Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 33, 19 August 1921 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

"Ea, e Uohaka heaha kou nianao ina nei iio kou lioao aku e Hto mai o Makoli i wahine nau?" O keia ka kon'a anakala o ka ui ana mai i mea e maopopo aku ai iaia ko Kohaka manao. me ke kali ole a kahi mana.wa aku, no ka ae a ae ole paha. MOKUN.A XXXII. KEOLANOKEOLA Aea ae la ko Robaka mau- maka iluna me ke kahaha uui a nana pono mai la i ka anakala, me ka pii ae la o ka ula ma kona mau papalina a ma kona lae, me ke kakau o na aa ma kona lae, no kona eha me ka ukiuki pu 110 nei ninau a kona anakala, a pane mai Ia: "E kuu anakala aloha, aole anei ou manao iho ua mipi li>:i kau ninau ma o ka waiho ana mai i kena manao iamua o'u nei manawa, ina na aole ia he ninau e hoehaehaia inai ai kuu puuwai ma 0 ka niea hiki ia'u ke nooooo iho np ia mea ?" Ile ninau keia ana i lilo i mea 110 ka anakala i pii ae ai ka ula ma kona mau papalina, a pane mai la: "O kou manaoio maoli 110 anei, e Robaka, aohe ou maks- - e mare i kela lede opio a'u i hoike aku neiiaoe? A i ole. o kou manao no paha e noho no ae me ka m<ine ole i ka wahiiie a pau na la o kou ola na ?" Ke kulou la 110 ko Robaka mau maka ilalo* o kona helehelena nae ia manawa he haikea loa me ka pupuku o kona lae. • Aka nae.»i ka liala ana o kekahi manawa. aea.a&la kona mau maka iluua nana pono mai la i kaanakala, a i: mai la: "t"a hai mua aku au ia oe. e anakala Hale, mainua o ko kaua haalele ana aku i ke kulanakauhale o Parisa. ua hoopoinoia kuu ola. Aole au i ike i ke kumu malia paha ua hanaia mai no au a like ole me ka nui ae o na kanikā o keia ao, i kuu manawa i haawi aku ai i ka'u hoohiki imua o Helena Simoa e mare aku ana att iaia; oia niau no ka {»apa o kuu manao n<> ka hooko aku ia hoohiki a'u a hiki fili(i'i keia manawa, aole au i hoololi iki. oiai nae, ua lolie mai au, i kona mare ana aku me Habati Alekona. "Aohe hoopalau. elike me na loina o ia mea o ka hoopalau a'na. i hanaia mawaena o maua, na'u maoli 110 i haawi aku ia'u iho inia. a ua haawi mi no hoi oia i kona ae e lilo mai oia na'u—a i hoike hou aku au ia oe i keia manawa, o kuu manaolana a pau ai.a wale no maluna ona, aole i kekalii mea e ae. a ina 110 ko'll nele loa iaia, ua hooholo au i kuu manao e nulio niare ole au ahiki i ka uhi ana o ka l lepo maluna o'u. "O kuu alc»ha ame ka'u mau hoomanao ana nona he oiā mau ia ahiki no i keia hora a kaua e kamailio nei, he aloha hiki ole ke holoiia mai kuu puuwai ae. ua haawi au i le'uu puuwai holuokoa a pau nona wale no, oia aloha eia no nie a'u ahiki i nei manawa. a me ia aloha au e hiipoi āi noiia ahiki i ka lua kupapau, a i lohe inappopo mai no ofc i keia m.nnawa, aole loa au e kapa aku ana i kekahi wahine okoa aku he wahine na'u." (_)iai ka anakala e hoolohe mai ana i nei mau olelo apāu a Robaka ke ike iho la oia i ka hoohokaia o kona mak"emake, 110 ka mea, o kana mea nui no ia o ka nalu ana iho, 1 oia ko Robaka lilo i ka wahine e, ina paha o Makoli Ēlawoka ia a o kekahi wahine okoa aku paha, aole o Helenā. Ke ike iho la oia nona iho ia manawa i ka paakiki ioa o ko Robaka manao ma ke ano o kana mau olelo o ka lohe ana mai la. la nunawa alawa aku la ka uana ana ā kona mau maka i ke ku mai o na lalani mauna. a 110 kekahi manawa loihi ko laua nolio ana malaila me ka ekemu ole aku v> kekahi i kekahi. 