Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 37, 14 September 1922 — Page 8
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ua Maopopo Ae Nei Na Moho No Keia Kau
He hookahi haneri me umi-kumamahiku ka nui o na moho e aluaiu nei onn na kulana no ka ahaolelo lahui o Amerika, ka aha senate ame ka hale o na lunamakaainana, o ko kakou aha-olelo kuloko, no keia kau koho baloka wae moho o kakou.
Ua ili iho ke ko’iko’I o ke koho ana I na moho kupono, no ka ahaolelo lahui, ame ko kakou ahaolelo kuloko, maluna o na makaainana koho baloka o keia Teritore.
He koho baloka keia o kakou, no ka wae ana ae I na moho a kela ame keia aoao kalaiaina pakahi, no na kulana o ka ahaloelo kuloko, ame ka ahaolelo lahui, elike ka nui me ka heluna I makemakeia no kela ame keia kulana oihana pakahi, a ma kekahi olelo ana ae hoi, e wae kakou I na moho no kela ame keia aoao kalaiaina, no ke koho baloka laula, ikoko ae nei o ka mahina o Novemba.
Mailoko mai o keia heluna nui o na moho e alualu nei I na kulana oloko o ka ahaolelo kuloko, he poe keahi I kamaaina iloko o ka ahaolelo, a he poe hoi kekahi, akahi nn a ku aku imua o na mana koho, no ka uwalo ana aku e lilo lakou I poe hana kanawai.
Ma ka nana ana I ke kulana o no aoao kalaiaina kuloko o kakou, elike me ka heluna o na moho e holo nei ma keia kau koho baloka wae moho, ua hoike mai ka aoao Demokarata I kona kulana nawaliwali: no ka mea ua nele maoli kekahi mau apana koho I na moho: a mamuli wale no o na hooikaika ana iwaena o kakahi poe, I loaa ai na moho no ka holo ana e hoopiha I ka paa baloka.
Ma na kau koho baloka wae moho ae nei I hala, he kulana ikaika ko ka aoao Demokarata, ma o ka hiki ana ke hoopiha I na kulana apau, e alualuia ana e na moho me ka pilikia ole: I keia kau nae, akahi a hoike okoa main a hoailona maopopo, e hoea mai ana ka la e hiki ole ai I kela aoao kalaiaina ke ku maluna o ke kahua onipapa, aka e emi mai ana kona ikaika, ahiki paha I ka loaa ole ana he moho na kela aoao kalaiaina.
O keia maoli ke kulaa oiaio o na aoao kalaiaina o kakou e ku nei I keia la, elike no hoi me na mea oiaio e ikeia aku nei iloko o na aupuni kalana: nolaila I ka noonoo ana I na moho kupono iloko o na moho e holo nei, ma keia kau koho baloka mua. He mea pono e kau aku I na manaolana, no ka loaa o ka poe kupono iloko o na moho o ka aoao Repubalika.
Aia no he mau moho kupono iloko o ka aoao Demakarata, aka nae, heaha ka waiwai o ia mau moho kupono, ke hookukuia aku me na Repubalika, oiai e kaa ana ka hapanui o na hoa o ka ahaolelo I na Repubalika?
O na moho e holo nei I lilo mua I hoa noloko o ko kakou ahaolelo kuloko, a I ikeia, ka uuku loa o ka lakou mau mea I hana mai ai no ka pono o na makaainana koho baloka, a I ole ia, I hana paha I na mea e ku-e ana I ko lakou mau pono, e hoonoho iho ia lakou I “kauhale,” a e hoouna aku I poe hou, I poe I kau aku na hilinai ana a lehulehu e hana ana lakou I na hooponopono ahaolelo kaulike.
Ua Kaupono I’o No Ke Ku-e Ana
Mai Waena ponoi mai o kekahi puulu o no Demokarata I oili ae ai kekahi mau manao ku-e ia William P. Jarrett, no kona lilo I mea paahae ma kela aoao kalaiaina: he manao ku-e I hoalaia mai, mamuli o ko lakou manaoio ana, ua hiki ole iaia ke lawelawe I na hana o ke kulana elele lahui, me ka holopono, mamuli o kona ano hemahema a makaukau ole I na ninau pili ia Hawaii nei, ame kona mau moolelo.
Aole nae malaila wale no ko lakou ku-e ana iaia, aka, no ko lakou hoomaopopo ana he meapaahana wale iho no o Mr. Jarrett na kekahi alakai Demokarata okoa aku, oia o Mr. Rivenburgh, ke komisina aina aupuni mua o Hawaii nei: o ko I lakou kumu ku-e I keia haole, no kona kappa ana I na Hawaii I kekahi inoa maikai ole I kona wa I hooikaika ai e hookohuia mai o G. J. Waller I kiaaina no Hawaii nei.
