Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 34, 24 August 1922 — Page 1

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA HONOLULU,            T. H. POAHA AUGATE 24, 1922

 

Waiho o A. Lewis Jr i ka Noho Puuku Ana no Keia Teritore

 

NO KA NUI O KANA MAU HANA PONOI KE KUMU O KA HIKI PONO OLE IAIA KE LAWELAWE I NA HANA O KA LEHULEHU

 

Ma ka Poahu o ka pule aku la @@@ ko ke Kiaaina W. R. Farrington @@ike ana ae ma ke akea i ko@@ Lewis, ka puuku teritore, hoi@@@ ana aku i kona hokohu, elike @@ kana leka o ka waiho ana aku @@ ka la 18 o Lulai i hala, a oiai @@ hi no a wawaia ae ia mea us lilo @@ no hou i mea kamailioia e ke!!!! e na luna aupunui maloko iho ke kapitala, aole nae i oi aku ma@@@ ka mea i hoikeia ae i ke kia@@ mai ke kaona ae.

 

Aole i manao ke kiaaina e hoi@@ ae ma ke akea i ko Mr. Lewis @@ hoihoi 'ana ne i kona hookohu, @@@ nae. No ka hoikeia ana ne iaia @@@ hauwawa mua ia ia lono no ko Mr. Lewis waiho i kona kulana ma @@pipa alanui, no ia kumu oia o ks hoike ana ae no ka mea, aohe waiwai o kona huna hou ana iho wa wawa mua ia.

 

Ma ka la 18 o Iulai i hala ka loaa ana ae o ka leka i ke kiaaina mai a A. Lewis Jr., a ae, a e hoakaka ana maolko o ia leka i ke kumu o kona manao ana e waiho i ka hana a mai kela manawa mai o ka loaa ana ae o ka lewis leka i ke kiaaina @@iki i kona hike ana ae la ma ka Poana aku la i hala, aohe ana kananaa i noonoo a i koho ai no ke paniana ae ma ko Lewis makalua.

 

Ma ka manawa o ko Mr.Lewis ia ana e lawe i ka oihana puuku a hoakaka pu ae i ke kiaaina, he nui no kana mau hana e ae, aka nae us hoakaka aku no ka ke kiaina iaia aohe ana mea e maka'u a e kanalua ai ka lawe ana i ka oihana o ka lehulehu me kona lawelawe pu no i kana mau haha lehulehu ponoi. Ua Hoike ae ke kiaaina i kona mahalo nui ia Mr. Lewis no ka holopono o na hana o ka oihana puuku ana i lawelawe ai i na mahina lehulehu i hala ae nei , me ka loaa ole o kekahi pilikia, a ua hoike pu ae oia i kona minamina ia Mr. Lewis aka nae oiae aole hiki iaia ke paa mai ua haawi aku oia i kona ae no ia waiho ae o Lewis i kona kulana puuku no ke teritore.

 

Ma ka la 21 o Dekemaba o ka 1921 i hala ko Mr. Lewis hookohuia ana ae i puuku a ma kana palapala waiho oihana e noi ana oia ma ka la 1 o Sepatemaba ae nei e mana ai  ia hoihoi hookohu on a. O ke kumu nui a Mr. Lewis o ka manao ana e waiho i ka hana a ka lehuiehu, elike me kana hoakaka maloko o kama leka, oia no ka nui o kana mau hana ponoi e hiki pono ole ai  iaia ke haawi i kona mamwa ame kana hookele ana i ha hana a ke aupuni ame kana mau hana ponoi me ka holopono elike me ia i koiia aku ai iaia e hana, a i hoakaka ae hoi oia i ka la e waiho ae i ka hana i loaa ai he manawa no ke kiaaina e noonoo ai no ke kahi kanaka kupono no ke pani ana ae ma kona hakahaka.

 

HUIKAU NA KAA I KAHI HOOKAHI MA KEKAHI ULIA

 

Pakele ke ola o kekahi keiki Keponi lawe nupepa o ka Hawaii Shin@@@mai make ma ka manawa o ka @@@@@ ana o kekahi kaa uwila o @@aiainui o NUuanu me kekahi kaa @@@mobile o T. Yeneda ame kekahi Hiki e holo ana maluna o kona kaa @@@kikala ma ke kakahiaka o ka Poalima aku la i hala, ma ke alanui NUuuanu, e ole wale no ka eleu ame ka makala o ke kiakaa uwila W. F. Silva. Mamuli o kela ulia, me he mew la e okiia ana ka wawar akau o Watanabe ke keiki Kepani e lolo ana maluna o ke kaa baikikaia i halawai iho la me ka eha mauwaie mamulu o ka holonui ana aku o Yoneda i kona kaa a hooku;i iaia a anai pu ia akiu i ka aoao o ke kaa uwila; no na Kepani hoi ekolu e kau ana maluna o ke kaa atomobile e kalaiwaia ana e Yoneda o kona kuli hema ka i moku a akaa pu ia ka ili. Ua laweia mai oia a ka halema'i o na poino ulia a malaila i haawi mua ia aku i ke kokua iaia, a mahope iho i @@weia ae ai i ka halema'i Kepani. Ma ke kihi o na alannui kauka ame Nuuanu keia ulia o ka @@@ ana, mahope iki iho o ka hore @@@ ia kakahiaka.