1 ka hala ana o kekahi mau minuke liuliu wale ia laua 0 ia noho hakanu ana, o ka anakala ka mea mua o laua i pane mai i ka i ana mai: "E k 1.1 u keiki. aole o'u makemake e noonoo iho oe aotc ia mea he aloha iloko o'u 11011, elike me ka ehaeha i loaa ia <-e, o iaiehaeha ke kau pu iho ana maluna o'u, ina he makemake oe >c hoomamaia ae kou mau manao kaUmaha apau owau pu kekahi e komo pu aku ana e kaikai ae ia haawe kaumaha mai kou puuwai ae» Ua maopopo ia'u ua hoeha-i-haia oe. Aole au i manao ua paa loa la kou manao maluna o Helena, ,aka i kuu manawa i hoakaka aku nei i ko'u manao 110 kou uiare mē Makoli, oia kou manawa i hoike mai nei i kou e mare aku i kekahi wahine okoa, a ua lilo 110 hoi ia i mea hookahaha mai i kuu noonoo. "E kuu keiki, e lohe maopopo mai 110 oe i kuu manao i uei manawa. he makemake au ia oe e mare. Ua ike oe aohe o'u hooilina e ae, ooe wale no; i kuu nianawa e hala aku ai ma kela ao e ili aku ana maluna ou kuu inau waiwai ;:pau mai na aina. na dala ame na hale oihana. oia mau waiwai apau e ili aku ana maluna 011, aole he uuku, aka, he nm: o kuu makemake i nei manawa oia ka ike aku ia oe' ua niare i ka wahine a ua loaa niai kau mau hua. a e kau aku ana hoi maluna o kekahi o lakou kuu inoa. "E kuu keiki. o kuu iini nui i keia manawa oia kuu ike aku la oe ua lako oe ma na mea apau. ua loa.a kou hōme, ua loaa kau wahine, ua p,au kou mahao auwana, ua loaa hoi kau mau keiki, kou mau hooilina, ka poe e hpohauoli aku ana la lakou 1110 me na waiwai apau a'u e hooili aku ana ia«oe ma nei mua aku, a e hoomaka koke ia ia hanā. māi nei man.awa aku; o kuu ike aku he ohana kou a e noho aha ileko o ka hauoli, a e lawelawe mai ana hoi oē i, na hāiia apau 1 lawelawe ai me ka holomua, oia ka mea lioohauou loa mai i kuu noouoo oiai au e ola aku āna." Aohe puai leo o Robaka no nei mau kamailio aku la a pau a tca anakala iaia, me ka mau 110 o kona kulou ilalo a 110 kona pane ole mai i. hou .aku la ka anākala: - ' "E pono kaua e kamailio no ia mea me ka maopopo loa 1 keia manawa otai hoi kaua e. kamailio ana. no ia kumum a au ia ka oiaio loa, ua lilo o Makoh 1 Aaikamahiue makeiiiake nui na'u, e ike māi no nae oe i keia aole keia hoakaka ana akq. h a'u i kō'u mākemake laia, hē kumu lawa pono ia no kou- niare ana aku laia. *• " Hc ! cde maa f ai oia " ,a »» *«o i ka'u hoomaopopo aku. -he huapala no hoi e kamawae ole iho ai kou 11001100. ua hoouaauao maikai ia, ahe ohana maikai no hoi e kamawae ole īho ai kou noonoo, ua hoouaauaō maikai la. a he ohana maikai 110 hoi kona me ke kuonoono a ina 110 kou mare nei iaia, e lilo ana ko olua ol.a ana i ola hauoli loa, 110 ka mea, hui koua waiwai me kou ua lawa loā ia e noho ai olua iloko o ka liauoli apau na 1* o kp'.olua ola ana O kekahi kumu nui a'u i makemake ai 0 kau Wahii)e ia uā ike maopopo au i ka. nui o kona aloha no», i oiii; np' ke kumu okona ma'i ana i ka'u hoomao}K>pci ilio, i WĪmiii la e nee nei." ' ' "

