Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 53, 31 December 1920 — He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio. [ARTICLE]

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

"Malia paha o kou manao o ka lawe ana mai nei ia'u, no kou home nei, a hoōlohe aku i kekahi moolelo ku i ki* hilahila, o ia no ko'u ki-pe ana aku ia oe ma kekahi ano, i wahi e hamau loa ai kou wahā ,aole e hoike ae i keia meahuna i ke akea; ina o kou manao maoli ia ea, alaila ua kuhihewa oe, no ka "mea aole loa au e luina ana i ka mea oiaio, a ua paa kuu īpanao e hoike aku ana au ia Robaka i na mea apau ma ke kakahiaka o ka la apopo, oia ka mea i ike i ke*alahele pono e iiana aku ai, a e waiho aku āna au iloko o%kona lima i na hana apau." "K aa ana no anei oe e Miss Wanawoka e hoike aku imua ■) Robaka i keia mear" i })ane mai ai o Akeneki me ke pikalana, me kona piha hoi i ka hoonaukiuki no kona hoomaopopo ana mai, i ka nui makee ame ke aloha o Haliāka no Robaka. "Aole anei <>u noonoo iho i ka lilo o kou moolelo ku i ka hilahila i mea hoehaeha aku i ka manao o Robaka? Manao anea oe, r kona \va e lohe aku ai i kou moolelo hilahila, e aa ana oia e hoihoi aku ia oe no Kiliva H<yle, a lioolauna aku ia oe imua o kona mau hoaloha, ma ke ano he wahine oe nana;-' Manao anei oe e hookipa aku ana o Robaka i kekahi kaikainahine poo ole maloko o kona home, ma ke ano h& wahine nana?" Ua aneane e hiki ole ia Haliaka ke hoomanawanui iho, i na ehaeha i kau mai maluna ona, mamuli o kela mau ojelo ku i ka hoohilahila; a i ka hoohaahaa a Akeneki e kipehi mai la maluna ona. akā no kona makemake ole, e ike mai kona enemi, ' ka nui o ko ia nei ehaeha, ua ]>ane aku la no o Haliaka me ka manaokoa; "Pehea ka e kau mai ana maluna o'u, u«i paa loa kuu manah e hoike aku imua o Robaka i ka mea oiaiov° oiai nb nae, ke ike la np oia iloko ona, aole loa o Robaka e aa ana e hoolaima aku iaia imua o ke ao nei. ma ke ano he wahine mare nana, me na kikohukohu o na liana hilahila maluna o kana wahine. U paa loa ka manao o Ilaliaka i kela manawa, mahope iho 0 kona hua'ipau aua aku i na mea apau imua o Robaka, ia wa oia e waiho ai i kona mau waiwai iloko o kona lima. me ke kauoha, e huli aku o Robaka ahiki i ka loaa ana o ka hooilina pololei o kela fnau waiwai, a no ua o Haliaka hoi, e hookaawale mai oia iaia iho mai ia Robaka mai, me ka hele aku e hooikāika kino wahine i pono ai kona noho ana. He mea ehaeha no i ko Haliaka nopnoo, kona kaawale āna mai ia Robaka mai, ik) ka mea ua aloha maoli aku no oia i ke kaiio. ana i mare ai me k°na naau apau, aka nae, aole loa ona makemake e hapula aku i ka inoa niaemae o Robaka, ma ke koi ana aku i kona kuleana o ka wahine mare, ua oi aku ka pono o ko laua noho kaawale ana, ina no ia lie mea e hookomo ia aku ai laua iloko o na ehaeha o keia noho ana. Ke ike mai la o Akeneki, i kā maemae maoli iloko o Haliaka. i loa hoi mai kona ano mai, o keia nae ka mea nana i hooi loa aku i ka inaina ame ka huhp iloko o ua wahine liaāheo ne» .a kamai)io hou mj|i la me ka leo pikanana: "Malia paha e hauoli pu ana oe e līaliaka, i ka hoike ana aku ia Robaka i ka inoa o kou makuakane, oia hoi kela kanaka e noho pu ana ma ke aiio hewa me Judika, a loaa mai ai oe!" "Alaila, owai ka inoa o ko'u makuakane?" wahi a Haliaka 1 hooho ae ai, me ka ike bou ana iho, o keia no kekahi o na puu ko'iko'i loa e ])aīukulukuia aku nei maluna ona. MOKUNA XX. Ua palaka pu maoli ko Haliaka, noono»3 no ke kanaka i noho pu ai me Judika Gilibati, oiai aia wale no kona noonoo nui ana maluna o ka liana ku i ke aloha ole a kela wahine, nona a e ole wale