Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 46, 16 November 1922 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

\*e ka mama apau i loaa ia Keoni i hooko aku ai i ke kaun a kona hakuwahine, a iaia i hala aku ai lalau iho la ka -:e : ka apana pepa e paa ana i ka lima o ke S Wiliama a - .kaawale aku la, ke kumu hoi nana i hoomaule i ka bar;eta opio, a hookomo aku la iloko o kekahi ume laka aku la raa. i loaa ole kekahi mea e kamailioia ai no ia palapala --ahope iho o ka ninauia ana mai. He kakaikahi loa ka poe i ike no ko Sa Wiliama rnare ana. "a hamau loa ka Lede Linetona no ia mea iaia wale iho no, -.e ia loaa mai no nae o na kauoha iaia mai ke Sa Wiliama -.ai e hoike ae oia ia mea ma ke akea, a mahope o kela hoi iia niai o ke kaikunane mai kana huakai imi wahine i Ameri--:a a loaa ole ai ka wahine iaia, aohe n ooia i kamailio aku i -lekahi poe ua mare oia i ka wahine, no i a kumu i manao -r.ai ai kekahi poe he kanaka mare wahine ole oia. Xo ia kumu i hoopihoihoi ole ia ai ko ka Lede Linetona noo--100 aohe mea e ike ana i ka mea pili i ko Sa Wiliama okiia -.na mai ka wahine mai. I ka hoi ana mai o Keoni i hoounaia ae e kii i ke kauka, -:auoha hou aku la ka Jede e kii aku oia i kekahi mau kauwa -n ka hele ana mai a hapai aku i ke Sa Wiliama iloko o kona rurr.i mpe ponoi, a malaila i hoao ai ka Lede Linetona ame <3. v,-ahine malama hale e lapaau i ka mea ma'i me na laau apaau e waiho ana maloko o ka hale ia manawa no ka hoo-:-akele ana i ke ola o ka mea i ma'i. He ma'i piva iloko o ke poo kona i hoike ae ai o Sa Habati, ua maopopo i ka Lede Linetona ke kumu, aohe nae ona hoike i ■' e * kona manao a ma ka helehelena o Sa Habati rfia kana' nana mai he liilii loa ka manaolana iloko ona no ke ola ae o ko Sa \\ iliama ma'i. E waiho iki kaua e ka makamaka heluhelu i ke Sa Wiliarna c waiho ana me ka ma i a e huli hou ae ka kaua nana ana no Vekinia, la Yekinia i haalele iho ai i ka hokele mamuli o kona kipaku paoli ia ana aku e Elederlda, ka lunanui o ka hokele, kau aku r.:a maluna o kekahi kaalio a holo aku ho kekahi wahi mehameha ku kakaikahi o kauhale, a malaila oia i hoolimalima £ i kekahi hale no ka noho ana no kekahi mau la kakaikahi ahiki 1 ka holopono ana o kana hana e hoolala ai no kekahi wahi okoa ana e nee aku ai. Alaila hoike aku la oia i ka lohe i ka banako kahi o kana mau dala 1 hoahuia ai he makemake oia ehuki i kana mau eāla apau ma kekahi la ana i makemake ai. ī ka hiki ana i ka manawa ana i makemake ai, alaila, kikoo la oia 1 kana mau dala a pau a hele aku la e kuai i tikiki u-:ku kaa nona no ka holo ana i Kapalakiko, a he pule mahope r> ka manawa o ka loaa ana mai o ka leka lokoino a ka Lede :.:::etona aia oia ke holo la maluna o ke kaaahi o ka Pakipika e r.