Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 14, 7 April 1922 — Page 8
| This text was transcribed by: | Maryann Acker |
| This work is dedicated to: | Shayla |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO
NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA
NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POALIMA APERILA 7, 1922.
Ka Elele H. A. Baldwin no Wakinekona
Ma ka Poakolu nei, i haalele mai ai ka Elele Lahui H. A. Baldwin ia Hawaii nei, ma kana misiona no Wakinekona, ma ke ano he wahaolelo no keia Teritore iloko o ka ahaolelo lahui.
Ua haawi aku na makaainana koho baloka o keia Teritore i ka heluna baloka kiekie loa iaia, ma ke koho baloka kuikawa aku nei i hala, ka mea i ike mua ole ia ma ka moolelo o na hana koho baloka no ke kulana elele lahui ma Hawaii nei. O ko kakou manao ana aku, e nui ana kana mea e hana mai ana no Hawaii nei iloko o keia koena i koe o ka manawa i pau ole o ka Elele Kalanianaole, he ninau pohihihi loa ia, oiai he manawa pokole wale no ko ka ahaolelo lahui e noho mai ai, o ka hoomaha no ia.
Ua maopopo no ia kakou, aole he nui o ka mea hiki i ka elele a kakou i koho iho nei e hana ana iloko o keia manawa pokole; maila paha he pule wale no kona e noho aku ai iloko o ka ahaolelo lahui, a i ole he mau mahina paha, o ka pau no ia; nolaila aole maluna ona ka pilikia, ina e holopono ole ana na hooponopono ahaolelo ano nui, i manaoio no Hawaii nei, iloko o keia manawa.
Ke lohelohe e ia nei no na inoa o kekahi mau moho elele lahui, ma ka aoao Repubalika, no keia kulana a ka Elele H. A. Baldwin e paa nei, no ke kukuluia mai imua o na mana koho baloka, ma keia kau wae moho ae e hoea mai ana; aole no he hewa o ka houpuupu mua ana ae i ka inoa o kekahi poe kupono no kela kulana; o ka mea nui wale no, o ia ko kakou ike aku i kekahi mau hua maopopo loa o ka hana a ka Elele H. A. Baldwin ma Wakinekona.
I ka nana aku, o kekahi o na hana mua loa a ka Elele Baldwin iloko o ka ahaolelo lahui, o ia no ka hookamaaina pono ana me na hoa kaukanawai, o na hale a elua o ka ahaolelo lahui, ka hoohoaloha ana aku me lakou; iloko no hoi o ia manawa hookahi, e hoikeike aku ana oia i na hooponopono ahaolelo, i makemake nui ia no Hawaii nei.
Ma ka la 4 o mahin a o Maraki o keia makahiki ae, e pau ai kona kau, ma ke ano he lelel lahui mai Hawaii aku nei; ina nei no kona waiho mai i hela kulana, ua aneane no e lilo i mea waiwai ole kona luhi, ame kana mau hana e hooikaikaaku ai iloko o keia manawa pokole.
O ka ae ana e holo moho hou no keia kau koho baloka iho, aole ia he ninau iloko o keia manawa; aia a lawelawe aku i na hana a ka lehulehu o na makaainana koho baloka i hookau aku nei maluna ona, me ka ike maoli io i kona lilo i mea hoopomaikai mai ia Hawaii nei; e lilo auanei na leo o na makaainana, i mea na ka Elele Baldwin, e maliu mai ai, a kapae ae i kana mau hana pilikino, no ka lilo ana i kauwa no ka pono o keia Teritore ame na makaainana.
Nolaila e ike mai kakou e na mana koho, ina e ae hou mai ana ka Elele Baldwin, i na leo uwalo a kona mau hoaloha ame kona aoao kalaiaina, e holo hou oia i moho elele lahui, ma keia mua iho, no ka hoopau pono ana aku i kana mau hana, i pili ia Hawaii nei; he oi aku ko kakou haawi ana aku i na kakoo hou ana iaia, no ke kumu, oia wale no ka mea i hookahua mua iaia iho a maopopo na alahele, no ka holomua o na hana i pili ia Hawaii nei, i waena o na hoa o ka ahaolelo lahui, mamua o kekahi mea malihini loa, a kakou e hoouna aku ai i Wakinekona.