 

Ma ke alanui Jack ke keriki Ke @@@@ lawe nupepa o ka olili ana mai @una o ke kaa baikikala. Maho@@ iki iho o kona a'e ana ma kela @ae o ke alanui hao kaa uwila @ii aku la no ka holo ana iuka ma @@ alanui Nuuanu. Mahope aku ke @@a otomobile e kalaiwaia ana e kanela o ka holo ana aku a hooku'i ku la i ke keiki me ia holo nui no ka otomobile. Ua ike mua mai @@ kiakaa o ke kaa uwila e loaa wa kela ulia, molaila hoopaa mua a i ke kaa uwila ma kahi he 20 @@@@ mai ke kihi aku o ke alanui I ke kaa oto e holo aku ana ua @@@ ke alo o ke kalaiwa e kamailio a Ishii, kekahi o na ohua e kau @2 @@a maluna o ke kaa, a ua ike @@ i ka holo o ke keiki mamua, a ke wa ana i ike aku ua hooku'i @@ la kona kaa me ke keiki a no @@ ikaika o ia holo ana aku o ke @@ i hooke aku i ke keiki Keani pili me ka aoao o ke kaa uwila @@ ke kalaiwa o ke kaa uwila hapai ae i ke keiki.

 

Oa ua o ke kaa oto ka i poino , a ka pale hoi ma ka aoao o ke kaawila ka i kapakahi, mamuli o ka waika loa o ia hooku'iia ana aku.

 

O ka Makai Joseph Lii, o ka pu@@@ makai mokokaikala ka mea i @@ounaia aku e nunau pono no kela @@@ a nana i hopu ia Yoneda a hoo@@a ae no ka holohui me ka nana e iko hai pono.

 

-----------------------------------------------

 

Ma ka Poalua uho nei, i hoohala @@ na keiki o Kakaako me ko lakou maa makua, malalo o ka hoomalu @@@ a Mrs. Waldron, mawaho ae nei a Waikiki, me ka hele ana i ka @aukai. A pele pu hoi ka paani ana, ke kahi mau lealea hooikaika kino, @@e ka hoohauoliia ana o na mea apau, ma kela la.

 

KEPAKUIA HE KEPANI MAI HAWAII NEI AKU

 

He ekolu makahiki ka noho kuleana ole ana o kekahi Kepani o Asutaki Sadama ka inoa ma. Hawaii nei, a ma kekahi la wale no o ka pile aki la'i hala ka hoikeia ana ae i na luna aupuni federala no kona wahi e noho ana ia manawa, a ua hiki hoi oia ke loaa malojo nei o Honolulu in a e kiiiia aku ana.

 

Ma ka moolelo o keia Kepani he luina oia nolua o ka mokuahi Nanking o ke ku ana mai, a oiai i a moku e ki ana i keia awa ua hookuuia mai oia e ke kapena e lele mai iku! nei o ka aina a hoi hou aku i ka moku, eia nae, ia Sadama i lele mai ai ua poina loa oia i ka hoi hou ana aku iluna o ia moku a ua haalele ia iho oia. U a huliia oia e na wale aku nei no kona loaa ana.

 

Ua paa oia i ka hopuia e ka Ilamuku Amerika P O Cox a hookauia aku maluna o kekahi mokuahi i holo aku I Iapana.

 

Ma kekahi manawa aku nei ka hala ma Waialua kahi o nei Kepani o ka noho ana a pela hou ma Waikakalaua, he kamana ka hana, a he Kepani no hoi i kamaaina mua'i ka Ilamuku Cox, a in a paha i mao popo mua iaia he Kepani oia i makemakeia e hopu a hoihoi aki i Iapana in a la paha ua paa mua.

 

HANAIA HE HOU PAHI MA KE SABATI NEI

 

I ka põe hele pule e hoolohe ana i na olelo oje ola maloko o na halepule he manawa nae ia no kekahi hou pahi ma ke awakea o ke Sabati iho nei, maloko o kekahi hale ma ke alanui Miller, mahe o ka ulu ana ae o kekahi hakaka mawaena o kekahi mau kanaka elua mamuli o kekahi oauku iwai, (wahine) eluke me ka moolelo. He Poko Riko nona ka inoa o Loouis Castol ka mea i moku i ka pahi mai ka pepeiao hema a kokoke i ka maka hema, a anona na makahiki he 24. O ka mea nana i oki he Paniolo he kanaka paoahi no ka mokuahi Matsonia, a ma ka hora 1:27 p.m., kona paa ana ae i ka hopuia a noho ana i kahale mamulu o ka hooiaio a ka poe i ikemaka i ke koa ana o ua Paniolo la i ke Poko Riko. Ua hoole o Carmilla Chica, ke Paniolo i kona i ke oki ana i ke Poko Riko, he hana karaima i ala ae mamuli o ko laua hakaka ana no kekahi wahine, o mua ae nae o ka aha hoomalu kahi e maopopo ai kona hewa a hewa ole.