-ea aku ai i kona home mua—me ka manaolana mau no ke k~ r. kana mau mea e hana aku ana, oia hoi ka hooiaioia o Ksna koi he wahine oia i mareia me ke Sa Wiliama, a e lilo .1: h y. :a mau hooiaio ana i mea hoomalu i kana kaikamahine - K-a hewa a mai ka hilahila mai. l a hoea aku la oia i ka manawa hope i kekahi wahi kulana*ftahalc uuku he mau mile kakaikahi mai kona home kahiko rnai mawaena o na mauna, alaila hoouna aku la i kekahi elele no ke kii ana ia Chi Lu, kahi Pake kuke kahiko a laua ka holo ana mai e hui me ia. loaa ka ike maopopo ia Vekinia no ka hiki iaia ke hilir.ai a.ku maluna o Chi Lu no kona hoike i na mea oiaio a pau ana i ike ai e pili ana i ko laua mareia ana. I ka loaa ana aku o Chi Lu ua haawi koke mai oia i kona ae me ka hauoli pu no kona halawai hou me kona hakuwahine mua, ka mea ana i malama ai no na makahiki lehulehu oiai eia e noho pu ana me Mr. Abota. Ia hoea ana mai o Chi Lu alaila, hoakaka aku Ia o Vekinia : kona pilikia, pela hoi me kana mau mea apu i makemake ai e hana aku no kona pono a pela me kana kaikamahine, a noi : u aku la i ua wahi Pake la e kokua mai iaia ma o kona holo - r.a aku i kahi a lakou i noho mua ai a e huli aku ia Makaleka 'leka. La pono keia i ko Chi Lu manao a ua hooiaio mai oia i lilo ana he mea kokua nui ia Vekinia ma kana hana, me makemake nui iloko ona e hookoia ka Vekinia mau koi a pau imua o kekahi aha hookolokolo. Mahope o ka pau ana o na hana apau ana 1 makemake ai, a ; r,aa iaia na palapala a komo iloko o kona mau lima, :aawi aku la oia i kekahi uku nui i? Chi Lu, me ke kauoha' e haawi aku oia i kekahi mau dala ana i iiookaawale ai ia -'lakaleka Foleka a hookuu aku la iaia e hoi i kona home. Eia nae, o ka mea kupanaha i ko Vekinia noonoo o na dala -r au ana 1 haa\vi aku ai i ua wahi Pake la no kona luhi, ua <i.ile]e mai la oia me ke noi mai ia Vekinia e ae aku iaia e ' -.e-le pu me ia ma na wahi apau a Vekinia e hele ai, a elike me ■ na noho hana ana malalo ona ame kona makuakane pela oia e noho hana ai malalo ona ame kana bebe, a e lilo ■ a. i mau hakuhana nona ma ia mua aku. Aohe ona makemake i ka uku, o kahi uku wale no ana i -Aemake ai oia ka ai ame ka i'a e loaa aku ana iaia, ua lawa a pela hoi me kahi e hoomoeia ai o kōna poo, a elike me ioihi o kona makemake ana mai iaia pela no ka loihi ana e ho*aku ai malalo ona. l"a*piha loa o Vekinia i ke aloha i keia wahi Pake kuke kako a laua a helelei maoli kona mau waimaka no ka hooma--apu ana ae kekahi no kona luaui i haalele mai ai iaia. Ma :eia noi a'kahi Pake ua maopopo ia Vekinia kona aloha ame hilinai maluna ona, a oiai aohe oia i noonoo i kekahi mea ia ano mamua, alaila noonoo iho la oia he hana naauao -ana ka haawi ana aku i kona ae no ke noi a Chi Lu. ! a maopopo iaia he Pake hiki pu oia e haawi ia aku ka hilira:, a no ka mea, he kanaka hana no oia i noho hana mua me =-' :a a ua haawi ia aku ka hilinai nona; ua ike ia kona hoopo- "• ame ka hoolohe ma na mea apau, aohe no hoi ana manawa i : akike a i ole i hana ai i kekahi hana ku-e i ko laua mau pono ' oko o na makahiki lehulehu ana o ka noho pu ana me laua. Aole o keia wale ae la no, aka ua lilo pu o Chi Lu i mea hoopakele a he maluhia no hoi ka mea e loaa ana me ka loaa •'ie o ka manao hopohopo ke noho pu mai oia me laua, aole e "ehameha ka noho ana maloko o kela kulanakauhale malihini • me ka hilinai ole iaia iho hookahi no kona palekana. "He makemake no au e hele pu oe me a'u, hookahi no pilikia - •: e noonoo nei o ia keia, aohe nui o ka'u dala me a'u i keia r:.inawa. a ke pakiko loa nei au i ko'u mau hoolilo i nei manai. noiaila e ike mai oe he pilikia nui keia ma ko'u aoao, *e no ka hoole maoli aku i kau noi, oiai o ko'u makemake " o ia e noho nei aka, aohe paha oe e makemake ana e noho mai i»Vana me kahi uku o ka ai wale no ame kahi e moe ai, oiai he ' pilikia e ae no paha ke halawai ana me oe a kaua e ike ' - ■ -ku nei i nei manawa, a he hana maikai ole na'u ka paa niai ia oe. M "Alaila, ua lawe pu anei oia i kau mau dala apau a ko ma-