no o Akeneki, e hoala aku i na mea e pili ana i kona makuakane, pela iho la i hoea mai ai i ka hoohuliia ana ae o kona noonoo mai ia Judika Gilibati mai, a i ke kanaka nana i a loaa mai oia. Xo kela ike ana mai nae o Akeneki, ua hooi hou ia ae ke kaumaiia ame ka ehaeha i loaa ia Haliaka, no ka hoalaia ana la o na mea e pilj ana i kona makuakane, ua noke okoa ae la ua wahine nei i ka akaaka, elike me ke ano mau o ka poe i loaa aku ka hoomappopo ana, no ko lakou lanakila maluna 0 ko lakou mau enemi ,a o ia kana o ka i hou ana mai: w Aia kekahi koko maikai loa ke holo la iloko o kou mau aakoko e Haliaka, ina no aole oe i puka niailoko mai o ka ohana Wauawoka," wahi ana, me ka pane pololei ole ana mai 1 ka hainā o iea ninau a Haliaka i waiho aku ai imua ona, no kona makemake e hooloihi aku i ka hoehaeha ana mai i ko Haliaka no<pio<>. "Aole o'u makemake e hoolohe aku i na olelo o keia ano," i pa.D£ aku, ai p, Haliaka me kona ku okoa ana ae iluna,'a huli papu aku la imua o Ākeneki. "Ina ua maopopo oe no ko'u makuakane ,ālaila e hoike koke mai oe i kona inoa ia'u i keia manawa." "Aole e pono na'u e hpike aku ia oe i kona inoa, o hiki ole ia oe kemanaoio mai, aka e oluolu oe e Mele, e hoopau ae i ko ia nei pohihihi," me ka'huli o ua o Akeneki imua 0 kana kauwa, īne kela minoakā no o ke ano hoohenehene ma kona mau papalina. Xo kekahi manawa loihi ,aple e hiki ia Mele Wela ke pane mai. no lea ua lilp ka maemae. ka oiaio ame ke kilakila o ko Haliāka mau ano ana e ike mai la, i mea e umeia aku ai kona man&o aloha n,o kela kaikamahine; a ua lilo pu hoi na ano lapuwale o Akeneki. i mea e komohia aku ai na manao hoowahawaha no kona haku. a nana mai la oia maluna o Akeneki. me hēaīāea la'.e uwalo okoa mai ana, ua oi aku ka porrt> e noho hamau loa kona waha, aole e hoopuka ae i ka inoa o ke kanaka nana i hapala aku i ka inoa maemae p ka makuahine ame ka hua mailoko mai o kona opu. " Ike mai la nae o Akeneki i ka hoohakaiia loa o Mele md ka hpike ana ae j ka inoa o ka makuakane o Haliaka, notaila hookikina okoa mai la uā wāHine nei i ka pane hou ana mai: "E hoike ae oe iinua ona. i ka inoā o kela kanakā!" wahi ana me ka leo hookikina, oiai'nae, he mea ia na laua i hooholo kahiko, a uo ka hooko ana ia aelike a laua i hana ai. "O ka inoa o kou makuakane. oia no o Godona Pilikina, ka makuakane hookahi no hoi o Robaka Pilikina o Kiliva Hale," wahi a Mele, me ke kulou ana iho o kona poo ilalo, palulu ae la hoi i na lima ma koi>a mau maka, a hookahe aku la i kona mau waimaka, o ka ehaeha no na huaolelo i puka mailoko mai o kona \yalia. — • No ka manawa mua loa, mai kela manawa mai o kona lohe anai i na oleio apau mai ka waha mai o Mele Wela, e pili ana i kona mooJelo, akahi no a hiki ole i ua o Haliaka ke pane koke āku, ua like pu keia mau mea hope ana o kā lo|ie ana, me kekahi poka pa-hu. i kiolaia mai imua o kona alo, alaila' hikaka ia oiā āhiki i ka loaa auā o kona noho, \\\e ka hehee aua iho iialo, a ke pupue wale la no hoi kona mau lima-, pie ka paa aoa i Wona noho, i 61e ai oia ; e haule aku iluna o ka papahele. • ~ : 5 . .. . v f '

