Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 40, 7 October 1921 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

Eia nae, ma kekahi 'la lohe aku la oia i kekahi poe e kamailio ana i na mea e pili ana ia laua elike me na lono maikai ole i pahola ae mawaena iho o na kanaka, e noho ana maloko o la wahi, oiai oia e kakali ana o ka loaa mai o kekahi mau dala iio kana bila o ka wawahi ana, he mau olelo hoopūnipuni ino loa, a ku no hoi i ka hilahila. Ileaha la ke kumu o kona kāniailio ana i na mea oiaio ole 'h niama. ua liio kela mau olelo a kela wahine i mea hoonaukiuki loa mai i ko'u noonoo a ua ku maoli no hoi au i ka hilahila i kuu lohe ana aku nei i kela poe kanaka v kamaiho hoinoino ana no kaua; aole o'u makemake iki i kela mau olelo hoopunipuni ,oiai aole hookahi huaolelo < iaio iloko o kela moolelo a na kaūaka i kamailio mai nei no kaua ? # No nei mau olelo aku la a Helena loaa iho ka manao i ka makuahine e hoakaka mai iaia i kekahi mea oiaio, no ka mea, aohe maopopo iaia ia hianawa pehea la ka loihi o ka Mrs. Elawoka manawa e hoomau aku ai i ka.pahola ana i kana moolelo hakuepa, nolaila i loaa ai ia Helena ka ike ame ka makaukau no ke kupale ana ir»A iho ame kona makuahine a hoike aku i ka mea oiaio, llaila hooholo iho la oia ia manawa e hoike mai ia Helena i na mea oiaio apau ē pHi ana i ko laua mōolelo, aole nae i ka moolelo holookoa. aka, ma kekahi hapa wale no i kuponl.) i ko līelena makemake. Ua hooholo ka makuahine ia manawa e hoike mai ia Helena i kekāhi hapa o ka moolelo a koe kahi e pili ana i kona makuakane, a no keia kumii no aole ona makemake e loaa ia Helena ka ike no ka mea e pili ana i kona makuakane, 0 hele auanei oia e huli iaia, a loaa ka ike ia Heleiiā no kona makuakane, a malia o lilo o Helena i mea nana e koi mai iaia e hui aku me kana kane, oiai nae, iloko iho ona aole ona makemake e hoi hoti a noho pu me kana kane. O Heleiia wale no kana mea nui ia manawa, o ko Helena kaawale aku o ka. hoomahuahua ana mai ia i ke kaumaha maluna ona, nolaila ua makemake no oia ia Helena e noho mau mai no me ia i na manawa apau. "E kuu Helena," wahi ana, "ke hoomanao nei 110 anei f>e i kou manawa i kamailio mai ai ia'u no kou kamaaina ana me Makoli Elawoka, a ua i aku au ia oe ma ko'u manao o ke kaikamahine no oia a Maiiena Elawoka, a o Mariena \Valabirida hoi kekahi iuoa ona? ; ' "Ae, ke nei no au, e inanin; ke hoomanao pu. nēi i'io hoi atij ko'u iiaiia alai i ke ano-e o kou helehelena oiai oe e kamailio iiiai ana ia'u nona, me he mea la i ka'u nana ak.u he iiiaūao hoino kou iaia." "Ae; he pololei iā koho āna mai au, no ka mea, aole hiki 1 ko'u mailao ke hiihaia iho mamuli o ka hoike okoā ana ae iio 6 ko'u helehelenā," i pane mai ai ka makuahine, me kā pii pū ana ae nae o ka iila ma kona mau papalina," a no ka 'mea he nui na kumu ,a i keia manawa ūa ike iho au o keia ka manāwa kupono loa a'u e hoike aku ai ia oe, o Mrs. Ēlawoka e oleloia nei i keia la. o Mariena \Valabirida no ia i kona mailawa i mare kaūe ole ai, a o ka makuahine pohoi no hoi o Makoli. "E mama, oia aiiei ka mea oiaio? Oia no anei kela hoalolia hoop'unipuni ou au o ke kamailio ana mai ia'u mamūa?" wahi a ka Helena ninau nie ka piha i ke pihoihoi. "Ae," oia.no; oiai iia£ tta loaa ia'u keia manawa aole loa aū e kamailio hou i koiiā inoa, no keia kumu no, i lohe mai -oe, ua hooholo paa au i kuu manao e kanu aku ana p.u a nalo loa i na mea i hanaia o ka wa i haīa, na mea na lakou i hoehaeha m'ai i kuu noonoo, a o na hana no