Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 40, 5 October 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

Ma kn. uiia laki wale no, i ike ai au i kekahi hoolaha maloko r< ::a nupepa, no kou makemake i kekahi wahine lawelawe, rolalla hele okoa mai la au e noi i kela hana, me na manao-"".-na poho no nae, no ko'u nana iho, ua aoo ko'u kino, ua hala rr. e nakahehiia mai ai, e kekahi mea; aka nae he okoa ! ,a ke alahele a ke Akua i hoomakaukau ai, eia ka pela iho la e hoea mai ai keia ike ana ou ia'u he makuahine ponoi nou." Ma kela wahi i hooki iho ai ka makuahine, i kana kamailio - na mai, me ka nana ana mai hoi mahuna o kana kaikamahine r-e ra maka aloha, aia ka hiipoi ame ka makee iloko o kona naau : eia nae ua nele loa o Bela, me kela ano o na kaikamahine i aioha i ko lakou mau makuahine, ka lele aku a puili mai iloko o kona poli, mahope o ka lohe ana i ka moolelo walohia e kona luau'i makuahine, aole nae pela ke ano o kela kaikama-j hine, ke nana wale aku la no oia, me he wahine okoa loa la keia e noho aku nei imua ona. "Kc hauoli loa nei au, i kou hoike ana mai nei i keia maUj nea apau imua o'u, a o ka mea nana i hooi loa ae ia hauoli, j r. ia no ko'u lilo ole ana i keiki no na hana hoohilahila, a ma kekahi olelo ana ae hoi, i keiki pooole. j "Akahi a maha kuu uhane, ua loaa ia'u ka ike no ko'u ano; a ke hoohiki paa nei au, e hoea mai ana ka la a'u e kau aku j ai i ka hoopa'i maluna o ko'u mau enemi. Ua piha pu au i ka i-oowahawaha ia Sr. Leonada, no kona hunakele ana, i na mea oiaio e pili ana ia'u, a no kana keiki no Ivana " j Aoie i paupono aku na mea a Bela i makemake ai e kamailio mai. ua kahamaha e aku la nae kona makuahine iaia, i ka pane sna aku "E hamau e kuu kaikamahine aloha!" me ke kau okoa ana ae o kekahi lima o ka makuahine iluna, no ka papa ana aku i kāna kaikamahine. "Aole he wahi lilo iki o kou makuakane ia oe, :■. ua hookauia mai ka weliweli ame ka maka'u iloko o'u, no ke ano o ka nana ana mai a kou mau maka." Me he mau olelo le'ale'a wale no kela ia Bela, no ka mea noke rkoa ne la ua kaikamahine nei i ka akaaka, a i mai la: •• i "a lawa keia-kamailio pu ana o kaua e kuu makuahine, e hook-uu hookahi mai oe ia'u, e noonoo, i ka'u mau mea e kamailio aku ai i kela kaikamahine nana i hoao e haili aku i ke p.ieha o ke kanaka a'u i kokoke loa ai e hoomana aku iaia. Mai hoopoina iki oe, i kou ae ana e kiola aku i kou hauoli, no ka pono o kekahi.u'a komoheWa. Ua hele au a piha me na manao liii, aka nae aole loa e hiki i kela lalau, ke kaili i kuu kane m'ai ia'u aku. "hiā e hooko ole ja ana ka iini a kuu, puuwai, alaila e pepehi no au ia laua a elua, mamua o ko liua komo ana aku iloko ona hauoli ana, o ke kane ame ka wahine- No keia manawa e kuu makuahine, e hoomau mai no v oe i ka noho pu ana me n'u. ma ke ano he wahine lawelawe no'u, akā aia a hookoia ka mare mawaena o'u ame ke kanaka a'u i aloha ai, ia wa oe e hoi aku ai no kekahi wahi okoa loa e noho ai, me ko'u hoo'ako aku i na mea apau e pono ai kou noho ana, a i kela ame keia manawa. e v hele "aku,*no au e ike ia oe." v Auwc no ka hoi He keu no hoi ua maopopo mai nei ia oe, owau kou makuahine ponoi e Bela iho r la anei oe e hāna :na: <*i i i koa makuahine, o ka hookaawale iaia, mai ka noho pu a:ia aku me oe?" alaila hiolo mai la na waimaka o ka makuahine. no ke aloha i kana kaikafrrahine lokoino. "K noonoo mai hoi paha oe e mama, aole loa he mea