Ua paanaau na hana a keia haole I na Demokarata Hawaii; nolaila I ka manao ana o kela haole, a o kekahi poe Demokarata haole e ae paha, e onou ia Mr. Jarrett I moho elele lahui, me ko lakou maopopo no, he poo kii wale iho no oia, iloko o ka ahaolelo lahui, he okoa ka mea nana e lawelawe aku I kana mau hana, ua hiki ole ke aweha aku I na Demokarata e koho ole ana iaia, ma keia koho wae moho: a ina lakou e koho mai ana I na moho elele Repubalika, mamuli wale no ia o ko lakou manaoio ana, e oili mai ana na hopena maikai ma o kelo mau moho la, I oi aku imua o na mea I na manaoia e loaa mai ana mai ka moho mai o ko lakou aoao ponoi iho.
E A’OIA KA POE OLOHANI E PONO AI
Ua manao na limahana uniona olohani ma Amerika, I keia la, e hiki ana ia lakou ken oho mana lamuna o na oihana I lilo ai lakou he mau limahana. He manao kuhihewa loa ia, no ka mea aia he mau miliona o na miliona mau makaainana Amerika, I apono ole loa I kela mau hana olohani a na limahana uniona; o ka oi aku a na hana I ku-e loa ia aku ai lakou, o ia no na hana karaima, ku I ka pepehikanaka moali, me ka manao, pela iho la e hookoia ai ka lakou mau koi I na haku hana.
Ua ku maoli na limahana uniona I ka pepehikanaka, no kela kumu, I lawe ae ai ke auuni o Amerika I ka mana, iloko o kona lima, a hookau aku I na hoahewa ana maluna o ka poe I pili I’o I ka hewa, he hana hoi kela e hoike mai ana, I ka hiki ole I na limahana uniona, ke hoolilo aku ia Amerika I mea paani wale no na lakou.
Mai hoohalike e na uniona o Hawaii nei me kela poe, o ukali mai no auanei na hopena awahia, mahope o na hana hakihaki kanawai apau!
Eia no o Senatoa John H. Wise ken oho mai nei maloko o ka Halema’I Moiwahine, me ka manaolana nae e hookuuia mai ‘ana oia mamua ae o ka la koho baloka wae moho, a e loaa aku ana no iaia he wa maikai, e hoea aku ai imua o na mana koho baloka, ma Oahu nei, ke ole e loli ae kona kulana maikai e ikeia aku nei o keia mau la. E lilo kela pilikia I loaa ia Senatoa Wise I kumu e komohia ai na manao aloha iloko o na mana koho mona; aole hoi o na manao mako-na e hailuku aku ai iaia me na olelo kipehi, o kea no ku ole I ka hoihoi.
KE PII NEI O HONOLULU ILUNA
Eia o Honolulu ke pii nei iluna. Ma ka po o ka Poakolu o ka pule aku nei I hala, I weheia ae ai ka halekeaka hou, ka Hawaii Theater, kekahi o na halekeaka nani o ke ano hou loa, I kopeia main a ano mai o na halekeaka o na wahi e ae o ka honua nei.
O keia kekahi o na hoailona maopopo loa, no ka oni mau o keia kulanakauhale imua. Ke pahola aku nei ka nee ana o ke kulanakauhale iwaho, a he mau makahiki kakaikahi wale no ma keia hope aku, e nohoia ana na wahi I noho mua ole ia e na kanaka, u kukuluia aku ana na home hou, ma na wahi panoa a kuanea.
E hoea mai ana na malihini makaikai mai Los Angeles mai, I keia mai la iho, no ka ike kumaka ana ia Hawaii nei, a e kilohi aku hoi I kona mai hiona nani; he hoolauna wale ana aku no keia ia Hawaii nei, imua o na kanaka amen a wahine lalawai o Amerika Huipuia.
Aia a huli hoi aku kela mau malihini makaikai no ko lakou kulanakauhale, e lilo auanei lakou, I poe hoolaha aku no Hawaii nei; o na lohe a lakou no Hawaii nei, e ike maoli iho ana no lakou, I ka pololei, ame ka pololei ole, he hookahi nae mea nui o ia no ko lakoua lilo aku I poe kokua nui ma ka nee ana o Honolulu nei imua, ka mea I ike mua ole ia ma ka moolelo o keila kulanakauhale.
$150 I AIHUEIA MAI KE KAPENA DOWER AKU
O ke kanaka I komo iloko o ka rumi e moe ana ke Kapena James Dower maloko o ka Y.M.C.A. o ka oihana kaua moana ame aina ma ka po o ka Paokahi nei a lawe aku la ma kea no aihue I kekahi mau bila dala $140 ame $10 ilako o ke ekedala, me ka hoonele iho I ke kapena I kekahi keneka ole e loaa ai kona aina kakahiaka o ka Poalua nei, he aihue ia I nele loa I ke aloha I kekahi kanaka elemakule makapo.
He kanaka o James Dower I kamaaina ia e ko Honolulu nei mau kini, no ka mea, no ka hapa kenekulia a oi kona noho ana ma Hawaii, he kamana waapa kana hana I kamaaina a ua makapo hoi kekahi maka a nana I hana he mau kookoo laau I hanaia me na laau like ole o Hawaii nei, a makanaia aku I kekahi poe koikoi, he hana akamai ana I hana ai nana I hookaulana iaia ma kea o, a ma kela po Poakahi ma kekahi rumi, o ka Y.M.C.A., kona wahi o ka hoaumoe ana.