 

-----------------------------------------------------

 

LADANA,  Aug. 18. -- E hoakaka ana kekahi lono kelekalapa mai Calcutta mai, o ka Mekia W. T. Blake, ke kanaka lele i ka lewa Pelekane i hoao ai e kaapuni i ke ao maloko o ua la he 90 maluna o ka mokuea ua okiaa oia no ka ma'i io ulu. O kona pailaka, ke Kapena Norman MacMilan, ke hoomau aku ana i ka lele ana, wahi ka lono.

 

AE NA ONA AINA E HOOLOIHI I KE ALANUI. BIHOPA

 

APONOIA NA KUMU AELIKE MA KA NOHO ANA AE O KEKAHI HALEWAI KUKAKUKA

 

APONO PU KA PAPA O NA LUNAKIAI

 

MAK ELUA NAE O KA HALAWAI KUKAKUKA E HOLOPONO IA NA HANA APAU I MANAOIA

 

Maloko o kekahi o na keena hana o ka Bishop Estate ma ke kkahiaka o ka Poaha o ka pule aki la i hala i akoakoa ae ai na wahaolelo ma ka aoao o na on a aina no lakou na aina e okiia aku ana ke joolo ihiia ae ke alanui Bihopa mai ke alanui Hokele aku ahikiki i ke alanui Bertania a pela me na luna o ke aupuni kelanakauhale ame kalana no ka noonoo ana i ka hoakea ame ka hooloihiia ana aku o ke alanui Bohopa a ma ia halawai i apono ai na on a aina i ka hoakeaia ae o ke alanui i uni kapuai.

 

Ma na koho i hoolala mua ia ai no na hoolilo a i waihoua ae ai e ka Enekinia Kulanakauhale Ohrt no ka hana a pau e pili ana i ka wehe ame ka hoakea ana i ke alanui Bihopa aneane i ka miliona dala. Ma ka aoao o ka poe no lakou ka aina ua ae lakou i k awaiwaiio ko lakou mau wahi elike me ka waiwaiio i auhauia me jo lakou ar pe e hoeni i ka aina i umi kapuai ihope in a e aponoua ana ia manao e ka papa lunakaiai

 

Ua ae ka apa o na lunakiai i keia manao o ka poe no lakou na aina e oki ia naa, me ka ae pu o ka papa e hoomaka koke i ka hana ana, malalo o ko kamawai, e hookukuana. i ka apana malalo o ma 'ana houe. Malalo o ke kanawai e hoonee ana i na palena aina ihope ua koiia ka papa lunakiai e uku koke aku i ka poe no lakou na apana aina i lil mai ke aupuni malojo o na la umi o ka hooliloia ana mai o ka aina, a ma ke kanawai hoi e pili ana i ka apana no na hana houhe mau makahiki e ukuia ai ke kumukuai no ia aina i lilo mai.

 

No ka uku koke aua aku i ka huina nui i ka manawa hookahi aole i lawa ke ala maloko o ka waihona o ke aupuni

 

O.F.C atherton ka wahaolelo ma ka aoao o na hui o Castle and Cooke ka American Factors ame ka Hui Hana Uwila Hawaii, ma kana hoakaka ua ae lakou e haawi i 10 kapuai in a e ae ana ka poe e ae i kuleana ia wahi. O A.F. Judd ma ka aoao o ka Bihopa Estate ame G. S. Waterhouse ame ka Bank of Bishop & co., ma kana hoakaka in a e ae ana kekahi poe e ae i kuleana ia wahi o ko lakou ae like ana ne ia.

 

O ka põe no lakou na apana aina mauka o ke alanui Hokele ua ae pu lakou elike me keia mau hui ae la maluna, eia nae, a hocheloia he halawai  hou ke malamaia ana ma ka hora 11 o keia kakahiaka, a ma ia halawai e hanaia ai ka aelike e hoopaa ai i kela ame keia aoao o ka poe e aelike ana. O ka Meia Wilson ame ka lunakiai McCleellan na wahaolelo ma ka aiai i ke aupuni i akiakoa pu ma ia halawai ana.

 

LOAA AKU KEKAHI LIMAHANA UA MAKE

 

Hookahi la mahope iho o ka haalele ana aku a ka mokuahi Kina ia Kapalakiko ua loaa mai la he lono ia moku no ka loaa ana aku o ke kino o keahi o na limahana Pake on a ma Stockton ua make, elike me ka lono o ka loaa ana ae i na luna ka oihnana dute awa kuloko ma ka Poaha o ka pule aku la i hala, a e hui pu ana me kela kino make kekahi mea pohihihi e pili ana i ka $21,000.