kuakane i hooili mai ai nau?" wahi'a Chi Lu o ka pane ana mai me ka hulili o na maka e hoike ana i kona piha i ka huhu ia Sa Wiliama. "Pehea ka nui o kau dala i koe i nei manawa?" i ninau koke mai ai kahi Pake, i kona ike ana mai i ko Vekinia hoopilikiaia ma ka noonoo no kona nele i ke dala. "He eha kaukani a oi iki," i pane aku ai o Vekinia me kona hilinai ia Chi Lu aole oia e walaau wale aku ana no ia mea i kekahi poe. "Ua nui kau mau bila aie oiai au e noho ana maloko o ke kulanakauhale o Nu loka a ua hookaa aku au ia mau bila apau a ua lilo ka hapanui o hookahi kaukani mailoko ae o ka elima kaukani i hoahuia ai maloko o ka banako e Sa Wiliama na'u." Ina manawa apau a Vekinia e makemake ai i dala ua hiki iaia ke kikoo i ka banako no ka uku ana i kana mau bila, a ua ike ae nei kakou ma kekahi wahi o keia moolelo no kona kikoo ana i kana mau dala apau i hoahu ai maloko o ka banako ma Nu loka. No keia pane a Vekinia aiaila lamalama ae la ka helehelena j o Chi Lu, no ka mea, ike iho la oia he mau dala mahuahua no koe a Vekinia e halawai koke ole ai me ka nele. "Maikai!" wahi a Chi Lu. "E loihi aku ana no ke ola ana aku o kuu hakuwahine! Ua ia Chi Lu nei ka mea e hana aku ai no olua!" wahi hou ana oka pane ana mai. Ma keia pane a Chi Lu ua loaa ka manaoio ia Vekinia ina no ka noho pu o Chi Lu me ia e lilo ana oia i kuene maikai a e hoao pu ana oia e pakiko mai i na hoolilo o ka noho ana nolaila, haawi aku la oia i kona hilinai iaia a hooholo pu iho la ina no kona makemake e hele pu me ia ua ae oia e lawe iaia. lie pane hoohauoli loa aku keia a Vekinia i kahi Pake elemakule, no ka mea ua hoike mai oia i ka lamalama o kona helehelena. 0 ka ninau nui i koe a laua e noonoo ai oia ko laua hale e noho aku ai, eia nae, mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa, hooholo iho la oia, aole e noho maloko o kekahi hale e ike nui ia mai ai e na kanaka maloko o kekahi kulanakauhale nui, a oiai aohe wahi maloko o Kapalakiko i kamaaina iaia ka maikai ame ka maluhia o ka noho ana, haupu ae la oia no kahi a laua i noho ai me ka makuakane mamua maloko o ia kulanakauhale nolaila, hooholo iho la oia e hoi a malaila e noho ai. 1 kona hoike ana aku i keia mea ia Chi Lu ua apono koke mai oia, nolaila, i ka holopono ana o keia manao mawaena iho o laua, hoi hou aku la o Chi Lu i kahi a lakou i noho mua ai ma Nevada no ka hoolilo ana aku i ka papaihale ona a Sa Wiliama i haawi aku ai iaia ma ke kuai, a ia lilo ana hoi hou mai Ia i Kapalakiko, a malaila i loaa ai kekahi hale ekolu rumi moe me na rumi e ae, ma kekahi wahi, piha nui ole i ka noho ia e na kanaka, i ole oia e lilo i mea ninaninau a kamailio wale ia, no kona manao malaila oia e noho ai ahiki i ka hookoia ana o kana hoopii okimare.