Ua loaa ka hoomaopopo ana i ka Elele Baldwin, mamuli o ka nui ohohia o na mana koho baloka iaia, elike me ka heluna balika kiekie i kohoia nona; ua hookau aku ka lahulehu i na hilinai piha ana maluna ona, no ka palekana o na hooponopono ahaolelo ana no Hawaii nei iloko o kona mau lima; a elike auanei me ia ohohia, ame ia hilinai piha o na makaainana, pela no oia e hooikaika ai ma na ano apau, i wahi e lilo ole ai ka hilinai ame ka hanohano i hookauia aku maluna o kona mau poohiwi i mea waiwai ole.
Aole loa he kanalua iki o keia pepa, n ka ike o ka Elele Baldwin, i ka makemake o na makaainana o Hawaii nei, me ia ike auanei i loaa iaia, e haawi aku ana oia i kona ikaika apau, elike me ka hiki iaia ke hana, i wahi e kukuluia ae ai kana mau hana, i kiahoomanao iloko o ka noonoo o na makaainana o Hawaii nei.
O ke kalokalo a ke Kuokoa, o ia no ka ukaliia o ka huakai a ko kakou elele lahui hou no Wakinekona, me na haawina pookela loa o ka holomua!
Na Noi no na Aina ma Molokai
He iwakalua-kumamaha mau apana i makaukau i keia manawa no ka aina hoopulapula o Kalamaula, o na Hawaii i makaukau no ka hoi ana aku maluna o kela mau aina, ua makemakeia lakou e waiho ae i na noi imua o Mr. Geo. P. Cooke, ka luna hooko, a kakauolelo o ke komisina home Hawaii, no na palapala pa’ihakahaka, e hoopihapiha ai, a hookomo aku no ke noi ana i kekahi o kela mau apana aina.
Ua hamama keia manawa no ka waiho ana aku i na palapala noi, ahiki me ke komo pu o ka la 30 o ka mahina o Aperila nei; nolaila mai hoohakalia, a kakali wale, o hala auanei ka wa pono, e hoea mai ai he mihi ana mahope aku. He mau apana aina keia i maheleheleia i na eka he iwakalua, a ua ike ke komisina home Haaii, i ke kupono o kela mau apana aina, no ka hoi koke ana aku o na ohana he iwakaluakumamaha e noho i keia wa, me ke kakali hou ole aku ahiki i keia makahiki ae.
E hoomanao nae e na Hawaii, aia iloko o ke komisina home Hawaii, ka manaopio mau, e lilo ole ka hana hoopulapula, i mea holomua ole, no keia kumu, e laweia ana na keehina makaala apau, ma ka aoao o ke komisina, no ke ano o ka poe noi, ame na hookupono ana apau i pili aku ia lakou; o ka poe wale no a ke komisina e apono ana, o lakou ke aeia e hoi maluna o kela mau apana aina, a o ke koena iho, e hooleia ana lakou; nolaila mai hoahewa wale aku kakou i na hana a kela komisina mamuli o ko lakou kukulu ana mai i kekahi mau ana hookupono i ka poe noi, pela wale no e pono ai, aole me ka ae wale mai i kela ame keia mea noi, me ka maopopo mua ole, o na hooiaio ma ka aoao o ka poe noi, no ko lakou hooko pono, i na kumu aelike no ka hana hoopulapula
Ua uuku no kela mau apana aina i makaukau i keia manawa; e hoomanawanui no ka hapanui o na Hawaii, aia a ike na komisina, ua makaukau na aina e ae ma Molokai, ke kahua nui hoi e pono ai ka noho ana aku, ia wa auanei e hoolawaia mai ai kekahi heluna nui o kakou, nolaila he wa wale no keia no ka hoomakaukau ana, no ka hoolako ana, a no ka hoi ana aku, i ka wa e weheia mai ai na aina hoopulapula hou.
No ka poe nae i makaukau i keia manawa, no lakou ka keia pepa e hoeueu aku nei, e waiho koke ae i ka lakou mau noi, a ina no ka aeia mai, alaila e hoi aku a hoomaka e imi i na pomaikai ame na pono, malalo o ka hana hoopulapula, a hoolaupa’i hou i ka noho ana ame ka ulu ana o ka lahui Hawaii.
O ka mea nui no ma keia hoi ana i na aina hoopulapula, o ka loaa o kela manao hana, kela manao hoomakaulii me ka hoomanawanui; e loaa ia manao i ke kane, i ka wahine ame na keiki, alaila pono. E waiho no i ko ke kaona nei ano o ka noho ana mahope nei, e kikoo aku i kela ano o ka noho ana o na kuaaina, pela wale no e holomua ai ka hana hoopulapula, ina aole pela, alaila ua ahona no ka noho ana iho, me ka hoao ole e komo pu aku iloko o ke noi ana i kela mau aina hoopulapula.