 

Ma ka mea i koho wale ia ua lele jela Pake ma Kapalakiko no kekani hana e pili ana i ka hoopae malu ana i ka opiuma. Elua mea i kohoia ua loaa mai paha na dala he $21,000 iaia a mahope iho pepehiia a i ole ua pepehiia paha oia i ka manawa ana o ka ohi ana mai ia mau dala no ka opiuma i hoopaeia aku ai.

 

Ua hoikeia aku ka lono i Kapalakiko i ka manawa i ikeia ai aole ia Pake maluna o ka moku. I ka manawa i holo mai ai o ka moku i ikeia ai aole ia Pake iluna o ka moku, a he la ma ia hope iho i loaa mai ai ka lono ma ke kelekapa uweaole e hoike mai ana i ka nuhou no ka loaa ana aku o ke kino o ua Pake nei ma kahi i hoike mua ia ae nei.

 

HOOMAKA KA HON. N. LYMAN I KANA HOOIKAIKA KALAIAINA

 

KIIA KAPOKA MUA LOA O KA HOOUKA KALAIAINA NO KE KULANA ELELELE LAHUI MALALO O AALA PAKA MA KA PO POAONO NEI

 

No ke kukala ana i ka hoouka kalaianaa no keia koho baloka wae moho e hoea mai ana, i ki ae ai ka Hon. Norman K. Lyman, i kana pu kuniahi, mallalo o Aala Paka, ma ka po o ka Poanao aku la i hala, ma kona ano he moho elele lahui ma ka aoao Republia.

 

Ua piha kela halawai i na mana koho, i hoea aku no ka hoolohe ana i na haiolelo ma kela po, mai na aina a elua no ka akahi paha hoi kekahi a wehe maoli ia ke kalaiaina i keia kau.

 

Ua hoomakaia kela halawai kalaiaina ma ka hora ewalu me ka hoonaneaia ana o ka lehulehu, e kekahi hui himeni wahine i hoea ae, no ka hooulumahiehie ana i na hana o kela po.

 

Ua noho hoomalu ia kela halawai e Mr. George wright a nana i hoolauna mai i ka poe haiolelo, a iwaena o ka poe ana i hoolauna mai ai, he mau moho kekahi e holo ana no ka ahaolelo kuloko elike me W. J. Coelho, John Naiwai, William Hussey ame J. K Mokumaia.

 

Ua hooloheia aky na haiolelo a  kela mau moho, me ka maikai, me ka loaa ole o na manao uilani iloko o na mana koho, aka nae i ka wai hoolaunaia mai  ai o Fred W. Beckley, nana i hooioni ae i ka wai, ua lana maile, ma ke ku ana mai a hoole i ka oiaio o  na olelo i ka mailioia, aole o NOrman K. Lyman he Hawaii, a o ia kana i olelo mai ai, in a aole he hawaii o Lyman alaila aole no oia he Hawaii (Beckley)

 

No ke kanaka kupono e hoouna ai i elele i  Wakinekona, i kanaka kuokoa o ua kanaka la oia o Norman. K. Lyman, a no kona ike, ma on a la e loaa mai ai na pomaikai ia Hawaii ner, i ae aku ai oia e kakoo ia Norman Lyman, a e haiolelo nona.

 

Wahi ana, he mea pono e loaa mai na haawina federala, no ka hana ana i na alanui maanei nei a no ke kokua ana mai i ka oihana hoonaauao, a i wahi nae e loaa mai @i keia mau haawina, he pono e hoouna i kanaka kuokoa i Wakinekona, o kela wale no ka hoopakele, mai ke komo ana aku o ke aupuni terieore iloko o ka aie.

 

Ua a'o mia oia i na mana koho, aole e kakoo i kekahi moho hoopilimeaai, a in a i make makeia e loaa mai na kokua ana, no ka pono o Hawaii nei, alaila o Norman K. Lyman wale no ua kanaka nei.

 

Ma ka manawa i hoolaunaia mai ai ka Hon. Norman K.Lyman, ua nui ka  pa'ipa'iia e na mana koho, e hoike mai ana ia hiona no ka ma kemake loa o ke anaina e lohe i kona leo, a e maopopo hoi i kona kahua kalaiaina oiaio

 

Ua haiolelo mua mai oia ma ka olelo Hawaii, a ma ka olelo Beritania mahope mai.

 

Wahi ana, oia ka mea nana i kahea i kela halawai, mamuli o kona hoea ana mai i Honolulu nei, a ua kono pu aku no hoi oia, i na mho e holo ana noloko o ka ahaolelo kuloko e hele a e hoike i ko lakou mau manao imua o na mana koho baloka.

