Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 28, 13 July 1922 — HUAKA'I MAKAIKAI NO KAUPO, MAUI [ARTICLE]

HUAKA'I MAKAIKAI NO KAUPO, MAUI

(Hoomauia mai.) PoaHma, Mei I kakahiaka aui wale no ko maua ala ana %e, a hooponopono iho la i na mea liilii, e lawe ai ma ka huakaihele o ia la. Kani ka hora ehiku, ai ko makou p&iaa kakahiaka. Pau ka ai ana, ua hele aku o Joseph Marciel e kanhoa i na lio o makou, no ka hele ana i kai o Nuu, no ka nana hou ana i na kii pohaku. I keia manawa ao hoi ke ua liilii nei. Kani ka hora eiwa,- haalele o Keneki, Jo»eph Mareiel ame ka meakakau i ka hale malufta o na lio. Ia makou e hele nei, ua olelo mai ko maua hoa, aia he wahi ana, aole no i mamao loa mai ka hale aku, kahi i kanuia ai ka poe moe lepo o ke au i hala. Ua olelo aku o Keneki, e hele maleou malaila, no ka mea, ua makemake oia e ike ia wahi. Aohe i loihi ia hele ana aku, hiki ana makou i kalii o ua wahi ana nei. O Papaakeana ka inoa o keia wahi. Aia keia ana ma ka aoao o kekahi wahi ano kiekiena, kohu ano puu. Ua lele iho makou ilalo a nakii na lio i ka laau nahelehele. Ua alakai aku ko maua hoa i kahi o ka puka, na paniia i ka pohaku, a hoomaka makou e wehe mai i ka pohaku. Ia makou e hana nei iloko o ka ua liilii, hele mai ana he wahine xoe ke kane e paa ana he bebe liilii maluna o na iio, a kahea mai la ke kane ia makou heaha la ka makou hana malaila. Ua olelo aku o Joseph Marciel e nana ana makou i ke ana o ka poe moe lepo, a ua hele mai laua i ko makou wahi e hana ana, no ka nnna pu ana i keia ana. I ka pau ana ia makou o ka poliakn i ka wehe, ua nana aku makou iloko o ke ana, e waiho mai ana na iwi o ia mau kini kamaaina me ka maikai, ame kekahi mau mea o 3ca hoomoe pu ia ana. He malumalu maikai keia o lakou, a e kali ana i ka o-le a ka anela, no ka hoala hou ana mai i ka poe make. Pau keia nana ana, ua pani hou iho no makou i ka puka me ka pohaku, elike no me mamua. A pau so hoi keia wahi hana liilii, ua hooman aku makou nomua, a hele no koi na kamaaina ma ko laua alahele a»o Kaupo. Ua hele mai makou ahiki i kekahi wahi o Keanawai ka inoa, anauka iho o ke alanui kokoke i ka puu. Maanei he wahi kahuahale nani, a ua lele iho o Keneki ame Jowph Marciel ilalo, no ka nana pono ana ame ke ana ana i keia īeahuahale.

w» 43 ka loihi a he 20 leapuai ka laula o keia kahuahale u oa haliiia me ka pohaku iliili maikai o kahakai. O ia mau no ka maikai o ka waiho ana 0 keia kahuaame he mea la i nehinei no ka hanaia ana. Aole makou i loihi loa mnanei a hele hou no. I ko i'iakou hiki ana mai ilalo o ka puu, in;;Kop<» mai o Nuu,,ua haalel6 iho lankou i ko alanui e hele pololei ana ± k.tuhal<', a hole aku la makou ilut»i o ke a-i>ele no ka nana ana i ke elnnui lieie pa-ala a kahiko i hana »•.. Aole loihi o ia hele ana aku lilki mai makou iluna pono o ua ah'.nui hele nei. O keia nlanui, ua hoomaka mai k« awapae mai i ke komohana, a e holo ana i k:i hikina i Nuu ponoi,' i kahi o kauhale. He hapalua mile paha a oi ka loilii o keia alanui, a he ehiku kapuai ke akea, a ua hiki hoi ke holoia e ke kaa lio. Ua haliiia keia alanui me ke a-pele, a maluna iho o keia ka pohakū pa-ala maikai. Ua olelo mai ko maua hoa i kona lohe na kekahi alii i hana keia ala>nri. Ua kuhikuhi mai oia ia maua i kahi o ka wai a waiu, a olelo mai •ia aia a hoi mai makou, nolaila ko aiakou aiahele makaikai. Maanei kuli hou makou ihope ma keia ala»ui no, ahiki mai i kauhale. E hi'a «pena ana ia mau kamaaina, a o ke «loha wale no ka i haawi aku, a lele loa no ma kahakai aku, ahiki i kahi oke kakni pali pohaku. NaYi\ na lio maanei, a hoomaka no ka liaiia. « O keia wahi, ua kokoke loa i ke kai, īnai ka 50 a 75 kapuai ka majnao. Mai ka 10 a2O kapuai ke kiekie O keia kipapali pohaku. He pokaku paakiki loa keia, ua like me la pohaku kukulu hale o Honolulu fcei, ano a-la, aole he pohaku pele. He nui loa ke # kii maanei, he 100 paha a oi ka nui. He 150 kapuai paha o ka pali i paa i ke kii, a 2ie nui aku no paha ko kii ma kekahi mau wahi aku o keia kipapali, aole nae makou i hoao e huli papa aku. O kekahi mau kii ua kalaiia i ka pali he 6 a 7 kapuai ke kiekie mai 3ta honua ae, e hiki ole ai hoi i kaaoalii e hana pela, ina kakou e olelo jts, na laliou i hana keia mau kii. Ma kekahi wahi, ua elieli iho makou he eono iniha iloko o ka lepo, • loaa he kii malaila. Ina paha he nan kapala ka makou, a e eli a hohonu loa ilalo, o ka manao o ka inaakakau, e loaa no he mau kii hou «ku. O keia loaa ana oke kii iloko O *a lepo» he hoike ana mai ia, ua paa keia mau kii i ka lepo mailuna mai o ka pali, i ka wa p£ha e ua «i, a nolaila ua kahiko maoli keia mau kii. He nui loa na kii i penaia me ka »lae, a o kekahi mau kii, ua kalai wale ia iho no. He hookahi kii i kimomoia. He mau kii kahiko loa kekahi ma ke ano ko nana iho, a o kekahi mau kii, aole no i ano kahiko loa. He hookahi kii nui ioa, he

15 iniha paha ke kiekie. O ke lni kannka ka nui a penei ke ano: he kauaka e ano liolo heihei u kukini ana paha, kanaka i ko kula hakaka a lua paha, kanaka me ke o i'a, he lawai'a paha, kanaka e haa ana i ka hula, he kumu hula paha, kii ilio, kii pe'u o kahakai, kii ano puhi, kii lupe hihimanu, amo kekahi mau kii o ae i maopopo ole ia makou ko lakou ano. He mau kahakaha kekahi i like me ka hua Pake a i ole Kepani. Ua poho iiio mākou i keia mau kii a paa i ke poho pa'i ke kii. (Aole i pau) «-f*.