E Loaa he Haawina A’o e Pono Ai
Ua loihi maoli keia manawa, o ka hookuukuu wale ia ana o na kiakaa otomobile ame na ona kaa, e hakihaki i ke kanawai, i kauia no ke ano o ka hooholo ana i ko lakou mau kaa ma na alanui aupuni, a ma ka pule koke aku la no i hala, i lawe ae ai ka oihana makai, i na keehina, e haawiia aku ai na haawina a’o, i ka poe hakihaki kanawai, no ka malama ana i ke kanawai, no ka nana pu ana i ka pono o ka lehulehu.
Maloko ponoi iho nei o keia kulanakauhale, he keu aku maoli no o ka holonui o kekahi mau kiakaa, a oi loa aku hoi ma na palena mawaho aku nei, kahi aole he mau makai, na lakou e makaala; ma keia hana nae a ka oihana makai, e kau aku ko kakou mau manaolana, no ka hoea mai i ka wa e hapa ana i ke kanawai, a no ka nana pu ana i ka pono o ka lehulehu maluna o na alanui.
No ka holonui mai ke kumu o na ulia lehulehu a kakou i ike mau ai i na manawa ae nei i hala. Ina i hooholoia na kaa otomobile iloko o na palena kupono, ua hiki ke paleia ae ka hapanui o na ulia, oiai e loaa ana he manawa kupono loa i na kiakaa, e alo ae ai mai ka hooku’i ana aku me kekahi mea; aka no ka holonui maoli, me ka hooponopono ole, ame ka nana ole aku i ko ha’i pono, ua hiki ole ke alo ae, mai ka hooku’i ana aku me kekahi mea e oili ae ana mamua, a i ole hu aku paha ma ha’i o ke alanui.
I ka lawe ana ae nae o ka oihana makai i keia keehina, no ka hooko ana i ke kanawai, he mea pono, e maakala pu ia ke ano o ka hooholoia ana o na kaa otomobile ma na alanui mawaho aku nei o ke kaona; aia ma kela mau wahi, kahi oi loa aku o ka hakihakiia o ke kanawai; he ku maoli no i ka maka’u ame ka weliweli ke nana aku i ke ano o ka holo ana o kekahi mau kaa otomobile.
Ke lana nei no hoi ko makou manao, aole ana e lilo keia hana makaala ma ka aoao o ka oihana makai, i hana no ka manawa wale no a pau ae aka e ku mau aku la, no kekahi manawa loihi, o ka makaala mau ana, me ka hopuhopu mau ana i ka poe holonui, he kumu ia, e kau ai ka weli i kela poe, a e hapa mai ai ko kakou ike ana aku, i ka holonui o na kaa otomobile.
Na Kulana Lunakanawai o Kakou
E haawiia na mahalo kiekie ana i ka Peresidena Harding o Amerika Huipuia, i kona lawe ana ae i ka loina Home Rula, ma na hookohu lunakanawai no Hawaii nei; ma o kona maliu ana mai i na inoa o ko Hawaii nei poe, e haawiia aku ana na kakoo ana e ke komite kuwaena Repubalika.
Ma kona ano he Repubalika; a ma ke ano no hoi o na hana kalaiaina i kamaaina io kakou, ua hookohu mai nei oia i ko kakou mau loio Repubalika maanei nei no kekahi mau kulana lunakanawai, i kaa aku ka mana hookohu iloko o kona lima, he mea keia na kakou e hauoli ai, aole hoi, o ke kikooia aku o kekahi poe maiwaho loa mai, i mau lunakanawai no ko kakou mau aha hookolokolo kakau.
I ke au e noho Peresidena ana ka Peresidena Wilson, ua kapae loa ae oia i keia loina Home Rula; aole i nanaia mai ko kakou mau loio Demokarata maanei nei, no ka hapai ana ae ia lakou ma na kulana lunakanawai; aka o na malihini mai Amerika mai, ka i hoounaia mai; e paniia ae ana nae na kulana o kela mau lunakanawai, i ka wa e pau ai o ko lakou mau hookohu, e ko kakou mau loio kulono, o ka aoao Repubalika.