hoi i komohia mai ai oia a lilo ,j mea nana e hoomokuahana ia'u ame kou makuakane," a hooki iho la o Mrs. Simoa i kana kamailio ana me ka luliluii ana aē o kona hoike mai ana i ka nui o ka ehaeha ilokō onā. "Mai kaniailio hou māi oe i kekahi mea e pili ana ia mau meā i hanaia o l?a wa i hala, ina ua liLo ia mau niea i mea nou e eha ai," i papa aku ai o Helena" "Aole; eia ko'u manao, he mea poho iati e hoike aku ia 06 i maopopo ia oe kekahi mea e pili ana i kou moolelo, i oielo mai ai ia o kekahi.poe ea, ua maopopo ia oe, alaila pane akii oe i ka mea oiaio, a e hoakaka pu aku no hoi oe i ke kiimu o ke kamailio hakuepa ana me ka wahahee o kela wahine hoopūnipūni i ko kaua kee no kona manao ; e hoehaeha wāle māi no ia kaua," i pane aku ai ka makua-| hine, mahope o kona hamau ana po kekahi niinttke. "O ha olelo hoinoino a Mrs. Elawoka e lawe hele ia nei a lohe na, mA apaū nia keia wahi no kaua', he iiiau olelo hoopunipuni ine loa, no ka hoohilahila ia kaua, aka e hoike aku au ia oe i ka mea oiaio aole ioa he wahi pili iki o ka liewa ia kaua, no ka mea, aohe i maluna o ke kahua oiaio/ aka ma ke aho hakūe|)a wale no. "Alia oe e kamailio māi a pau ka'u hoakāka ana aku ia oē i ka mea oiaio a'u i bāha ai, a o ke kumu hoi o ka Mrs. Elawoka mau olelo e paholā hoopunipuni ia mai rtei ma 0 a niaanei," i pane aku ai ka makuahine me ke kau ana aku o kona lima. "E hookuu mai oe e hōakaka aku au elike me ka'u mau mea apau i hana ai, a e f)otio no hoi oe e hoonana iho i kou noonoo me ia mau* mea apau au e lohe aku ana, eia naē, oia mau mea a'u e hoike aku ana ia oe aole no e pau loa 'aku ana i ka lohe ia e oe, no ka mea, ma kekahi mau mea e hookoe ana au ma ke ano he mea huna ia na'u, oia mau mea, aole hiki ia'u ke hoike aku ia. oe, no ka mea, he moolelo ia a'u e aua ana me a'u iho, na mea i lilo ai i niau meā hoehaēha loa i ko'ū noonoo, a i o'u ia ae ai hoi ko'u mau ia hauoli loa ame ka manaolana mau o ko u inau la o ke ola ana. "Ma ka hooiiiaka ana o>a'ti nioolelo e īke mai oe i keia mea oiaio. o Mrs. ElaWoka i keia la e hailuku mai nei iakaua, o Mariena Walabirida kona inoa maanua o kona mare ana i ke kārtē. Hē hoakūla oia nō'u, ā o ko'ii hōa iio hdi ia e moe pu ai iloko o ka niimi hookahi īiialoko o ke kula iloko o na makahiki ekolu ā niaua o ka nōho pu aiia ma ke kula hanai, kahi a'u i hōihoiia aku āi e ko'u makuahine no ka hoopau pono ana i ko'u hoonaauaoia ana. "I ka makahiki mamua aku a hemo mai oia ua poho ka hana a ka makuakane ona e lawelawe ana ia manawa. a mahope keke iho no ua loaa oia i kekahi ma i a o kona ifii'i ho iioi ia o ke kaa ana no kekahi manawa ppkole nhiki i kona make ana, a haalēleiā iho o Mārlēna he kaiUamāhine hiakua ole. aole oia wāie kona oilikia. aka ūa pti oia i ke dala e hiki .āi kē ukū aku i koūā ukū kū'a. "īa ni.innwa. i ka natta aku ia Manepa \Valabinda, ua : T ,; 'ia oia i ke kaumaha no ka hiki o|e iaia ke hooiiiau ak-ii 1 ka noho aga maloko o ke kgla,ahiki i kona pjtka_jsaikai

ana mai, a oiai hoi ua haalele iho ko'u makuakane i kekaln puu dala nui mahope o kona make ana.aku no ko'u hoonaauaoia ana ahiki i ko'u manawa e mare aku ai i ke kane, ua piha i kc aloha iaia. nolaila ua kokua aku la 2u iaia." ' No ko'u ike aku i ko Manena \Valabirida pili kaumaha no kona nele a no ka hiki ole i»ia ke noho a pau ponō kona makahiki kula, alaila olelo aku lā au iaia na'u e uku koiia uku kula no.ia koena manawa aku ahiki i ka puka ana, no ka mea, e noho ana au ia manaw maUilo o ka hoopalau, a i ko u manawa e hemo aku ai mai ke kula aku, e mare aku ana au i kekahi kanaka waiwai a o ka pau ana »no hoi iĀ 0 ko u pilikia, a oiai maua e noho ana ma ke kula ia manawa,; e pono i ua o .