O ka loaa ana mai no ka ia o ka $150 iaia ma ia la. He $10 ana o ka lawe ana ae mai ka nui ae o na bila a hookomo iloko o kana ekedala, o ke koena iho ua owiliia a paa, a iaia I moe ai ua hookomo ka oia ia mau bila $140 malalo o ka uluna me kana uwaki gula.
I kona ala ana ae ma ke kakahiaka Poalua nei o kana mea mua loa o ka haha ana aku malalo o ka uluna, e waiho ana no ka uwaki o na bila ka imi kahu hou. Ia huli ana aku I kana ekedala o ka $10 ka I laweia koe no ke eke. Aole ka ana wahi keneka hookahi I koe ma kona poli e hiki ai ke uku aku I kona aina kakahiaka.
Ua hoike aku oia I keia pilikia nui ona I na hoaloha a ua hoaoia e huli aku I ka piko pau iole, a no ka nele I kekahi moali ike e hiki ai ke hookolo aku a loaa ka mea aihue, ua lilo ia he hana hua ole. He I ae auanei kekahi a ka mea kolohe he aloha, aia paha ka pono a lilo aku iaia la kani ka aka.
NO KE KANAWAI KOHO BALOKA WAE MOHO
Me he mea la, iloko o na kahuahana a na aoao kalaiaina kuloko o kakou, I hooholoia iho nei, no keia kau hakoko kalaiaina. O ke kanawai koho baloka wae moho, ka ninau nui I kaokoa ai kekahi kahuhana mai kekahi ae, o ia hoi, e apono ana ke kahuahana Demokarata, I ke kanawai wae moho e ku nei I keia Manawa, a e koi ana hoi ke kahuahana Repubalika e hoololiia kela kanawai.
O na moho e holo nei ma na aoao kalaiaina pakahi o kakou, ua hoopaaia aku lakou malalo o kela mau kahuahana, nolaila I ke ku ana aku o na moho imua o na mana koho baloka, he mea pono ia lakou ke hoike I ko lakou mau manao, maluna o keia ninau, aole o ka nihi ae me ka hoolalau ana, me ka hooili aku I na ahewaia maluna o na ahaelele hana kahuahana.
I wahi e kaa ponoi ai I kela ame keia aoao kalaiaina o kakou. ka wae ana I kana mau moho iho, pela I hooholoia ai ke kanawai wae moho e ku nei I keia Manawa: aka nae, mahope ih@ o ka hoohanaia ana o kela kanawai, iloko o na kau koho baloka aku nei I hala, ua ikeia ka hiki ole ke hookoia, ka makemake ame ka iini I hanaia ai kela kanawai.
Ma na ano apau ke nana aku, aole he wahi kohu iki I na Demokarata ke wae ae I na moho Repubalika, pela hoi ke kohu ole I na Repubalika, ke wae aku I na moho Demokarata: ua hiki ole nae ke papa aku I kela ano hana ma o kakou nei, oiai e wehe hamama ia ana ka ipuka, no kela ame keia makaainana koho baloka, e wae ai I kana moho a mau moho paha, me ka nana ole is o kona aoao kalaiaina.
O ka manaolana o kekahi mau moho e holo nei, no ka loaa ia lakou ka lanakila, o ia no ke koho ana mai o ka poe o kekahi aoao kalaiaina okoa aki ia lakou: he pono keia e loaa like ana no I na moho Repubalika amen a moho Demokarata.
Ua hooholo nae ka ahaelele repubalika, e hoololi I keia kanawai wae moho, ma ke kaupalena ana I na mana koho, mai ke koho ana I na moho o kakahi aoao kalaiaina okoa aku: a no keia kumu, ke makemake nei keia pepa, e ike aku I na moho Repubalika apau, e ku aku imua o na mano koho, a hoikeike aku me ka makau ole, I na kumu kupono a maikai, e pono io ai ke hoololiia keia kanawai, pela hoi me na moho Demokarata e kupale ai no ke kanawai I keia la e ku nei.
Ma keia Poaono iho ka la o na heihei waapa o Honolulu nei. Eia na keiki hoehoe waapa ke noke mai nei I ka hoomaamua I keia mai ahiahi: elike nae me kea no mau o na heihei hoekuku apau, e kaa ana ka lanakila I kekahi aoao, a e haule ana hoi kekahi aoao, he hookahi nae mea nui, o ke komo like o na mea apau iloko o na hauoli ana, no ka oili hou ana mai o kekahi o na la laukanaka o na uwapo o kakou. E malama I ka maluhia o kela la, a e hoohala hoi ia la, me na mea e loaa I’o ai ka hauoli I na mea apau.
