Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 46, 16 November 1922 — O KA HEWA O NA MAKUA. [ARTICLE]

O KA HEWA O NA MAKUA.

O kekahi a'no o na makua imua o na keiki i loaa kela ano aweawea naauao o ke ano kakaolelo oi loa, aia e ikeia aku ana kela ano.kuaki 0 na makua i ka' hoopolol# olelo mai maluna' o na oleljo-a ka makua e olelo ae ai i kekahi wa. No keia, e hoomaopopo iho kakou o ka ike olelo ke pookela o na ike i makema* keia, a no ka mea, mai ia kahua mai e ikeia ai na naauao apau e waiho ana maloko o keiki. He lehulehu o na keiki a kakou i piha me ka a mamuli o ka nele i ka iko olelo e hoakaka ae ai 1 ka naauao e waiho ana maloko, ua haule loa iho ia keiki me kona naauao malalo o ka poe naaupo he lehulehu e holoholo likewana. Ua hiki ole ke ikeia'aku naauao maloko. •Ke nana aku i ke kumu o' kaahi o keia hoopilikiaia ana, aia e ikeia aku ana ke kumu e moelolii ana me lta makua. Oia kumu hoopilikia a ka makua i na keiki, i ka wa o ke keiki makua ma kona wa

opiopio, he mea inaina i na makua ka hoopololei olelo ia mai. 0 ia hoopololei olelo nae, o ka ia o ke keiki; a raa ka aoao aku o ka makua, aole o na makua apau, ua hoike aku i kona inaina mamuli o ia hana ana mai.a ke keiki me kg. olelo aku, "O ia, hoopololei olelo hou mai oe i eha aku oe ia'ū, e keia keiki hookiekie!" O keia hiohiona la, he lapuwale kona ano. Aolo e ike ana ka makua ia wa, aia a mamuli aku, e ike o ka ipumule o ke keiki ma ke anaina o ka poo naauao, i ka' makau i ka hoike ae i na manao, mamuli tfo o ke kau mai o keia mau hana kinai naauao a ka makua ma na la opiopio o ke keiki. Heaha iho la no hoi ke kumu o keia huhu ana aka makuaf He ukiuki i kona pilikia ana i kana keiki opiopio ma ka olelof Na kakou no keia e pan«. E nana ae kakou i ka poe kalaiaina, i pono no ka lakou hana i ka lawa maoli i ka ike olelo, e hiki ai ke kukulu mai i ka pono ma ka olelo, a lilo i mea hewaj a o ka hewa hoi, e kukulu ae a lilo ia mea i pono. Ma ia ano ike la i kauo ia aku ai na kanaka ma-o a maanei. He meā pono i na makua e pai aku i na keiki ike hoopololei me ka pai maikai ana ma ke kulana a'o aku, aole hoi ma ke ano hoopailani wale aku. Ma kahi oka hemahema 0 ke keiki, he mea pono ia oe e ka makua, e hooponopono aku me ka oluolu o kau a'o ana. He alahele keia no ka naauao o ke keiki. E nana ia Abarahama Linekona, maihea mai kona naauao pookela ana? Mai ka ike olelo mai, No ia ike olelo i puka pono ae ai na manao oiaio maoli e waiho ana ma kona naau a lohe na pepeiao he lehulehu. E nana i haiolelo ana ma Geteseboro. Ua oleloia, mamua iki o kona haalele ana i ka Hale Keokeo no keia wahi ona i makemakeia ai e haiolelo, aole loa ana mea iloko ona i makaukau no kana haiolelo. 0 ka mea kupanaha nae, ma kona kau ana aku ma ke kaa a holo aku no ua wahi nei, ua ulu ae he mau manno maloko ona, a kopekope iho ia mea maluna o leahi apana pepa me ka peni. Ai ka hooa ana aku 1 ua wahi la, ike aku la ola ikapihnku'i i na kanoka.

Kau »e la ia maluna o ka pftßaholo i hoomakaukauia nona, a luai uku la ola i na olelo mo kela uhano oiaio maloko, I ka pau ana o kana haialolo ana, aole hooknhi mea i pa'ipa'i mai me na llma no ke ohohia, Ua ku malle na kanaka i«e he mea la ua pauhia nui 1 ka moe; 4a)e no hoi he eni mai o A pau keia haiolelo ana a ua Linekena nei, ua iho iho la ia aaai ke

isiekiena iho me ka manao e hele mai ana na kanaka e lululima me ia; o ka mea apiki, aole meft i mai, a kau wale aku ia ma kona kaa u hoi aku no kona home me ka manao kaumaha. Haalele iho ia i na kanaka me ka maopopo ole iaia o na kumu o ke ohohia ole niai o na kanaka, i kana haiolelo. A eia no ke kumu, mainuli 0 ka ono o na 01010 i , piha me ka uhane maoli, ua ku kela ame keia mea ma kela anaina iloko o ka maona maoli ina olelo i oleloia. A ika pohala ana o kela ame keia, ua hoi aku la lakou no ko lakou mau home me ka walaau mau ana maluna o ka haiolelo a ka Peresidena Linekona. I ka po ana o ia la a ao ae, ua huliamahi mai na kane me na wa,kine e hele e hui me ua Peresidena la, no ka haawi ana aku i na hoomaikai piha no kela o ka la mamua iho. Ua lilo kela haiolelo a ka Peresidena i mea poina ole i na kanaka kupa Amerika mai ia wa mai ahiki wale i keia la. He pokole wale no ua wahi haiolelo la iloko o na olelo liilii i kamaaiua i na mea apau a hoea wale aku i kamalii. He nui ka nani ame ka iiiaemae o na olelo, a no ia mea, ano eehia no ke heluhelu waha ia mai. Aia ka pomaikai o ka ike olelo, he kauo mai i na kanaka e hoolohe 1 na olelo momona e maona ai ka pepeiao. Nolaila, ho mea pono i na makua e hoonaauao aku i na keiki ma ke kokua ana aku i ka lakou hoopololei olelo ana mai. E ike iho oe e ka makua, o oe ke kumukula hoonaauao mua, he hope wale no na kumu hoonanuao ma na halekula e a'o mai 'nei. I ka hana i'o ana no a na makua pela i na keiki, e ala ana ka hoihoi iloko o ke keiki e ninau mau mai i na makua, i na ninau e naauao ai. O ke alahele iho la no keia o ka naauao. Mai hookuhau i ka holomua o na keiki ma keia mahele, ma ka hoohuhu ana a nuku ana aku i ke keiki e ake ana e loaa ka ike olelo. Ho pono ia no ka lehulehu.