maikai, kou ikeia ae, he makuahine no'u, mahope iho o kou noho ana ma ke ano he wahyie lawēlawe. Ina no ka maopopo ae o ko kaua pili kekahi i kekahi, heaha ana la ka meā""a na kauwa e kamailio mai ai? Heaha ana la ka mea a ka lehulehu o ka poe e noho nei maanei e kamailio ae ai no kaua? Ina oe e hoolohe mai ana i ko'u manao, e hele oe no wahi mamao e noho ai. alaila e hoea mai ana no he manawa ma keia hope aku. e ikeia ae ai oe o Mrs. Kalani, ka makuahine o ka Lede l : anadalc." "Ina n» iilo ko'u makuahine ana nou, i kumu no'u e kaawak aku ai mai ia oe mai, mamuli paha o kou hilahila i ko'u ano, alaila he oi ae kuu hauoli, e hoomau aku i ke kapa ana i ko'u inoa o Miss Wakela, ina ia he kumu e noho kokoke mau aku ai au imua o kou alo e kuu leialoha." "Aole au eae iki ana i kena manao ou. No keia manawa, ua hiki no ia kaua ke noho like maanei nei, aka i ko'u wa e mare ai me ka'u kane, a oiai hoi au ma ka'u huakai mahina meli. ia wa oe e holo aku ai no'kekahi wahi kupono au i manao ai. "Ne nui loa ka manawa no ka aku, 1 ka kaua mea e hana ai no kou pono o keia noho ana aku, aka no keia wa, hoihoi ae i ka kaua kamailio ana ma na hana o keia ahiahi. Ua paa loa kuu manao, e hele aku au e hoohoka ia Kakalina 1 keia po. a mai ha'oha'o oe e mama, ina e hoike ae ana au o ko'u makuakane, oiai ua kamaaina no oe i kona mau ano, a o ia auanei ka kana kaikamahine e hooko aku ana," alaila noke okoa ae la ua kaikamahine nei i ka aakaka, me ke kauoha hou ana mai i kona makuahine, e ku a haalele hookahi aku iaia maloko o kona rumi. MOKUNA XXXVIII. Ma kela ahiahi iho, ua hoea aku la ke kahunapule, no ka a: pu ana'me Miss Kalani ma ka aina ahiahi, oiāi ua waiho aku o Miss Kalani ina hooponopono ana o halepule, ame na mea e hoohiwahiwaia ai # ialoko o kela hale, no ko laua la mare, maluna o a no ke kukakuka pu ana no kela mare, kekahi kumu o ke kipa ana mai o kela kahunapule e ike ia Miss Kalani. Aole ka Lede Kalala ma ka hale ma kela ahiahi, aka ua hala aku oia no Ladana, a mamua o kona haalele ana mai, i pane mai ai kela wahine, a kaikuahine hoi o ka Haku Fanadale, ia Mi>> Kalani: ' K hala ana ia'u kekahi mau la ma Ladana, mamua o ko'u hoi hou ana mai, aka e hoea mai ana no au, *iia ka la mamua ae n ko kakou mareia ana, a o kekahi hana nui a'u, e noonoo nei, o ia no ka wae ana ae i ko'u mau kuaoao. Mamua nae o ko'u haalele ana iho ia oe, ke haawi aku nei au i ko'u mahalo, a hoomaikai nui ia 06, no kau mau mea i hana mai ai no'u, a ina paha aole oe, aole au e halawai me Sr. Kimo* "Ma ka'u koho wale aku no, me he mea la o ka iini iloko 0 Sr. Kimo, o ia no ka lilo o kana mau kaikamahine elua, i mau knaoao no'u, ua apono *io au ia manao opa, oiai ua komohi> ka makemake ame ke aloha iloko o'u, no kana mau kaikamahine." 7 Aole he mea hauoli e ae iloko o ka noonoo o Bela Kalani, o ka ike wale no, ua kaawale aku ka Ltde Kalala no kahi ,e, 1 hiki ai iaia nei, ke hooko aku i kana mau hana apau, i hoolaia ai «m.e ka jholopono t