Ua haawi ae ke komite kuwaena Teritore i na kakoo ana i ka Loio W. T. Rawlins, no ke kulana lunakanawai federala; o kela kakoo ana, aole loa ia i kuhihewa, no ka mea o Mr. Rawlins kekahi loio makaukau, a he mea hooikaika no ka aoao Repubalika; i hoike no kekahi kanaka hooikaika no ka aoao e noho mana nei i keia la, he mea pono no, e hapaiia ae oia ma kekahi o na kulana lunakanawai ano nui loa ma Hawaii nei, a e lilo hoi keia i kumu alakai; o ia ka haawiia aku o na kulana oihana, i ka poe i ikeia ko lakou ku mau ana mahope o ka aoao. Mamua lakou e noonooia aku ai, a mahope ae ka poe i komo kino ole iloko o na hooikaika ana ma na hana kalaiaina.
Ka Pilikia o ka Banako o Hilo
He keu mo la, he wahi pilikia ae nei ko ka banako o Hilo a uuku, elike me na mea i manao mua ia, mamuli o ka hemahema o na lawelawe ana, eia ka he pilikia ano nui maoli, ina nei no ka hoea mai i ka hooiaioia ana o na kumu hoopii hoahewa, a ke kiure kiekie i hoihoi ae ai ma kana hoike, alaila, e hoea mai ana i ke kaula’iia ana ae o kekahi o na hana kolohe ino loa, ka mea i ike mua ole ia ma ka moolelo o na hana kukulu banako ma Hawaii nei.
Ua pono ko ke kiure kiekie, noii akahele loa ana aku, i na hana i lawelaweia, e na lunanui o kela banako, pela no e ikeia ai na mea oiaio, a e kau aku hoi na ahewa ana maluna o ka poe, i pili maoli i ke kolohe; a he kumu alakai kupono hoi, no kekahi poe e ae, e lawelawe nei i na hana banako, e konoia ai lakou, e hooko pono i na hana apau elike me ke kauoha a ke kanawai, a e malama i ka waiwai o ka lehulehu me ke kupono.
Ma ka meahou, e pili ana i ka hopena o na hana noii a na kiure kiekie, e ike iho ai kakou, ua hookahua maoli ia ka manao kolohe iloko o na lunanui o ka banako, me ka imi ana ma na ano epa apau, i wahi e ike ole ia ai kela mau hana kolohe; a ina nei no ke ahewaia o kela mau lunanui, e na kanawai o ka aina, he pono no e auamo lakou i na hoopa’i a ke kanawai no ka hopena o ka lakou mau hana kolohe ino loa.
O ka mahina o Maraki i hala aku la, ka mahina kiekie loa o ka nui o na home i kukuluia ma keia kulanakauhale; he hoike ana mai keia, eia na kanaka ke alualu nei, e loaa he hoike ana mai keia, eia na kanaka ke alualu nei, e loaa he noho kuokoa ana ia lakou, ma ka loaa ana he home ponoi, a e pau hoi ka noho puukuuki ana iloko nei o ke kulanakauhale. O keia ka hua o ka hoomakaulii; a ina e hoomau ana na kanaka Hawaii, i ka hoomakaulii ana i ka lakou mau dala, aole loa he kanalua ke olelo ae, e hoea mai ana i ka manawa, e loaa ai he mau home ponoi no lakou, a i upu ae ka manao e hoi ma na aina hoopulapula, ua loaa kekahi mau makaukau e pilikia ole ia ka noho ana aku ma kela mau aina malihini.
Ua loaa ka hoomaopopo ana i na Demokarata iloko o keia manawa; ina aole e kukulu hou ia ka aoao Demokarata maluna o ke kahua onipaa, a e hoauhee loa ia aku na kuee ana iwaena o na pohai like ole; alaila e hoea mai ana i ka manawa, e kailiia ae ai ka hanohano a na Demokarata e paa nei i kekahi mau kulana oihana iloko o ko kakou hookele aupuni kuloko ana.
Nuhou Kuloko
Aohe Iohe hou ia o ka hauwalaau o na Demokarata i keia mau la, o na Repubalika wale no ia e hauwawaia mai nei.
Eia kekahi mau kumukula o na Kona i ke kulanakauhale nei no ka hoohala ana i ko lakou mau lo hoomaha o ka Easter.
Ma ka auwina la o ka Poakolu nei i weheia ai ka uwapo kumoku Mala, ma Lahaina, a he nui ka poe i hoea aku malaila.
Ma ka Poakolu nei ka noho ana o ka Ahahui Euanelio Ahahuina o ka Mokupuni o Oahu maloko o ka halepule o Kaukeano.
Eia mai no ke Kuokoa ke oili aku la me na nuhou makamaka hou loa, no ka hoolawa ana i ka makemake o ka poe heluhelu.