"Oia wale ae la no aiiei kjui mau mea i ike ai nona, e Anakala Hale? Ua maopopo no anei ia oe he makemake i'o oia i'au, a maluna wale no-o'u kona hilinai oiaio i na manawa apau ?" wahi a Robaka. "Pela kuu manao, aka, koe aku kona mau ano oiaio i haiiau pu ia mai ai pia," wahi a ka anakala. "Pēliea i loaa ai lea inanao ia o«^pela—oia pehea oe i maopOpo ai i kona mau ano oiaio ?" "A eia no„ he mau maka no hol ko'u e nana aku ana. aole no ia he hana paakiki na kekahi ke kilo ana aku i na hiohiona o kekahi mea ma ke ano no ka hana ana ame I<a olelo ana," i pane aku ai ka anakala. O ka eu koke ae la no ia o Robāka a hele hōloholo aku la maJuna o ka lanai, ma kona helehelena ke liana aku aia kekaiii mea nui iloko o kona noonoo.kāhi i hana ai ia manawa. Ekolu manawa o kona ajia ..ana niai i ka. loa ame ka laula 6 ka lanai, a ke noho aku la 110 hoi ka ānakala nana iaia i kē ana mai iloko o ia manawa a pau, me ka pane ole aku hookahi huaolelo. I, ka hope loa o ka ua o Robaka lioloholo ana, hele niai la;. oia- a ku koke iho la mamua pono mai o k'a anakala a pane mai la : '■'E Anakaia Hale, ke makemake nei au ia oe e hookuu mai ia'u e hoi i ka home !" "Kupaoah'a no ka kena manao ou, e kuu keiki! O kou manaoio maoli no anei ia ?" i ninau aku.ai ka anakala. '*Ae; o ko'u inanaoio keia. Ke niakēmake loa nei au e hookuu mai oe ia'u e hoi aku i Amerika,. kahi o kp kaua home. no ka. mea, ua hele mai la ko'u. aloha a. nui i ka home. 0 kuu makemake nui i keia manaW"a oia ka loaa o kekahi na'u e hana aku ai, kekahi mea a'u e hana aku ai e \vai\yai ai ko'u ola ana, ole hoi o keia hele holoholo wale no me Ua hoopau wale 110 i ka manawa maikai loa o ke ola ana, kekahi hana hoi ,e hiki ai ia'u ke ij f Qpnoo mau iho, a ina aole Oe, e ae mai ana i keia manao o'u e pupuleia aUa āu," i hopho ae ai o. Robaka me ka leo a' ka anakala e nana aku ana e oiaio ana ka ke keiki mea o ke kamailio ana mai la. "O, e kuu keiki, aohe maikai iki o kena nianao ou, a aole np au e ae aku an i kau "noi," i pane aku ai o Mr. Lanakasa me ka leo o ka mea i hoopiha loa ia me ke kahaha. "Ua hui pu mai nei hoi kaua me kela poe 110 ka hele ma* kaikai ana i keia mau aupuni .a eia ka.hoi oe ke hoi mai nei e hookuu aku au ia oe e hpi. Ua kuaiia ko kaua mau tikiki ; ukumoku no ka hu.ika'i holookoa a kakou e hele aku ana. <-.ole i keia mau aupuni wale no, ka i na aupilni e ae kekahi, ;. ina lioi no kp kaua haalele i ka nui o kakou, aple anei ou manao iho he hana maikai ole loa ia a kaua e hana ai, a ka nui paha hoi o kakou e olel«> mai ai he mau mea haalele huakai kaua? Aole a«ei e hiki ia oe ke hoonianawanui i kou maivao hoi, oiai e lioi aku ana 110 hoi kaua. aole e loihi ana ka manawa a hiki aktt no kaua i ko kaua home?" "Aole hiki ia'n ke hookaawaleia, inai ia oe mai, e kuu hele pu ana aku me kela poe, owau no ka'u e noi aku nei e hookuu mai oe a hoi aku au ika home. Haawi mai no oe ku'u tikiki ukumoku. a na.'u 110 ia e hoi pololei aku 110 Nu loka, kahi a'u e manao nei e hui pu aku me kekahi hoa.loha malaila no ka lawelawe una aku i kekahi pihana malaila," i noi aku ai o Robaka me ka manao kuio, a ma ke ano hoi e komo aku ai ke aloha iloko o ka anakaia n ae mai iaip. e hoū "Aol.e hiki ia'u ke hookaawaleia mui a oe mai, e kuu keiki, iloko o keia maU makahiki lehulehu i hala nei aole kaua i kaawale iki niai kou manawa i lilp ma»,jai malalo o ka'ii maJama ana mai ko makuahine mai, a o kekahi no hoi e lilo ane. kou hoi ana aku i mea maikai ole i ka mānao o na hoa e ae o kakou.'' "A eha hoi paha, ina he oiaio kau mfca i kamailio mai nei ia'u ke inanao nei au he hana hewa loa no'u ka noho pu' ana aku me ka nui o kakou," i ku-e aku ai ke kanaka opio, me ka inoino o na maka.