O ka lawe mai I na hoinoino pili kino o kekahi mau moho, I kumu e koho ole ia aku ai lakou e na mana koho, o kekahi ia o na kalaiaina haahaa. E ku maluna o ke kahuhana, a hoikeike aku imua o ka lehulehu, no ka hookoia aku o na mea apau a ka aoao kalaiaina, I hoopaa aku ai I kona mau moho, e hana mai maloko o ko kakou ahaolelo kuloko.
NA LETA I KII OLE IA MAI AHIKI I SEPT. 9, 1922
Aana, Miss Christina Kealohi, Mrs Victoria
Ezera, Martha Keohonui, John
Iona, Andrew Kekualo, Julia
Hapuo, Chas H Kiupe, Master Charley
Haluapo, Anisni Kuakini, Mrs Daniel
Kailihala, Johan Lonoahu, John
Kahahanui, Miss Esther Naeole, Mrs E
Kala, Keau Pua Nahaolelua, John K
Kalima, Solomon Naki, Isaac K
Kamau, Miss Marie K Napopo, Mas. Clement K
Kamalani, Jonah K Paiaina, Harry K
Kapahu, Geo Paahao,
Kawohi, Miss Mabel Puaala, Emily
E ninau mai ma na leta I hoolahaia ke kii mai.
D. H. MacAdam
Lunaleta.
Ua hele no na ku’ineki o ke Kuokoa a piha I keia kelepa, n oia kumu I hiki ole ai ke komo aku kekahimau manao I kakauia mai e na makamaka.
NA MARE
C. Moriyama ia Jannie Kahuhu, Aug 30.
Benjamin Kaai, ia Rosaline H. Kepano, Sept. 2.
Andrew Deloli ia Hoopii Kaluna, Sept. 2.
John Hassel ia Lola Kauwila, Sept. 2
Chang F. Chun is Theresa kaluna, Sept. 8.
Reginald Kama ia Josephine Kamana, Sept. 9.
Jos. K. Kane ia fanny Apao, Spet. 10.
NA HANAU
Na William Brown ame Ernest Keolani, he kaikamahine, Sept. 1.
Na Jean N. Yoman ame Emily Keapo he keikikane, Sept. 9.
Na John Kelii ame Mary, he keikane, Sept. 11.
NA MAKE
Kaia Kaalekahi, ma ke alanui Auld, Sept. 1.
H. K. Napahuelua, ma ke alanui Pua, Sept. 4.
Julia Kania, ma ke alanui Keawe, Sept. 4.
Malie Lanakila M. Fenandez, ma ke alanui Moi Akau Sept. 6.
Wm. Watson, ma ke Halema Moiwahine, Sept. 6.
Jane K. Aila, ma ke alanui Kukui, Sept. 9.
Chas. Kahawai, ma ke alanui, Keawe, Sept. 11.
Albert V. Kaehu, ma San Diego, Sept. 11.
He lono kaumaha ka I hoikeia mai ma ka Poalua nei ia Hiram Kaehu, no ka make ana mai nei o kana keiki, oia o Albert V. Kaehu maluna o ka mokukaua Amerika ma San Diego, ma ka la 11 iho nei o keia mahina.
NUHOU KULOKO
Ekolu makahiki hoopaahao, me $100 ka hoopa’I o Kelly I hoopiiia ae ai no ke apuka.
Ma ke Poakahi nei ke komo hou ana o na kula aupuni ame kuokoa me ka pihakui o na halekula apau I na keiki.
O na haumana o na kula aupuni ame kuokoa ahiki I ka 18 makahiki ua hiki ia lakou ke holo ma na kaa uwila me ke tikiki uka-hapa ahiki I ka hora 4:30 p.m.
Ke pii ae la ke ola o kahi I okiia o ke Senatoa John H. Wise I ka maikai a ua manaolanaia e puka mai ana oia I kahi o keia mau la iho.
He wahine Pilipino k amea I make I ka ma’I bubonika ma Honokaa ma ka Poakahi iho nei, Sept. 10, elike me ka lono I loaa ae I ka Papa Ola ma ia la.
Aia mau ka hana e hooikaikaia mai la e na kanaka o ka mahiko o Honokaa no ka luku ana I na iole I manoia mailaila I puka mai ai ka ma’I bubonika.
He kanalima mau ipuhao puhi rama I hopuia ai e na luna aupuni federala ma na Manawa lehulehu I hala I pau I ka wawahiia ma ka Poakahi nei a o ke keleawe e kuaiia aku ana I ka poe e makemake mai ana.
Oiai e moe ana maloko o kona rumi hoolimalima ma ka Hale Y. M.C.A. o na Koa, ma ka po o ka Poakahi nei, I lilo ai na dala he hookahi haneri me kanalima, mai ia Kapena James Dower aku.
Ma ka hora 12 o ka po o keia Poalu ae, ka la 19 o Spatemaba nei, e paa ai ka buke hoopaainoa, o ka poe kupono I ke koho baloka, ma ke keena o ke Kakauolelo David Kalauokalani.
