Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 34, 24 August 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

, "Eia wale no nae ka'u mea e hōike aku nei, mamua o ka loaa ana o kena ulia poino ia oe, ua haawi aku au i ka huina o ekolu kaukanf me elima haneri paona, o ka mea apiki nae, aole kela mau dala, i loaa aku maluna o kou kino. "Ma ka la mamua iho, o kou holo ana aku no Biare, ua hoopaapaa kaua maloko nei o kuu keena, n ako'u hoike okoa ana aku i kuu manao imua ou, ua hoohuoi au, aia kekahi mau hana hoopoino i hoolalaia, e kou mau enemi, no ka hookau ana mai maluna ou. I kou huli hoi ole ana mai no Ladana, ma kekahi la ae, ua hooiaio loa ia mai kela manao hoohuoi iloko o'u, ua •halawai oe me ka poiiio, a ua hoounaia aku kekahi makaikiu, iio ka hookolo ana mahope o kou meheu, no ke kuekaa ana ae i ka mea pohihihi i pili i kela nalowale ana. Ua lawa keia mau hoakaka pokole, aole he mea maikai ka hookuli ana i ke a o a ke kauka." O kela mau olelo a ka Loio Malo ia Kapena Leonada, ma ka la aku no ia mamua, o ka halawai ana o ua kapena opio nei me Ela maloko o ka paka. Ma kela ahiahi iho, ua hoea mai la o Kauka Mudoka, no ka halo noho ana o Kapena Leonada, loaa mai la kē*kijterfe opio,'ē hcf!bh6lo ana mawaho o ka lanai, a i ka ike ana mai ī ke kaukā,' pane mai la "Ke hauoli loa nei au nō kou hoea koke ana mai la e Kauka Mudoka," wahi ana me ka haawi ana mai i kona lima imua o ke kauaka, no ke aloha ana. "Ua hele maoli au a piha me ka uluhua, o ia no oe o kekahi mea e o'e ana iloko o kuu poo." "ia. ke hookahaha loa mai nei oe i ko'u manao, ma o kena maii hoakaka au, heaha kau mea i hana ai? Ke lana nei ko'u manao, aole oe i hookuli i ka'u mau kauoha apau. He elua ae nei la i hala, ua ike akh au i ka maikai maoli o kou ano; o kou laau lapaau wale no, o ia kou hele mau ana e holoholo, me ke komo ana iloko o na hana hoohauoli, ame na hana hooikaika kina, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, e hoao oe e hoolele j kou noonpp ī iia mea o ka "wā ī hala, ame na mea o ka wa f inai alil. 1 ' • -. "E noho iho e Kauka Mudoka ilalo, a e hoike aku no au i kekahi mea, naiia e hokahaha loa aku i kou noonoo, elike me ke kahaha ana o ko'u noonoo. Ua hooko pono ia kau mau kauoha apau me ka pololei, ua hoohalike maoli iho no au ia'u, me he keiki a e hoolohe ana i na kauoha a kona makua. O ko'u manao nui, o ke kauoha ana aku nei ia oe e hele mai, no kou kaha koke ana mai no ia ia'u, ina ia he mea 'e hoihoi ,hou ia na hpQ9jaf\ao ana kuu poo, me ka nana'ole'i ka hopena e kau mai'ana maluiia 'o'u." "He hana hiki ole loa keia ia'u e ae aku, no ka mea ua kamailio mua aku au ia oe, ina e hoomau aku oē i kou ola ana, elike me ka'u i noonoo ai, e hoi hou mai no kou mau noonoo maikai apau. Aole au hopohopo ana, no na mea pili dala, o oe kekahi o na kanaka waiwai loa." "He hookahi wale no a'u mea e makemake nei i keia manawa, 0 ia«kou oki koke mai i kuu poo, a e hookaawale ae, i mea nana i hoopalaka mai i ko'u noonoo." "Aole a kaua noonoo ana i koe, no kou okiia." "Ina au e koi paakiki aku ana, mamuli o kou manao ponoi, heaha.ihp la ksu j)atje no ia mea?" "E i!