Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 23, 10 June 1921 — Page 6

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

KONARADI KENEKONA

a i ole

Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha

 

            Aole e hiki ia Kakeo ke ala koke mai iluna, ke waiho lolo la ua keiki nei, no ka mea ua poniuniu maoli oia, ma kela manawa o ka loaa pono ana aku i ka puupuu, o ia no oe o ke peku ana a kekahi hoki, a iaia i hooikaika ae ai e ku iluna, ua hikaka hou aku la oia a hina ana ilalo.

            Aia no hoaloha o Kakeo ke ku mai la nana i ko lakou hoaloha, me ka piha i na manao kahaha, no ka mea a ko lakou mau maka i ike pono ai ma kela la, o ia hoi aole wale a Konaradi ke keiki akamai me ka makaukau loa i ke kau lio, aka he helu ekahi oia ma ke ki pu pololei, a o ka mea oi loa aku, he akamai kona me ka ikaika pu i ka hakaka, ka mea hoi nana i ume aku i na mahalo ana a ua poe keiki nei no Konaradi.

            No kela ku hou ole mai o Kakeo ilua, nolaila aole mea a Konaradi e kakali hou iho ai, oiai aole on a hoa hakaka, o ke kau ae la no ia maluna o kona lio, a haalele iho la i kela wahi, me na manao hoomaikai iloko on a, no kona lilo ana i mea hoopakele ia Dike, mai ka hoopilikia walie ia aku e Kakeo.

            I ka hala ana aku hoi o Konaradi a pau aku la ka ike ana o kela poe keiki iaia, akahi no a noho pono ae o Kakeo iluna a ninau mai la i kona hoa:

            "Eia aku nei ihea o Konaradi?" wahi ana me ka leo o ka mea nawaliwali.

            Hoike mai la kona mau hoaloha iaia, ua hala aku ua keiki nei, nolaila i ka lohe ana o Kakeo, aole kona enemi ma kela wahi, ia manawa i noke ae ai oia i ke kaena, me ka olelo ana, aole oia i eha, aka o kona hoa hakaka ka i holo, no ka maka'u o eha auanei iaia nei.

            Ua noke ia mai oia i ka akaaka e kela mau keiki, no ka mea aole e hiki iaia ke hoopunipuni aku ia lakou, he poe kela ua ike me ko lakou mau maka ponoi, i kona lilo ana he pio malalo o Konarad. Ua hoopiha loa ia aku ua o Kakeo me ka inaina, no kona ike maoli ana iho no, ua pau kona lilo ana i mea na kona mau hoaloha e hilinai mai ai, no ka mea iaia i hoomaka'uka'u aku ai i kona mau hoaloha, ua noke mai la lakou I ka akaaka iaia, me ka hele nui ana mai e hoomalielie iaia, me ka hookomo ana i kona kuka, a o ia ka Kakeo o ka pane ana aku:

            "Auhea oukou e o'u mau hoa, ke hoohiki nei au me ka oiaio loa, e hoea mai ana i ka la a Konaradi e mihi loa ai, no kana mea i hana mai ai maluna o'u i keia la. Ua hiki hoi paha oia e hele ana, me kona manao, oia ke keiki haaheo loa ma ka honua nei, e hoea mai ana nae ka la ana e i iho ai iloko on a, i kona kuhihewa loa, o ka hoao ana mai e hoonahoa imua o'u," alaila wehe ae la oia i kekahi poki pepa i waiho ai o kona paka kikalika, alaila kaha aku la hele me ka hoi pololei ana aku no kona home, me he mea la, aole he mea nui a kona noonoo e hana la, o ka mea oiaio nae, ua hele oia a piha loa i ka huhu ia Konaradi , me ka namunamu liilii ana iho:

            "Ina aole e hiki ana ia'u ke pepehi aku ia Konaradi a make ma kekahi ano, alaila e imi aku ana au i na mea e kau ai he poino maluna on a."

            Ma kela haalele ana iho hoi a Konaradi ia Kakeo ame kona mau hoa, ua holo pololei loa aku la oia no ke kulanakauhale, a mamua o ka haleleka, i kaohi mai ai oia i kona lio, me ka lele ana iho ilalo, oiai ua ike aku la oia o Zora Kakona hookahi wale no ko ka haleleka, nolaila e loaa ana he manawa nona e hookaau olelo ai me kela, kaikamahine, me ka kahamaha ole ia mai o ke laua mu olelo e kekahi poe.

            "Ea, ua maopopo no anei ia oe a Konaradi, ua kono mai o Kakeo Wilikona ia'u e hele maua i ka holokaa i kekahi la o keia pule?"

            "Aole he mea o kena ano i maopopo iki ia'u," wahi a Konaradi, me ka piha lili iloko on a. "Pehea, ua haawi aku nae paha oi i kou ae ea?"