i . v: - . ' ; ; •• - ; j ] "Akahi a loaa aku ia oe ka mea oiaio maoli e Haliaka,' J- ! i kamailio mai ai o Akeneki, me ka hooko'iko'i ana i konā | leo, no ka hoomau ana mai no i kana mau hana hoehaēha" maluna o kona enemi, "a he nani ia, ua lohe oono | no oe, he keiki oe na Judika Gīlibati ame Godona PiHJcin"a;j ma ke ano hewa, nolaila, he kaikuahine oe no Robaka Pili~ j kina, e hiki ole ai ia oe ke hoi aku a noho pu me Robaka, • ma ke. ano he kane a he \vahine; o keia iho la ka. manao o I ka'u mea i kamailio mua aku ai ia oe, no ka hiiki ole ia. oe e ! 'ilo i haku wahine no Kiliva Hale, aka nae mjea no nau. • e hoopiaikai 'iho ai, no ka mea aia Ke ; kokō maikai e īa iloko o kou kino." t • . ' \ 1 ! Ua aneane loa e kuwo okoa ae o Haliaka ka piha i na| , haawina o ka ehaeha, no na ha.na ku i ka lokoino a Ake-1 j nek ! , i hooleau aku ai maluna ona, aka ke uymi la nae i, i kona mau manao kaumaha apau, me ka hopmanawanui, o, i kana nae e ike la, me he mea la,~ua hele kona poo a hahana i ka"w?la o ke ahi. . ' : Owai hui ia mea nele ole i ka piha me ka ehaeha, i ka; .hua'ii# ana ae o ke.ia moolelo hi.la.hila, mahope Uio o ka lpaa j ana o ka lanakila i ua o Haliaka, ma kana mau mea apau i hooikaika ai maloko o ke kula, no na makahiki eha, a i{ hookomo'a aku ai hoi ke jaloha oiaio iloko o Robaka nona,; kela kanaka ana i makemake ai, e hapai ae iaia imua o ke j I ao holookoa, ma ke anp, he wahine kana i lawa* ma na ano apau e haaheo ai oia, eia ka e poho wale ana ia mau manaolana ap.au. ■ # • Me ne mea la, iloko o kela man,awa a Haliaka e noho mumule la, ke hoomaopppo akn la oia 1 ka nalohia ana aku o l ka malamalama o ka la mai iaia aku, a o ka pouli panppano oT<a p.o, kana e ike aku ana, no ka me.a, aole o ka hilahila wale no ka haawina aiia e auamo aku ana, np ke koeūa 0 kona mau la o ke ola ana, aka, aole loa e hiki iaia ke hoopoina, •no ke kaawale ana aku o Robaka mai s aia aku. I ke akakuu ana mai nae o na manao uluku o ka ehaeha 1 lpaa ia Haliaka, ku ino ae la oia mailuna mai o kona nohp, me ka hele holoholo ana iho maloko o kela keena, me ka hooho ana ae i keia rtiau olelo: "Aole loa e hiki ia'u ke hoomanawanui" me ka puliki ana ae i kona mas liraa, ma kona lae ,oiai hoi kona puuwai e pana ae la me ke kapalili, a o ia kana o ka hoomau hou ana mai i ke kamailio ana, me k.a huli pono ana aku imua o Akeneki: , "Ke manaoio nei au, ua hana maoli no oe i keiā no ka hoohaahaa ana mai kakali malie oe no kekahi manawa loihi .ahiki i ko ike ana, ua lanakiJa au maluna o'u, o kou wa ia i kaualako aku ai ia'u ilalo no ka hoohilahilai,a." Noke hou ae la o Akeneki i ka akaaka, me ka leo nui, a ke wawalo hele la kona leo ma na paia o kela rumi, a o. ia kana o ka i ana mai: "Ae, ua paa maoli no ku umanao, e hoohaahaa aku ia'oe malalo iho o kuu mau kapuai wawae, a ua hoea mai i ka hookoia ana o ia hana a'u, elike me ia au e ike pono nei i keia po. Ua papa'i aku au ia oe no kuu mau manamanalima ma ko papalina, ma kela la au e poina ole neū ma ke ano| o ka mua loa ia o ka'u hana hoehaeha ia oe; aka nae he wahi hana liilii loa ia, lse hookukuia ae me ka ehaeha i loaa aku i keu puu\vdi i kei.a po. Pehea iho la kou inanao no kela hoohiki a'u i hoike aku ai imua ou, aole loa e loaa ia oe he hookahi minuke o ka haupli me ke, kanaka au o ka aihue ana mai ia'u aku? Aole anei i hoea mai i ka 4iookoia ana o ka'u jnau mea apau i wanana aku at imua ou?" "Ma kela manawa au o ka hoao ana mai e hoehaeha i kuu noonoo, ua maopopo no anei ia oe keia mea a'u i lohe | iho nei i keia po?" wahi a Haliaka, me kona uumi malie | ana i kona mau inanao maikai apau; no ka mea ina oia | e hoikeike ae ana i ka nui maoli o kona kaumaha, e oi loa; mai ana na hana hoehaeha a Akeneki maluna ona. I . "Aole au i maopppo mua i keia mau mea ia wa, a i hoik l ej aku au ia oe ea, ina i maopopo inua ia'u keia mea, ina ua j nokeia oe e a'u i ka hoohilahila ma na ano apa.u ,e loaa i ole ai ia oe ka manao koa, e hooikaika aku, ahiki i ka loaa, na o na kalena ia oe i keia la," no ka mea ua maoli no oia a piha i ka lili, no'ka oi loa ae o ka u'i ame ke kilakila