īau aktf~affVho ko'u hoole ana ia koi au." "Malia paha, no kou maopopo ole i ke kumu nui, o keia koi ana aku la a'tv-£ oJfiia ppo, pela oe i ae ole mai ai i ka'u noi, nolaila e htolofiefhisi"se;! :Ua hele holoholo aku nei au me Ropa i keia la noīSl£b paka, a ia'u e kamailio aku ana ia Ropa no kekahi mea, o ka wa ia i maalo ae ai ke konela o ko'u pualikoa maluna o kona lio, a iloko o ia manawa hookahi, ua hoopuiwa loa ia mai au, i ka holo ana mai o kekahi wahine opio u'i, a puliki mai la ia'u, me ka hoopuka ana mai i kekahi mau olelo, me he mea la e kapa okoa mai ana ia'u he ipo aloha nana. "Malia paha he wahine mare oia na'u, i i ole he ipo aloha wale no paha, aohe mea hiki ia'u ke hoomaopopo- Ke hoomanao nei au, i kuu manawa i hoopuka ae ai i kekahi olelo, e hoole ana i ko'u ike ana iaia mamua, o kona maule aku la no ia a ua lilo kela mea au i hana aku ai, i mea nana e hoehaeha' loa mai i kuu poonoo, malia paha, he kuleana i'o ko kela wae kapk mai 'āi āa?u, he ipo nana, a*he paha, o. ka ppUaka pu iho o ko'u noqnoo, ua hoopoino maoii ia aku kona <>la āna. ' "Ua kauoha aku au ia Mr. -Ropa e hele aku e ninaninau pono 1 ka inoa o kela wahine opio, ame kona wahi i noho ai, ua hookau mua ai aku oia maluna o kekahi kaa, a hoihoiia aku no. kona home, nolaila e ike mai oe e Kauka Mudoka, aole keia he wahi mea uuku, au e hoole mai ai, i ka lawelawe ana mai i kekahi hana, e hoihoi koke ia mai ai ko'u noonoo maikai." Ua hēle o Kauka Mudoka, a haikea no ka lohe ana aku i kela mau hoakaka a Kapena Leonada, no ka mea maopopo koke iho fa no iaia, o ka ipo aloha kela a Ela, ka wahine opio hookahi no hoi a ua kauka uei, e hoomakaleho la, a o ia kana o ka pane wale ana aku no ma ke ano hoolalau. "Aole o'u wahi kanalua iki, ua kuhihewa kela wahine opiO, ia oe no kekahi kanaka okoa aku. Aole keia o ka manawa mua loa a'u i lohe ai i kekahi hana kuhihewa elike me ia au e. kamailio mai nei, aka he mea kamaaina loa ia maloko nei o keia kulanakauhale, a ke manaoio nei au, aia ma kahi o ! kā hapa kakini o na kanaka i pau ka lakou mau dala i ka lilo i ka poe aihue, Uoko o kela aluka huikau." Aole e hiki ia Kapena Leonada, ke uumi aku i kona huhu, i ka lohe ana mai i kela pane a Kauka Mudoka, me ka i ana mai: 'Aole au i opulepiUe elike paha me kau e manao mai nei, aka au-mtf kc?u naojioC'jjnāikai, koe wale no ka hiki ole ia'u, ke hoomaopopo i na mea o ka wa i hala. Ina .he hookahi : manawa a'u e ike ai i kekahi helehelena, aole loa au e poina hou i ua helehelena la; a ua paa kuu manao, e huli aku ahiki i ka loaa ana o kela wahine opio. Mai hoao. oe e Kauka Mudoka, e hoolilo mai ia'u, i mea paani wale no malalo .o ka ike o kau oihana kaua. Eia au iloko o kou mau lima, a ua hookau aku no hoi au i ka'u mau hilinai piha ana maluna ou, aka nae o kou hoopaneenee ana me ka liana ole mai i ka mea e hoi hou mai ai kela nopnpo kahiko o'u, o ka mea hiki ole ia ia'u ke hoomaiiawanui iho." Aole e hiki ia Kauka Mudoka ke pane kpke aku, np ka mea aia kekahi mau manao maikai ole ke paio la iloko ona elike me keia: - "He kanaka au i makee i ka hanohano o kuu inoa, e ae aku anei au e haawipio i ko'u mau manaolana apau, jnq ka wahine opio a'u i aloha ai, kela wahine hoi i lilo ai kuu ola ana i mea ano nui no keia mua aku? E ae aku anei au i ke kuleana koi o keia kanaka, maluna o Ela, a i ole, e hoole aku au i kana koi. ma ko'u lilo ana, i kanaka hana karaima? Heaha ke aloha n kela kanaka ke hookukuia ae me ko'u aloha? Aole loa au e haawipio ana, me ka hoouka ole ia o kekahi paio hahana mawaena o maua.. O keia wale no ka manawa maikai loa i loaa ia'u. ua kokoke lpa aku au'e kiei i ka ipuka p ka paredai.-?P." Aia o Kapena loa mai la ma ka helehelena.