            "Aole au i haawi aku i ko'u ae, aka nae he makemake no hoi au e hele i ka holoholo i kekahi manawa. Ma ko'u manao, he kanaka opio maikai a oluolu o Kakeo, aole ana no e nele ka loaa o ka hauoli iau, ke hele i'o hoi i ka holokaa me ia."

            No kela mau olelo a Zora, noke iho la o Konaradi i ke kunu, me ka pahola pu ana ae no hoi a ka minoaka ma kona mau papalina, a o ia ka Zora o ka ninau ana mai:

            "Ea, heaha ke ano o kou kunu ana mai la, pela hoi ka minoaka ma kou mau papalina?"

            "Aole maua he mau hoaloha maikai; nolaila he mea maikai ole paha no'u, ke kamailio ae i kekahi mea e pili ana ia Kakeo."

            "Ua hele au a makemake i ka hele e holokaa, aka nae in a ua ike oe, aia he pilikia ma ko'u hele pu ana me Kakeo, alaila ua hiki no ia'u ke hoole aku iaia, i kona wa e hoea hou mai ai, a e noonoo aku nohoi au i kekahi alahele okoa ae e, hoohauoliia ai au," wahi a Zora, eia nae, ua hoea mai la kekahi poe i ka haleleka, no kaninau ana i ka lakou mau leka, nolaila aole he manawa no ua o Konaradi e pane aku ai.

            Lilo aku la o Zora, ma ka nana ana i na leka a kela poe o ka hoea ana aku, o ke kau ae la no hoi ia o Konaradi maluna o kona lio, a huli hoi pololei mai la no kona home, eia nae, aia no o Zora ke nana mai la iaia, ma ka puka aniani mai o ka haleleka, me ka namunamu liilii ana iho o ua kaikamahine  nei, i ka wa i pau aku ai na kanaka i ka hele:

            "He keu maoli no ka noonoo ole o kela keiki. Aole ko'u he makemake maoli e hele i ka holokaa me Kakeo, he mau olelo hoomaoe wale no kela a'u, no ka hoonaauao ana aku iaia, in a paha he makemake oia e hele pu aku au me ia i ka holoholo i kekahi la, aole nae on a wahi mea a ike mai i ka manao o ka'u mau olelo."

            Ma kela alahele o Konaradi e hoi la, aole he maikai iki o kona noonoo, aia iloko on a ka manao lili no Kakeo, no ka hele aku o kela keiki i ka holokaa me Zora. Hoea aku la no oia, ma kela wahi i hakaka ai oia me Kakeo, aole on a ike aku i ua keiki nei, pela no hoi kona ike ole aku i na hoaloha o Kakeo:

            Ma kela po iho, ua hoohalaia kekahi manawa loihi e Konaradi, ma ke kamailio pu ana me kona makuahine ma'i a ma ka nana aku a ke keiki, aia kekahi mea ano nui loa iloko o ka noonoo o kona makuahine, nana i hoopilikia aku iaia nawaho ae o kona ma'i, aole nae he maopopo iki i ke keiki ka pilikia o ka noonoo a kona makuahine, aka nae, o ka mea hiki wale no iaia ke hoomaopopo iki, o ia na olelo a kona makuahine i kamailio mai ai laia, he mau olelo hoi e hoehaehaia ai kona manao.

            I ka hoi ana aku o Konaradi e hiamoe, ua nui na moeuhane ano e i loaa iaia, e ike okoa aku ana oia i kekahi mu kino kanaka eleele, me ko lakou mau maka aa e haka pono mai ana maluna on a, ka mea hoi nana i hookomo ma i ka maka'u iloko on a, e hiki ole ai laia ke hiamoe maika me kela po, ahiki wale no i ke ao ana ae ma kekahi la mai

            Ma kela kakahiaka nui, i holo aku ai o Mr Kenekona no ka halehoolulu kaaahi, no ka holo loa ana aku no Nu Ioka ma kekahi hana i maopopo ole iaia nei.

            Aole one ike aku ia Felipe, ma kela kakahiaka a manao iho la ua o Konaradi ua hoopau ka paha ka hapa Ilikini i kela manao mua, no ko laua nei hele iloko o ka pa i hoopaaia ai ka lio eleele.

 

 

            Ua hele nae a kokoke i ka aina awake, akahi no o Felipe a oili mai, i puiwa nae ua o Konaradi i ke kahea ana mai o Felipe mahope mai o kona kua, me ka i ana mai:

            "O ke aloha no kou e ke kanaka opio! He keu aku keia a ka la maikai, pehea, ua makukau anei oe, no ka hele pu ana ae me a'u imua o ka lio eleele, a i ole ua hoololi paha oe i kou manao, i kou wa i maopopo ai, o ke diabolo ka hoa e kohu ai kela lio?"