\lariena e hoomakaukau iaia i lilo aku ai, oiā i kumukula ke hemo niai ke kula aku. a o ka loaa no hoi ia o kana hana, ame ia hana e hiki aī ke malama i kona ola. "Ua holo ia manao mawaena iho o inaua, nolaila na noho like maiia maloko o ia kula ahiki i ko maua hemo like ana 1 ka manawa hookahi, a oiai aohe ona home e hoi aku ai n noho no ka hoomaha loihi, ua noi aku ta au iaia e hoi mai e noho pu me a'n. a ua ac mai la oia. nolaila kakau iho laau i kekahi leka na kuu anate, o W'esele ka inoa. ke kaikaina hapa o kuu makuahine. ko'u makuahine hoi e hoi aku ai a noho pu me >ia ahiki i kuu mare ana i ke kane, ina paha e ae ana oia e hoihoi pu aku au i kuu hoaloha i kona home. "1 kekahi la mahope mai loaa mai la ia'u ka leka māi kuu anate mai e pane mai ana e lawe pu aku au i kuu hoaloha i kona home, ua ha-mama kona ipuka no Mariena \Valabirida no ka hoi ana aku ilaila. Ua huoli loa au no keia ae ana mai ona. "He mahina mahope mai ua mareia aku la au i kuu kane a'u i hoopalau ai, a o Mariena \Valabirida no kuu kuaoao, a Mariena e olelo hoopunipuni nei i keia la he wahine au aole i mare kane, a he kaikamahine poo ole oe. Ka, kupanaha no ka nui o kona manaoino ame kona hoopunipuni! Aka, me ia no kana. o ke Akua no ko kauā hoike nui ,a oia no ke pane mai ana ma ko kaua aoao i ka la hookolokolo nui. "Mahope o kona hemo ana mai ke kula mai ua kauoha aku la au iaia e hoi mai a me a'u, no ka mea, aohe ona home e hoi aku ai, a owair4ioi ua loaa ko'u home ame ka'ū kane, ame a'u oia e nolio ai ahiki i kp loaa ana o kana hana a i ole mare aku paha oia i ke kane, o ka hana kumukula nae'kana o ka makemake mau ana. "No ka makahiki a oi kona noho pu ;ina me a'u, me ka hooikaika ole e liele aku e huli i hana nana, a i ole hele aku e noi i ka papa hoonaaiiao no ka haawi ana mai i liana nana; aohe, o ka noho wale iho la no i ka hale, a iloko o ia manawa aole no i nele ko'u ike aku i kona hoao e kaili i kuu kane. ūa hoohuoi au nonā no na manawa lehuīehu me he niQa la he ailo lili l<otia ia'u, oiai nae in like. ko'u malaina ana iaia me he kaikaina ponoi la no'u ; ua hoolako aku au iaia i kona mau mea hemahema apau mai kc poo a hala i na wawae, aole wale oia, o ke dala pu kekahi, a oiai he kanāka lokomaikai a lumwai hamama loa no h< »i ka'u kane elike me kekahi keikialii, ua hooko wale mai no oia i ka'u mau mea apau e oi aku'ai iaia. "E ike mai oe. e kuu Helena. i kfeia a nau ia e noonoo nou iho; ua nui keia maikai a'u la i hana akn ai uo kela wahine e hakukole mai nei ia kaua. ua ha iai aku au iaia, ūa iioaahu iaia, ua hoomoe iaia malalo if) ko'u majujtialu hale me he pokii la, a ua hapa iho no paha ko'u malama i ko'u pokii ponoi, eia nae, o ka uku no ka maikai a'u i hana aku ai nona, oia kana e hana mai nei i keia la ia kaua. Heaha lā hoi, nia ke au no hoi o ka manawa e lioike mai i ka mea o maua i pono a i hewa, aka ma ko'u aoao aole a'u hewa i hana aku ai nona, aka oia ka i* hana mai i ka ino no'u; ka i noa no na makahiki aku la la hoi ia i hala, ka ke man nei no, kela hoomauhala iloko ona no'u, aka e mahaio aku kaua i kana ino. he ūku no.ko ka poe hana ino e i aku i I|anakewa. "Aole hiki ia'u ke hoakaka neepapa aku ia oe i na mea maū mea ia'u, aka nae, ma na mea.ano nui oia keia au i kekahi ano ino loa e hiki ai ke hooiūanao ae; mahope o apau i hanaia, no