"No ka mea anei c pili, ana ia Makoli a'u i olelo aku nei ia oe e marc me ia ke kumu uhu nui o kou manao i ka hoi?" "Ae, no ia kumu." i pane aku ai o Robaka. "Aoie .anei ou manao, ina no no k.i hala āe o kēkahi mana\vti pokole,' e mao ae ana no na hooiiianao ana no ia mea hoeha:eha i kou nooheo? ]n.a o ke kumu nui ilio la ia o kou ehaeha ana, e hoopoina āku i kn mOa ua hala, a e hooikaika iho no hoi e lilo o Makolki meu nau?'' i ninau pku^ai: o Mr. Lanakasa me ka leo oluolu a haahaa loa e maliu ,nxai ai o Kohaka. . "Eia. hou, ke manao nei au a o ko*u manaoio maoli no ia, aole e loaa aku ana ia oe kekahi wahine opio oi ae o ka u'i i ame ka hilinai maluna ou. a e lilo ai hoi kupono loa nau, ina e hele aku aua oe e huli ma ke ao apunh" "E Anakala Ilale, ua makemake mau au e hoohauoli aku ia oe ma na ano apau e liiki ana ia'u. Ke manaoio nei no hoiau ua aie nui aku au ia oe uo ka hanohano ame kou hoolohe ana mai i ko'u mau makemake i na manawa apau i liala hope aku, oia hoi, ma na mea. i.ku i ka pono, aka iiae, no ka'u mau mea i kamailio aku nei ia oe ma ke kumuhana e pili ana ia Makoli, ua lohe mai nei oe i ko'u manao. E kuu anakala aloha. ua lilo a ua nalowale niai .a'u aku ka wahine opio h(X)kahi wale no a'u i aloha ai n i haawi pau aku ai hoi au i kuu puuwai nona wale no, o kuu ola ana . ka ne ' e °' u 1,3 ke ' a mc ola \yaiwai ole, a i hōike hou aku au ia oe i keia manawa 1 ka mea oiaio loa maloko o kuir puuwai ,aole loa .au e maxe aku ana i kekahi wahine okoa aku." Ia pau ana no o kana kamailio ana, o kon.a huli koke aku la 110 īa hele, a iho aku Ia ilalo ma ke alanuipii. a me ka awMwi loa oia i liele aku ai mai ka hokele aku a lakou e īioho 3na, a noho iho la hoi ka anakala a nana aku la i kona hele. me ka noonoo nui iloko ona aole loa ē hiki iki a»a hoihoi hou aku i na olelo a kana keiki. aole no hpi e. hiki īki ana iaia ke hoomalilie hou aku iaia, no ka Ua lohe maopopo loa iho la oia 1 na olelo a Robaka. e noho ana noonoo 110 nei mau olelo.ana me kē keiki, la/U iiiai la noko otia ha hooin.-lnao no na la 0 kona ola ana h£ iwakalua makahiki a oi i hala aku, kela manawa i auiiulima ai.ke ano o kona ola ana, ka nianawa īioi'ana i aloha m|l*atvel&\yela loa al i kekahi wahine ana i- koho iho ai ka 01 aku o ka u'i ame ka waipahe, a i lilo aku nae hoi l kan3 .ka e, a i 1!lo ai hoi ia lilp ana aku i mfca nona e noehaehaia ai no kekahi manawa loihi- ma ia hope mai, a 1 nOohiki iho ai oia maluna o ka lua kupapau o kona mau manaolana poho. aole loa oia e marc iki ana <i kekahi wahine 1 ma kahi o ka mea 1 lilo mai iaia aku. iwam 1110 la kana uhu a nui iho la hoi kona hanu iaia i hoonianaa ae ai 1 kela mau mea hoehaeha i kon.a noonoo o >' ! a,a ' a oa hoopiha ia iho la oia me fcc ka- • . oa kona' nooiipo t)lc a np kona hoao ana hoi e - , - ke ola 0 ma o ka hoao ana e la>opiare aku īaia mē ka wahme ana i- aloha ole ai, . i; e^ Ua ,- e , huik ala mai oe ia'u!" wahi āna iaia iho, a me Ka nui 0 ka 'hanu ninau iho la iaia iho: "No kealla 110 U f*u iana ne * P e * a ' kl,u keiki ? Aole au i noohoehaphlia* o "° mc 0 '" Iloell t aeha i a aiia, pela no hoi kona n ? ka IUo ani aku 6 ka^a mea i aloha ai: : w ! Mak 'aleka ! Ina ua alōha aku o Rohiki / t kēla kelalole me kona uhane au haa wi aku ai i kuu puuwai ia oe e luiikalaia. mao \ u 3 " 3 aU 1 keka,ti i'h&i ole ke ° U ao ana e bookaa\vale ia Robaka mai SS!l ne H^ka hi ko'u;maoift walfe no leA'u. ieeiki 1 hooiiina np kp'u w^Mvai t ; o;ka wahine