            Ua makukau au i na manawa apau, ke kakali wale aku nei no ia oe," wahi ana me ka huli papu ana aku imua o ke kanaka hapa Ilikini.

            "Ea, ma ke ola ana o Sana Maria o oe kekahi o na kanaka opio koa a maka'u ole a'u e olelo ae ai," wahi a Felipe me ka hoowahawaha iloko on a, eia nae, ua hawi mai la no oia i kana minoaka o ka mea i piha me ka hookamani no ka mea aia iloko o kona puuwai, ka manao hoowahawaha me ka piha i ka lili no kela kanaka opio.

            Aohe o Konaradi pane aku i kela mau olelo, maopopo mua iho la no iaia, he mau olelo hookamani wale no ia, o ka huli aku la no ia o ua kanaka opio nei hele no kahi o ka halelio, a i kona hoea ana aku ilaila, kii aku la oia i kekahi kaulawaha mama, ke ano o na kaulawaha e hookomoia ai no na lio hou loa, alaila lalauaku la i kekahi huipa ili pokole, i hanaia me kekahi hu'a loihi, o ka wehe ae la no ia i kona kuka, a kau aku la iluna o ke kui.

            I ka ike ana mai hoi o Felipe i kela hemo ana ae o ko KOnaradi kuka, o ka wehe ae la no ia o ua kanaka nei kona kuka, a lalau aku la i kekahi kaula hululio, me ka huli ana mai a kamailio mai la ia Konaradi.

            "Mahea kaua e hele aku ai, ma ka puka anei mahope o ka halelio, kaua e komo aku ai iloko o ka pa?"

            "Aole, o Konaradi pane aku i kela mau olelo maopopo mua iho la no iaia, he mau olelo hookamani wale no ia, o ka huli aku la no ia o ua kanaka opio nei hele no kahi o ka halelio, a i kona hoea una aku ilaila, kii aku la oia i kekahi kauluwaha mama, ke ano o na kauluwaha e hookomoia ai no na lio hou loa, alaila lalauaku la i kekahi huipa ili pokole, i hanaia me kekahi hu'a loihi, o ka wehe ae la no ia i kona kuka, a kau aku ka iluna o ke kui.

            I ka ike ana mai hoi o Felipe i kela hemo ana ae o ko Konaradi kuka, o ka wehe ae la no ia o ua kanaka nei i koa kuka, a lalau aku la i kekahi kaula hululio, me ka huli ana mai a kamailio mai la ia Konaradi.

            "Mahea kaua e hele aku ai, ma ka puka anei mahope o ka halelio, kaua e komo aku ai iloko o ka pa?"

            "Aole, e hele kaua mamua mai o ka puka-pa ; a i ka manawa e kau ai o kekahi o kaua maluna o ke kua o kela lio eleele, o ka wa ia e hoohamama ae ai i ka puka-pa."

            Ua maikai kela i ka manao o Felipe, no laila haalele iho la laua i ka halelio, a hele aku la ma ka aoao o ka ma i hanaia a kiekie, a i ko laua hoea ana aku no ka puka-pa ku iki iho la laua malaila, me ka lalau ana aku o felipa i ke kaola e moe ke'a ana mamua o ka puka-pa.

            Kiei aku la laua nei ma ka hakahaka o ka papa, aia ua lio eleele nei ke ku mai la iwaenakonu o ka pa, e li-o wale ana no kona mau pepeiao, a e kani ana hoi ka ihu, me ka hoolono ana, me he mea la, ua lohe mai i ko laua nei nakeke, a i ole, ua honi mai paha i ke ea kanaka.

            "Ea, ua kohu diabolo kela lio ke nana aku, a pehea e aa ana no anei oe e hoonoahoa aku imua on a i keia manawa?"

            "Heaha auanei ka mea o ka maka'u ana! Ina ua maka'u oe ea, alaila e wehe koke ae i ka puka-pa, i komo aku ai au iloko!" wahi a Konaradi, me kona makaukau loa e ku aku imua o ka lio eleele, nana i hoohoka aku i na keiki laeula ma ke kau lio o Mekiko.

 

MOKUNA IV.

Aia no o Felipe ke ku la me na manao kanalua, no ka wehe ae i ka puka-pa i komo aku ai ke keiki opio iloko, a no kona wehe ole ae nae i ka puka, i pane hou aku ai o Konaradi:

            Hakalia no nae a hamama ae ka puka pa, o ke komo koke aku la no ia o Konaradi iloko, me kona makaukau ma na ano apau e halawai pu me ka lio i kauia ka weli e na mea apau.