ka mea malia ua poina aku paha kekahi lohe mai la. A eia hou. tn kumakaia kela wahine ia'u ma kona hoolilo ana iaia i mea punahele, i kuu kane. a no kona manao no paha e kaili i kuu kane īnai a'u aku, ua hana mai oia i kekahi hana imihala e poino ai au, oia hoi kona ahiahi an'a i kuu kane aohe o'u aloha iaia. a he kane okoā ka'u. e hookaunu ana ia mau la, a o ka mea i oi loa aku ai ke ino, ua punihei kuu kane i kana mau olelo pelo a ahiahi, aole oia wale, ua hoao pu o Manena e hana i kekahi mea e hoopoino ai iā'u, a ua hooko ōia ia manaoino ona.. m . . "O ka hana. hoopunipuni ino loa a Marian.a i liana ai oia wona wea ana .aku i kekahi kanaka okoa, oia ke kanaka a'u e makemake ole nei e ike .ahiki i keia'la, a nona ka inoa aole au e hoike aku ana ia oe, ua.pau ko'u aloha ame ko'u makemake i_ kuu kane mare, a ua mihi ka au mahope iho o kuu m.are ana i kq makuakane, a ua makemake au e kaāwale mai ktiu kane hiai e mai: "O. lokoino maoli no ka hoi kela wahine ia oe; He hoaloha hoopunipuni ino maoli ka kela!" i hooho mai ai 0 Helena me ka maikai ole o kona .helehelen.a. "Ae; o keia kana hana. ino a kumakaia la i hana mai ai ia'u." wahi a ka makuahine. "a o kana uku hoi o ka panai ana mai no ka maikai a'u i liana aku ai maluna ona. Aole oia wale; ua ahiahi pu aku oia i kuu kāne no ko'u kupaa ole mamuli ona. a ua lilo ka ko'u noonoo i ka mea okoa a ua pau ko'u aloha ame ko'u makemake iaia. "Aole oia wale, ua hoolala pu oia ma o ke kamailio ana aku i ,ke kanaka okoa ana i wea aku ai, e hele mai i ko'u hale a nana e hookomo mai iaia iloko o ko'u rttmi liana, a i ka man.awa a ia kanaka e komo mai a noho iloko" oia kona manawa e kii aku ai i kuukane a la'we mai iloko o nei o ka rumi a'u e noho ana me ke kanaka a ua o Mariena 1 we.a akit ( ai e hele ae, Na Mar\<?na ponoi keia mau liana la anAU ihoolala. "Ua holopono keia hoolala ana a ua o Mariena, ua kpmo io ae lā ke kanaka ana o ka wea ana iloko o ka hale a iloko hoi o ka rmni a'ū e nolio ana humuhumu me ko'u ike ole aku keia i na linna a ua o Mariena e hana mai ,ana no'u, a oiai au ame kela'kanaka e o ke komo ana ae e noho an.a maloko o ka.mmi a e paio aku ana, au iaia no ka mea i k.a manawa a kela kanhka i komo mai ai ua Jsipaku koke .aku au iaia e hele iwaho, nohe nae he hele koke aku ona. a oiai no maua e p.aio ana, komo ana no kuu kane a loaa pono keki kanaka mnloko o kun, rumi humuhumu me a'u. "Ua piha loa kuu kane i ka huhu o ia komo ana mai ana. ua hoole aku au ma nā ano apau i ko'u ike ana. i kela kanaka aine ko'u kauohn ana aku iaia e hele mailoko aku o keia hale; ua hooie aku au ma na rno ap.au no ko'u hui ana a ike mua ia kanaka, ua hoole aku ma na ano «apau no ko'u ftamailio pu ana me i.-i. eia nae. no ka piha loa o kūu kane i ka huhu aohe ona hoolohe mai i ka'u mau olelo paln no'u iho, heāha la ka'u mau olelo e kamailio aku ann inia ia r<» ka mea. na ]»iha mua oia i na olelo ahiahi mai Mar : ena aku. pehoa la ka nui o nn olelo maikai e ho'keia aku ana he mea ole wale no ia i kuu kane. "Ua hūepaū aku au i ka nui o ko'u aloha iaia, ko makuakar¥, me ka mau o ko'u kupaa ame ka hilinai nui maluna bn. aple no hoi ia he mea. makemake kane hou ana aku a'u, aohf rjr>e he hooloheia mai. ' "Wahi a kuu kane o ka pane ana mai ua lohe pono mai W nia knna mmi npn.nn i jffl