 

Ua kaahele nui kana kamailio ana ma kela po, maluna o na mea a Senatoa J. H. Wise i hana ai maloko o ka ahaolelo , ma kona ano he senatoa,o ia ke koho ole ana ma ka aoaao e haawi ana i ka pono koho i na wahine, alaila kuhikuhi mai la oia i kona moolelo ponoi mamuli o kana mau hana loko o ka ahaolelo kuloko, ka mea ana i olelo mai ai ua kupono oia e hele aku i Waikinekona ma ke ano he elele lahui na Hawaii, me ka hooia ana mai hoihoi mai ana oia i pono a i pomaikai no Hawaiia her, ke kohoia aku oia a puka.

 

Ua hoakaka mai oia i na mana koho, o kekahi o kana mau hana e hooikaika aku ai in a no kona kohoia a puka i elele lahui, o ia no ka weheia o na aina aupuni, no ke kukulu ana i amau home, no na makaainana, a e hooikaika aku ana no hoi oia e weheia na aina hookuonoono o Waimahalo.

 

Ua nui ke @hohiai! ! k!na h@i olelo, a hookuuia ma na hora o ke aumoe, me ka nun@ aku a nune mai o na mana koho ne ka lakou mau mea e hana aku ai, ma keia kau koho wae moho iho.

 

Oiai he hoomaka wale ana no keia no na hana kaaiaina, ua hele kaapuni ka Hon. Norman K. Lyman ma na huli Koolau aku nei, me ka malamaia o na halawai ma kela ame keia wahi, a ua hoohala no hoi oia i kekahi mau po ma keia kulana kauhale ma ka malana ana i na halawai ma na mahele koho, a ke pau o Oahu nei iaia, alaila kaahele aku no na mokupuni e ae a hoea loa aku i Hawaii.

 

Aole i hoea ae kekahi maumoho elele lahui ma kela halawai, aka nae ua manaoia e hoea mai ana no ka manawa e malamaia ai o na halawai akea e na moho elele e ae, iloko o keia mau la aku e hookokoke loa aku nei i ka wa koho baloka.

 

HE HOLONUI ME KA NANA OLE I KO HAI PONO

 

He keiki hapa-Pukiki o Joseph Dias ka inoa, ka mea i hoopiiia ae ma ka po o ka Poakahi nei no ka holonui i on a kaa otomobile me ka nana ole i ko hai pono. Iaia i hoohuli ae ai i kona kaa i ke alanui Weacer mai ke alanui Keritania aky ma ia kihi me ka noonoo ole ae he poe kekahi e helewawae mai ana. Ua hookuiia aku la o Mrs. Joseph Keola e ke kaa a hina ilalo a eha kona lima ke kuli, o kona wahi i laki ai aohe mau eha kukonukonu loa i loaa iaia mawaho a maloko o kona kino.

 

E helewawae mai ana oia ma ke alanui ololi Weaver me ke kane a e paa ana ke kane i kekahi nene ma kona mau lima ia manawa. Ua hoopiiia ae o Dias, a ua hookuuia aku nae no kona hoea ana ae mamua o ka aha hoomalu a ka Lunakuwai O. P. Soares ma ke kakahia ka Poalua nei, no ka paue ana ae no kona hihia i hoopiiia ae ai.

 

KILA HE PILIPINO E KEKAHI KANAKA I ENEMI IAIA

 

Ma ka auwina la o ke Sabati iho nei he ki pu ka mea i ikeia ma Puuloa. He Pilipino nona ka inoa o Tomas Saison ka mea i ku i ka poka mai ka pu mai a kekahi kanaka i maopopo ole ka inoa. Ma a aoao akau o kona opu kahi o ka Poka i komo ai a no ia pilikia kuhohonu loa e maopopo ole ai kona ola ae i laweia ae ai noloko  o ka halema'i o na poino ulia, a mahope iho i lawe loa ia ao ai i ka haema'i Moiwahine, ma saison hoakaka ma kkona manawa o ka ninauninaula ana o olili mai ana ka oia mailoko mai o ka mala ko ma kona manawa i kila mai ai ma ia kumu i maopopo ole ai iaia ke kanaka nana oia i ki mai.

 

AOHE I LOAA AE KE PANI MA KAHI O IRWIN

 

Ahiki mai i keia la aohe kanaka maopopo i hoikeia ae ka inoa no ke pani ana ma kahi e hoohakahakaia anu mamuli o ka waiho ana ae o ka loio Kuhina Irwin i kona kulana, kolu nae mau kanaka i hoopuaia ae na inoa oia ka Lunakanawai Charles A. Parson o Hilo, ka Lunakanawai Charles F. Clemons ame ka Lunakanawai John A. Mararhewman me he mea la o kekahi o keia mau inoa ae la ka ke kiaaina e koho ana, ke ole nae e loaa ae he kanaka hou i oi aku ke alaia. E pau ana ko Haryy Irwin manawa ma ka la hope o eia mahina.

 

No ke kanaka hoi e pani ae ana ma ko A. Lewis wahi, ka puuku o ke Teritore o Samuel A. Walker o ka Hui a Haryry Armitage & Co., ka inoa i hopuaia ae eia nae ua hoole o Walker i ka hoikeia ana ae o kona inoa. Ma ka la 1 o Sepatemaba ae nei e mana ai ka A. Lewis waiho oihana.