            Ua kau ka weli ia Felipe, no ka lio eleele, a ua paa mua no kona manao aole e komo iloko o ka pa, nolaila i kela poholo ana aku o Konaqradi iloko, o kona pani koke aku la no ia i ka puka-pa a paa, me kona nana hou ole aku iloko, paopop iho la no iaia e make mai ana kela keiki opio i ka lio, nolaila ku malie wale iho la no oia i kahi hookahi, aia hoi ka minoaka ma kona mau papalina, no ka hookoia ana o kona manao lapuwale.

            Ua lohe mai no o Konaradi i ke pani hou ia ana aku o ka puka-pa, a maopopo mai la no iaia, ua maka'u o Felipe aole i komo pu aku iloko o ka pa me ia, nolaila, aole ana mea e ae e hana aku ai, o ke ku hookahi wale aku no a paio me konan enemi, in a no ia he mea e lilo aku ai oia i pio na kela lio diabolo.

            Ua hookahaha loa ia aku o Demona, ka lio eleele i kela oili ana aku o ke kanaka opio, mamuli paha o kona ike ana mai, o keia ka manawa mua loa, a kekahi mea i hoea aku ai imu on a, me ke koa, nolaila aole ua lio nei i holo mai e nau mai la ia nana i ka opio.

            Ua lilo kela kunana o Demona i mea e makaukau pono ai o Konaradi, o ka hoomaka ae la no ia o ua keiki nei e uwa me ka leo nui, a holo pololei aku la no kahi o ka lio e ku mai ana aia hoi kana huipa ili ke kani pohapoha mau la, o ia no oe oke kani ana a ka pu panapana.

            Aole he maopopo iki ia Demona o kana mea e hana mai ai, eia nae kuemi aku la ua lio nei ihope, no ka maka'u paha i ke kani aku o ka huipa a Konaradi, a i ke kokoke loa ana ku nae o ke keikiopio, i kahi a Demona e ku ana, ua hahau aku la oia i kana huipa me ka ikaika, no ekolu manawa malalo ae o ka opu o Demona, me he mea la ke okokiia la ka ili o ua diabolo nei me ka pahi.

            No kela eha i loaa aku ia Demona, hoomaka mai la ua lio nei e holo imua, me ke kihelu ana o kona mau wawae, e noho aku ana nae o Konaradi me ka makaukau, o kona ala ae la no ia, a hala ae la ka lio eleele ma kekahi aoao; aia mau no kana huipa ke kani pohapoha mau la, i keia manawa nae, ma ke poo wale no o Demona kana wahi e hahau la i kana huipa, ua lilo keia i kumu e hoohuli mai ai o Demona i kona mau wawae hope ia Donaradi, me ka noke ana i ke peku, aole nae ha loaa mai o ke kanaka pio e wehe mau ana ke Akule i ka hohonu.

            Iloko o ka noonoo o Konarad, aole he hana pone e ae ma kona aoao, o ka hoomau wale no i ka hohana ana i kana huipa maluna o kela lio, nolaila hana mau aku la oia i ka hahau ana ma na wawae hope o Demona, a i ka wa e huuli mai ai ke poo o ua lio nei, me ka manao e nanahu mai ia Konaradi, e pa aku ana kana huipa ma ka ihu, a ma na maka, o keia ka mea nana i hooi aku i ka huhu o Demona, me ka noke okoa ana i ke kuwo.

            He mau manawa ka Demona, e holo mai ai imua, no kahi a Konaradi e ku aku ana, me ka manao o ua lio nei, e nanahu mai i ka opio, a e kope hoi iaia me kona mau wawae, eia nae, i ka wa e pa pono aku ai i ka huipa ma ke poo, e kikihi aku ana ka holo ana ho kahi e, me ka loaa ole mai o Konaradi.

            No keia hoohokaia ana o ka lio eleele, ua hoike okoa mai kona mau maka i ka hele a hulili me ka huhu, aia hoi kona mau niho ke hookeke mai la, o ia no oe o ka ilio, in a no ka loaa pono mai i ke kanaka opio, aohe ahailono, a o ke kaa ana hoi ia lanakila ma ka aoao o Demona.

            Ke hoomaopopo loa la o Konaradi i kona kulana kupilikii, eia nae aole no ia he mea nona e hopo iho ai. Elike me ka hele o Demona a piha i ka huhu, pela no i hookomoia aku ai ka manao uwila, me ka uilani iloko o Konaradi aia kona koko ke holo la ma na wahi apau o kona kino, a ma kekahi ano nae ke nana aku, ua lilo maoli kela paio mawaena on a ame Demona, i mea e hoohauoli loa ia ai kona manao, no ka mea, o kela ka paio hahana hookahi ana i hoouka ai me kakahi holoholona ahiu.