Ma ka Matsonia o ka Poakolu iho nei i haalele mai ai ka elele ame Mrs. Baldwin ia Honolulu nei, ma ka laua huakai no ke Kapitala ma Wakinekona.
He kuai hooemi o na i’o hipa ko ke kakahiaka o ka la apopo ame keia Poakolu ae, ma ka Makekek Metropolitan; e aho ka nane malaila, i koe iki kahi kenikeni.
Ekolu wale no mau hihia okimare i aponoia e ka aha a ka Lunakanawai John r. Desha ma ka noho ana a ia aha e hoolohe i na hihia o ia ano ma ka Poalua nei.
Ke neemua nei na hana o na alanui o ka apana o Kakaako i keia manawa, a ke holo nei na kaa otomobile me ka pakika maoli, ma na alanui i pau i ka hanaia.
O ka Banako Asano Chuya e ku nei ma ke alanui Moi mawaena o ka Makeke ame ke Alanui Muliwai e hamama mau ana kona mau ipuka i na ahiahi apau mai ka Poakahi a ka Poaono, mai ka hora 6 a 8 p.m.
Me he mea la i ka nana aku, e paniia ana kahi o ke alanui holopuni, e hanaia mai nei, no ka holo ana o na kaa, oiai ua waiho mai nei o Mr. Lord i kana noi i ka papa o na lunakiai, no ka aeia aku o kela manao pani i ke alanui.
Mahope o ka hooloheia ana o ka hihia o Albion f. Clark i hoopiiia ae ai no ka holonui i kona kaa oto ma ke ano e lilo ai i mea hoopoino i ke kino o Mrs. Mary K. Zane, ua hookuuia oia e ka papa kiuare a ka Lunakanawai De bolt ma ka Poalua nei.
Ma ka lono i loaa mai i Honolulu nei i kela mau la aku nei, eia o Lolena Analu, kahi loio poupou i noho lunamakaainana iho nei no ka ahaolelo, ke noho hana mai nei ma ke keena o ka Loio Kuhina ma Los Angeles ma ke ano he kokua loio kuhina.
O na koho no ka hana ana i ka uwapo ma Hanalei, Kauai, ma ka Poalua nei i weheia ai maloko o ke keena o ka lunahoohana o na hana hou o ke aupuni L. H. Bigelow. O Coney & Morris na mea koho haahaa loa he $24,000. O Mahikoa kekahi mea i koho, o kana huahelu he $35,275.
HALAWAI A KA AHAHUI EUANELIO MOKUPUNI O OAHU.
Ke hoikeia aku nei ka lohe i na ekalesia apana o ka Hoomana Naauao, iloko o ka Mokupuni o Oahu, e noho ana ka Aha Mokupuni ma ka Poaha, la 27 o Aperila, 1922, ma ka luakini o Kealaula o ka malamalama, Kanoa Lane, ma ka hora 7 p.m.
Ua makemakeia na lala apau o ua aha la e akoakoa ae.
ALEX SMITH,
Kakauoilelo.
NA LEKA KII OLE LA MAI AHIKI I APERILA 1, 1922.
Haui, Mrs. M. M.
Kaiuola, Miss Kawainui, L.
Kaelena Fred. Laanui, D.
Kauwe, Jas. (2) Lahapa, Mrs.
Kalei, Miss Maka Jos. (3)
Kalua Wm. Jno. Kaumaka, (2)
Lamaje;e. Bem Makaiwi, Mrs. A.
Kelehua Julia Maile H. G.
Mrs. Pahoa J.
Keahokapu, Chas. Punahoa, K.
Keahi, P. Puulei, J.
Kukailani, Mrs. Waianuhea C. (2)
LADANA, Apr. 1.—He kelekalapa ka i hoounaia mai i ka Nupepa Times mai Huelva, Spain mai, e hoike ana no ka huli ku-e ana o na Moro Palani i na kanaka Palani, a o ka nui o ka poino i loaa, aia no ia ma kahi o 700 a oi poe i make a i hoehaia.
Nuhou Kuwaho
HAZELTON, B.C., Apr. 2.—He eha poe i halawai me ka make maanei i keia la mamuli o kekahi pauahi i holapu ae ai me ka hoolilo pu ia o kekahi mau hale i puulehu.
BELBRADE, Serbia, Apr. 2.—He hookahi haneri a oi mau hale i hoohioloia e ke ola’i maanei i keia la, a ua manaoia, ua hoea aku ke poho maluna o ka eono miliona dala.