Maloko o ka luakini o Kawaiahao ma ke awakea o keia Sabati iho, e malamaia ae ana he anaina haipule hoomanao no Mrs. Irene Ii Holloway, kekahi o na hoahanau kahiko o kela ekalesia, a mea kokua nui no hoi io Kawaihao.
Eia na lala o ka Ahahui Kokua ame manawalea o na Poola ke hooikaikaika mai nei e nui na lala komo iloko, o keia ahaui, me ka hoihiia mai o na lulu apau, I hookahi wale no Manawa o kela ame keia mahina.
E alawa ae e na lala o ka Ahahui Kaahumanu I ka hoolaha e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa, no ka hele ana ae ma ke anaina pule hoo=manao no Mrs. Irene Ii Holloway, ma ke awakea o keia Sabati iho, maloko o ka luakini o Kawaihao.
Ua hooholo mai nein a repubalika o Maui o ka Lunahoomalu S. E. Kalama o ka papa lunakiai o ke Kalana o Maui, ka lunanai o na hana haiolelo o na moho Repubalika iloko o keia kau koho wae moho.
He $25 pakahi me na koina o ka aha na hoopa’I I kauia mai e ka Lunakanawai John De Bolt maluna o Maji Sato, he wahine Kepani R. Nakamura ame S. Yamaguchi o Ewa, no ke ku-e kanawai waiona ma ka Poalima I hala.
Ma ka mokuahi Matsonia o ka haalele ana iho ia Honolulu nei, ma ka auwina la o nehinehi, I holo aku ai o Tandy Kaohu Mackenzie, ma kana huaka’I himeni no Amerika e hala ai iaia kekahi Manawa loihi, mamua o ka huli hoi hou ana mai no Hawaii nei.
Ma ka po o ka Poakahi, Sept. 18 ae nei ka halawai kumau a ka Ahahui Kokua ame Manawalea a na Poola, a ke kauleoia aku nein a lala apau o is ahahui amen a lala o ka Ahahui Poola a na wahine e akoakoa pu mai, a pela hoi me ka poe e makemake ana e komo mai ia ahahui ma ia po.
No ke kukakuka ana ame ka hoelala ana I kea no e malamaia aku ai na hana haiolelo a na moho, o ka Mokupuni o Oahu nei, o ka aoao Repubalika, I hui ae ai na peresidena amen a kakauolelo o na kalapu, me ka lunahoomalu o ke komite kuwaena L. M, Judd, ma kona keena ma ka halekuai o T. H. Davies, ma po nei.
HALE O NA ALII O HAWAII
(AHAHUI POO)
E malamaia ana ka halawai kumau o ka Ahahui Poo o ka Hale o na Alii o Hawaii, ma ka Phoenix Hall, I keia Sabati iho, Sept. 17, 1932, ma ka hora 2 p.m.
Ma ke kauoha a ka Iku Hai:
W.J. COLEHO,
Iku Kau.
6521—Sept. 14.
NUHOU KUWAHO
PARISA, Aug. 26.—O na lako kaua a Amerika I kuaiia ae e Palani I ka 1919 ua kuai hou ia aku elike me ka moolelo maloko o na nupepa, me ke poho iki o Palani. Ua ukuia e ke aupuni o Palani $400,000,000 no ia mau lako kaua, a ua kuai hou ia aku no aneane $300,000,000, me ka hoohano pu ia ana o kekahi hapa o na waiwai no ka pualikoa Palani. M ka la lo Augate, 1922, e pau ai ka Manawa no ka hookaa ana ia huina dala aie.
KIKAKO, Sept. 8.—Ekolu mau kanaka na lakou I pepehi ia Adolph Kunstter he kanaka kuai mea gula ame momi maloko o kekahi haleaina ma ke alanui Sheridan mauka loa maanei I keia la, a lilo aku na mea gula I hiki aki ka waiwaiio I ke $50,000 a holo aku la ma ke kaa otomobile. Ua kukonukonu loa ka eah I loaa ia Kunstler ma kona pepehiia ana e na kanaka powa.
Tokio, Iapana., Sept. 8—O ka ma’I korela I puka ae ai ma Fukuoka ua laha loa aku ahiki I Yokohama a hookahi mea I make ia ma’I I hoikeia ma’I I keia la. I mea e kaupale ai I k alaha loa ana aku a ia ma’I ahiki I ke kulanakauhale o Fukushima e hoomahaia ana na kula no hookahi pule.
Southampton,Sept. 11—Uahoea mai ke Kapena Day o ka mokuahi Kinkauns Castle ianei I keia la a ma ke kohoia aia ma kahi o 80 mau ola I piholo a make, na ohua o ka mokuahi Kelemania Hammonia mawaho aku o Vigo, Sepania. He 385 mau olulu a ka Mokuahi Kinfauns Castle o ka lawe ana mai I Southampton nei.
Wakinekoa, Sept. 11—Hooholoia e ke senate I keia la ka @@a o na awamoku amen a mu’iwai. Ua hoounaia aku ka bila ‘i ka ahakuka o na hale elua.