            Ma ka ike iho no hoi a ua o Konaradi iaia iho, o keia ka manawa mua loa i hoike piha mai ai oia, i kona eleu me ka palamimo ma na ano apau, in a no i hapa iho kona eleu me ka makaala, aole e kala kahiko oia i weluwelu liilii ai i na niho o Demona, ame kona mau wawae; nawai no me ole ke kau o ka weli i na keiki paniolo o Mekiko, i ke kohu diabolo maoli no o kela lio eleele.

(Aole i pau.)

 

 

He Moolelo no

Leola Dale

a i ole

Mai ke Kulana Nele a i ka Waiwai -- Na

Aloha Elua i ka Ipo Hookahi

 

            "Owau i'o ka haku ame ka on a o ke kakela Lome nei, malalo o ka mana o kekahi palapala kauoha hooilina i hanaia e Sr. Geogere, a ke kauoha aku nei au ia Mr. Foda e hoike ae i kela palapala i keia manawa!"

            Aia na maka o na mea apau maluna o Mr. Foda kahi i nana ai, me ka piha hoi o na mea apau me ke kahaha, me ka hookomo okoa ia ana aku o na manao hoohuoi iloko o lakou, ua hehenaia paha o Pilipo Daika, eia nae aole he hookahi o lakou i hiki ke kamailio, koe wale no ke kakali ana aku, o ka ike i ka palapala kauoha hooilina.

            "Aole imua o ka poe apau maloko nei o keia rumi, a aole no hoi keia he manawa no ka nana ana i kela palapala," i pane ae ai o Mr. Foda.

            "heaha hou iho auanei ka mea e hoohakalia ai, akahi hoi ka hoonaukiuki i ke koi paakiki mai o keia kanaka lapuwale, e ike i ko'u kuleana, wahi a Pilipo, me kona noke okoa ana ae i ka akaaka.

            I kela manawa i wehe ae ai o Mr. Foda i ka palapala kauoha hooilina mailoko ae o ka pakeke o kona kuka, a wehe ae la i na opi o ka palapala me ka paa ana no iloko o kona lima, alaila pane ae la:

            "Ua hoea mai i ka manawa e ikeia ae ai ka mea oiaio loa. O keia palapala e paa nei iloko o kuu lima, o ka palapala kauoha hooilina hope loa ia i hanaia e Sr. Geofere, ua loaa aku keia palapala ia'u, maloko o ke keena waiho buke, oiai au e nana ana no kekahi mau pepa maloko o ka ume."

            Ua hoopuiwa loa ia aku o Kikila, i ka lohe ana mai i na hoakaka a Mr. Foda, no ka mea ala koke mai la no ka hoohuoi iloko on a, no kela po ana i ike ai, i ka oili ana aku o kekahi mea mailoko aku o ke keena waiho buke, au no e ka makamaka heluhelu e hoomanao nei, i ka noke ana o Kikila i ka huli i ka mea komohewa, me ka loaa ole ma kela po.

            "Maloko i'o anei o ke keena waiho buke i loaa aku ai kela palapala kauoha hooilina?" wahi a Kikila me ka pii o ka ula ma na papalina.  "Ina o ka la i hanaia ai o kena palapala, a mamu akoke aku nei no, in a aole a kakou mea e kamailio ai no ia palapala, aka ua hanaia ma ka la 15 o ka mahina o Ianuari, o ka makahiki koke aku nei no i hala, he elua makahiki mahope mai o kela palapala kauoha e hoolilo ana ia Miss Dale i hooilina no na waiwai apau o Sr. Geofere," me kona huli ana ae nana ia Leola.

            Ina o keia ka mea oiaio, alaila aole o'u kuleana i koe i keia kakela ame na waiwai e ae o Sr. Geofere," wahi a Leola, me kona noho okoa ana iho ilalo.

            "Auhea oe e Mr. Foda," i pane mai ai o Kikila, "ina o keia i'o ka palapala kauoha hooilina hope loa a Sr. Geofere, aole o Miss Dale e ku-e aku ana ma kekahi ano. O kei anei ka'u mea e kamailio ae ai?' me kona hawanawana ana iho ma ka pepeiao o Leola.

            Aole e hiki ia Leola ke pane ae, no ka mea, ua like pukela nuhou i hoikeia ae iaia, me he mea la, ua houia aku kekahi pahi oilua ma kona puuwai, a o ia nae ka Kikila i kamailio hou mai ai:

            "E oluolu anei oe e Mr. Foda e hoike mai, owai ka hooilina o na waiwai o Sr. Geofere maloko o kena palapala?"

            "Maloko o keia palapala kauoha hooilina hope loa a Sr. Geogere, e hooili ana ia i na waiwai paa ame na waiwai lewa maluna o Pilipo Daika."