! Hke ke kulana me kona oia ka'u i niakemake ai na Rol>aka. 110 kp Robaka ola ana ku me ka hauoli ame ka lako uia nei mua aku ka u* mea nui i nana aku ai. O. ua hoowalewale a alakai hewaia anei ko'u noonoo e kekahi uhane ino e hana aku pela, oia ka'u e hoomaopopo nei ?" "hha mau ola i hoopoinoia aku e a'u mamuii o ka'u hana hewa loa o ka hana ana; o ko Robaka poino nae ka i oi loa aku i ko u manao niamua o ko kekahi poe e ae;*no Alekona. ua hoowalewale aku au iaia me ka'u dala a ma ia ano ua hoohaahaaia oia elike me ko'u hoohaaliaaia aiva; 110 Helena Simoa hoi, ke kaikamaliine i oi aku ai ko Rob'aka aloha, ua lioopoinoia aku kona mau la o ka hauoli mamuli o kona mar£ ana me ke kane ana i aloha ole ai, a 110 Makoli hoi. oia pu kekahi i hoehaehaia, a npna nae aole oia e hoohauoliia ana ina o Robaka kana kane e mare ai. 110 ka mea.: ua hoike niai nei o Robaka i kona makemake ole e mare iaia. a no'u iho hoi. ke ike nei au me k.a maopopo loa aohe manawa iki e kaawale aku ai ka eha mailoko aku o ko u naau no ko'iko'i ioa a'u i hana ai i ke koena aku»t> ko'u mau la o ke ola ana." A ine he mea la ua hiki ole iho la paha iaia ke hoomana wanui ia manawa n oka nui' o na mea hoehaeha i kona noonoo, o kona ku ae la no ia a hoomaka iho la ka holoholo ana maluna o ka lanai iuka a i kai, me ke kulou mau o kona poo. a ina paha oia i make aole pahu e oi aku ana ke keokeo o kona helehelena mamua o ko ia manawa, a ma ka nahaina kona mau niaka hol nana aku e hiki ole'ana i kekahi kanaka me ka puuwai i like me ka poliaku ke hoohelieeia. L noho ana oia ma kahikokoke i ka puka aniani, o kekahi liapa o ke olepelepe ua weheia a o kekahi e paa ana no, n\a ka manawa ana. e kamailio ana me Robaka. laia i hoea aku ai nia kekahi kilii o ka lanai lolie mai la oia i ka nakeke o ke olepelq>e o ka puka aniani me he mea la he kanaka kekah.i malaila nana i hoonakeke ae. Ile minuke inaliope ilio oili mai ana o Mrs. Klawoka mai ka rumi hookipa mai o ka hokele a pii ae la mia ke alaniupii me ka niama o na kaina wawae, no ka pii ana i kona rumi mo?. oia ka rumi maluna pono ae o ka rumi ana o ka haalele koke nna aku. he hiohiona o ke kaumaha ame ka pioo ma kona m iu inaka. hulili kona mau onohi me he mea la ua piha i ka huliu a he maikai ole maoli no hoi ke ike āku.

lala i komo akn ai i kona rumi moe. papani mai la oia i ka puka a paa a laka mai la maloko i ole e komo aku kekahi mea hooliaunaele iaia, alaila hololiolo iho la oia iuka a i kai o ka rumi me ka piha loa i ka ukiuki. Alaila. aole io ana la e mare i kuu kaikamahine?" wahi ana o ka liki wale ana iho no iaia iho.'' O, kanaka hupo! Kanaka hupo! O ke kumu mai no no ko pau ole o kona % aloha ia Helena Simoa. ke kaikamaliine a l:ela wahine ino a Makaleka W'ilekona. "Pehea 110 la hoi i lilo ai ka hana o na makahiki i hala i mea hoohauhili pu mai i ke ola ana o na hanauna hou 0 keia niau laUa hoohokaia au iloko o ka u hoao ana iloko o kela mau la. a ke ike līei no nae au i ka ukali mai no o ia hana hoohoka a hoea no i keia la. Alaila oia mau no ka ko Robaka aloha ia Helena Shnoa ahiki i keia manawa! Oia no paha ke kumu o kona inaina ana a naha ai ke kiaha anini e ku aua nialuna o ke pakaukau ma kela la ana o ka holo ana ae i ka hale i ka manawa a Makoli i hoike aku ai iaia ua mareia o Helena Simoa me lial>ati Alekona. "Oia no ka ke kumu o kona nia'i ana a inoino kona helehelena me ka ho(/paa loa ana iaia iho maloko o ka rumi 110 kekahi niau la, nle ka hoao ole t ike mai i kekahi mea ma na la uiua 0 ka hoomakaukau ana i keia huakai. I ka liana aku me he mea la ua makemake o Mr. Lanakasa iaia e mare me Makoli a ua hoole loa nae o ftobaka i kona niakemake. 