0 Kanka Mudoka - me ka lōaa ole nae. .o na hoohuoi- iloko ona, j 1 na kumu oiaio, o ka hoohakalia ana o ua kauka nei i ka pane rio kana ninau, me ka i ana mai-nae: • "Aia anei he liilii loa ka manaolana> no ka holomua, o ka hana au i manao ai no'u? Ea, heaha ke kumu o kou hoohakalia ana i kau pane?" . „ "E hōike aku au ia oe eka hoaloha, ika mea oiaio loa, wahi a Kauka Mudoka i hoomaka aku ai e kamailio, me ka leo haalulu, ka mea hoi i loaa ole iaia i na minuke mamua aku, ' ua hoike mai oe ia'u, 116 ka nui 0 kou hilinai maluna o'u, me kou hele okoa ana mai nei. a koi paakiki mai ia'u, e lawelawe aku i kekahi hana' ano nui loa, e maopopo ole ai ia'u ka hbpena, malia paha o ka inake ke ukali mai ana, pela au i kilnana ai, me ke kanalua loa, i ka hooko ana aku i kau koi. "E hoomanao oe e ka hoaloha, he kanaka opio au i makee i ko'u inoa maikai, a e hookaulana hoi ia'u ma ka'u oihana. Iloko o keia mau makahiki loihi o.ko'u lawelawe ana i ka oihana kauka, ua hookahaha loa ia aku &a manao o na kanaka i hele a 00 iloko o keia oihana, no ka nui o ko'u holomua; nolaila e ike mai oe, ina e holopoho ole ana ka'u hana hoao maluna ou, alaila e hoohaahaa loa ia ana ko'u inoa ame ko'u kulana, e lilo ai i hana paakiki na'u, ka imi ana aku, i wahi e hoi hou mai ai ka hilinai o ka lehulehu maluna o'u. "Ua hoakaka aku la au imua ou, i ka mea oiaio, au no e ike mai la, i ko'u kanalua, i ka hooko ana aku i ka hana nui au e koi mai nei; o ka'u leo uwak) wale no imua ou, mai hookikina ho<S mai oe ia'u e hooko aku i keia hana- E loaa na manao hoomaikai ia oe i keia manawa, no ka pii liilii mau ana ae o kou mau ano maikai, a ke lana loa nei ko'u manao, ina e hiki ana ia oe ke hopmanawanui, alaila iloko o na .mahina kakaikahi wale no ma keia hope aku, e hoi pono mai no kou mau noonoo maikai apau, a e pau ana kou pilikia, me ka nui ole p ka hana." "Alaila e olelo okoa mai ana anei oe, ina e kahaia ko'u poo, e lilo ana ia i kumu, e ppino ai ko'u ola?" "Ae, o kp'u manap mapli np ia, a ua hppphppp au i ka hppkp ana aku ia hana." "Ua hoopoho mai oe e Kauka Mudoka i ko'u mau manaolana, no ka mea ke ike aku la au, i ka uluhua maoli o ke kakali ana aku ahiki i ka hoea ana mai o ka wa e pau ai o keia pilikia o'u. Pehea aole anei he alahele hou ae kekahi e hanāia, i jiau koke ai keia pilikia?" ', , - • ~ "Aole loa he hana e ae malalo iho p ka malamalama o ka la, i maopopo ia'u, nolaila, e hoolana i kou mānao, a e malama i ka hoomanawanui, i ka wa pono, e ike ana no oe i ka oiaio loa o keia mau mea. No 'na mea e pili ana i kela wahine opio o ke kuhihewa ana ia oe, e hoao au e hele e huli iaia." "Ina e loaa ana kela wahine opio ia oe, a maopopo pu hoi ia oe, kana mau kumu koi apau, no kona kuleana ia'u alaila e lilp ana kau mau hooikaika ana, i aie nui ma ko'u apap, e hiki ple ai ke ukuia me ke dala ame ke gula. Ma ko'u aoao, aole no au e