            Ku ae la o Leola iluna, eia nae aole he hiki i kona mau wawae ke ku malie alaila noho hou iho la oia ilalo, ua hele hoi kona kino a piha i ka haalulu, owai hoi ia mea haalulu ole, i ka ike iho, ua kailiia aku na waiwai apau mai iaia aku iloko o ka imo ana a ka maka.

            "O Pilipo Daika anei ka hooilina maloko o kena palapala?" wahi a Kikila me kona piha me ke kahaha, me ka alawa ana mai hoi o kana nana ana ia Mr. Kaluka, ka loio.

            "Ae, pela ka mea e paa nei maloko o keia palapala," i hooiaio aku ai o Mr. Foda.

            "E oluolu anei oe e hoike mai i ka la, i hanaia ai o kena palapala kauoha hooilina?" i ninau hou mai ai no o Kikila.

            "Ua hanaia keia kauoha, ma ka la 15 o Ianuari, o ka makahiki aku nei i hala."

            "Owai na hoike i kakauinoa maloko o kena palapala e Mr. Foda/" i mau mai ai no o Kikila i ka niele ana.

            "He elua mau hoike i paa ko laua mau inoa maloko nei, oia o Keoni Uilama ame Ede Kalaina."

            "Eia no anei o Keoni Uilama ke ola nei?" i komo mai ai o Mr. Kaluka ma ka ninau ana.

            "Ua make kela kanaka, aka no ka lua nae o ka hoike, ke ola nei no oia," wahi a Mr. Foda.

            "Ke olà nei paha oia, aole paha, aole he maopopo o ka hopena o kela kanaka," i kamailio mai ai o Kikila.

            "Heaha ke kuleana o keia kanaka e komo hokai mai ai iloko o keia hana?" i pikanana mai ai ka Pilipo kamailio ana.

            "Auhea oe e Pilipo Daika, he kuleana ko'u e kamailio ai maluna o keia palapala kauoha, ma ka aoao o Miss Dale, ua loaa ka mana ia'u e kukakuka pu ai me Mr. Foda, kona loio. I hoike aku au ia oe e Mr. Daika, he kuleana ko Miss Dale i na waiwai apau o Sr. Geofere, a ke kapa aku nei au ia oe i ke komohewa, a ua ili aku ke ko'iko'i maluna ou ka hooiaio ana mai i ka pololei ame ka lalau o kena palapala i hanaia."

            Aohe pane hou mai o Pilipo Daika, aka ke kulohaloha wale la no oia, a no ka mea, ua pololei loa na olelo apau a Kikila i kamailio aku ai iaia, aia wle no a hooiaioia kela palapala imua o kekahi aha hookolokolo, alaila hiki iaia ke koi mai i kona kuleana i na waiwai apau o Sr. Geofere.

            "He hookahi wale no hoike e ola nei, i kakauinoa i kela palapala, a ma ke kanawai, aole loa e lilo kekahi palapala i kakauinoaia e hookahi hoike, i mea mana, a ke ninau nei au i ka manao kanawai o Mr. kaluka, oia kekahi o na loio kaulana o Ladana."

            "Ua pololei oe e Mr. Kinikele," i pane ae ai o Mr. Kaluka. "He mea maikai e ninaninauia o Mr. Kalaina no kana ike, e pili ana i keia palapala kauoha hooilina i hanaia?"

            Hooholo ae la o Mr. Foda i kekahi lima on a, ma kona lae, a i mai la: "Ua ninaninau mua au ia Mr. Kalaina ma ka po nei, aole mamuli o ko Pilipo makemake, aka mamuli o ko'u manao ponoi, no ka mea ua ake maoli no au e ike i ka mea oiaio."

            "Ma ka uninau ana i kela kanaka, heaha kana mea i hoike mai ai?" i ninau hou mai ai o Kikila.

            "He oiaio wale no kana mau mea apau i kamailio ma ai, me ka lilo o ka'u mau ninau hoolauwili imua on a, i mea ole, aka e ku mau ana oia maluna o na mea oiaio apau i hanaia e kela kanaka," i pane aku ai o Mr. Foda, alaila ku ino ae la oia iluna a pane mai la:

            "Ma ke ano owau ka loio o Miss Dale, aole o'u makemake e hoomauia aku na kamailio ana maluna o keia kumuhana. Ke hoole loa nei au i ka oiaio ame ka pololei o keia palapala kauoha hooilina, a ke hoole pu nei au i ka pane hou ana aku i kekahi mau ninau i pili i keia palapala. Ke olelo hou ae nei au, ma ke ano he loio no Miss Dale, ua makaukau au i na wa apau, no ka hooko ana aku i na mea apau, a ka loio o Mr. Daika e waiho mai ai imua o'u, in a no ka waiho ana aku i keia palapala kauoha hooilina imua o ka aha, no ka hooiaio ana, a ma kekahi ano e ae paha," alaila opiopi ae la ua o Mr. Foda i ka palapala a hookomo iho la iloko o ka pakeke o kona kuka.