'He maōpopo loa ke nana aku na hilinai o Mr. Lanakanasa maluna o Makoli ine kona aloha pu, a no ka mea. ua paani o Makoli i kana uiau pepa liahau me ka maalea ame ke akamai loa ma o ka hoao ana e hooputiihei i ka noonoo o kela elemakule. a ua lilo holookoa maoli ko Mr. Lanakasa manao iaia. "La niaoj)opo j»u iaia ko Makoli aloha ia Robjika, a ina 110 ka lilo nii o Robaka iaia he hana akamai loa ia ana i hana ai; eia nae, i ka nana aku aole ana manaolana hou ana aku i koe 110 Robaka, uo ka mea, ina e hooko ana o Kohaka i kana n;ea 1 kamailio ae ai, aole loa oia e hoololi iki ana i kona manao, 0 kona manaoio maoli 110 ia e like me ia ana o ka hoopuka ana ae. M Ku iho la oia me na maka inoino ame ka pupuku no hoi o ka !ae i ka ua mea o ka piha i ka ukiuki me ka liaka pono aku o kana nana ana maluna o na mauna e kua mai ana ma kahi mamao. "Heaha aku la auanei ka hana i koe? li pono no e hanaia kekahi hana e komo pu aku ai ko maua niau lima iloko o na puueiala nui a Mr. Lanakasa. a no ka niea. ma ka mauao o -ka leka hope i ioaa mai ai mai ko'u hooko kauoha mai he kanalua loa ka holopono o ka hookeleia ana mai o ka'u mau ilala 1 hoab« aku ai me ka hui hoo]iukapuka dala ma ka hapa komohana. a ina aole e huli ae ana ke au o ka hookeleia ana 0 na hana o ia hui ma ka aoao o ka pomaikai, e ike iho ana au ia'u iho ma nei mua aku he wahine kuewa ilihune loa. "1 kau nana iho hookahi wale no hana 'pano e hana ai i nei manawa. oia hoi ku'u hoao ana ma na ano apau e pahele i ka naau o Mr. Lanakasa, o kona lilo 111611' kd hoi'la i kane na'u o l;a pau ana no ia o na nu:a hookaumaha i ka noo--1100, aohe ike hou ana aku i ka pilikia ma ia hope aku, 110 ka mca, he kanaka waiwai o Mr. Lanakasa, nolaila e hoao ana au e lilo mai oia ia'u, oiai ua hoole mai la lioi ke keiki ana i ka lawe aku ia Makoli i wahine nana. "Ina nei hoi 110 ka makemake ole mai 0 M r. Lanakash" ia'u, alaila o Makoli ka'u e haawi aku nana me kim manao maikai. o ka oi aku nae o ka pono e lawe aku oia i ka makuahine, ka n>ea i kupono nana. v Kupanaha no ka pilinai kuhihewa ana aku o kela kanaka opio maluua o Helena Simoa, ua haawi aku oia iaia iho. aka he maopopo loa ke noouoo iho aole oia i hoohuoi a i ole i maopopo ike paha he kaikamahine poo ole o Helena. He huikau ana ia o ke kanaka opio me kela kaikamahiue ma ke ano kupono ole, aka. nana 110 nae ie e ike nona ihoi ka manawa hope." Mamuli 0 ka huli hoi ana mai o ka uui oe o lakou mai ke mai. i .hoopau ae ai oia i kana noho a hoopaa ana iaia,ntialoko o ka nimi. a o kona iho niai la rto ia no ka hale malalo no ka hoomak;iukau ana i na meaai no ko Jakou paina awakea, a mahope iho hele aku la e hui me ka nui o lakou me ka helehelena minoaka hoomalae ma kona mau papaliiia. aia nae ka iuo iloko kalii i noho ai. .O ko iakou la hope loa ia malpko o -ke kulanakauhale o Marieseta. Ma kekahi kakahiaka ae e holo aku ai lakoii 110 ke kulanakauhale i)oo au])uni o Sotaholana, niahope o ka ana o ka aina ahiahi» a pap, nō' hoi ke puhi paka ana a iia keonimana hoakoaj<oa ; Mrs. Klawoka i na uialihini apau maloko o kā' hook'ipa, alaila hoikeike mai la i kekahi mau hana e lilo ai oia i mea hoomanaoia e na inea apau ma ia hope aku. elike me ka loihi o ko lakou ola ana. He tnanan r a hauoli loā ia itr» liikou. lia konio ]>Uxiklt ka eleinakule Lanakasa aine Rcbaka ni?i ia anaina hoohauoli. a ua kaawale aku hoi na inanao poluluhi a kaumaha o na la i hala aku, ua komo pu na mea apau nia ka hoohuui ana 110 kekahi j jnanawa. a he hana hoohauoli hoi ia i lioiki ia ae e na iliea : apau a holopono ka lawelaweia aha e na mea a pau. i M 1 kekahi ae haalele iho la ka huakai a ua*tna- j lihini kaahele i ke kulanakauhale o Merieseta a holo aku la 110 ! Setaholoma, a malaila lakou i hoohala ai hoōkahi pule; nĀi- j laila akli no ke Kai Bolatika maloko aku o ke Kaikuono o Finalana ahiki i, St. Peteroboro, a malaila lakou i noho loihi ai. Mai Peterot?oro aku.no M-j\kao, a maiaila aku .holo i ka hema a ma Makao i hoomaha iki ai, a mailaila aku no Kelemania,-