i apau, a ua lawa loa kona ike ame kana mau mea i make-1 | niake ai no ka hooiaio ana ihp no ko'ū hookaunu ana me 1 kela k.anaka o koa, nolaila aole ona makemake e lt)he' houj j aku i kekahi niau olelo pale mai a'u aku." alaila hoomaha j i iho la o Mrs. Simoa i kana kamallio ana, me ka holelei. , nui ia o na waimaka ma kona mau lihil'ihi. j ■ A hala kekahi mau ininuke ma ia hope iho, aea dc ia ke |.poo o ka makuahine iluna a, hoojnau hou mai la i kana ! i-kamailio ana me ka hauhau aiue ka haalulu no o kona inau'l j lehelehe. | : 'La jDiha loa au ike kaumaha me ka ehaeha nui a wala- | j 11 ia loa o ko u naau 110 ka manaoio ole m<ai o kuu kane i ka'u ! i mau olelo a pau o ka hoakaka ana aku imua ona, Aole j j wahi nianao.hewa iki iloko o'u no, Jka hana ana aku i kekahi hana./h j pi£.*cekahi kanaka oleoa.-.ua nui no ko u aloha 1 j ame kā pāulele nui maluna o ka'u kane, me kuu haaheo j J pu i kona lilo ana i kane na'u, elike no hoi me kona haaheo j 110 ko'u lilo ana T wahinē nana f a no kona manaoio ole mai j 1 i ka'u. mau lioakaka aku imua ona, nie kona hoili mai i na j olelo hoahewa kiekie loa maluna o'u, ine ko'u h.ana ole i j j kekahi hewa e ku-e ana i kona. pono, a no kona maliu ole . inai i ka'ū mau hoakaka, hoohdlo iho la'au i kuu manao | 1 e ku a hele a haalele i kā liome kahi a'u i luakaha ai me j ka hauoli i na manawa inamua aku, elike nie ia a'u i hoike! . imia aku ai ia oe, a inai ia mianawa mai ko'u noho kaawale aoa ahiki i nei manawa a kaua e noho nei, ine kuu make- ! make ole e hoi hou aku a nohō ko ' "Alaila, e mama, alaila aole anei i make ko'u makua- , kane, elike me ka u e ike aku la nia ke ano o kau kamailo ana, lua nae' hoi ua olelo mai oe ia'u ua—" "Ae, ua olelo aku au ia oe mamua ua nalowele oia mai! a'u aku mamua o kou han.auia ana mai, o ka mea oiaio nae aole oia i make, aka, ua kamailio aku au ia oe ma ia ano i mea nou e noonoo iho ai ua m.ake mua kou makuakane mamua o kou hanauia ana mai, aka nae, ke ola mai I nei no oia, eia nae ua make oia ia'u, a no keia kumu, aole | o u makemake e hoopoinoia kou ola, mamuli o kou ike ana i i ka moolelo oiaio no ko'u alo ana i na popilikia, a o kekaiii' j kumu nui no hoi o ko'u hnnakele loa .ana ia niea, aole o'u I makemake e loaa aku ka ike ia oe ke ola mai nei no kou makuakane, o lilo ia i mea nou e koi mai ai, a i ole make \ make iho palia e ike aku oe i ka helehelena o kou makunkane kumakaia ia kaua. j "I kekahi manawa ua loaa ia'u keia manao ua ham hewa I au ia oe ma ko'u hunakela loa ana aole i hoike aku i lea | mea oiaio aka eia no ke kumu o ko'n aua loa aita ia mea >a . wale iho no, o oe wale no ka'u mea alolia hookahi o keia ao. ! a ina e ike ana oe i kou makuakane, e hiki mai ana paha i auanei i kou la e haalele mai ai ia'u. 4< C), e kuu Hele*a aloha, aole loa o'u makemake e khnj wale aku oe mai ia'u aku, no ia kumu aole au i hoike aku i ko makuakane i ko kaua wahi i noho ai, a o ia no hoi ; ke kumu. o ko'u makemake ole e ikeia ko kaua wahi i nolm : ai. huliia mai auanei kaua. no ia kumu au i luina ai i k-'/n inoa pololei, a kau iho hi i keia inoa e kapaia nei maluna o'u i keia la o Mrs. Simoa." 1 "A pehea. ke ola i'o mai nei no anei oia?" wahi aka līelena ninau, i ka makuahine. "Ae. ua emi iho paha mal.alo o elua makahiki ko'u il:e hope ana iaia. j "Owai kona inoa? ka inoa pololei loa hoi e kapaia mai maluiia.ou ame ai.a oia ihea kahi i noho ai?" i hooho , mai ai o Helena me ka makemake uui e loaa aku iaia na . haina no kana mau ninau lehulehu i kon.a makuahine. I "Ife mau ninau kena au iui mai la a'u i makemake i ai e pane aku i kekahi haiim." wahi a k.a makuahine o ka j pane ana aku," a n oka niea, ina au e hoike aku ana o ka ! īo'aa