KIKAKO Mar. 30.—He kanawai o hookapu ana i na wahine aole e puhi kikalika ma na wahi akea ka i ku-eia e ka ahakuka o ke kulanakauhale o Kikako ma ka la aku la i nehinei.
LADANA Mar. 30.—Ua hauwawaia ae maanei i keia la ka hoihoi ana mai o ka hope mai o Inia ka Haku Reading, i kona hookohu. Ua hooleia ka oiaio o ia lono e Austin Chamberlain, ke alakai ma ka aoao o ke aupuni maloko o ka hale o na lunamakaainana i keia la ua hoihoi mai ka Ela Reading i kona hookohu.
TOKIO, Mar. 30.—He kanahikukumamakahi mau kanaka komo pu me elua mau hoa o ka ahaolelo, ame eono mau luna aupuni kulanakauhale, me kekahi heluna o kekahi mau kanaka kalepa koikoi i ahewaia ae ma ka hihia e pili ana i ka epa i hanaia no na hana e pono ai ka lehulehu. O na hoopa’i paahao e hoomaka ana mai ka elua mahina a i ka elua makahiki ka i kauia aku maluna o 52 mau kanaka a hoopa’i dala ia kekahi poe.
KIKAKO, Mar. 30.—Na mahoe a Blazek, o Jasefa ame Rosa, he mau mahoe i paa na kino o kekahi me kekahi mai ka hanauia ana mai, ua make ma ke kakahiaka poniponi o keia la, he mau sekona ke kaawale o kekahi mai kekahi mai. Ua hoole loa ke kaikunane i ke oki ana ia laua i kaawale kekahi mai kekahi mai no ka hoao ana e hoopakele i kekahi o laua mai ka make mai. O Iosefa ka i make mua a o Rosa, he wahine-kanemake me kekahi keikikane o 12 makahiki, ka i make he mau sekona mahope iho. No ka lahui Czecko-Slovakiana laua a he ma’i fiva lenelena ke kumu o ko laua make.
LISBON, Mar. 30.—Ma keia la i hoomaka ai ka lele ana aku o na Kapena Saccadura ame Coutinho o ka oihana kaua moana maluna o ka mokuea no ka laua huakai o 4000 mile ma ka lewa no Pernambucco, Berazila. Ma ko laua manao e hiki ana ia laua ke lele i kela kowa maloko o na hora he 60 ma ka manawa kupono e leleia nei. Ma na Mokupuni Canary ame Cape Verde ko laua alahele e lele aku ai no Pernambucco.
LADANA Mar. 30.—I kulike me kekahi lono kelekalapa o ka loaa ana mai ianei mai roma mai i keia la ua ehaia ka lima akau o ka Moi Alabati o Belyegiuma oiai oia aia ma Roba kahi i hoohala ai i kekahi manawa ma ka manawa i haule ai oia maloko o kona rumimoe ma ka la i nehinei.
TOKIO, Mar. 30.—Ua make ke Keikialii Hisa kekahi o na alakai mana nui iloko o ka manawa o ke aupuni Moi Pake, ma Pota Ata i keia la. He noho aloha oia me na Kepani ahiki aku la i hona make ana.
STATEMENT OF OWNERSHIP MANAGEMENT CIRCULATION.
Nupepa Kuokoa, Weekly.
Editor, Solomon Hanohano.
Business Manager, O. S. Crane.
Publishers: The Advertiser Publishing Co., Ltd.
@: Stockholders holding 1 percent or more of total amount of stock:
L. A. Thurston, Honolulu.
O. S. Crane, Honolulu
Mrs. A. W. Pearson, Honolulu.
Edward Dekum, Honolulu.
G. L. Samson, Honolulu.
Bondholders, Mortgages and other security holders: None.
Averagt number of copies of each issue of this publication sold or distributed, through the mails or otherwise, to paid subscribeds, during ahe six months preceding the date of this statement 4858.
CHARLES S. CRANE,
Manager.
Sworn and subscribed to before me this 6 th day of April, A. D. 1922.
EVA R. HART,
Notary Public for the First Circuit, Territory of Hawaii.
My commission expires June 30, 1922.
KOMO NA LUNANUI O KA BANAKO I KA PILIKIA
(Mai ka aoao ekahi mai)
No ka huna ana i ka epa i hanaia, e nalo ai me ka ike ole ia no kekahi manawa, ua oleloia ae, e lilo ana kekahi hui i mea kekua aku i kekahi, ma ka hoolako ana mai i ko dala, i kela ame keia manawa, e huliia ai na buke, a ua hanaia hoi kekahi mau hana akamai loa i wahi e loaa ole aku ai ka pilikia i ka wa a ka papa hooko e huli ai i na buke oihana.