 

HOPUIA KEKAHI OPIO I HOOHUOI IA NO KA AIHUE

LAWE OIA I KA PAHU KELEPONA RADIO A KONA MAU HOALOHA MA KE ANO KOLOHE

MA KA ULIA LAKI I LOAA PONO AI OIA

I HOOPUNIPUNI OIA I KA MAKUAHINE O KEKAHI O NA HOALOHA PELA I LOAA AI IAIA

 

Ma ka po o ke Sabati iho nei ka hoikeia ana ae ma ke akea o ka aihueia ana o ka papa kelepona radio mua loa o kekahi keiki hapa Hawaii o umi kumamalima makahiki a ma ka apana o Kalihi kona wahi i paa ae ai i ka hopuia a haawiia ae oia i na luna aupuni o ka aha hookolo kolo o na keiki ma ka Poakahi nei.

 

Ma ke Sabati iho nei ka hoikeia ana ae i ka aihue ana o ia papa kelepona radio i ka oihana makaikiu e na on a hui o ia papa kelepona, he keiki Hawaii a he Kepani, na keiki na laua i kuai i keia papa kelepona radio mai kekahi hui mai Amerika mai. Ma ka olelo a keia mau keiki ia laua o ka hoi ana mai kuaaiana mai me ke Sabati nei ua ike aku la laua i ke keiki e hle ana mauluna o ke alanui, a hookolo aku la laua mahope on a ahiki i ka hoea ana i kona home a i ka maopopo ana ia laua o kahi i noho ai ua keiki la ua hele ae la laua e hoike i ka oihana makaikiu.

 

Ma ka ninaninaula ana akuu i maopopo ai ma ka apana o Kakaako kela keiki kahi i noho mua ai he mau pile kakaikahi hala aku nei a pelaoia i ike ai he mau hoa hui keia mau keiki a o na on a hoi o ka papa kelepona radio, Ma kakahi la ka, elike me ka moolelo o ka hooiaioia ana ae, ua hele aku la oia i ka hale o ke keiki Hawaii, ke kahi o na on a o ke kelpono radio a noi aku la i ka mauahine e haawai mai  la oia ia kelepona a i ka loaa ana o ia kelepona i ke keiki manao kolohe o kona pea mai la no ia hele. I ka hoi ana mai o ke keiki Hawaii a hoike aku la ka makuahine iaia no ka hoea ana aku o kekahi keiki a noi aku la iaia i ke kelepona e haawi aku iaia mamuli o ke kauoha a ke keieki Kepani, ia hoomaka kokoe ia aku ka huli ana no ke keiki kolohe aohe nae i loaa mamuli o kona nee ana no ka apana o Kalihi.

 

Ua hoike koke ia ae keia aihueia ana o ka papa kelepono radio i ka oihana makaikui a o ka makai david hao ka mea i holo aku no ka hale kahi o ke keiki kolohe i kuhikuhiaa ae ka uwea o ke kukui uwila iloko o ka rumi hookipa a ma ia hui ana i hiki ai keia mau keiki kolohe ke hoolohe. I ka hoea ana aku ka a ka makaiDavid Hao ua hoao ke keiki kolohe e holo eia nae ua paa koke aku ame ke kelepona radio ka i laweia mai i ka halewai. I ka huliia ana oloko o na pakeke o ua kolohe la aohe mea e ae i ikeia he mau ulu wale no ke waiho ana a me he mea la o ka hana mau paha ia a nei keiki o ka lulu a ma ia ano i nele ai i ka hapanui maloko o kona pakeke.

 

HOOPIIA AE NO KA MALANA OPIUMA

 

No ka loaa ana aku o ka opiuma ame ka mea kaupaona opiuma ma ka hale o kekahi Pake o Gau Lin ka inoa i na makai hopuhopu opiuma ma ka Poakahi nei i hookomoia ae ai he hoopii e kue ana iaia no ke kue kanawai opiuma, Ua laweia ae oia mamua o Harry Steiner ke kokua loio Amerika a no ka bela ana ae $500 i hookuuia ae ai olia. I kulike me ka hoakaka a na makai hopuhopu opiuma he hana maa mau ka na keia Pake ke kuai opiuma ana ma ke alanui Buckle.

 

Ma ke ahiahi o ka Poaono aku la i hala maloko o kahi o Cheong Sam, he Pake i loaa aku ai kekahi mau lako puhi opiuma me ka opiuma pu, aia ia wahi mahope aku o ke alanui Maunakea

 

Ua paa ae ia Pake i ka hopuia me kana mau lako apau o ka hooklokolia mai o keia mau Pake ka hana i koe.