E HOOLOHE I KA RULA ANA A KA OIHANA LEKA
Mamua o ka hoopau ana I ka lawe ana aku o na leka I na hale e hoolako ole ana I pahu leka ma ka puka a mahai paha o ke alanui mamua mai o ka hale ma kahi kokoke I ke alakauaoao, e hoike mua ia aku ana ia hoopau ana e ka oihana leka, elike me ka hoolaha malalo nei I hoopukaia mai e ke Kokua Lunakela Jphn H. Bartlett.
“Mamuli o ka hoohakaliaia o ka poe lawe leka ma ma hale I nele I ka pahuleka ma ka puka o ka hale, a I ole kekahi wahi kupono I hoolakoia no ka hookomo ana aku I na leka, a he hapanui nae o na hale ua hoolakoia me ia mau pahuleka I nei Manawa, he Manawa keia I koiia aku ai ka poe ona hale apau e hoolako I mau pahuleka no lakou he uuku loan a hoolilo no ia mea. Ua kauohia na lunaleka apau e ao aku pela. O ka loihi o ka Manawa o ka hoolaha e ku ai eha mahina.
“Aole na ka oihana leka ka makemake e hooneleia ka lawe ana aku I na leka, ala e ike iho ana no na mea apau I ke kupono maol no o ka hoolako ana I pahu o ia ano oiai, he pomaikai no ia no lakou a he hoomaalahi pu hoi I ka hana ma ka aoao o ka poe lawe leka. Aka, ina e hoomehameha ana kekahi poe I ka hooko ana I keia kauoha e hoopauia ana ka lawe ana aku I na leka I na hale I nele I na pahuleka ma ka puka o ka hale a I ole mamua aku paha o kea lo o ka hale.”
O ka manao o keia e kii maoli ae no ka poe pahuleka ole ma na home I ka lakou leka I ka haleleka ma kahi e haawiia ai na leka a I ole maloko o na pahu waiho leka lakaia.
He hoolaha keia I hoopukaia mai me ka manao ma kekahi la ma nei mua aku I hoakaka ole ia, e hoopau loa ia ana ka lawe ana aku I na leka a ka poe hoopalaleha maloko o Honolulu.
HE HOOMAIKAI
O makou o na lala o ka Ahahui o na C.E. o ka Mokupuni o Hawaii, ma o ko makou kakauolelo la, ke haawi aku nei makou I ka makou hoomaikai nui I ka Ekalesia o Hakalau, kona Kula Sabati, ka Ahahui C.E., na makamaka amen a hoaloha I haawi mai ia makou I na mea e oluolu ai ko makou mau ola kino, ua ai a lawa, ua moe a oluolu na kino.
Ke pule nei makou I ke Akua mana loa, e haawi mai ia oukou I ka ikaika, I na lako amen a pomaikai o ka oukou mau waihona, a e hooloihiia ko oukou mau la, a e ola oukou me ka malu mai Iaia mai.
Me ka haahaa,
W. M. Kalaiwaa,
Kakauolelo.
Ma ke kelepa a ke Kilauea no Maui no keia Poalima, e lawe hoomakaikai aku ana ia I ko Maui poe no Molokai a hala loa aku I Lanai, ma ka Paono nei, elike me ia I hoikeia mai ai I keia keena.
AHEWAIA O KELLEY E KE KIURE NO KE APUKA
Ua ahewaia o John G. Kelley e ka papa kiure a ka Lunakanawai James J. Banks, o ka aha kaapuni ma ke kakahiaka Poaha o ka pule alu la I hala no ka hewea apuka ona I hoopiiia ae ai, a ma ka hora 9 o ke kakahiaka Poalima mai I kauia aku ai ka hoopa’I paahao ma luna ona.
O ka bila kikoo dala, a Kelly I hana ai ma kea no apuka ua kikooia I ka banako o Bishop, iloko o ka malama o Okatoba I hala ma kona inoa ponoi, a ua kakauinaia e Arthur Mullen. Ma ka ninauia ana aku I ka banako I maopopo ai aohe dala I hoahuia ma ka banako ma kona inoa. O ka bila nona ka huina o $27.65 ua hooliloia aku mahope o ke kuai ana I kekahi mau pua ma halekuai pua o Strauss, ma ke alanui Papu, elike me ka oleloike I waihoia ae imua o ka aha.
He hoakaka ka I waihoia ae imua o ka aha I loaa ka kela bila dalai a Kelly mamuli o ka piliwaiwai ana mahope ae o ka pa papa a Lui me Kuke a lilo ke eo iaia no ka hoonalonalo ana I kana hana hewa. Aohe oia @ manao he bila dala waiwai ole ia I ke kumkuai o na pua ana o ke kuai ana ua hoolilo aku oia ia bila me ka manaoio he eila dala maikai. Ua ikeia ma ka hoakaka a kekahi loea I ka limakakau I kiiia aku I maopopo ai ma kana koike o ke kanaka hookahi no nana I kakau ma kea lo o ka bila oia no ka mea nanai kakau kua, ma ka limakakau I maopopo ai.
