Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 17, 26 April 1923 — NA ANOAI [ARTICLE]

NA ANOAI

Ua ike aku i ike ole mainua i na kumuniu i kanuia e Kamehameha V, i ka makahiki 1871. Kanuia keia mau kumuniu i kela mnkahiki, a i kona hoi ana mai i Honolulu nei, ua make oia i kekahi makahiki iho, 2872. Ua keikie no ka ulu ana a keia ulu niu, a mamuli o ka pili loa o ke kanuia ana aole he nui o ka hua. Aka, ke ku nei nae keia kiahoomanao o keia Alii, a ke o mau nei no hoi kona inoa, mamuli | o keia mea i kanuia e kona mau | lima. | Wahi a Bcnctoa Wm. C. Aehi ame Benetoa S. L. Desha, "Aole i hookahi hapa o ka nani amo ka maikai o keia aina i loheia e a'u." Ae, oia no ka hoike a na kanaka i makemake e ike pono i ka oiaio o na mea e pili nna i keia mau aina. A he manawa helu wale no koe, a e lilo ana na kanaka i hoopunipuni mai ia kakou i mea hoino loa i a o na kanaka Hawaii. O ka mea kamahao ma keia !nau hoino, aole ka hapanui o keia poe hoino i hele aku e aana i keia mau aina. 0 kela lili pilikino wale mai no ke kumu o keia hoino ana. ua kupanaha maoli no keia lahui o ka lahui Hawaii. Ua hiki ole e ikeia mai na kumu maikai o keia hoino wale aoa mai no i ka ama, i īua ole ole kona nani ame kona niaikai. ■