Mahope iho o ka oili ana ae o na mea oiaio i ke akea, ua hookahahaia aku ka manao o koonei poe, no kela mau hana kolohe, a ina e ahewa ia ka poe i komo kino iloko o kela mau hana, alaila o ka hoea ana mai ia i ka ulaaia ana ae o kekahi o na hana kolohe ino loa i lawelaweia maloko nei o keia Teritore.
O kela poe ekolu no lakou na kumu hoopii hoahewa i loaa ai i ke kiure kiekie, he poe wale no i kamaaina i ko Hilo, a i ko Honolulu nei, me ka hilinaiia ana no ko lakou kulana makuakau a hoopono ma ka lakou mau hana, e pau ana nae ia hilina’i, ina e kau aku ana na ahewa ana a ke kanawai maluna o lakou.
MAKEMAKEIA O H. A. BALDWIN E HOLO ELELE HOU.
(Mai ka aoao ekahi mai)
keia hana nui no ka pono o na Hawaii.
“E hoao ana au ma na ano apau e hiki ana ia’u ke hooko, ma ka hana ana aku i na mea e pono ai o Hawaii nei,” i olelo ao ai ka Elele Baldwin. “Ua hoikeia mai ka lohe ia’u, e hookuu ana ka ahaolelo lahui, iloko o ka mahina ae nei o Mei, ma keia ano iho la, he uuku loa ka manawa a’u e hana aku ai no Hawaii nei. Aia kekahi mau hooponopono ahaolelo ano nui, ke waiho nei i keia wa, no ka noonooia, nolaila aia a kaawlae ae kela mau hana nui, mahope aku o ia manawa e loaa ai he hooloheia mai no na koi a Hawaii nei.
“Aole o’u wahi kanalua iki, e maliu mai ana no ka hooponopono aupuni Repubalika, i na uwalo ana aku a Hawaii nei, no kona mau makemake apau. He hookahi a’u mea ano nui loa i hoomaopopo iloko o keia wa, o ia no keia: o ka haawi ana mai o na mana koho baloka i kekahi heluna baloka kiekie loa ia’u, he hoike oiaio loa ia no ka makee o na makaainana o Hawaii nei i ka hookele aupuni Repubalika, a he hooia pu hoi, no ke apono i na loina Home Rula i laweia ae e ka Peresidena Harding.”
Hookipaia ma ka Paina Luau
Ma kela po Poakahi, i lilo ai ka Elele Baldwin i malihini hanohano loa na na wahine o ka mahele umikumamakahi o ka apana elima, ma kekahi paina luau i haawiia ae e lakou, mamuli o na manao ohohia, no ka lanakila i loaa i ka elele a ka aoao Repubalika.
He nui na Repubalika i hoea ae ma kela paina, a ua hoohalaia kekahi manawa, ma ka hoolohe ana i na haiolelo, a ka poe i konoia e kamailio.
NA MARE.
Henry Silva ia Mary K. Aana, Mar. 22.
Peter K. Petersen ia Julia Kahue, Mar. 22.
Arthur H. Helson ia Kathleen M. Broad, Mar. 25.
NA HANAU.
Na Thomas A. Mokiao ame Elizabeth Lewis he kaikamahine Mar. 9.
Na J. P. Johnson ame Emma Laanui, he keikikane, Mar. 23.
Na John Kukahiko ame Hannah Lake, he kaikamahine, Mar. 25.
Na Henry Wilson ame Hannah Mahuka he keikikane, Mar. 29.
Na M. A. Gonsalves ame Sarah Apo, he kaikamahine, Mar. 30.
Na Carl Bode ame Mary Akaka Saunders, he kaikamahine, Apr. 1.
Na Jack Keano ame Annie Kaaiakamanu, he kaikamahine, Apr. 2.
NA MAKE
Herman Kahalewai Ke, ma ke alanui Sheridan, Mar. 28.
Martha Keaunui, ma ke alanui Puuhale, Mar. 29.
Henry Napua, ma ka McInerny Tract, Mar. 30.
R. M. Spencer, ma ke Awawa o Makiki, Mar. 20.
Mele Kawaha Paia, ma ka halema’i Moiwahine, Mar. 30.
Annie Kealoha, ma ke alanui Kukui, Apr. 1.
Margaret Proctor, ma ke alanui Auld Lane, Apr. 1.