 

LOAA PONO KA LAWE KOLOHEIA ANA O NA TAUSANI DALE HE NUI

MA KAHI O KA $750000 I LAWE AIHUEIA O KA HUI O ALEXANDER &. BALDWIN E KE KAKAUOLELO JOHN GUILD OLOKO O KELA HUI

 

Mahope iho o ka huliila ana o na buke moohelu waiwai, i kaa aku ka hooponopono ana malalo o Mr. John Guild, ke kakauolelo o ka hui o Alexander & Baldwin, a hoa hoi o ka papa hooko, no kekahi mau la kakaikahi wale ae nei no i hala, i ikeia ae ai, kona lawe ana ma ke ano kolohe, i ka huina o $750,000 a no ia kumu ua ku a ma'i maoli kela haole, me kona hoihoi okoa ia ana no kona home, ma ka Poalua, o ka pule aku nei i hala.

 

Ua hunakeleia kela lawe aihue ana a Mr. Guild, i na dala o ka hui, mai ka lehulehu aku, ahiki i ka Poakahi nei, akahi no a hoikeia ae i ke akea, a ua lilo ka nuhou, no ka pokeole ana o kela mau dala mahuahua e kekahi o na haole i hilinai nui ia, ma keia kulanakauhale, i kumu hookahaha aku i ka manao o kona mau hoaloha ame ke lehulehu pu.

 

Mahope iho o ka ikeia ana, o ka pokole o kela huina dala mahuahua, ua koiia aku o Mr. GUild e waiho mai i kona kulana kakauolelo no ka hui a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i kauohaia aku ai oia, e hoolilo mai i kona mau waiwai apau i ka hui o Alexander & Baldwin.

 

Me ke akamai âme ka maalea loa, ke ano o ka lawelaweia ana o kela hana aihue i na dala o ka hui. Ma kona ano he kakauolelo, a he mea uku dala no hoi, ua kaa aku iloko o kona lima, ka hoolilo ame ka hoohana ana i na dala o ka hui; o ka mea apiki nae aole i ike iki ia kela hana keloha ahiki i ka pule wale aku nei no i hala akahi no a loaa aku ka mea oiaio loa, i lawelawe mau ia, e Mr. Guild, no na makahiki ae nei he umi i hala.

 

Ma ka huli pono ia ana o kahi i pokole ai o na dala o ka hui, aole ia mai na dala kumuwaiwai mai, aole no hoi mai na daia mai hookomoia aku maloko o na banako, aka mailoko mai o na dala puka, i manaoia e holo aku i ka poe paa mahele, i kela ame keia makahiki.

 

Ma kahi o ka holo pololei aku o kela mau dala, i ka poe paa mahele, ua hoolilo aku oia, no kana mau hana ponoi, a ua lawe ae ma ke ano kolohe; a i wahi nae e ike ole ia ai kela kolohe, e kakau ana oia maloko o kana mau buke, ua ukuia i ka poe paa mahelem ma ke ano he mau dala puka, ma kela ano iho la i hiki ai iaia, ke uhi i kana hana aihuem me ka ike ole ia, o kekahi kumu paha hoi, no ka nui o kona hilinaiia aku, e ka poe i kuleana iloko o kela hui.

 

He hookahi nae kumu o ka loaa pono ana o ke kolohe, o kela haole i hilinai nui ia, mamuli no ia o ka ikeia ana, i ka wa i huliia ai ke keena lala o kela hui ma Nu Ioka, i loko o kekahi manawa ae nei i hala, ua loaa aku la ka lilo ana o ka huina o $535,000 i ka lunanui o kela keena ame kekahi mau luma oihana i hilinaiia, no keia ikeia ana o ka epa, i hoomakaia ai e hili pono i ke kulana oiaio o ka hui ma Honolulu nei.

 

Ua hoomaka ke kuekaaia ana o na buke moohelu waiwai, e kakahi poe e kohoia no ka hana ana a kela poe i ikeia ai kekahi mau huina dala pokele, i manaoia nae i konohi, he mau pokele wale no kela mamui o kekahi no a maopopo mailo aole ia he hana hemahema maoli aka ua lawelaweia, ma ke ano kolohe, o ke ano akamai loa.

 

I ka manawa i ikeia ai o kela pokole ana o na dala, ua ninauia aku o Mr. Guild e hoakaka mai, o kona manawa ia ia maule maoli ai, a hiki i kona hoihoi okoa ia ana aku no kona home, iloko o ke kulana kupilikii, no kela maule ana, i hooiia ae ai na manao hoomaka hou ia aku la ka hilo ana oloko o na buke, ahiki i ka loaa ana aku o na huina dala mahuahua maoli, e hoike ana i ke apukaia ana o ka hui, e kekahi o na kanaka i hilinai nui i a aku ai no kona mau ano hoopono.

 

Ua ikeia ke akamai maoli o ke alahele i hoohanaia e Mr. Guild, i wahi e ike ole ia ai kana hana aihue i na dala o ka hui; aka nae he hoohana i lawelaweia eia, mamua o kona hele hoomaha ana no na aina mamoa, he elua ae nei makahiki i hala, i ninauia aku ai oua, me ka hiki pono ole ke pane mai, a o kela ke kumu o ka huliia ana aku o na buke, ahiki i ka ike pono ia ana, he mau makahiki kana o ka lawe mau ana i na dala o ka hui ma ke ano kolohe.