I ka loaa ana o ko lakou hale e noho ai, hoolako iho la o Vekinia me na lako hale emi e hoonui ole ia ai na hoolilo o ko lakou noho ana ma ke ano pakiko loa, oiai nae, me ka emi loa o ia mau mea i hoolakoia he ku no i ka nani ame ka maemae ko lakou hale ke nana aku. O ka Chi Lu hana ma ka halekuke a mawāho, a ma na hana no hoi maloko o ka hale ka Vekinia me ka malama pu i kana bepe, a i kekahi manawa e lawe ana o Chi Lu e hooholoholo i ka bebe i loaa kekahi manawa hoomaha ia Vekinia. Maloko o keia hale i ike iho ai o Vekinia ua loaa iaia he awalulu a he wahi hoi e loaa ai ka maluhia ame ka palekana, me ka hoouluhua nui ole ia o kona noonoo, koe wale no kona hoomanao ame ke aloha i ke kane ana nae e hookaawale aku ana ma kekahi la e hiki mai ana. Ma keia ua ike o Vekinia a apono loa i ka naauao 0 kona ae ana e lawe pu ia Chi Lu me ia, loaa kona kokoolua aole e mehameha loa ka noho ana o ia hale, ia manawa ua ahewa pu iho la oia i kona hoole ana aku i ke noi a ka wahine malama keiki i noho pu ai me ia maloko o ka hokele ma Nu loka, aka ua hala ka manawa no ka mihi ana. Ua hooko o Chi Lu f kana olelo mamuli o kona hookele ana i na mea apau e pono ai ko laua noho ana ma ke ano pakiko loa, a me ia ano ko laua noho ana me ka hauoli a hala he manawa loihi. īloko o ka makahiki mua loa o ko ka lede opio o ka Hitaelela o ke ola ana ua haawiia na hana makaala apau no kona ola, a oiai aole o Vekinia i maa i ka malama ana i kekahi keiki ua lilo ka makaala ana i ke ola o kana bebe i hana 'koikoi 1 kau iho maluna onā. Ia lakou i noho ai maloko o Kapalakiko a hala na malama ekolu a i kekahi la hoakaka aku la o Chi Lu imua o Vekinia no kona makemake e lawelawe i kekahi hana imi pomaikai nona iho, he manao hoi ona a Vekinia i apono loa ai. Wahi a Chi Lu ma kana hoakaka ana i kona manao aohe i lawa ka hana nana ma ka home oiai laua e noho pu ana nana e haria ai, ua nui a lawa loa ka manawa nona e hana ai i kekahi okoa aku, pela oia i manao ai he mea pono e loaa i hana e ae nana e hana ai mawaho ae o na hana ma ka home i lilo ai ia hana i mea kokua i ko laua noho ana. He rumi kaawale aia ma kekalii aoao mai o ka hale a e pili pu -mai ana i ka hale a laua e noho ana, a maloko o ia rumi kaawale i makemake ai oia e hoolimalima, ina e loaa mai ana ma ka hoolimalima me ka uku haahaa, o ka hana ana i manao ai oia ka hoolilo ana ia rumi i rumi holoi a aiana lole. Ina no ka. lilo mai o ia rumi ua makemake oia e hoolimalima i kekahi mau Pake a na laua e holoi i na lole e haawiia mai ana, a mā ka aiana ana e kokua aku ai oiā ia laua, he hana hiki loa iaia ke hana i kona manawa kaawale mai na hana e ae o ka home. Ua apono loa o Vekinia i keia manao o Chi Lu a ua hoomakaukau koke ia ka hana no ka hookoia o ia manao o Chi Lu, me ka loaa ole nae o kekahi manao hoohuoi iaia no ke kumu o ko Chi Lu makemake, eia ka, i makemake o Chi Lu ia hana i mea e loaa mai ai ke dala no ke kokua a no ka hoolako ana mai ia laua me kekahi mau mea e pono ai ko laua ola ana i ka manawa e emi loa mai ai ka Vekinia mau dala. Ua ike o Vekinia o na wahi kenikeni liilii loa a Chi Lu i loaa aku ai iaia mai iaia aku aohe i lawa fa wahi uku no ka hana ana i lawelawe mai ai nona, no ia kumu i hauoli loa ai o Vekinia a ae aku la ia Chi Lu e hana i kahi hana nona ponoi i mea nona e pono ai. I ka holopono ana o na hana i manaoia hooniaka iho la o Chi Lu e lawelawe i ka hana holoi lole mahope o ka lilo ana mai o kekahi rumi nui iaia ma ka hoolimalima ame kekahi hale holoi lole, a me ka loaa ana iaia elua mau Pake no ke kokua ana mai iaia ma ia hana, he hana hoi' i ikeia ka holomua ame ka nui o ka hana me ka nui pu o na pomaikai ma ia hope mai, a i lilo ai hoi ia hana i mea kokua nui mai i ko laua noho ana. x I kela ame keia la e ikeia aku ana ka lamalama ae o kona helehelena i ka manawa e loaa mai ai ke dala iaia mai ka poe mai no lakou na lole ana i lawe mai ai no ka holoi ia, a e lohe pu ia aku ana kona leo ia manawa i piha me ka hauoli. ia manawa i piha me ka hauoli. "O niaikai! Nui keia mau dala na kuu hakuwahine ame kana bebe, ina e houluulu mau ia ana!" wahi ana. I ka manawa i ulu ae ai ke kino o ka bebe a Vekinia ahiki iaia he paani a ke holoholo nona iho, ia manawa i koikoi loa ai ke kau «ana iho o ka hana maluna o na poohiwi o ka makuahine. , (Aole i pau)