Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 18, 3 May 1923 — NA HUNAHUNA MEAHOU MAI MOLOKAI MAI. [ARTICLE]

NA HUNAHUNA MEAHOU MAI MOLOKAI MAI.

Mamuii o ke koi a Jorgensen, ka enekinia malalo o ke Komiaina Home Hawaii, ua manaoia e kukulu aku i home nona, a i loaa ai no hoi he wahi e noho ai & Komisina ke manao ae e holo nku e nana i ka lakou mau hana e hoolala ia mai nei. Ua manao o Mr. Lyman, o ke kahua kupono no keia hale i makemakeia, oia no ke kiekiena mahope aku o ka Apana 20, he wahi j kiekie keia, a he kahua hale kupono no hoi. 0 kekahi ninau ano nui a leoikoi no hoi, oia ka loaa ana o ka wai nui kupono no ke kinai ana i kekahi ahi ina e a ae ana ma na kauhale o ke Komisina. Ua manao waleia o ka loaa o kekahi pahuwai nui i kukuluia ma kekahi wahi kiekie o ke alanui e loaa ai ka mea nana e kinai ke a keia mea o ke ahi malaila. No keia manao ana pela ke kukuluia mai nei he pahuwai o 10,000 j galani ka nui. E loaa pu ana no hoi he wai nui kupono no ka hale o manaoia nei e kukulu aku no ka Enekinia ame ke Komisina. Ma ka la 19 nei o keia mahina, lie eha hale e kukuluia ana. He nui pu no hoi na eka e palauia ana i keia mau la, a pela pu no hoi ke kanu ana o nu meakau. Ua paa ke kaa huki palau nui, a e hoomaka ana .ka Auki ana o na okumuku : mu kiawe. Mamuli o ka nui maoli o na poko e ai mai nei i na meakanu, ua hookuuia aku na moa iloko o na mula, a ke emi liikiwawe aku nei keia mau mea hoopilikia i nakanaka mahiaL Ke paholo loa aku nei na hana maluna o na aina liilii pohaku. O ka mea kamahao nae, maluna wale iho no keia mau pohaku a olalo aku o ka lepo, aole pohaku, a he hohonu maikai ka lepo no ke kanu ana i na meakanu like ole. Ua lilo pu no lioi ka ninau kukulu ana i ka lialekula no na keiki ma keia mau aina, i mea nui i keia mau la. Ua hookaaAvale mua ke Komiaina he umi eka aina no keia mea, a ke manaoia nei e lawe mai nn halekula ma Kaunakakai a e kukuluia ma keia mau eka i hoo kaawaleia no na halekula. O kekalii pilikia nui ma KaunakaVai o .ia no ka nele i ke kahua paani no .na keiki. l£a Kalamaula hoi, ua nui ke 'kaliua, a iloko o keia mau eka )ie umi, e lawa aua no na mea apau i makemakeia.

Ua manao o Mr. Lyman he mea | maikai e loaa kekahi mau keiki * Hawaii opio, no ku hoi ana aku e! noho hana malalo ona, i mea e loaa ai ka ike mahiai, ame ka hoi ana aku e noho hana malalo ona, i mea e loaa ai ka ike mahiai, ame | ka hanai ana i na holoholOna. A | me keia manao, ua kauoha mai nei I oia i na Komiaina e komo aku iloko 0 na kula o kakou, a e ohi i kekahi mau keiki, e makemak# mai ana i j keia oihana, a e lioounaia aku me ! ia haua ai. j Ua pololei keia manao o Mr. Lyman. Aolo palia he mea oi aku ma i keia ola ana, mamua o ka ike e! loaa ana i na keiki Hawaii no ka hoi ana aku e lawelawe kino no lakou iho maluna o na aina i haa- j wiia aku no lakon. He oiaio, e ■ manao ana ke keiki, o ka ike nana i akli ame ka ike buke, ua lawa ia no ke komo ana aku e hoohana no lakou iho. Aka, ma ka ike a ka poe i lawelawe kino i keia mau oihana, aole loa e liiki ana ka ike hana e loaa mamuli o ka huli ana aku iloko o na huke. O ka lalau ana me na lima ame ka iko ana 1 ke ano o kau hana ana ka mea oi aku. j Ua kii pu ia mai nei no lioi na j aina hoopulapula e hoolimalima no, ke kanu halakahiki ana. Mai poholo no paha mao ina i hemahema ka hanaia ana o ka Bila. Aka, aole e hiki no ka mea ua.hanaia no na kanaka Hawaii wale no. Ma keia wahi, e kakali no kela mau ainai no na kanaka Hawaii, a i ka loaa j ana mai o ka wai e weheia mai' ana kela mau aina. Ua paa mai nei i ka pa ia he 1000 eka aina i hoolimalima ia o ka Hui o na Keiki Cooke, i ka Hui kanu halakahiki o Libby ma. Ua pau i ka palauia he 600 eka o keia wahi. He 5000 eka ka nui o ka aina i hoolimalimaia mai nei, a he 15 makahiki ka loihi o keia hooluaalim* -ana.