noho malie ana, aka owau pu no kekahi e hele aku ana t huli i kela wahine opio; no ka mea me he mea la, aia kekahi noonoo e hoeueu mau ae ana iloko o'u aole i kuhihewa kela wahine, ma kana mau mea apau i kamailio mai ai no'u." "E hookuu mai oe ia'u, oiai he nui no ka'u mau wahi e hele aku ana e nana i ka'u poe ma'i. O ka'u kauoha ikaika ia oe, e noho oe me ka hoala ole mai i na mea e hoopihoihoi ia ai kou noonoo, a iloko o na la e-lua, e hoea hou mai ai au, no ka hoike ana *aku i ka hopena o ka'u huakai huli i kela wahine." Me kela mau olelo hope, i haalele awiwi iho ai o Kauka Mudoka ia Kapena Leonada, me ka manao wiwo iloko ona, no ka hana ekaeka, ana i hoolala ai, e hoohoka aku i ke kapena opio, ma ke kaili ana mai ia Ela, a lilo iaia nei. ! Hakalia no a kaawale aku o Kauka Mudoka, 110 kahi mamao, I akahi no a maha kona noonoo, ku iho la oia i kahi hookahi, aia hoi ka hou ke hiolo la ma kona mai; papalina, a o ia kana o ka hooho ana ae: ' - * ! ; "Ina e hala hou he hookahi minuke a'u'e noho aku ai imual o kela kanaka, manao au, aole e hiki hou iho ia'u ke hookupo, no ko'u ano hewa ole. No ka manawa mua loa iloko o'ko'u ola ana, akahi no au a hoopunipuni ino loā i kekahi hoa kanaka. Ua pau maoli ko,u hie, aua kuponp aue kapaia mai, owau kekahi kanaka hiki hou ole ke hilinaiia, pehea hoi e hiki'ai, i ka hana a ke aloha wela. "E hiki ana paha i kekahi poe kanaka, ke hoomanawanui iho i ko lakou aloha, i ka wa e maopopo āi, ua lilo aku ke aloha 0 kela wahine opio ia ha'i, aka no'u iho, ua nohoalii maoli ke alpha maluna o'u, a ua kohu keiki uuku au e hookauwaia ana e kela aloha." ' . - • • t . Kulou iho la ke poo o Kauka Mudoka ilalo, iaia i ike iho ai 1 ke ko'iko'i maoli o ka hewā ana i hana aku ai maluna o ke kapena opio, eia nae iloko. o ia manawa hookahi, aole no oia i haawipio, i kona mau manaolana, 'e hana aku ma na alahele apau e lilo mai ai o Ela, i wahine mare nana"He keu aku maoli ka- hoi oka «pakal'aki!" i hooho hou ae ai ua kauka nei. "Ai aka hoi a kokoke loa i ka hookoia ana o ka wa iho la ia eku mai ai keia puu nui imuā o kuu alo. Ina aoJe e iile mai an.i o Ela i wahine mare na'u ka wahine hooahi hoi a'u i aloha ai, ua makehewa keia ola ana aku, a ua poho wale hoi ka'u mau hooikaika ana, e loaa ke kaulana ma ka'u oihana. "Ua manaoio loa o Ela, he kanaka hoopunipuni ino loa o Kapena Leonada, a ua lilo kela inoa, i mea hoopailuā imua ona; ina o ka mea oiaio maoli ia, alaila e maliu mai ana oia i ka'u mau mali leo ana aku imua ona. O e na Lani, ina aia i'o ka hoowahawaha iloko o Ela no ke kanaka ana i manaoio aku ai, i ka piha me ka epa ame ka lokoino, alaila e papahi aku auanei au i kela wahine opio, me kuu aloha, ame, na mea-apau.e hoo- . haupliia ai kona ola ana." , r M'a kela po, aole e hiki ia' Kauka Mudoka ke hiaihoe, ūa hele kona poo a piha me na noonoo like ole, ka mea naha i hoohiaar iaia.