"Aole au e hoi koke mai ana ahiki i ka la mamua iho o ko kakou mareia ana," i hoomau hou mai ai ka Lede Kalala i kana kamailio ana. "Ke waiho nei au i na mea apau iloko o ka lima o Sr. Kimo, a ina aole au e hoi pololei loa mai ana no Kanale Hale nei, alaila e hoomanao iho oe e Bela, ua hoi ae au no ka home o ka Haku Fanadale, a mailaila ae no au e hele ai no ka halepule." Me kela mau olelo i haalele iho ai ka Lede Kalala ia Miss Kalani, a i ka wa i kamailioia aku ai i ka Haku Fanadale no kela huakai a kona kaikuahine, ua hoole loa mai oia no ka maopdpo ana iaia o kekahi mea. No kela waiho ana aku a Miss Kalani i na hana apau iloko o ka lima o ke kahunapule, e pili ana no na hana iloko o ka lima o ke kahunapule, e pili ana no na hana hoohiwahiwa o kona la mare, ua nui maoli na hana a kela kahunapnile, ma ka hoomakaukau ana i ka halepule, ka hoolala ana no hoi i na hana apau, e pili ana i ke anaina mare, a nana ponoi no, i wae ae i na kuaoao o ka wahine ame ke kane, maiwaena mai o na ohana hanohano, o kela wahi, a no kekahi mau manawa elua, ka hele ana aku o ua kahunapule nei,«e hui kino me ka Haku Fanadale, no ke kūkakuka ana, ma kekahi maji mea, e lilo ai kela mare o ua haku nei, i mare hanohano loa, aole nae he wahi mea a m&liuia mai, o kana mau hoolala ana, no ia kumu i lawe. okoa ae ai ke kahunapule i na hana apau iloko o kona lima, a hana aku elike me kana i ike ai he pono. "Aohe o'u wahi lihi kuleana iki, iloko o na hoolala ana, e pili ana no ksia mare," i pane okoa mai ai ka Haku Fanadale i ke kahunapule. "O na dala apau e hooliloia nei no ka hoohiwahiwa ana ialoko o ka halepule, ame na mea no apau i pili i keia mare, o Miss Kalani walfe no ka mea kuleana, | nolaila e hele aku no oe iaia, a ninau aku i kana mau mea apau i makemake ai, me ka ui ole mai ia'u i kekahi mea." | Ua hookahaha loa ia ka manao oke kahunapule, no na ano o ka Haku Fanadale, aole nae oia hookahi wale no ma ia ma'nao, aka*o ka poe kekahi e noho ana ma kela wahi, a me he mea Ia nae, o Dike Garahama ka mea oi loa aku o ke kamailio, e hoike maoli ana i kona ku-e, no kela mare aku o Miss Kalani me ka Haku Fanadale, me kona hunahuna ole iho i kona mau manao hoowahawaha no ka haku wahine o Kanale Hale. "Aole he hana maikai ma kou aeaoo e Dike Garahama, ka hoikeike ana mai i kou mau manao ku-e, a hoowahawaha no Miss Kalani," i hoike okoa aku ai ke kahunapule iaia, oiai e kamailio ana i na kanaka, no ka hoohiwahiwa ana i ko lakou mau hale. "Ina no ka hoea aku oka lohe imua o Miss Kalani, no kau mau hana, aole ana e loaa hou ia oe ka hoolimalima o keia wahi. Owau ka mea e loaa hou mai .ai ka hoolimalima o keia wahi, ina e ae mai ana oe e hooko i ka'u mau mea apau e kauoha aku nei-

"Eia kou hale ke ku nei ma ke alanui ponoi, a he wahi ano nui no hoi keia me ka piha i ka poe makaikai; o ka'u i manao ai, o ia no kou hoohiwahiwa ana i kou hale me na hae, e welo haaheo ana i ka makani, aole malaila wale iho la no pau, aka e hana oē i kekahi wahi, no ka hookani ana i na pahupahu, i ka manawa e maalo mai ai ka huakai o na paamare; ke hoolala nei au i keia mau ipea, no kou pomaikai e Dike, aole ana e nele ka pih'a o kou wahi nei i na kanaka, a e lilo nui ana ka bia ame ka waiona, i ka poe makewai, ma kela la." Ke noho malie wale mai la no o Dike Garahama, me ka hoo-pu-a ana i ka uwahi o kona ipupaka, ka mea hoi nana i hookahaha loa ak :u i ka noonoo o ke kahunapule. "Aohe a'u mea e hana aku ai, no ka hanohano o ka la mare 0 Miss Kalani. Aole a'u mau hae, a mau lako hoohiwahiwa e ae paha; a ina e hoao ana kekahi mea, e kau i na ano hoohiwahiwa maluna o ko'u hale nei, e kiiia ana e a'u e haehae." He ekolu poe e ae e hoolohe mai la i keia mau olelo e kamailioia ana mawaena o ke kahunapule ame Dike Garahama, a i ka lohe pono ana mai i ka pane a Dike i ke kahunapule, ua noke ae la ua poe kanaka nei i ka huro, a