Ua hoiko mai o Mr. Lyman i ka moolelo o kona liele ana o imi i k.i naauao mahiai ame ka iko hoolaha ana i na holoholona. Eia he keiki kolio Hawaii, ina aole paha kol ;i wahi koko Hawaii iloko ona, in a la paha eia oia ma kekahi kulai :i kiekie o na oihana mahiko ma Jl.l waii nei. I keia la ke ukuia nei ou he $300.00 o ka mahina. Ua hoomaopopoia ma ka la 21 nei 0 keia mahina ka pa ikaika an t mai 0 ka inakani ame ka haule iu hou ana. lTa kaho hou no hoi k:i wai 0 ke kahawai o Kaunakakai. Ua maopopo lea Joa, o na aina ano iliili pohnku o Kalamaula, «u aina helu ekahi no ke kanu utv.iLi ana. Ua iiui loa ka ulu oka uwala, a loaa ole paha ka hua. Aka, 0 maona aua no na puaa i keia mau lau uwala. O k'u no hoi ia 0 koi mau aku nei, e hanai no i mau wahi kumulau puaa. Ua 00 mai nei na ipu a keknhi poe e noho mai nei, a uja hoouuaia mai nei e Mr. Puaa kekahi mau ipu 0 kona mau aina na na Komisin;i. Ua maikai na ipu, a ua nui ka ono. Ina e kuaiia ana keia mau ipu n:i ka makeke ae nei, « loaa ana no na elala nunui. 1 Ke pii mahuahua ae la ika moa. 1 keia mau la, ua hiki aku ka nui i ka ewalu haneri. Ua kuaiia aku kekahi mau moa opio i na kanaka maluna 0 ka aina, a o ke kumukuai i liaawiia aku ai, hō ano haa* wi wale no, no lia mea he 50c o ka moa hookahi. Eia na keiki a na kanaka Hawaii ma keia mau aiua 0 Kalamaula ke pii nuihuahua ae nei, a ua hiki mai ka maoawa e kukuluia ai i halo kula na lakou iho. O ka hoolala ana ana Komiaina, oia no keia: Ua hooknawaleia he mau eka 9 a oi aku mauka iho 0 kela ulu niu, no hale kul.i ame na halo hui i wahi hoi e akoakoa ae ai na makua ame na keiki, 110 na liana himeni a halawai ana paha no ka lakou mau mea i makomake ai. A mu ka aoao o Oahu noi 0 kela ulu niu, e hookaawaleia ana ho mau eka i loaa ke kahua paani kinipopo a lēalea e ae paha, no na keiki a na kanaka 0 noho ana ma kela aina. E holo ana ka Mea Hanohano W. C. Aehi, me ke Komiaina no Molokai, a ko manaolana nei ko ouk7Jfl meakakau, e loaa mai ana mai kana makapeni mai he mau manao no keia huakai, ame kona manao ma luna 0 na aina e haawiia mai nei % no na kanaka Hawaii, 0 ka makamua palia keia 0 kona ike ana i keia mau aina. A e lilo ana kann mau olelo i mea waiwai ia kakou, no ka mea, eia keia Hawaii ke lawelawe mai nei i ka oihana hanai puaa ma Nanakuli. I?a ikeia ka holomua o keia oihana ma kona wahi, ,1 ke pii mau ae la ka heluna 0 kana mau puaa ame na moa, ame ua manu kaka. He \kanaka o Aehi 1 hoonaauaoia ma na Kula Hanai 0 Hilo ame Lahainoluna.