o Haliaka, ka' mea nana i hooi pa-umi ae i kona hoowahawalia no keia kaikamahine. "I ka manawa he* a i ka wa hea i loaa ai o Mele Wela ia oe ? Pehea ka loih.i o ka maopopo ana o keia ia oe ?" i hoomau aku ai no o Haliaka i ka niele ana, me kona nana ole aku, i na hana hoopilikia mai a Akeneki iaia. "Ao.be ou kuleana ma ia mea,'* i pane pakike mai ai o Akeneki. "Ua lawa kou lohe a.na aku la i na mea oiaio loa, e pili ana i ka moolelo o kou mau makua, ame kou; me kou ninau ole mai, i ke ano o ke alahele i loaa mai ai ia'u ka ike, no kou moolelo ku i ka hilahila." "Ke manao nei au ,ua ili iho maluna o'u ke ko'iko'i o ka pane ana aku i na ninau a keia lede opio," i pane mai ai o Wela, me kona piha hoowahawaha no Akeneki. "Ua hana hewa loa aku au i keia kaikamiUiine, ina ko'u noho malie ana maloko nei o keia rumi, a""fcoolohe aku i kau mau olelo ku i k.a lokoino, a e pane aku ana au i kana mau! ninau apau i makemake ai." "Ua pau ae la no ka hana a'u i makemake ai ia oe e Mele no keia po ,e hoi oe e hiamoe, a ina oe e paakiki loa mai ana, ua konoia mai au e hoppau aku i ko.u noho hana ana mai malalo o'u." Aohe au hoopau ana mai ia'u, owau maoli no ka mea nana e haalele iho ana i ka noho hana ana me oe. O keia ka po hope loa o ko'u nohp ana maloko o kou home, ma ka la apopo, e huli aku ana au i wahi hou no'u e noho ai, o ke alahele wale no ia e pakele ae ai au mai ke komo ana aku inaloko o ka halepaahao mamuli o kau mau hana e Akeneki. ' Ina he mau mea kau i makemake ai e ke kaikamahina opio, ua makaukau au e pane aku ia oe," me 'ka hiili' ar\a i mai o Mele imua o Haliaka. j O ka'u i makemake ai ia oe e Mele, o ia no kou hoike] ana mai, pehea la i -hoea mai ai, i kou hua'i ana ae i keial moolelo hoohilahila iiniia o Akeneki Hazelafila," wahi a| Haliaka me ka leo i piha me ka ehaeha. j "Aole au i manao he niea mawaho ae o'u, e ike i keiai meahuna, aka me a'u no ia, ahiki i ko'u hoi ana aku ilokp! o ka opu o ka.honua ; aka nae mamuli o ka piha i. ka maa-'i lea ame ke akama.i, pela iho la i paheleia mai ai kuu noo-j noo e Akeneki nei, ahiki i kona lohe aha i na mea apau. "Ua hoi mai au a noho ma keia home, ma ke ano he wa-l hine lawelawe no ka makuahine hanauna o Akeneki, he ! mau makahiki ko maua noho ana, a i ka make ana aku! o kel.a wahine. t»a hoi mai la o Akeneki a noho i keia hale, i nolaila, maanei mua au kahi i noho ai, a he hope mai konal noho ana. I kekahi la, me ko'u noonoo ole i ke anp o ka'u mea e kamailip ana, hpakaka aku la au imua o Ake ' neki no ko'u npf?s mua ana ma Lanakila Hale me Mrs. I Wanawolea, ia wa i lpa mai ai oia ia'u, ahiki i ka' ouka ana aku o ka inoa o Judika Gilibati, ke kaikaina oj Mrs. Wanawoka, a 'mamua o ka Aiaopopo 'ana ia'u, o ka hana a Akeneki i makemake mai ai, ua pau loa aku la naj meahuna ay i- malama ai' i ka loheia eia; aka ina i mao-i popo inua ia'u, ka hana ana i makemke ai e hoohana akii. l no kela moolelo, aole loa e owaka kuu waha, ma ka hoike! ana aku iaia, i na mea apau au i' lohe ai ma keia po." "He oi ae ka pono e lohe au i na mea oiaio apau," i panel inai ai o Haliaka, ine he mea la, ua auhee aku kona mau pan.ao maikai ole no kela wahine. "He mea oiaio kena e ke kaikamahine, aohe nae a'u mea| hou ae e haua aku ai no iōono," me ka nana ana mai 0 ' ; Mele" me ua maka aloha maluna o Haliaka. \ | "Ua kii ae nei o Akeneki ia'u, oiai au maloka o kp'u rumi,' ; a kauoha niai ne», e hpike au i na mea apau a'u i ike ai, ā J oiai he pio 'au maīalo- opa, hewa ko'ikol' a'ii »