Henry Morris Molaka ma Honolulu, Apr. 4.
HE KUAI HOEMI O NA KO HIPA MA KA MAKEKE METROPOLITAN.
“Ma ka la apopo e homakau oia mai ka hora ehiku a ka hora @ ke kakahiaka, he kuai hoe@ i’o hipa ku ame na uha @ malamaia ana ma ka Makeke Metropolitan, ma ke Alanui @ ka aoao Waikiki o ke Alanui o kela,” wahi a Antone @ lunanui o ia makeke i hoi @
“Aole o ka hipa wale @ malaila, aka, o na i’o @ mona kekahi, na i’o hipi @ i like ole aku me ka na @ kuai nei ma ka makeke @ wahi ana, “O ka makou @ hipi, he mau i’o wae wale @ elike me ka na Pake, i keka@ nawa loaa na i’o maikai.”
Ma ka Poakolu nei, @ kuai hoemi mau, ua ikeia ka @ na kanaka Hawaii i hoea @ ila, a mamua o ke kani @ hora umi ua pau loa iho la @ manaoia no ke kuai hoemi @
Ma keia Poakolu ae e @ hou ia ana no he kuai ho@ anao, a me he mea la e @ aku ana paha.
Ma ka hoike mai a na makamaka i hoea kino malaila, he oluolu @ oli no na kumukuai o na i’o @ ole, aole wale no i ke emi, @ o ka maemae maoli no kekahi @ malamaia ana o na i’o hipi. @ na mea o ikeia nei i keia @ eia na hawaii ko momoku @ ila, a no ka mea, aia malaila kekahi Pake oki bipi kahi e hana nei i makaukau mau e hooko i kou mau makemake apau.
PAA I KA HOPUIA NO KA HEWA APUKA
Ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei i paa ae ai o Harold Russell, he haole kakau nupepa no ka Nupepa Herald o Hilo, i ka hopuia ma Honolulu nei, mamuli o kekahi palapala hopu i hoopukaia ma Hilo, no ka hewa apuka, mamuli o kona hoopuka ana i kekahi kikoo dala apuka ma Hilo, me ka lawa ole o kana mau dala maloko o ka banako a ma oia ke paa mai nei i ka halewai, no ke kali ana o ka loaa mai o ke kau oha mai Hilo mai no ka mea e hana ku ai.
Wahi a na luna oihana Kalani Honolulu nei i hoike ae ai @ ua h@ pukaia e Russell ke elua mau kikoo dala apuka, he hookahi no ka h@ o $100 a o ka lua no $50, oiai @ aohe i hoea aku ka nui o kana mau dala ikeia huina.
Ma ke kakahiaka nui o ka Poalua nei ke ku ana mai o keia ha@ honolulu nei mai Hilo mai, a @ Poakolu mai oia i paa ae ai i ka @ puia. Ua hoounaia aku he uwea @ lekalapa i Hilo, e noi aku ana i @ laila mau lu@ oihana ina paha he mea hiki ke kauia he bela nona.
O DWIGHT NO KE KAKAUOLE LO A H. A. BALDWIN.
O ka nuhou e pili ana i ko Charles B. Dwight ae ana mai la e @ i kakauolelo na ka Elele Harry A. Baldwin ma ka Poalima aku la i hala ka loaa ana mai ianei ma k@ kahi lono kelekalapa o ka hoounaia ana mai e Walter Dillingham @ Wakinekona mai, a iaia no hoi ke noi i hoounaia aku no ka hana ana aku ia hana ia Mr. Dwight He kaakauolelo pilikino mua o Charles B. Dwight na ka Elele Kuh@ moe aku nei.
BENTON, Ill, Apr. 1.—Ua ala@ he haunaele nui ma ke komo@ akau o keia mokuaina i ka po nei ma kahi a ka poe eli lanahu i ol@ ni ai, me ka hoeha pu ia ana o ka makai nui ma o ke kiia ana i ka pa.
TERITORE O HAWAII.
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu
Ma ka hana e hoopau ana i ka WAIPAHU LAND COMPANY, LIMITED.
OIAI, o ka WAIPAHU LAND COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii i kauia ma na hana o keia ano ua waiho ia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.
NOLAILA, , ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka ae ia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena mamua ae o ka la 13 o Iune, 1922, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.
A. LEWIS, JR.
Puuku, Teritore o Hawaii
Honolulu, Aperila 3, 1922.
6498—Apr. 7, 14, 21, 28; Mei 5, 12, 19, 26; Iune 2, 9.