ana aku no ia o ka ike ia oe, nolaila, mai hoo- . kikina loa mai oe i ka ninau ana ia'u no ia mea. i "O ka uiea i hanaia-o ka wa i haīa ua hala ia. aohe mea . hiki i ke. hoololi ae i nei nianawa. a oiai ua paulele nui kiu: ; naau maluna ou me kuu .aloha nui pu nou. e hiki ole ai ia'u i ke ae aku e kaawale oe mai.ia' aku, nolaila, he meā pono ' nou aole oe e hui iki me kou makuakane. e noho pouliuli | mau oe nona. ; "Aohe ia he mea nou e pono ai ka loaa ana aku oka ike ia oe no ka inoa o kou makuakane nana mai oe, elike me ; ia au i olelo mai nei o kona inoa ka pololei e kauia mai ai maluna o kaua; e lilo ana ia i mea nou e hoouluku mau ia \ai a e liooliloia ai kou noonoo i mea hoonaluea mau ia. O : ka inoa i kapaia mai maluna b kaua i ka manawa la ! i liala ua kupo\io iho la ia maluna o kaua no keia nma aku, me ka hoololi ole ae." j "Aka, e kuu makuahine maikai, e pono hoi oe e hoike inai, j i ka inoa o kuu makuakne." "E kuu Helena, mai hookikina mai oe i kena manao i | mea no'u e ae aku ai, ma k.ahi o ko'u apono aija aku i kena manao ou e hoolilo mai ana oe ia'u i mea hoehaeha mau, ; ia, nolaila e hoopau ko kaua kamailio ana aku no ia me i, i no ka mea, aole hiki ia'u ke kamailio hou aku no ia mea. j "Ua nui keia mau mea a'u oka hoakaka ana aku ne: j ia oe i mea nou e ike iho ai i ka nui o ko Mariana hewa | ma kona hoololi ana ae i ka oiaio i hanai.a a lilo i mea oiaio ! ole. He oiaio. ma kekahi ano ke noonoo ae, aohe io no I he pololei iki o keia inoa e kau 'iiei maluna o'u i 'nei mai nawa, .aohe 110 hoi he pololei o ka olelo e wawa hele ia nei aohe ou makuakane; hookahi wale; no kumu o ko Mrs. Elawoka kamailio ana-pela i e waia ai ko kaua mau inoa m.aikai; a i mea hoi no,kaua e lele ai niai keia wahi aku. me kona ike maopopo no o na olelo hakue,»:i manaoiiio ana he mau olelo hoopunipuni ino loa." "E hoike mai oe ia'u e mama j keia meā hookahi/ wahi ia Helena.">A mai hoike māi ka oe. a no.ka mea ua ma«»popo no ia'u i nei manawa," wah). hou a Helena me ka nu ; , na iho o ka hanu ame ke kani o kana uhu. Heaha ia mea au i makeinake .ai la e hoike aku au?" i ! ninau aku ai ka makuahine. oiai oia e nāna pono aku ana ! i na maka on.a, me ke kapalili o ka puuwai ame ka haumalu o na inaka. !'0 ka'u i makemake iho la e ninau aku in oe no ka inoa o kela kaiiaka mana i hana mai i kfckail?i-jniea e hoohaunaeleia ai kou noho maikai ana nie papa, ina p.nha oia ke oln mai nei; a oiai ua poina no ho? ia'u no kekahi manawa iljo nei. aka i ko'u noonoo ana iho nei ua hoopau ae la au i ko'u' I mnn''o ninau aku ia oe." ! "M.a ko'u maono iho la ua like no ka hewa .n kela kanaka ! oia o Mr. I.annkasa i hana mai ai ia oe nie kaMariena 1 \Valahirida i h.ana mai ai, aole anei ou manao pela? Ma j ke kuleana hea la i hoao mai ai oia e hoowalewale ia oe j a hoopoino maj, ia oe ma kela ano, oiai oe' he wahine nn ke j knnaka e? No ke aha kona mea waiho malie ole mai ia joe? O, aole oia i hoopoino wale mai no ia oe a i kou oln. 1 aka ownu pu kekahi aAia i hoopoino mai elua mana\Va! { a hooki i.ho la kana .ak'mailio ana. me ka haawi ana iho j i kona noonoo m?luna o ke kelekalama ame ka leka mai a | Mf. I.anakasa mai e mau ana no ka wailio nie ia maloko I o kona pakeke ia manawa. • 4 j "Heaha ia mea au i kamailio ae la, e Helenn —heMia kon I m?nao ma kela olelo aiia mai la au un r>Slua ; a- iho l-a 'v<opoino ana mgi a kela kanaka i kou ōla?" i nmau aku ai ka makuahihe. me 'ka helehelena me he mea la ua huikau . kona noonoo ia mnnawa. i " \ (i:» '«a «•' m r,; k*'ln kr.«n l -rn :ik • " .k M n kane aua h r,r ''" r, u m-n no hoi ia'u i kn'n men ma ia ano ir> mh l *» V?np hana ain jflai io'" loa au e Iki .?ku ria., aole e T ike' ka loilii p ieo'u oli ana !" wahi a;„..HeicnaV a hopmik.i iho la oia'e iiurjv. niA lr*i lonio : Ino iiali»/! T»»mMro« ' ' —