-! hana ai, aole e hiki ia'u ke hooie "ae i kana kauoha, o.,ka | hooko wale aku no'elike me kona makemake. O keiā nae "• kē kauoha hope loā a'ii e hoolohe ai mai iaia mai, no ka mea loa au ,e noho.liou ibo ana. me, ia.T ' . ! ; 1 i makēm^ke'nei au. e haalek koke raai oe ialoko nei.o ■ keia rumi e Mele r " i pikanana mai ai o Akeneki, me kona piha niaoli i.ka huhu,. e hiki ole ai ia Mele ke hookoiolohe : hou ih<?, o kona H u ae l a no Ut* na > a puka aku la iwaho no ka hoi polqlel ana iloko o kona rumi. j <4 He nani ia, iho la oe i na mea oiaio apau i pili aku ia oe ame kou mau niakua e ke manao nei au i ua hoopau loa oe i kg[a noonoo no ka hoi aku a noho ma ! Kiliva Hale. Mamuli nō hoi o lvtia moolelo au i lohe ! ijjo ne.i, ua kaawale loa o Robaka, mai ka mana mai o ke kanawai mare, oiai aole e hiki i ke kaikunane ke mare aku | i kona kaikuahine." 0 kekahi no keia o na hana hoehaeha a Akeneki, e hou- • ho.u. mai la rka noonoo o Haliaka, ua paa nae ka manao o ; Haliaka, aole e haawipio aku. malalo o kela kaikamahine I lokoiiio, aka e k uaku oia, ahiki i kona ha n lehia ana me ka hanoliano; nolaila ku ae la o Haliaka a maloeioe, alaiJfl j pane aku la: i u lna he kaikuahine i'o au no Robaka elike ine kau e kat mailio mai nei, alaila he kuleana nui ko'u e hoi aku ai a maloko o Kiliva Hale, 1% manao au e hana pela." , "He keu aku oe a.ke kaikamahine. hilahila olfe!. Me kou ike no ka n}e ka hewa oe i loaa m.ai ai, ke. aa nei no nae oe e hoi ā noho malalo o o nakaupoku o I ka home o ke kanaka nana i pauaka i kou makuahine.'' "Owau wale no ke kuieana 1 ka'u mea e hana aku ai," wahi a Haliaka me kona hoopepe hou ole a kuha'u paha, no na p|elo hooweliweli a Akeneki iāia. "O ka hana mua loa a'u e hooko aku ana, o ia no ka hoike ana aku i na nrca imua o Robaka." "E aa ana anei oe e keia kaikamahine.hilahila ole e hoike aku ia Rp)?aka i keia mea? M wahi a Akeneki, me ka hele o kona mau v mak.a, a hulili i ka piha inaina, "Ina owau ma koū wahi, 0 ka'u haua 00110, oia no ka holo ana no kekahi vvahi e pee ai, no ka hilahila, me ka aa ple e npna aku ma na maka o. Rbbaka." "Heaha auanei ka'u mea i hana aku ai, e hilahila ai au l ka nana ana aku maluna o kekahi mea? Aole loa he wahi "o'u i lolf ae, he o ia m.au 110 ko'u kino, ame ko'u noonoo i keia manawa, mai kēla wa mai- a'u i lohe mua ole ai i keia moolelp au o ka hoolala ana e hoikē mai ia'u. Aole mahina iho o'u na ahewa ana ,aole hoi maluna o ka mea nona ka makuakane, nana i alako i kuu makuahine iloko o ka, hewa. He kanaka o Robaka i kaokoa loa mai kou mau anp ma-ua mai e Akeneki ,a ina oia e lohe aku ana i rta mea apa.u, e pili ana i keia moolelo ku i ka hilahila, hookahi no mea e komo aku an.a-iloko o kona" noonoo,;o ia kona kau.maha, me kona noohoo" ole, no ka hilahila i kau mai 'maluna, o'u, elike me kau i hauoli loa ai." "Ke hoohiki nei 'au ma ka inoa o ria akua lapu apau, aole | loa oe e hoike iaia he hookahi huaolelo o ka moolelo au i lohe ai i keia po ; a aole loa no hoi ma kekohi ano, e hiki ia oe 'lsLe hoi aku a noho maloko o Kiliva Hale," 1 hookikina mai.ai o i kana kamailio ana, me ka hooiia ana ae 0 ka inaina o ua wahine nei, a i hou mai Ia: "Ua kaena mai hoi paha oe imua o'u, i ka loaa ana ia oe 0 kau in.au mea i iini loa ai, o ia kou like pu ana aku me na wahine hanohano o ka honua nei, ina pēla,vaia ilio la ihea kpu nopnoo maikai, i ike ole iho ai oe i ka hilāhila, no j ke kaa ana nau ponoi e hoike ak« i kela nribHlelo pelapela ! imua p Rpbaka? I hoike aku au ia oe ea, i ka.maiiawa e | lohe aku ai o Robaka i kela -moolelo, e hookomoia aku ana ; ka hoowahawaha iloko ona nou, a i ka manawa auanei e | maopopp kuai iaia, he hua oe i loaa mai mamuli;o ka