 

Ma ka oleloia, mawaho ae o ka lawe ana o kela haole, i na dala puka a ka poe paa mahele, i manaoia e ukuia aku ia iakou, o hookomo ana nae oia maloko o kona mau pakeke ua hoohana pu aku oia i na dala kumuwaiwai o ka hui ma ka hookomo ana iloko o kekahi mau hana hopukapuka waiwai me ka loaa nui mai o na pomaikai iaia, a in a e ikeia ana kekahi mau pokole, e pani koke ana oia i kela pokole, nolaila, e nee mau ana no na hana o ka hui imua me ka pilikia ole.

 

He nui na moolelo, no ka huina oiaio i pokele, mai ka hui aku, i laweia o Mr. guild, aka nae, i ka nana aku, e hala okoa ana kekahi mau la lehulehu mamua o ka ikeia ana ae o ka mea oiaio loa.

 

Ua hoea mua mai o John Guild no Hawaii nei, i ka 1879, a noho hana ma ke ano he kupakako no ka mahiko ma Makaweli, Kauai, a mailaila mai hoi ae a noho hana noloko o ka hui o Alexander & Baldwin, ma ke ano he mea malama buke.

 

Ua pii liilii mai oia ma na kulana like ole iloko o kela hui, ahiki i kona komo okoa ana oia kekahi mea kuleana iloko o kela hui a kohoia oia i kakauolelo he umi makahiki ae nei i hala; a mai kela manawa mai kona hoomaka ana e kolohe i na dala o ka hui, eia nae e huli pono ia aku ana na buke mai kona manawa mai o ka noho mua ana he mea uku dala no ka hui.

 

O Mr. Guild kekahi o na haole ko'ike i a huihai nui la o kela @@@ lanakauhale.

 

Mawaho ae o kona lilo ana he kakauolelo a he hoa uo ka papa hooko o ka hui ALexander & Baldwin i akena, he lala pu oia no ka papa hooko o ka Oihana Kalepa o Honolulu nei, he lala no na kalapu lehulehoy ma keia kulanakauhale, he persidena no ka papa kahuwaiwai o ka Halema;i Moiwahine; a no kekahi mau makahiki loiki, he puuku oia, a he lala no ka papa hooko o ke St. Andrew's Cathedral.

 

Maii ka manawa mai o ka ikeia ana o ka pokole o na dala ia Mr. Guild, ke kumu o kona maule ana, me ka ma;i kupilikii, aole i hiki i kela haole, ke hoakaka ae i ke ano o kana mau mea i hana ai; he hookahi nae mea maopopo loa aole o hiki iaia ke ola loihi, mamuli o ka huaiia ana aee o kana mau hana kolohe i ke akea @ mamuli no hoi o ka lilo ana o ia hana, u kumu nona e ma'i ai.

 

HALA O MRS. MARGARET F. COCKETT MA KELA AO

 

Mahope o ke kaa ma'i ana no kekahi mau pule lehulehu i hala aku nei, aole nae hoi i ka ikaika loa ahiki he pule aku la i hala, ua haalele mai keia ola ana o Mrs. Margaret Fuller Cockett ma kona home ma ke alanui Kulika ma ka horn 3 o ka wanaao Poakahi hei, ua laweia ae kona kino make i ka halekupapau o Silva ma ke ahiahi, a ma ka hora 3 o ka auwina la Ponlua nei i manaleia aku ai kona kino a hoomoeia aku ma ka pa ilina o Kalaepohaku.

 

Ma ka la 9 o Iume, 1895, o Mrs. Cockett i hanaula ai ma Honolulu nei, a iaia i moe aku la ua piha na kau ame na hooilo he 27 iaia. He makuahine kona e ola mai nei oia o Mrs. Fuller he mau kaukunane oia o Sam ame Robert Fuller a he mau hoahanau oia o Mary Muller ame Mrs. Elizabeth Harrison. No sam DUller he haumana komo houoia o ka holo ana aku'nei no ke kula a;o koa o West Point he mau pule wale aku nei no i hala.

 

O Mrs. Cockett i make aku la he haumana oia i puka pono mai ke Kula mai o Kapunahou, a mahope mai ua lilo oia he makuahine ao ia home. He mau pile kakaikahi i hala aku nei kona okiaia ana no kekahi io ulu ma kona puu he io ilu nana i alai a hiki ole iaia ke kamailio a mamuli o ia okiaa ana i lilo ai i mea hoomailo iaia ahiki i kona make ana aku la.

 

BELEFAST Aug 17.- Ua hooiaioia mai ka lilo pio ana mai o ke kulanakauhale o Dunkalk i na pualikoa lahui ma keia la. He mau haneri o ka poe kipi i paa ai i ke kulanakauhale n oeha la, i lilo mai he mau paahao na na koa o ka Free State.