MOKUNA XXXVIII. w HKLENA MB MAKOLI. | Ua hele ko Mrs. Simoa heleheleua a ula iko Helen i v nawa e kamailio mai atia, a eia n*e, aoile tio hoi i liulm 'ua aūhee aku la ia nanaina maikai ole ona * hoi iho la ' v hielehelena a Hke ntb ka mau. No elua paha minuke kona noho hāmaU ana a na ia * : ka noke o Helena-i ka uwe, ka helehelena o ke k:mn anie ka pahaohao e nahoio ana ma kona mau maka c hala ?a manawa alaila i aku la i ke kikamahine : "E ILelena, aole a'u maiiawa i ike Aku ai i kou ho:!« J i ka nui o kou huhii ame kou makemāke e panai aku J ino no ka ino elike me keia mamual Xo kela uhane j ole ke huikala aku, i hoonaluea loa ia ai ko'u noono< ] hiki i kda manāwa, iha p.iha iole au i helē tnai mami ko'u manao paakiki, ina paha i kakali no hoi au no kel mau la, a nia ia kakali ana e haawi aku hoi i kuu \ i manaw.a nona e noonoo ai a hoopau ae i kona huhu . kona manno lili, a l6aa iho rto la hoi ka manao aloha i ona. ke maalili kona inaina, ina no aole e kaawale au ko'u liome mai; ia manawa e ike iho aha no oia i k hewa a milii niai, a ia manawa no hoi e loaa ana iaia 1< olelo hooholo kupono loa, a mihi tna ia hpe mai e 1 aloha hou ana no maua he ohana hauoli ma ia hope n "No na makahiki lehulehu ko'u noonoo ana no ia i mea i hanaia me ko'u hoahewa nui ia'u iho no ka'u 1; kristiano ole loa i hana ai aka, ua haiiaia me ko'u hoah 'loa hoi, ua ioaa au i ka ma'i ma ia hope mai, a ua kaa\ i loa hoi m.ai ka home mai, ua emi liilii aku na noonoo al no;ka hōme a no ke kane ahiki i ke akakuu loa ana i ma kekahi hapa. "Ua ike iho au no'u iho, aole no i p6no loa ka'u i hana ai no ka hikiwawe lda o ko\t lrt;le ana mai a ha; aku i ka home; ua haalēle aku au i kuu kane .me ke) huaolelo «ole e hoike aku ana iaia e hele ana au, a e wale loa ana maua; ua haalele hookahi aku au iaia home alia i kukulu ai me ka haawi nui i kona noonoo n< ano o ke kukulu ana ia home. no kona noonoo nui 110 I t pono. me kona hoolako i na mea apau elike.ipe ka'u i j laMiiake ai, a pe ; xi iho la i kaawale ai rnaua aliiki i keia 1 ! "Aka he mea pono no ia e haawi tnai I kona hilinai ; kona inanaoio maluna oit tio leou kupfāa niamuli ona, : ona kuleana e manaoio iho ai.ua aloha ole oe iaia a ua kou noonoo i ke kanaka okoa, i ka Hianawa au i koho ai maiwaena mai o (ia kkiiaka t afe o ke do oia kau ka t walii a Helena o ka patie ahfc iku, me kona makem | ole e hoahewa iKo kona ttiakuahinē iaia iho no kona s ana mai a haalele i ka home ame kane. "Ae; ma ia walii ke lokahi nei au mē oē; he mea pono ; e hoolohe mai i ka'u mah olelei o|fti ,att e kUpale aha i iho a e hoike aku ana hoi ika mea oiāio loa. Ua maoj no ia'u aole i loaa iaia ka nopnōō ,tuaikai i kela manaw ua ike iho 116 hoi ati i ko\t inai rtta ke ano i 1 kai ole loa, me ia nui nrt.o hoākakāaku iaia aole ia mea he manao .kolohe k\tli holke aikn no i ka īUii o ko'u aloHa ame ,ko'u palilelq mainna ona, nae, aohe 110 oiia hiaftaoi6 tttaiiWuvttKui ka i ana "I ko'u liuli ia"tī -ke 'ike i 'kā houpouo l<\ao na 1 Jiit»lalāta e .Aiariena rida, a he liaawina maii iio ā|lau; 'ina-piin* loa ana k.n noonoo o kekahi'k'anak'a i ki' hoowālewalei kekhi mea, e lilo kpke ana kona nopnoo a e manaoio . ana