iauiia h.e.w-a- kona makuakane me kou makuahine, aole loa , o.ia e a$ mai 'ana e hookipa aku ia oe malalo o na kaupoku jo kona hoine." • , 1 "Ma kau mau olelo apau e kamaili'h niai e Akeneki, ua hiki loa ia'u ke ike aku, ua pele maoli kou aloha no ka hoa kanaka, a o ka lioloholona kou hoa' e kohu ai. M "Ae, aole loa he aloha iloko o'u nou. He eha.makahiki • ae nei i hala, i hoolilo mai ai oe ia'u i enemi inp loa npu, a aole loa au e huikala i ka mea i lilo he enemi ino po'u. Nolaila i lohe hou oe e Haliaka ea r aohe au manao ana mai e hana aku ana au i kekahi mea e hauoli ai oe, a.ole loa!" "Ūa hiki hoi paha oe e kāmailio mai ana ia'it i fena tnau o)elo, aka nae e Koea mai ana ka fh au e inihi ai rpe. īea walania ,a e ike iho ai oe 1" ka; heWa o kau mau me;a apa.u, i hana mai ai ia'u," i pane-aku ai o"*Haliaka me ka maopopo ole nae no ka hoea mai i ka wa e hookoia ai ,ia wanāna, a,nā. Me he inea ano ole loa la kela mau olelo a .Hai|iakā i kaniailio aku ai ma ke ano wanana, alaila noke ae la o Akeneki 1 ka akaaka me ka leo nui, me kā nana ana ae ialokp o kā rumi a laua e noho ana, ā pane hou 'mai la: "Aole loa he manawa ina keia mua aku ,e hoea mai ai i, ka hookoia anā o kāu mau olelo, no ka mea he au i ! ikeia iwaena o ka pohai o ka,poe hanohano a waiwai. nui ko'u mau waiwai a ke pii mahuahua maii a,e nei ia i kela ame keia manawa, mamuli o ka hiki' ole iā'u ke hopHlo a,ku i ko'u loaa makahiki. He helehelena u'i ko'u, he kai hoi ko'u ola kino, a ua loaa iā'u,,ka'ū mau mea apau i makei£ake ai ,nolaila pehea auanei la e hoea mai ai i ka \ya a'u e milii ai ? Ua paa loa kuu manao, aole oe e ike hpu ia Robaka Pilikina, no ka hoike ana āku iaia i kpu hoohila.hila, a ke makemake nei au e hoohfki mai oe ni.ua o'u i keia po, no kfeia mea."v "I-leahā ka manao o keia mau mea ku i ka au e kamailio mai nei e Akeneki?" wahi a Haliaka m$ ka'piha kahaha. '' ' * "Eia no ko'u makemake maoli, o ia no kou hele ana no ! kekahi aina mamao loa, e manao mai ai kou mau hpalohā, j ua ale maoli ia oe e ka- hongā, ma keia? ano 'iho la, aoie loa { oe e halawai hou me Robakā." j "Aole lōa he ipana ma ka honua nei, nana e hookikina I mai, e haawi aku au i ka'u 'hoohiki ia oe, aoīe loa. tja nele | lpa ka loaa ana o kekahi mana ia oe e Akeneki, e hookikina • mai ia'u. E hoike āku ana no au ia Robakā, i na. m,ea apai£ a e waiho aku ana hōi ia'u iho malalo o kana niiu kuhikuhi ana mai i. mea no'u e ponō ai.*' "O kau paha ia i manao ai' e Haliaka, aka, i hojke hau aku nae au ia oe ea, aole e hookoia ana ia manao ou." nei au e i<ce, mā ka mana "hea'la e hiki ole ai ia'u ke ike ia Robaka. Aole ou wahi lihi iki maluna o u ; a oiai he nani' ia, ua pau ka hana au' i makemake ai ia'u i keia po, he'mea pono e huli hoi akyi au njp j ka halekula i keia po, me ke kākali hou ole aku/' 1 kela hooki āna iho o ka Haliāka mau olelo,liuli akui la oia no kahi o ka pnka. aka .ua ku e mai>la nae ō Akejjēki iluna, me ke alai. ana mai mamua pono o ua o kamailio mai la, me ke kuhikuhi pu ana mai i kona māiiamanalima: "Ke olelo aku nei aii ia oe, aole 109 e hii:i ia : oe ke hoi hou aku no ka hāiekula i keia po!" ! "He pono ia'u ke ho.i aku iao ka halekula i keia njanawa!" j i paakiki aku ai no o Haliaka. | "Eia keia i na hora o ka wanaao, aole oe e hiki kē komo | aku iloko oka pa o ka halekula, a ua pa'uhia na mea apau i ka hiamoe." • "Aole h.e wahi e ae a'tL e heJe aku ai, olokp wale no o ke kula. nolaila o ka ninau no ka o ka pā i ka lākaia, ame j ka ole, he inea liilii wale no ia ia'u/' I "Ina aole hfe wahi hou ae nou e hele ai ea, e noho | iho nb oe maloko nei b. a,hiki i ke ab āna. ! "Aole loa! Man,ao aiyei ōe« e ae ana au e i ke- ! kahi po, malak> o na kauppku o kou hom.e? Ua oi āku ko'u hele ana ma na alanui me ka hiamoe ote ahHeL i j|fe 30 māmūā o ko'u ae ana noho maloko 'o'ka "fc^|