WAIHO O IRWIN I KONA KULANA LALA NO KA PAPA HOAIE.
Ma ka Poaha o ka pule aku la I hala ka hoolaha ana ae a ke Kiaina W. R. Farrington, no kona apono ana I ka palapala waiho oihana a Harry Irwin ma kea no lala no ka papa hoaie dalda I ka oihana mahiahi, ka Manawa like no I pau ai kona Manawa ma kona hookohu he loio kuhina no ke Territore.
Na ke Kiaaina I pau McCarthy I hookuhu ia Irwin I loio kuhina mamuli o ka ikeia ua lawa kona makaukau e lawe ia oihana, a pela me ke Komisina o na aina aupuni C. T. Bailey ame ka Puuku M. E. Metzger. He moho o Metzger e holo ana no ke Senate ma ka aoao Demokarata ma ke koho baloka wae moho o Okatoba ae nei e hiki mai ana. Ina no kona waeia e haalele ana ioa I na oihana e ae o ke Teritore ana e paa nei.
O na hoa o ka papa hoaie dala I nei Manawa oia o C. T. Bailey, John A. Mattherman, ka loio kuhina hou ame Delbert. E. Metzger.
“I waiho au I keia kulana hana no ko’u manaoio e hiki ana e holomua na hana a keia papa ke laweweia e na luna aupuni Teritore I hoakakaia e ke Kanawai 225 Kau o 1919. O keia ano o ka hooponoponoia ana ua hanaia me ka holopono ahiki I keia Manawa.”
Ua hoakaka ae oia ma kona manaoio ua hana ka papa I kekahi hana nui no ka poe home hookuonoono I loaa na palapala Sila no ko lakou mau aina, a e haawi pu ana I kona mahalo I ke kakauolelo a ka Papa.
PIHA KA AHAMELE A TANDY MACKENIE
No ke ake lohe hope I ka leo o Tandy Mackenzie, ka puukani kaulana o Hawaii nei, I hoopihaia ae ae ai oloko o ke kahua o ka paliii e na kanaka ma ka po o ka Poalua nei, ke hele la a nonanona na kanaka, I kau a mea o ka piha ohohia o na mea apau I keia kanaka opio kaulana.
Mamuli o ka malia o kela po, a hui pu iho me ka pohu la’I maoli, ua hiki ke lohe pono ia kona leo, iaia I mele mai ai I kekahi mai himeni Hawaii amen a himeni haole, main a anuu mai o ke alapii o ka halealii; a ma kea no nui ke olelo ae, ua ume maoli ia aku na manao hoohihi o ka lehulehu, I kea no o kana mele ana, me kona ku hou ana mai e himeni, no ka noke ia aku I ka pa’ipa’i.
O na himeni Hawaii ana I mele mai ai ma kela po, nana hoi I ume aku I na manao hoohihi a ohohia o ka lehulehu, oia “n Na Lei o Hawaii”, “Malanai Anu ka Makani”, ame “Ua Like no a Like.”
Mamua o ka hoomaka ana o Tandy Mackenzie e himeni, ua hoonanaeia, ai ke anaina, me kekahi mau himeni elua, e ke kalapu himeni, o ka Kalpu Hoeueu Hawaii, a I kela ame keia Manawa, e paani mai ana no hoi ka bana, I kekahi mau mele hoonanaea I kupono no kela ahamele akea.
No ka haawi ana I Manawa no na ma’I ma ka Leahi Home, e lohe ai I kona leo, ua hoea alu oia ma ka hora umi-kumamakahi o ke kakahiaka o nehinei, no kela home, a ma ka auwina la, I haalele iho ai oia I na kapakai o Hawaii nei, a au alu ka I ke kai loa, ma kona alahele no Amerika, no ka malama ana he mau ahamele ma kela ame keia wahi o ka uniona.
$100,000 I HOOHOLOIA NO KA HOOPIHA ANA I KA HALOKO PAPU DE3 RUSSY.
Ua hooholoia mai la e ke Senate o Amerika ka bila no ka hai@@@’I lepera a Amerika ma Kalawao e hooliloia no ke Territore ame ka l@@ la no ka hoopiha ana I na loko @@@ na aina haahaa ma kahi koko@@@@ ka Papu De Russy ma Waikiki ae nei, a ua hoounaia aku ka bila @@@ I ka Hale Keokeo no ke kaka@@@@a ana iho o ka Peresidena Har@@@ elike me ka lono kelepona ra@@@ loaa ae I ke Kiaaina W. R. Fa@@@ng ton mai ia Charles Dwight ma@ ke kakaauolelo a ka Elele Harry A. Baldwin.
He mau pule aku nei I hala ka hooholoia ana o ka bila halema’I lepera e ka hale, o ia ka halema’I lepera I kukuluia e ke aupuni Amerika ma Kalawao, Molokai, I wahi no ka poe ma’I lepera e noho @@@ ke kukulu wale ia ana no nai ko ia mau hale a paa aohe poe @@@ I no =ho iki maloko o ia mau hale o ia mau hale ke hooliloia mai ana I ke Teritore, a I kulike me ia a na una aupuni o ka Papa Ola o ka hoike ana ae I ka Manawa e lilo mai ai oia mau hale I ke Territore o wawa hiia ana a lawe mai I Kalaupapa e kukulu ae ai no ke pani ana ma kahi o kekahi mau hale I apulu a I popopo.