ia hoopunipuni l\e oiaio, mē kā. loaa Ole he manawa e iho ai.a noonoo, he hana hiki Olib īiae ke hana pela ia nawa oiai ua ttltlptfni i ka ināina, nolaila o na mea o apau e hoakakaia aku ana aole. e manāoioia mai ana, hoopunipuni wale no ia matt mta iāia, a ka mea e paa , ana iloko o kona noono6 ua hana hewa au kana wah a ua hiki o!e hoi iaia ke ku ihb a tidptioo no kekahi mana aka nae, aole e lilo ana ia tnau mahāo koho hewa 01 me.i no'u e huiakla aku ai iain," wahi a Mrs. Simoa o pane ana aku. v "A oiai ua nui ka mahawa i loaa ia'u ma ka noonoo , maluna o keia niau mea i hanaia, ua loaa ia'u keia ma mai oi loa aku ka ka pono ina au i hoomanawanui a i ut i ko'u inaina, a i noho malie ia no la e a'u i ka hale, oiai hoi tta hanaia ka hana ua hiki ole i ka waiu i hai ke hoi hou mai iloleo O ka pika/ 1 . ' "E mama, e ae ana no anei oft e huikala aku iaia i V 1 la ina no kona hoea mai ianki a hui olua?" wahi a ke ikamahine o ka ninau ana akti i koHa mākuahine." •' "He ninau paakiki loa kena au, e Hfclena, e hiki ol< : ia'u ke pane aku," wahi a ka mākuahine.' He makal ame ka hapa i hala aku aku nei o ka'u pane no kena nir l au Ua paa kuu inanāo, e hoole aku ''Aole", aka nae, mah'i 1 0 kuu loaa atia i ka ma'i, a i .meane aku hoi i ke awa' maluna o ka make, ua ulu mau a<s kfeia manao iloko ; e huikala aku au i ka poe i haha hewa mai ia'u elike ' ia a'u e makemake iho ai e huikala mai ana ka poe a hana hewa aku ai ia'u maihua 0 kUii ha?lde ana iho i kj 1 ao a hele aku i kela ao mao. I N "K t o ka mea hoi e pili ana i ko'lt hoihoi hope ana m;.; | ka'u mau olelo e hoike akU afiā att iā oe 1 kēia he hahā h j ole ia ia'u hookahi ke līāna, ā nb kā mēa, mahope o kā h. ana aku nei o kela matt makahiki lehulehu o ko maua k wale ana. a e hele ana no hoi kela me keia ma na alal like ole iloko o keia ola āna, hialia paha aole ana ia he lt: ! maalahi ka hoohui aha ae ia māua a huikala pku a huik niai, a hookty hou ae ina lopi i pioktimoku oko tn.au t * hou ana." ! "O, e mama. e oluolu oe e hoike māi ia'u i leeia mina 110 i ka inoa o ko'u papa," i noi mai ai o Helena me na fflj. t e ake nui m.ni ana e loaa aku aha ka parie kupono no k: noi. "līe noi maikai no kēna āu, āka ke ulu mua nei keia t ( nao hopohopo iloko o'u, ina au e Hoike aku ana i k<< inoa, aole e pio iki ana kou manao ina e loaa ana ia oē' | ike eia 110 oia ke ola rnaj tiei. Eia no ka'u pane pokole i oe, mai nonoi hoii mai oe iā'u i kēha noi au. ?i no ka m I aole loa au e hoike iki aku ana iā oe, oia hoi, i keia ma wa, malia paha no keia mu.a aku{ rto kekahi manawa ma nei mua nku, ke loaa naē ia'u ka manao koa, aol i nei manawa." ' He nanaina o ka hoka nui hia na maka o Helena, aj oiai hoi ua lohe pouo aku U no giā i ka manpo o ka r kuahine. he mea hoonnukiuki Wāle no ke koikoi hou : mai e hoike aku ka niakuahine, oiai lia pane aku la hoi "niakuahine. i ka pane loa nana hoi e koi ole mai 1 Oiai he kaikamahine ht)olohe mau oia i ka leo o ke māleuahine. hoopan loa ae lā oiā ikona mahao koikoi h ana'mii a he miu minuke pokole mahōpe iho ku ae h ■ \i haalele mai la i ka rumi, a helē aku la hui kahi ah makemake ai e hele. laia 1* komo aku ai iloko o kona iHimi papani mai la 1 [ puka a paa, 110 kona makemake oia wale 110 ke hoona) 1 kona mau mnnao kaumaha apau e hnna ma»j ole h ile ona, a hookahe hou *?kti H o'" i £*on* "Aole loa au e huikala iki aku in* i kelā. kanaka," 1 ana iaia.iho:" kevla kanāka mrhaoi. m.a r»«'i olel" no \\ Laiiak.is*a keia oleli ā Hēlēnji ē fTēl. 'i