! kahi wahine, nana na hana hoehaeha me ka hoohilahila | ia'u i keia po. E' hookaawale ae oe i hemo aku ai au iwaho 1' Ua hiki loa ia Haliaka ke kula'i aku ia Akeneki, kc ma- ! nao. oia e. hana aku pek, me ka liiki ole ia Akeneki ke ku-e | mai, no ka mea o.Haliaka ke kaikamahine 6i o ka ikaika } o laua. aka nae T iloko o ka j>iha maalea, i ku ae ai o Akeneki ! ma kekahi aoao, a kamailio mai la me ka leo oluolu, e loaa oie ku ai he hoohuoi ana ia aia kekahi manao epd. iloko o. Akeneki, a o ia ka ua kaikamahine nei o ka pane ana. mah . i "He nam hoi ia ke paakiki loa nei no oe ika hele, me ka I maliu ole mai i ko'u u'i aku ia oe, nolaila, e ukali mai t>e ! mahope o'u,''' me ke kaha ana aku o ua o Akenēki, hele no I kekahi puka, a Haliaka nae e hoomaopopo ote la, o ka puka paha ia e hemo aku ai i kau a mea o kona piha Joa i ke pihoihoi. I ka hamama ana mai o kela puka, ua komo aku la laua maloko o kekahi rumi okoa aku, ua hoolakoia no oloko o kela rumi,,me na lako hale nani, eia nae, he uuku loa ka maiamalama o~ke kukui nialoko olaila, ke mau la no o Akeneki i ka hele, me ke pale ana inai i ka pa-ku, <? pale ana i o na puka, aia no hoi o Haliaka ke hele aku la mahope. I ka ike ana mai o Akeneki hoea o Haliaka mawaho pono o ka ekolū o ke pani -puka, pane mai la: "He pouliuli oloko nei o keia. rumi, e ku malie iho oe pela, a e hele, aku au e kaomi i ke pihi, no ka ho-a ana ae i ke k(ikui,V o ka hoi mai la no ia o Akeneki ihope, a ma kahi o ka a ae o ke kukui; o ka Haliaka mea i ike mai ai. o ia no ka hoholo ana ae o kekahi pale papa, a iloko o ka imo ana a ka maka, akāhi no ua o-Haliaka a hoomaopopo iho, aia oia maloko o keknhi keena pouli kahi i ku ai, he keena paahao hoi a kona enemi i alakai mai ai iaia 'maloko olāila. MOKUNA XXI. No kekahi m.anawa loihi, aole he maopopo iki ia Haliaka 0 kana mea e hana aku ai, aia hoi ka pana o kona puuwai ke pinapitia'i la, a ke Uaka, h hoi ko;ia kino me ka haalulu, 1 kau a mea o kā piha i ka iuaina ame ka huhu uo na hana epa, a ku i ka lokoinō a Akeneki iaia. Maopopo loa iho la iaia, ua hoolala maoli no o Akeneki e hoolilo iaia nei i pio nana, a ua paa loa hoi ka nunao o ua k:pkmahine nei, e hookaaiwale i ua o Haliaka mai ia Rofyaka mai, aole hoi wale iho la no pau, aka, ua 0 kcl,a mmi, o kona haul,e no ia a niake loa; a i oīe he alapii makeniake pu oia e loaa ole he manawa no Haliaka e hoike aku ai imua o Robaka, i ka moolelo e pili ana i kona mau makua. Aole he hiki i ua o Ilaliaka ke ike aku i kekahi mea, i kau a meā o ka pouli oloko o kela mmi', me he mea la nae, ma kana kohō wale iho no, aia oia ke ku la maluna o kekahi papahele, i hanaia me ka puna kameki. i A'ole ho hoi e hiki i ua o Haliaka ke hele aku no kona hopohopo, malia paha he lua kekahi i hanaia malalo pono ae paha e moe *aria ilalo, e like ana no ka poino e kau aku malūna ona. Giai- no nae ua o Haliaka e ku la, me ka noonoo ana i kana mea e hana akli ai, aia hoi, ua poha kōke mai la kekahi malamalama, iiolaila palulu ae la oia i kona mau maka, a i ka hafa ana o kekahi mau sekona, weh'e malie ae la oia i kōna mau linia, a ike ae la, eia ka o kela malamalania, mai kekahi kukui mai ia o ekolu manamaiia e ka« ae ana maluna o kona poo; o ke ano nae o ka a ana o keUi kukui, he nmau pōhihihi loa ia iaia. Ke nana la o Haliaka ialoko o kela rumi, ua lianaia ma ke ano poepoe, a e waiho ana hoi