Ma kekahi kakahiaka ana ae, ua hoea mai la he mau leka lehulehu na Kauka Mudoka a he hookahi o kela mau leka, mai ia Ela mai, a penei na manao i kakauia maloko: E Kauka Mudoka: Ke nonoi aku nei au ia oe,'e hookuu mai ia'u no kekahi mau la; aole he maikai o ko mama ola kino iloko o keia manawa, mamuli paha hoi kekahi o.ka 'nui o na mea e hoopihoihoi ia ai kona noonoo. Ua manao maua, aku n'ia kekahi wahi pili kahakai, no ka hoohala ana no na pule elua, ina e loaa ana he wahi kupono ia maua." Me he mea la, ua lilo kela leka a Ela i hoouna aku ai ia Kauka Mudoka, i waiwai makamae loa, no ka mea i hakalia no a pau ka heluhelu ana iho a ua kauka nei i na manao maloko o ka leka, honi iho la oia, alaila hoomakaukau koke iho la no, e haalele i kona home, no ka hui pu ana aku me Ela ame kona makuahine. Iloko o ka hora hookahi mahope mai, aia ua kauka nei, ma ka puka o ka hale o Ela ma kahi i ku ai, a imua o Ema, ke kaikamahine lawelawe, i hoike aku ai oia i ke kumu o kona hiki ana aku: "Ua hoouna ae o Miss Kolakona -he leka ia'u, ma ke" ahiahi nei, o ka loaa ana ae nei no nae ia i keia kakahiaka, ā ke lana nei ko'u manao, aole keia i kakahiaka loa, no ka hele ana mai e hui pu me ia." "Aia no o Ela maloko o kona rumi, kahi i kakau ai i kana mau eka, a aia no hoi o Mrs. Kolakona maloko o kona rumi, aole i ala kona hiamoe," wahi a Ema, me ka huli ana aku hele noloko o .ka hale, oiai hoi o Kauka Mudoka, i ku iho ai, me ka nana ana iwaho o ke alanui, aia nae kona puuwai ke pana kapalili la, no ke.ake n6 e ike aku i na maka, o ka mea ana i aloha ai. ' . E nanea ana no nae ua kauka nei i ke ku, lohe aku la oia i ka nehe mai o kekahi mau kapuai wawae mahope ona, a iaia i huli mai ai e ku aku ana o Ela, nolaila lalau mai la o Kauka Mudoka i kona lima, no ke aloha ana, a pane māi la. "Ua loaa ae nei kau leka ia'u, a i ka maopopo ana o na manao oloko, pela iho la au i hoea mai la, no ko'u hOpohopo no, ua loohia paha oe i ka ma'i no ka mea ua mākemake. mau au' e palekana oe mai ka ma'i oe." "Ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai he nui ia oe e Kauka Mudoka, no ka nui o kou oluolu ame kou maikai; o oe wale no ka mea i kamailio mai i na olelo oluolu ia'u ame kuu makuahine- O mama ko maua mēa ma'i loa e waiho mai nei, a ua paa kuu manao e haalele iho i keia wahi, a um aku i kahi hou e noho ai. (Aole i pau)