Maloko o ka bila no ka hoopiha ana I na haloko amen a aina haahaa ma kahi kokoke e hoopuni ana I ja Papu De Russy n=ma Waikiki $ 1000,000 ka haawina dala I hoopiha pu ana me na aina haloko a ke aupuni Teritore e hana mai nei I nei Manawa, komo pu me ke @@@ a hoohohonu ana I ke alawai hookahe wai e hanaia mai nei I nei Manawa.
HOOLAHA
Ma ka halawai kumau hope a ka Hui Kokua ama Manawaiea O na Poola, o Augate, 21, I apono a hooholo hou ia ai, e hoomau aku I ka wehe hamama ana I ka puka o ka ahahui, no na lala kahiko ame ne lala hou, no Elua Dala uku komo wale no, ame Elua Dala lulu kumau o ka mahina.
Hoakakakaia penei: He Elua Dala no ka uku komo, mai ana, a he Elua hoi Dala no ka lulu ku@@@ @ kela ame keia mahina aole hoi mau auhau e ae, no ka mea, ua h@@@@@ia ka manawalea, kokua ma;I, kauka, amen a hoolilo e ae, iloko o ka Elua Dala lulu kumau o ka mahina, @ kau wale ia e uku ai, no kela ame keia mahina, a je Iwakalua-kamamaha hoi Dala no ka makahiki, o ka pau wale no, komo mai I ka Ahahui Poola I keia Manawa, o I hamama ka puka.
Ke kauoha pu ia aku nei hoi na lala kahiko apau o ka ahahui, e nei I keia Manawa, ma o ko oukou lilo ana I mai komite pakahi, no ka lawe ana mai I ka poe apau e makemake ana e komo I ka ahahui, he umi inoa a ka lala hookahi, me ka uku makana a ka Ahahui no ka lala e lawe mai ana I na lala hou elike me ka huina I hoike mua ia ae la, a ino oi aku, oi hou aku no ka makana a ka ahahui, ma ke Dala Kiuke, no ka hana a kela ame keia hoohanau e hana ana. E hoomauia aku ana ka hamama ana o ka puka o ka Ahahui Poola, ahiki I ka wa e hoolaha hou ia aku ai.
Ke kauoha pu ia aku nei hoi na lala apau e hoea ae ma ka halawai kumau elua, I hoopaneeia, ma keia Poakahi ae, Sept. 18. 1922, ma Poola Hall, Holokohana Lane, Liliha St., hora 7:30 p. m. E hoolohe I keia mai hoopanee.
Ma ke kauoha.
GEORGE K> KANE,
Kakauolelo Moolelo Hui Kokua ame Manawalea o na Poola
Ikea: JESSE ULUIHI,
Peresidena.
6521—Sept. 14.
TONG YIP COMPANY LIMITED
HOOPAU ANA.
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha I ka poe paa aie apau @ ka Tong Yip Company, Limited e w@@ ho mai I ka lakou mai koi I ka w@@ ho mai I ka lakou mau koi I ka @@@ nona ka inoa malalo iho nei, m@@@ keena oihana o Wing Sing W@ Compnay, 64 Alanui Hokele A@@@ Honolulu, T. H., iloko o kanawa@@@ mai ka hoopuka mua ia ana ah@@@ keia hoolaha, oo ia hoi he kanaka la mai Speatemba 14, 1922 @@@ O na koi apau e waiho ole ia aku.
LEONG HAN.
Kahu no ka hoopauia ana o Ting Yip Company, Limited.
6521—Sept. 13, 21, 28.
OLELO HOOLAHA
AHAHUI KAAHUMANU
Ua makemakeia na lala apau o Ahahui Kaahumanu e hele ae @ anaina haipule hoomanao o ko kou hoahanau Mrs. Irene II Halloway, ma Kawaiahao, I ka la Sa@@@ Sept. 17, 1922, ma ka hora 10 a @@ me ka aahu piha.
LAHILAHI WEBB.
Kakauolelo Ahahui Kaahumanu
6521—Sepa. 14.
HOOLAHA LULU MANAWALEA HELU 14.
Ma keia ke kauohaiaa aku nein a lala apau o ka AHAHUI KALAMA, e uku koke mai I ka auhau mana walea o Hookahi Dala ($1.00) @@ ko kaou hoahanau Mrs. Miraei CHing Oe, I haalele mai I keia @@ ana. E hoomaka ana mai Sepatemaba 7, 1922 a pau I Okatoba @ 1922, o ia hoi he 30 ha.
Ma ke kauoha,
MRS. AGNES P. CHUNG HOON,
Kakauolelo Ohi Dala,
Ahahui Kalama
6521—Sept. 14, 21, 28.