kc oupuni a lakou o k£' kāahele loilii ana. mc ka lu k ;u,a u, .o a niaanei. nie ka liala aua o na la o ke kau a konu. • , haillelau. Aneane na la niua oka niaiiina o Okatoba ua hooniak; ; , ; aku la lakou e liolo i ka hema, a mahoiK? o ka hoomal ~ , u , ma kekahi mau wahi lehulel.u ma ke alahele hoea aku ia i kuianakauhale o Konatiopefa. ma Tureke. I ka mahina o Noventaba maloko o ke kulanakaul .i!. ~ Atenai lakou i noho ana, a malaila aku ka holo ana inaiu;,,! aku o ke Kaiwaenahonua, no ke kulanakauhaie o A!c\ai;<| n i | a i ka hala ana o kekahi mau ia maiaiia iioomakaukan il, \ ! no ka holo ana ae no Aigupita ame ka Aina ilemolele ! Aole hiki ke hookolo pololei ioa ika iakou mau walu tl |, ;iVi I o ka lloko o nei kaahele ana a lakou aoiie niau ul,„ l poino i ikeia. he hauoli wale noTia niea apau no ka lak«>u ik;.u \ mea i ike aku ai ma o a maanei. a iloko no hoi o ia manawa, W ! hana hala ole na Mrs. lillawoka ka hoao mau ana e lioulou! ■» I i ka elemakuie Lanakasa, me ka hukihuki i kona tnau uaua, i nie ka manao e hiu a wela a e lawe a iiio i koolua 110 Ka!;. hikiola. a ua hooikaika mau no hoi oia e lilo i mea punalul, na ka «ui ae o lakou, a ua lilo io 110 mamnli o kona kaukai ..K a ke onaona maka, o na iima, o na no kekahi t han, ai. 110 ka hiki aku ia hopena. Ua lilo ka naau, ka uhane atne ka noonoo o Mr. Lanak;«vi i nei wahine aka maaiea nui wale ike |>aiteie, ano ia ike a: o ka leliulehu o lakou i ka hoopipili mau o Mr. Lanakast i., Mrs. Elawoka ua lilo ia i mea kamailio nui i ae ka leluikli i ae o keia poe kaahele o ka hopena loa o na hana ma ka i.ai; ana o kela huakai makaikai iionua a lakou oia no ka ;,ar. ana o Mr. Lanakasa ame Mrs Hlawoka. Mahope o ko lakou lmli hoi ana aku uiai ka Muliuai Nii, aku ame kekahi mau wahi kaulana e ae i keia au kahiku t, ! aina o ka Moi Parao, ua noho iki lakou maioko o ke kula ia k?mhalc o lsamalia no kekahi mau ia kakaikaiii, alaiia mr A.: la ka lakou lmakai no Pota Seitia, no ka hoio ana no L. \-i,, Hemolele. Mahope iki iho o ka haakle ana ia Pola Seitla, loaa kokv ih.. j la o Kohaka i kekalii ma'i me ka hikiwawe loa, a lie nia'i ika ika loa no hoi ia i hookupilikii loa ai ka noonoo o k*»na ann ! kala. uo ia ma'i ona ua .nolio ki ka huakai ma kekahi u .ii ; | kauhale i kapaia ka Kla Arisa. a no la ka noho iki an malaila. I Ma kekahi kakahiaka ae loaa iho la hoi ka Lc<le Mrv >a I tevana ia ma'i like. a ua lilo ia i mea lioonaiuea i ka uoou- n oka hapanui ae o lakou. Maliope oke kuka ana mawain o Mr. Lanakasa ame Mrs. Eiawoka ua hoohoioia iho la lu mea pono no ka huakai ka nee ana aku noniua, me ka law. pu ia Makoli me laua, no ka hoomau aiia aku i ka lu!< makaikai ana ma o a maanei, i ka manawa e ir>aa iki ai k. koineine i na mea nia'i, o ka i>oe e haaieieia iho ana nialK»).. ! halawai aku iakou me lakou ma kekalii wahi a lakou o ka hooholo ana, mahope aku. Ua ku-e ikaika loa mai o Makoli i keia hooponopoiu» i hou holoia iho la no kona makemake ole. no ka mea, nmniuli o U Kohaka kuiana nawaliwali ua lilo ia i mea jf ,a ,ln M:ik«»!i. aole oua makemake e lawe pu ia o ia kuiana ma i no ona i niaopopo oie aku ka iiopena, a ua upi ikaika niai la | oia > kona makuahine e ae aku iaia e noho 110 kt kokua ana ia pela hoi me kona anate. Mrs.^Satevaua Eia nae aoiie ae mai o kona makuahine ia manao'ona. a ua ku-e pil mai no hoi ka hapanui o lakou iaia me ka oielo uiai lie hana naauao ole ia nana ke ku-e ana i ka nianao o kou. makuaiiine, nolaila ua haa\vipio okoa aku la o Makoli, om' tiae ua ae aku oia ia manao me kona ku-e ikaika aku uo ka I ehaeha pu hoi o kona naau. | No ka j)oe i noiio iho mahope he iiakaka ikaika ka iakou I no ko lakou mau ola. oiai ua nui na haawina piiikia ma i - , halawai me lakou. ame ka hoomanawanui ame ka muiama tuat \ kai loa ia lakou i liaia iiope ae ai n 1 o ka piiikia a puka