he hookahi moe ma ka paia, he pakaukau uuku ame kekahi wahi'waiho Iol«, a he mau noho eha, mawaena o ka rumi, a ma na ano apaiu, ua hopiako pono ia oloko o kela rumi me na mea e pono ai. Oiai no oia e nana 1» i kela : mau kiko me ke kahaha, ia wa oia i lohe aku ai i ka leo o.Akeneki, i ka pane ana mai. ma kekahi aoao mai o kela rumi i ka i ana inai: "Auhea oe.e HaLiaka Wanawoka, he pio oe na'u, aole oe e h'ookuuia ana ahiki i kou hoohiki ana mai imua o'u, apljj loa oe e hele e hui pu ni'e Robaka Pilikina, ia wa e loaa ai ia oe ka hele lanakila ana no kau mau wahi apau i makenwke ai." jfCe alaa]awa la ka nana ana a ua o Haliaka, o ka ike aku 1 kahi o ka ieo o Akeneki i kamailio mai ai, aole he maopojVo iaia, aka nae, ua pane aku la no ua o Haliaka i ka i aha aku: anei oe e Akeneki, e hiki ana ia oe ke hookikina mai, mamuli o kou hoolilo ana ia'u he paahao nau, i wahi no' u e haawi ak uāi i ka'u hoohiki? Aole loa ! Klike me lea paa o kou manao e hookoia kau mau mea apaū i makemake. ai, pela no ka paa o ko'u manao, e hoohoka mau aku ia Oe." "Ae, ina no aole oe e haawi mai ana i kau hoohiki ia'u, alajla o kou wahi no kena e noho ai, i hiki ole ai ia oe ke hui pu aku me kohaka." "Aole anei ou Ike iho e Akeneki, he mea pono e hoikeia aku ka mea oiiaio ia Robaka? Ina ua kaawale loa oia mai ia'u aku, elike ine kau i hoike mai nei, alaila p?hea iho la e hiki ai oe ke hoifce aku imua ona, no kona kuleana ole mai maluna o'u ?" "Ē a.ku ana no o Rohaka i ka mea oiaio loa, aole nae 0 oe ka mea kuponō nana e lawe aku i keia moolelo imua pna, aka owau hookahi wale no ka mea kupono loa, Hana oia e lipomalamalama aku i kou.moolelo?' kfa leela wahi, ua paiulu okoja ae Ia o Haliaka i kona hainaka ma kona waha, i ole oia e kuwo okoa ae, i kau a mea 0 ka ehaeha maoli no o na olelo a kona enemi e noke mai l.a i ke kamailio iaia, a o ia ka ua o Akeneki o ka ninau hou mai mawaho: ' ae a na anei oe e Haliaka e haawi mai i kau hoohiki?" "Aole loa aii e hoohiki aku ana elike me kou makemake!" 1 pane aku ai o Haīiaka nie lea pikanana. "Ina o kau pane ia'ea, alaila o kou nimi no kena e noho ai, aoie au e hoopau wale ana i ko'u manao, ma ka noho ana ma keia wahi, e noke aku ai i, ke kamailio i.a oe. Aia kekahi lole moepo, iloko o ka holowaa o kahi waiho lole, e leomo ākii īa lohe nou, aia hoi a ke kakahiaka o ka !a apopo īlaila hōplako aku au i lple hpu nou. Ke hoi oe e hiamoe, e kaomi aku i ka pihi n?a ka paia o kena rumi, maluna popo aē o ka moe, aka ina, no ua makemke oe e a ke kukui ahiki i ke ao ana, o ieou ku!?ana no ia. rf t7a lawa keia kamailio' ana o kaua no keia po, oke aloha no kou e kuu paahao. Malia paha aole i kupono loa kena rumi. nou, e hiamoe ai i keia po, aka nae o ka njmi wale no ia, nolalla' e kāla mai oe ia'u i ka hoomamua ole ana, i kekahi rumi oj ae o ka maikai nou," alaila noke hou ae la o Akeneki i ka akaaka. 'a ke piha loa I'a hoi o Hajiaka "i lsa hoonauki'uki. I ka maopopo au.a ia ua haalele mai o Akeneki i ' k®!&,w a h"i ana iku mai ai ma kekahi āoao mai oka rumi j kaniāilio faia, ua moe okoa aku la oia iluna o ka moe, a | hopmaka aku la e hookahe i kopa mau \Vaiinaka o ka I enaeha, no ka niea aole e' hiki iaia ke hooipanawanui hou ! i,Hp# i na hana ku i ka lokoino ame ke aloha ole ā Akeneki | māluna onā. | Ma kela pp holookoa, aole loa e hiki iua o Haliaka ke ; hiamoe, he hookahi hana nu\ iīokp o kona poo, o ia no ka I a/ia, i wahi nnā e pakele ai, pela hoi kona o<M>poo nūi'Āha, no na hatla a Akeneki majun,a ona, a uk aneane . °; a e k« a hehena i kau a mea o ka uilupuni 'i na 1 ple. . ' ' ■ | ■ (Aole i pau.