            Ma kela wahi i ku ae ai o Leola iluna, a pane mai la: "E hookuuia mai au e haalele iho ialoko nei o keia keena, ua oi aku na mea e kamilioia nei mamua o ka mea hiki ia'u ke hoomanawanui iho."

            "O kena anei kou manao e Miss Dale?" i pane mai ai o Pilipo Daika, me ka pahola ana mai o kona mau lima imua, a i hou mai la:

            "Ke uwalo aku nei au imua ou e Miss Dale, e hoihoi hou i kau mau mea i noonoo mua ai e bana aku. Eia no ke kakela Lome, ame na waiwai e ae apau malalo o kou malu; o ka mea wale no a'u e nonoi aku nei ia oe, o ia kou hooko ana i kau hoohiki i haawi mai ai ia'u, no ko'u lilo aku i kane nau, ma iaano, ke hookuu a ke haalele loa nei au i ka'u mau koi o na ano apau, maluna o keia mau waiwai, i paa maloko o ka palapala kauoha hooilina, e waiho la malalo o ka malu o Mr. Foda."

            Nana mai la o Leola me na maka hookokoe maluna o Pilipo, no ka mea aole he wahi lihi hoihoi iki iloko on a, no kela mau olelo a Pilipo, alaila huli ae la ua kaikamahine nei imua o Kikila a pane aku la:

            "E lawe aku oe ia'u e Mr. Kinikele mai loko aku o keia keena," wahi ana, me he mea la, e waiho okoa mai ana ua kaikamahine ne iaia iho malalo o na hoopakele ana a Kikila, mai na hana hooliaahaa mai a PIlipo Daika.

            Ke ike aku la o Pilipo i ko Leola ano, a ke lohe pu aku la no hoi i na olelo i kamailioia ae ia Kikila, ia wa i pane hou aku ai o Pilipo:

            "He nani ia, aole he pane mai ia oe mai e Miss Dale, no ka'u mau mea i kamailio mua aku nei ia oe, nolaila, ke waiho nei au i ka'u koi, no ko'u kuleana i keia kakela ame na waiwai apau loa o Sr. Geofere, elike me ka mana o kela palapala kauoha hooilina, malalo o ka malu o Mr. Foda," alaila lalau aku la ua o Pilipo i kona papale, me ka manao e haalele iho ialoko o kela keena, a huli hoi aku no kona home, imua o ke alo o kona kaikuahine, e kakali mai la, o ka hoea aku o kona kaikunane me na nuhou no laua e hoohauoliia ai.

            Mamua nae o ke ku ana ae o Pilipo Daika iluna, ua pane e mai la o Mr. Kaluka, i ka i ana mai: "Ke kaumaha loa nei au nou e Mr. Daika, no ka mea ma kahi o ka loaa ana o ke kuleana koi ia oe maloko o kela palapala kauoha o na nele ame ka hoka na haawina e halawai aku ana me kau mau hooikaika ana apau, no ka noho mana maluna o na waiwai o Sr. Geofere.

            "I hoike aku au ia oe e Mr. Daika, aole loa he wahi lihi kuleana iki au e koi mai ai i keia mau waiwai, no ka mea he puahiohio wale no no olelo apau, maloko o kela palapala a Mr. Foda e paa mai la. Ke hoike aku nei au imua ou a imua hoi o Mr. Foda, ma ka aoao o ko'u luaku nei," me ke kuhikuhi ana ae o kona lima ia Kikila, ke waiho aku nei au i ka'u koi, aole he mea kuleana e ae i keia mau waiwai, aka o Mr. Kinikele wale no," alaila hele aku la oia imua, a waiho aku la i kekahi mau palapala, maluna o ke pakaukau, a imua hoi o ke alo o Mr. Foda.

            "Heaha ka manao o keia mau palapala?" i hooho ae ai o Mr. foda me ke kahaha.

            "He koi kena ma ka aoao o kuu haku nei Sr. Kikila Lome, ma ke ano oia hookahi wale no ka mea i kuleana i keia kakela ame na waiwai apau o Sr. geofere i make. E loaa iho  ana ia oe, ka palapala hoike e pili ana i kona hanau ana, ame kekahi mau palapala e ae, e hooiaio ana i ka pololei o kana koi no kela waiwai," wahi a Mr. Kaluka me ka pahola ana ae o ka minoaka ma kona mau papalina.

            "O Sr. Kilika Lome anei keia? ea, he hana hoopahenehene anei keia au e Mr. Kaluka ia kakou?" wahi a Mr. Fodi me ka puliki ana ae i kona mau lima ma kona poo, a hilinai aku la ihope o kona noho.