na kela leo huro 1 hoopii aku i ka inaina iloko o ke kahunapule, a nana pono mai la oia 1 kela poe kanaka, eia ka, o kekahi o kela poe, oia no ka mea huki bele, a o ia ka ua kahunapule nei o ke kamailio ana mai, me ka hoike ana ae no hoi i kona piha huhu maoli: "Aole loa he maikai iki, o keia hiohiona a oukou e hoikeike mai nei imua o'u. Ke ole au e kuhihewa, o Mr. Ropa ka mea nana i hoala aku i na manao hoowahawaha iloko o oukou no Miss Kalani; aka nae ke hauoli loa nei au, no kona.haalele ana mai i keia wahi. Auhea nae oukou e kuu mau hoaloha, ke makemake nei au, e hoopau loa oukQ\i i na manao ku-e i ko oukou haku wahine; a nou e Dike Garahama, e. hoea mai ana ka la au e mihi ai me ka walania loa, ina e hoolilo ana oe i kou wahi nei, i punana no na hana hoohaunaele, a kipi aku i kou haku wahine." "Pēhea ka nui o kou hooikaika ana mai, e hoolohe aku makou i kau mau olelo, aole loa ia he kumu, e loli ae ai ko makou i pane aku ai o Dike. "Ke wale nei no oe, a ke hooluhi wale ia nei hoi kou kino, no na hana e hiki ole ai ke hookoia; a i lohe oe e kuu kahunapule maikai, e hoea mai ana ka hora, au e ike maoli aku ai me kou mau maka ponoi, owau o kaua ka mea i pololei, a o oe ka i hewa. No-ka hopauia mai o ko'u noho hoolimalima ana ma keia wahi, ke hooia aku nei au imua ou, e loaa hou mai ana no ka ia'u, a e ike aku ana no oe i ka oiaio o keia mau mea apau a'u e hoike aku nei imua ou." Aole he hoihoi iki o ke kahunapule i kela mau olelo a Dike c kamailio mai la iaia, a ina aole kela kulana kahunapule maluna ona, ina ua oi loa aku kana mea e kamailio āi, ua uumi wale iho .la no nae oia, i kona mau manao huhu, a iaia i ike aku ai i ka noho hoekepue mai o kekahi kanaka kino nui, me ka lole puha'uha'u/ ke ano o na kanaka molowa a ae'ahaukae, lalau mai la oia i ka lima o Dike, a huki aku la no kahi kaawale, me ka i ana aku: "Ua maopopo no anei ia oe ke ano o kela kanaka x ae'ahaukae, e noho mai la maloko o kahi inu bia?" * "He hookahi wale no a'u mea i maopopo nona, o ia kona uku ana i kana mau mea apau e kuai ai ma ko'u hale hookipa, a ua kapa aku na kanaka i kona inoa o Keo. He mau pule kona o ka noho ana maanei nei." "Ua loaa ka manao hoohuoi ia'u no kela kanaka," i pane aku ai ke kahunapule, me he mea la ma ka'u koho, he kanaka aihue oia, iloko oka aahu hoonalonalo- Ua halawai pu au me kēla kanaka no kekahi mau manawa lehulehu i ka po; ' nolaila o kou ae ana i na kanaka o kela ano, e noho mai ma 1 kou hale hoolimalima nei, ua ku-e loa ia i ka makemake, o leou haku." "Malia paha kela i'o, a i ole, ua kuhihewa kau mau mea e manao nei. E uku mau ana oia i konā mau po apau e hiamoe maloko o ko'u hale nei, a e kuai mau ana no hoi oia i bia, ja i waiona, no ka poe e hoea mai ana, i kona wa e loaa mai ai ia lakou. Ma kana olelo mai, he kanaka mahiai oia, a i ! hele mai oia, no ka nana ana i kekahi aina kupono, no ke kukulu ana i kona home." j "Aole loa he oiaio o kena mau mea au e kamailio mai nei, no kela kanaka, e kakau aku ana au i kekahi leka, i ke poo o ka oihana makai, no ka hakilo pono ana i kela kanaka." Ma kela wahi o na kamailio mawaena o ke kahunapule ame Dike Garahaba, i haalele aku ai ua kahunapule nei i ka hale hookipa, a huli hoi aku la me kona piha loa i ka huhu, me ke kuaki pu hoi, fto ke pakikeia ana mai o kana mau kauoha, no ka hoohiwahiwa ana o Dike Garahama, i kona hale, no ka hanohano o ka mare 0 Miss Kalani. .(Aole i pau);