lael.u [ aku ia ma kekahi aoao. j Aohe hiki e loaa kekalii mau kahuma'i maioko oke kaoua. ano ke kauka hoi i kauohaia aku ai e hele nijii ft he kauka i laua ole ka makaukau ma kana apana hana fy ; c ; }pa ole ai 1< i kekalii mea hoOlana ae i ka mano o ka mea i ka ma'i. n<> ia kumu ua kau iho maluna o Mr. Lanakasa ame Mrs. Mla\v ka ke koikoi o ak liana iloko q keia.manawa hoao ikaika l >a. No Mrs. Satevana nae aoie i koikoi ioa kona ma'i. eia uai no ke ano luahine iho no hoi paha ua nawaliwaii maoli t»ia. ua iiilei ole iaia ke haj)ai ae i kona poo mai ka uluna a.e ilok< o ka pule mua o kona maM ana, a*i ka manawa i hiki ai iaia ke ala ae a nolio iluna, aolie i£ea hiki iaa ke liana e ka lu k waie aku no e lipomaha a e moe maluna o ka ahamaka inalal' 0 ka,hi maiumalu a na kekahi wahine kamaaina o ia aiua «- hele mai e lawelawe nona. No Robaka lioi, ua uawaliwaii niaoli oia. he kanaka ojn. maMhnaoli oia ia manawa. a me ka nwlama mau uaie no una 1 ka po ame ke ao e pono ai. No ekoiu pule kailike aole oia i ike ia ir.ea lie maha n lie hauoli. hoi a oiai aole nt» i hoopoino ia kona noonoo e lohe maii ia aku ana no kona hoopuka malie ae i ka iuoa o "1 ieieua Siui"a ame na im*a e ae he mau kaukani ka nui, e pili ana i ko laiu mau la e huipu ana a peia hoi na huaolelo e pili ana i l<o Isuki aloha kekaiii i kekahi, he mau niea e hoike maopo|K» inai ana 0 kekahi knui koikoi lua i«T o kona ma'i ana, a mamuli «> i ' hoopuka ma'u ae ona i ka itioa o Heieiia i liuai ae ai oia i ka mea huna i moelolii wale iioko o kona naau no na inaliiua I lehuiehu o ka auwana hele aiia ma na «lupuni maiiu.o. a i I Hlo ai hoi i mea hoouluhua a hookuapui)ule maoli i ka 110«»- | noo o Mr. Lanaknsa. | Xo ka mea ole ika ike ina mea hoonihoihoi ika noono" ame ka paa mau mak>ko o ka rumi i ka hapammo ka ina nawa. ua aneane apu maoli ke aho o Mr. Lanaka-a. a < haaleie hookahi mau ia ana o Mrs. Hlawoka malok») o ka i rumi ka mea maM oiawale no fka hapanui o ka maiiawa. | Mamuli o keia mau hoao ikaika i haawi ai ka ledc l*-L-i i woka i-kona nianawa me kona makaukau malama ma'i n -' na ano apau. he hana lioi ana i moeuhane mu ole ai a lu I hana hoi ana i lawelawe ote ai i na manawa m.uiiua aku 1 liaawi ai oia i kona manawa me Uona noonoo apau. I 'Mai keia manawa aku o kona hoolHo ana iaia iiio ika | hwna'i o kda iinohau mau ona mamua aku ua kapae ;j« % oia ia ano: koiia komo mau i na lole nani o kela ame keia ano ua haalele oia ia mau kahiko ana. a o ke kaiiiko i kupo 110 no-kek«llii kahumaM oi* 4x*ona aahu e komo niai ai. a ua nana mai' .kona kailloeke Mrs. Satevana iaia ma ke aim hookahaha aku iaia, no ka mea. o ka makamua loa keia koiia ike ana inai i ka Lede Elawoka ae iwelawe ana i k;< hana ma ke ano he kalmmaM. Hookahi no kumu nui o ko Mrs Liawoka lawe ana i keia hana koikoi maluna iho o kona mau poohiwi no ka makemake wale no e lilo mai ka hoonoo o Mr. l.anaka!-a iaia oiai oia'e kuko'mpū ana e lilo ke kanaka waiwai iaia a o Kohaka hoi ia Makoli. Xo kā ikaika loa o ko Robaka nawaiiwaii ua pili ka hau" 0 na mea a |)au. me na kaina wawae fnama ioa lakou e hcl« s aku ai a e hele mai ai maloko o Wa rumi e moe ana o Kobak;i. tne ka hawallawaiia ank o kekahi. me ka'iiui ole o na kamai Jh/. a kekahi i kekaht koe wale 110 mawaho aku o ka ninn kahi o ke kaiiaka opio maM v waiho aua. Ma keia mfctiawa: elike no h«»i me koti ike ih«» e ka niakua niea keiki i ka pilihua toa o kou noonoo ke ioaa kau ine t aloha i ka maM nawaliwali loa. pela ik» me Mr. Lanakas i ia mau ia, aneane e haalelfe mai ka manolana no ko Roi>aka ole āe iaia. a i kekahr niaiiaWa e hoike okoa ae ana no oia 1 kona kaumaha me ka maikai otfe o kona hctebel«na, no ka ike akii i k:i wniho oni oi« mai o ke keiki no kekahi manawa. (Ao^āpmi»)