a A o ka oi loa aku pnlia o ke kup t . a naha, na na kanaka Hawaii no hoino mai nei. Aole he kanawai i u hanaia e like uie keia wahi a Kakin u a ua ioaa keia pomaikai i na kan;i: , a Hawaii lte lioiko mau i ko luko.; a makemako e hoi maluna o na ain;i >. hookaawaleia no lakou, e laweia m- lt o ana mai ko lakou mau lima mai, a o 0 haawiia aku ana i na kanaka <> V. > 0 na aina e, c mnkemake mai nei .> a loaa kekahi o keia mau aina. V, keia kumu wale no aole kakou e i... a kanaka Hawaii e hoi hope, a i j o haalelo paha i keia mea maik.u i 1 haawiia mai ia kpkou. 11, Wahi ana kanaka e noho ni' : nei, ua emi na hoolilo o ka nr!;o ana, a ua like me ka ole. lla loa v . wale ka i'a, a i kekahi manaw-i i ka molowa ana i ka ai i'a, \ loaa no ka io kia, ame ka io k < 0 ka poi mai Honolulu nei aku. ho 24 paona i ke dala. Ua law . 110 hoi keia poi no ka pule hookai::. Mawaho ae o keia mau mea elu:.. u . , ua loaa mai la no na mea nui keia ola ana. 0 kahi kope Mne kahi ti, a o ka palena, ke kini w«i::. aole no i kaumaha loa. I ka m.v nawa e loaa mai ai na pipi wni :. e hiki loa ana i ke kanaka !•' ola me ka maalahi loa. 1 I keia mau la oka hooemi lilo >■ B na kula o kakou, ke poina nei na • kakou i na naauao o loaa mai ai n:i 3 pomaikai nui ae i ko kakou lahni. Oia no hoi ka loaa ana o ua ike han > 1 liina, ame na iko kuke a hana i iu 2 mea ai emi, a ono i ka manawa hoo kahi. O keia mau naauao he mau 1 mea ia e hoonui ao nna ika ike »n«^ 1 ua alanui e hiki ai i ka uiakua k<> 1 hookoe i kekahi mau dala. He ni;i:i ' dala keia e ulu mau ao aua iua .> J loaa leahi e hoahu ai, ame na kmn:; 1 maikai o ka ulu ana. 0 ka ohana i o pono ai amx no, me ka nana 010 i i ko ano o keia mau mea ai, e lilo :nui i kekahi mau dala nui i keia mau mr:i ai; alea, nae ina e loaa ana ka ikv ) ame ka naauao nana e hoike mai i . ka mea o hiki ai e loaa na'mea ai me t ka emi o ke kumukuai, ua loaa i ; kola ohana he wahi hoahu dala, no , ka mea e koe ana ho mau dala maliu.i- , hua i kela ame koia pau ana o k;i , mahina. Ko ka moa, e ike ana k;i L kou, aole o ka' nui o na mea ai k:i ( mea e ola maikai ai ka ohana, aka, , o ka loaa o na ai, maikai ikaika o ko kino ame ke emi pu. E loaa ana ia W. C. Aehi he mau manao kakau i keia mau la aku << ka puka ana oko makou aoao. Hc mau manao koia mai kekahi kanaka Ilawaii mai o lawelawe ana 1 ka hana lianai puaa ame manu. Eia oia ke noonoo nui mai nei i na alanui e hiki ai e loaa i na kanak.; Hawaii he kulana holomua ma keia oihana i kamaaina iaia e lawelaw mai nei ma Nanakuli. Aole pnlui he kanaka Hawaii i loaa na ike r!ike me ia. 0 keleahi pilikia nui e ikeia e na kanaka ma Kaunakakai, o i i no ka loaa ole o ka wai inu. V i loihi keia koi ana a na kanaka » keia aina i wai inu no lakou, aka, ua lilo leeia mau koi i mea ole, no ka hiki ole e loaa ke dala mai n t lunakiai mai o Mayi. Ke koknl» mai nei nae na la e hoopauia . i keia pilikia. I keia holo ana n< i i 0 keia bila hoaie, e loaa ana k * wai mai kela wai mai o Waikan.-m. a e laweia mai ana no na kanaka ma na aina Hoopulapula. Ke li"" lala nei na Komisina e hookonm 1 paipu nui ae, a mai keia pai]>u ' mai e loaa ai ka wai no keia p<»' ma Kaunakakai. He ola keia imiia mai nei e ke Komiaina no keia poe Hawaii o noho nei n:a kela aina. Aole no paha ke Komiaina e hoohaiki i ko lakou l:i--welawe ana, aka, e hoakea ao i loaa ai i na kanaka Hawaii he r;; kokua i ka manawa- j ka pilikia. Aolo i makaukau na hoolala aa.| a na Koniisina no keia mau aina, nu na hals kula, aka, ua kii mai k."lunahoomalu o ke Kalana o Maui, a ua ae e kukulu i mau halekula n a kela mau aina a na Komiaina i makomake ai e hookaawalo no ko 1 >. hana. E waihoia ana no hoi he ina ; eka, i mau wahi mahiai na na keiki. * ilaila. lakou e aoia ai i ka mahin.:. a e lilo ana keia ike i mea kok:;. mai i na inakua. O kekahi no hoi i■* makemakeia, oia uo ka loaa ana i na kaikamahine ho ik e i ka haea i v.a mea ai me ke emi o ke kun kuai, amo ka ono i ka manawa 1' 1 kahi. A o lta mea oi aku paha, o ka ike ana o na makuahine o keia Q ku ika hana ana ina mea a ; . i> lilo ai ia mea ai i aea kokua inai 1 ka hoopuipui ana i ke kino o i.a keiki. I keia la ke makemako v.r: kakou e ulu ae ko lakou lahui, ko nana 010 uei nae kakou e ka a hul i ua mea e hiki ai e loaa ke oi-i o na keiki i hanau mai mai nu puhaka mai o na makua. Ao!e ko kakou pilikia no ka hanau ana mai o na keiki, aka, aia ka pilikia i k . malama ana ame ka hanai ana i keia mau keiki i hanau maL Ke loa.i keia naauao I na makuahine o kakou, e ike aku ana kakou i ka uln nuihuana ae o ka lahui.