Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 2, 11 January 1923 — KE KALAIWAA ANA AME KONA ANO. [ARTICLE]

KE KALAIWAA ANA AME KONA ANO.

(Kakauia e Kawaikaumaiikamakaokaopuo.) (Hoomauia mai.) O keia mau kanaka a elua, elike loa ko laua mama, ma ka lele ana mao a maanei o ka waa e kauoia ana e na kanaka; a ua hiki loa i ke kanaka omua ke ku iluna o ka makuu o ka waa elike me ke ku ana o ke kanaka iluna o ka papaheenalu; a he hana lealea ia na ia poe. Ina e holo ana ka waa i kahi papali, a ua ano pau ke aho o ke pale omua, alaila, e kahea ana oia i Kau ke ka, a i ole i Kohala. E paa ana ka waa iloko o ia holo nui. A ina aole ke pale ohope, aole paa ana no ka mea, aohe mea nana e hoolewa ae ke ka i kahi i makemakeia. A ina he waa liilii ua hiki no i ke kanaka omua ke hoopaa, no ka mea, he uuku kona momenetu. A akahi, no ke alanui e kauoia ai ka waa mai ke kuahiwi mai, aole ia he alanui laula, elike me na alanui e ae, O ke kupono no i ke kanaka hookahi ke huki, mai ka makuu aku, a i kapaia hoi kela kaula, kaula pu; o ia hoi ke kaula e hukiia ana e na mea apau mai mua mai ahiki ihope. Pololei no ka olelo a kahiko. He alaiki ko kahuna. Oiai ma o kau hana ia o ka hana a akea, oiai, elua no paha waa ma ia wahi, luhi poho ka hana ana a maikai a akea, a nolaila, o ka hiki wale no o ke kanaka ke huki i ka waa. O keia hana o ka huki waa, he mea lealea loa keia i kekahi poe, a he pii pu no me na wahine, no ka lealea i ke kau waa ke hiki ma ke kahua akea, a maikai, e kau ana na wahine. Oiai, o ka huki ana a ke kanaka i ka wa kahiko, ho ko like; aole elike me keia au na ka lio e huki a he huki anuunu, a he huki ino i kekahi manawa. Pau ka pii ana o ka wahine. Ahiki no hoi ka waa i kahi i waiho ai ka ai i kahi o ka punawai, alaila hoomaha. Ai a maona, hoomaha liilii. O kahi i maa i ka waihoia o ka ai, ina ma Kahauloa 1, ka huki ana o ka waa, o ka punawai o Maunalei kahi e waiho ai na meaai, a malaila e ai ai. A ina hoi no Kahauloa 2, ka waa, ma Waipahoehoe e waiho ai na meaai. Ina hoi no Kealakekua ka waa e hukiia ana, ma ka punawai o Kauluwai e waiho ai na meaai. A ina no Kaawaloa, ma Welealii e waiho ai. Onouli ma Waiakumakua, Kainaliu, ma Kahakuwai. O keia mea o ka huki ana o ka waa, he kanaka okoa no ka mea nana e pa-ha, e olioli ana me ke mele; ma ke mele wale no ia e kahea ai. Aole i paa ia'u ke oli ana e kahea ai i ka waa. Oiai, ua pau loa ka poe kahiko, a he poe hou wale no. A i ka hiki ana mai la i kahi akea, aole loa e haalele ana kela mau kanaka pale waa i ke kahea ana i Kohala ke ka, i Kau ke ka, hoolana mokua ke kaula, he puuhanau aia wale no ka pau o ke kahea ana, a he hiki no ka waa i ka hale.

Ea aku no hoi ua makaukau na meaai o ka hale, a he ai wale no. O keia hana o ka huki waa i ka wa kahiko, he kaluaia ka puaa. He mau puaa nunui. Ua a'o au i ke pale waa ana. He manawa mahope mai, oiai ua pau kekahi mau waa a maua me kuu wahi luaui makuakane a o na waa mua na kuu wahi makuakane no ia i pale, a koe na waa nunui a maua. A ninau mai la kuu wahi makuakane ia'u, e hiki ana no ia oe ke pale i keia waa Ae, hiki no ia'u; a ina pela ua pono. Ua ike mai oe ia'u ua nawaliwali, a o ka poe opiopio wale no ka poe hiki o keia hana, o ka poe mama o na wawae i ka lele mao a maanei. A he mau meaai no kekahi a makou i pii ai; oiai ua loaa hoi he mau wahi lio i kekahi poe, a na ka lio hoi i lawe kekahi mau meaai iuka i kahi o ka waa. Ai no hoi makou apau ka'ai ana, hana mai la kuu wahi makuakane i ke kaula e hoopaa ai i ka makuu ame ka'u kaula kailiili, a paa no hoi. Makaukau ke ko ana, a owau no hoi ma ka makuu, a o Kahoopai mahope ma ke ka. A e kahea mau ana no hoi oe elike me na mea i hoikeia mamua. A he ku maoli no keia hana i ka weliweli. Ua like loa oe me he wahi opala la ke kau oe iluna o ka waa nunui; he poino nou ma na wahi apau o ka waa, he pilikia nou mamua, a he poino nou ma na aoao. E aho ka poe paniolo bipi, he mamao ko lakou poino mai ka bipi mai. Ia makou e iho nei, ke noke la no au i ke kahea, a ke hooloho la no ka mea mahope i ka'u kahea, ahiki makou i Maunalei, ai makou apau a maona; hoomaka hou ke ko ana, a ia makou i hiki mai ai i kekahi wahi kupono e kau ai ka poe makemake kau waa, ua kau ae la na mea apau, a o keia wahi e holo mai ai ka waa, he pali, a he mau aina pali keia ouka. A ia makou e nanea ana i ka holo malie, ua hoomaka iho la ka holo ana o ka waa aole o kana mai; ua like me ka holo ana a ka moku kopiko. Alawa iki ae la au I ihope e ahumokaki mai ana iluna

o ka mauu kukaepuaa ka poe kau waa. Aole no hoi e hiki ia'u ke lele, no ka mea, ua oi loa aku ka holo e hiki ole ai ia'u ke lele. Ahiki he alanui holopuni ia e hele nei i Hilo, a i Hamakua, a makai o keia alanui, ua paaia i ka lakana (pinika), ua holo aku la keia waa iloko o ka lakana, a no kuu manao e pilikia ana au, ua ulu koke ae la kekahi manao, e moe au iloko o ka waha o ka waa i pakele ai au a ua moe aku la au iloko o ka waha o ka waa. (Aole i pau.)

NEW YORK, Dec. 26.—Ua keleponaia aku e na kalapu o ka Ahahui o na Wahine nona na lala he 2,500,000 ia Will H. Hays i keia la, ka lunahoohana o na hana kiionioni, e hoike ana i iko lakou ku-e loa i ka ike hou ia o ke kii o Arbuckle maloko o na kii onioni.

SACRAMENTO, Cal., Dec. 26.—Ua pepehi o Saizo Shumado iaia iho maanei i keia la, mahope o kona hoeha ana me ka mainoino loa ia Mrs. Cora Saki ame kana mau keiki ekolu. Ua manaoia o ke kumu o ka pepehi ana mamuli o ka hoopaapaa ana no kekahi hihia.