihue aku i kana eke me.na pohaku momi makamae. ua hoo« poina koke ae 1a oia no ka wahine opio ame Tagala, a huli aku la kona nōonoo no kela kanaka. Nolaila. me kona nana ole ae. no ka hooluolu'Ana aku, o koiia hoomaka mai la no ia e ukali mahope o keia hualea'i, me ka hooluolu liilii ana ma kekahi wahi, no kekahi manawa pokole, o ka wa poeleele wale no ka manawa loaa qui iiliia o ka hiamoe. i ka wa e hooihoana ai o kela poe kana'ka. No na la elua ka ho-omau ana o kela huakai i ka heieno ke kukulu"komohana. lioea aku 1a Ukou no kekahi. kula oneanea, me ke kaawale loa o ka ululaau i kahi e, kt! alaalawa 1a o Tazana nla o a maanei, ua kamaaina mua' no oia I leeia wahi, koe nae-ka hiki ana iaia ke hpomaopopo, o konn aina ponoi paha ia. ame ke kahua i ku ai o kona home, o'ke puhiia ana i ke ahi e Amaka Zeka. Ōiai na kanaka Arabia me Alahaki Wepa, e hele ana maluna o ko lakou mau lio ma kela kula, aia o Tazana ke hookolo aku la mahope o lakou. ma kahi mkniao tnai. me kona pee ana ae maliope o na o-pu uahelehele apau e loaa aku aua iaia. e makaala loa ana hoi. o ike mai auanei kela poe kanaka iaia, o kona kiia mai 110 ia i ka pu, e ln'ki ole ai iaia e holo i wahi nona e palekana ai. ' " . . ī ka hoea ana aku o na koa Abesinia 110 kahi o na kua laau nui i pau i ka a ia e ke ahi. ku iho la kahi 'hoōkalii. me ka hookokoke loa ana aku o Tazana, 'a pee ae Ih mahope pono o.kekahi niau laau pokopoko, e ike ole i4 ttiai ai oia, aka, e hiki ai nae iaia ke hakilo aku i ka hana a kela poe kanaka. o ka lioea ana ma ia wahi. Lele nui iho la ua poe kanaka nei ilalo mailuna mai o ni lio. a hoomaka aku 1a e eli iloko o ka lepo. me ka lil<» o ija hana a kela poe kanaka i kumu e hookahahaia aku ai ko Taz:jiia manao. o kaua nae o ka uponao #1131 iho. malia palia ua hunaia kekahi mau i'o holoholona iloko o ka lepo, a i kii aku kela poe. e hu'e hyu ae iluna, i mau meaai na lakou, 110 ka mea. mamuli o ko Tazana maa i ka huna ana i na holoholona iloko o ka lepo* pela no oia i koho wale aku ai i ka mea a kela poe kanak'a e eli mai la. Me he anapu ana 1a nae na ka u\Vila, oili koke ae la kekahi noonoo iloko ona no kona huna ana i kana mau pohaku makamae iloko o ka lepo, a ia wa hookahi no lioi i hoomanao mai ai oia 110 kona ike ana i ua k&naka Paele i ka huua aiia i ka lakou mau waiwai iloko o ka lepo, a iaia no e nana ana i ka eli-o kela poe kanaka iloko o ka lepo. paa ae la kel<ahi poe i na puupuu gula iloko o ko lakou mau lima, me kona ike ana aku i ka hele o Alahaki Wepa a piha nie ka hauoli, pela hoi kekahi aliikoa e noho pu la me ia. Ke hoiliili mai 1a na kanaka i na puupuu gnla i loaa aku ia lakou ilokp o ka lepo, a ku maoli ka paila, a 110 ke.kamaaina loa o kela mau puupuu gula, i ko 'J'azana inau maka, ke noonoo la oia i kana wahi mua loa i ike ai i na puupuu gula o kela auo, aole nae he maopopo iki iaia. o kana nae e hoomauao la, h'e poe Paele ka poe na lakou kela waiwai i huna. a o Alabaki Wepa ka mea nana i alakai aku i kela poe kanaka. ahiki i ka loaa ana o kela pula. nolaila. oAā) manao maoli o ka hoea ana o kela poe no kela wahi, o ia 110 ka aihue ana mai i ke gula, elike me kana i hoomaopopo iho ai. i ka aihueia ana o kana mau pohaku momi e Alabaki AVepa. Hele mai la o Tazana a piha me ka huhu, no ka aihue o keia poe kanaka,, i na waiwai i kuleana ole ai lakou, aia nae maluna o Alakaki Wepa ka oi aku o kona inama, ma aoie ka nui o kela poe kanaka. i lako i na pu, ina aole loa oia t hoohakalia iho i ka hoike okoa ana mai iaia iho. a hookau aku i ka hōopa'i kupono loa maluua o ke kanaka nana i apuhi mai iaia, ma ke ano ku i ke kolohe aine ka lokoino. Oiai nae na koa Abesinia e noke la i ka eli i ka lepo, nie ka hoakoakoa ana mai i na puu.puu gula i kahi hookahi, aia hoi. oili mai la kekahi kaoo nui o na kanaka mai ka ultilaati mai, he poe keia i lako me na meakaua, a maluna no hoi o na lio. O ke alakai nae o na koa Abesinia ka mua lot o ka ike ana mai i kela puulu, no ka niea e makaala mau ana oia, ma ka nana ana ma kela ame keia wahi., a 110 kona manao no, he poe enemi kela e hele aku ana r> haawi koke aku la oia i lee kauoha i kona poe kanaka, e kau maluna o ko lakoU mau lio. a e kakali aku. o ka hoea mai o kela poe, ina pahlk he enemi, a he mau hoaioha palia, aohe hewa o ka HoomailllWa.i -•' ; : i- : : ■ > j < .*. i:-• (Aole i .pau.) .. ' . t .