            "Aole keia he hana hoopahenehene, aka no ka hoopau ana ae nae i kou pohihihi ea, o keia keonimana, a haku hoi o'u, oia hookahi wale iho no ke keikikane a ke kaikuaana o Sr. Geofere i make; nolaila e ike mai oe ua pololei kela inoa i kau aku maluna on a o Sr. Kikila Dome, a o ka hooilina hookahi wale no i kuleana i keia mau waiwai apau."

            No kela mau hoakaka a Mr. Kaluka, huli aku la ka nana ana a na mea apau maluna o Kikila, me he mea la he akua lapu oia i kela mau sekona, ke puliki la hoi o Leola ia Mrs. Wekela, aka no Kikila nae, aole on a wahi mea a onioni ae, no ka mea aia wale no kona noonoo maluna o Leola, ke kaikamahine a kona puuwai, i haulehia ai i ke aloha.

            "Aole loa he wahi lihi kanalua iki, no ka oiaio a pololei o ka'u mea e koi nei ma ka aoao o kuu haku, o na pepa apau a'u i waiho aku la imua ou, ua hooiaio wale ia no, a ke paa nei maloko o na moolelo, e kanalua ole ai i kekahi aha hookolokolo ke haawi mai i ka pono, ma ka aoao o kuu haku nei.

            "E nonoi aku ana nae au i kau mau huikala ana mai e Mr. Foda, no keia waiho ana aku la a'u i keia koi, iloko o ka manawa au i manao mua ole ai; he mau mahina ae nei i hala ka wa kupono loa e hoea aku ai kena mau palapala imua ou, aka nae ua hauhoaia mai ko makou mau lima, mai ka hooko ana aku i kela hana, mamuli o ko Sr. Kikila manao ponoi; pela iho la i noho pouliuli ai oe ame ka poe apau ma keia wahi, aka nae ua maopopo no ia oe e Mr. Foda ke ano o ka moolelo o ko kakou mau kupuna, aole ia malalo o kekahi kumu e ae, aka no ke aloha mai no, elike me ko kakou mau moi i hala, e hele ana iloko o ko lakou kulana haahaa o ke ano kauwa."

            "Akahi a hookaakaaia kuu mau maka, he koko i'o o ka ohana Lome ke holo nei iloko o keia kanaka opio!" wahi a Mr. Foda, me ke ku okoa ana ae iluna, aia hoi ke halo'ilo'i mai la na kumu waimaka mai kona mau lihilihi mai, a pane hou mai la: "Pehea no la au i naaupo loa ai, i hiki ole ai ia'u ke hoomaopopo aku i na ano o keia kanaka opio! E hele aku au imua on a, a apo mai iaia, me he keiki la na'u!" alaila hele mai la oia imua, me ka hopu ana aku i ka lima o Kikila, oiai hoi ua kanaka opio nei e kukuli ana ma ka aoao o Leola, a e peahi mai ana hoi ka Haku Baumona, i ke kaikamahine opio, no ka mea, ua ku a maule maoli o Leola, aole no kona minamina i ka lilo aku o kona mau waiwai i ka mea e, aka no kona piha i ka hauoli.

            "Iloko o kela manawa koke no i loheia aku ai ke kani ana mai o na meakani, aia hoi ka leo o na bele ke kani ku'ilua mai la, me ke anoano, ke loheia aku la na leo huro o na kanaka, e hoopuni ana mawaho o ke kakela, a o ia ka Mr. Kalauka i ku ae ai iluna, a i mai la:

            "Ua hoike mua aku nei au i ka lohe i ke kahunapule a ia Kauka Kona, no keia nuhou hauoli, pela kakou e lohe nei i ka leo o na meakani a i na leo huro o ra kanaka, a mamua auanei o ka napoo ana o ka la i ka ilikai, e ku'i aku no ka lohe ma na kihi apau o ka aina, no ka oili ana mai o ka hooilina o ke Kakela Lome."

            Ua hoopiolokeia aku ka noonoo o ka poe apau e noho ana maloko o kela keena, ua hoopoina loa ae la lakou i na mea e pili ana no Pilipo Daika, no ka mea, ua nohoalii iho la ke kahaha ame ka hauoli pu iloko o kela manawa hookahi, a ia Pilipo Daika hoi i ike iho ai i kona ku maoli i ka hilahila, ka hoka ame ka hoaa, ku ae la oia iluna, me ka manao e pihi malie aku ahiki i ka hemo ana iwaho o ke kakela, ua paa e mai la nae kona poohiwi i ka hopuia, alaila huli aku la ua kanaka nei imua o Kikila a pane aku la:

(Aole i pau.)