Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 19, 10 May 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

Ma manawa i hoea aku ai o na malihini i konoia no ka home o Mrs. Vana Dona, ua kamailio mua aku ua wahine nei ia lakou, he hana hookahaha kekahi ana e panee mai ana imua o lakou ma kela po, nolaila i ka wa i kaheaia mai ai o Lola e himeni, a iaia hoi i oili aku ai, a ku iho la ma ka aoao o ka piano, aia ka nana ana a na mea apau maluna ona, a me he mea la, aole kaua e ka makamaka heluhelu e hoohewahewa ana ke hoomaopopo aku, aia na manao mahalo iloko 0 na mea apau no Lola, no ke kulana kilakila q kona oiwi kino, a no ka wahine huapala no hoi, oiai nae aole oia i hoomaka mai e himeni. Aia o Lola ke huli pono la imua o ke anaina, a ke kakali la hoi oia i ka mea hookani pila, i kana hookani ana mai, ahiki 1 kona hoomaka ana aku e himeni, aole ka pihoihoi ame ka hopohopo iloko o?ia, aka o ka minoaka ke halii ana ma k ß ona helehelena, a iaia no ka ike, o kona wa ia e hoomaka aku ai e himeni, o ke kani aku la no ia o kona leo, ka mea nana i hookahaha aku i ka manao o na mea apau, no ke kani maoli o ka leo o keia wahine opio, me ka nani pu, a i ka pau ana o ka pauku ekahi, o kela himeni muā, ua lohe okoa ia aku la na leo mahalo mai na wahi like ole mai o kela keena i ka i ana: "Auwe no ka hoi ka nani e! Aohe lua e loaa mai keia loea himeni!" o na olelo iho la ia a Mrs. Vana Dona e lohe la, i ke kamailioia e ka poē e hoopuni ana iaia. O ka himeni hoi ia o Lola ahiki i ka pau ana o ka himeni mua, ua ne-i ae la oloko o ka hale i na leo huro o ka lehulehu, ua hiki ole ia lakou ke kaohi iho, i ka haawi okoa ana mai i ko lakou mahalo, no ka mea o kelā ka makamua loa - * ' i lohe ai i kekahi puukani, ke nolee la hoi kekahi poe ' ipa'i i na lima, me ka hehihehi ana i na wawae iluna l papahele, e hoike okoa mai ana ia mau hana ma ka aoao o ka poe maloko o kela hale, no ko lakou makemake, e ku hou aku o Lola e himeni. He ōiaio, i wahi e hookoia aku ai ka iini o kela poe, ua oili hou mai la o Lola iwaho, aia hoi ka ula ohelohelo, e puapua'i mai ana ma kona mau papalina, e hoike mai ana, i ka ulumahiehie o ua kaikamahine nei, a mahope o ka nana ana mai i ke anaina me na minoaka hoomahie, hoomaka hou mai la oia e himeni, i kekahi himeni okoa, a i~ka pau ana, ua hoomaka hou mai la no ke anaina e pa'ipa'i me ka hele okoa ana mai o kekahi poe, e ninau ia Mrs. Vana Dona: "Ea, owai keia puukani malihini? Maihea mai oia o ka hele an amai?" o ka pane nae ma ka aoao o Mrs. Vana Dona, 0 ia no kona haawi aku i na minoaka ana imua o kana mau malihini, a hoike e aku la i ka inoa o Lola, elike me kana 1 ike ai maloko o ka nupepa oia ka Mademosele Peretoni. He lehulehu o ka poe maloko o kela hale, i ike a~he!uhelu i kela hoolaha a Lola maloko o ka nupepa, eia nae aole loa he wahi manao iki iloko o lakou e kono aku iaia, e hele mai e himeni ma ka lakou mau aha hoohauoli, a i ko lakou lohe pono ana, i ka u'i ame ka nani maoli o ka leo o keia puukani, a hui pu iho no hoi me ka hiehie maoli o kona kulana, ua mihi !oa kekahi poe, no ko lakou hele mua ole ana e kii iaia, me ke komohia ana iho o na mano lili iloko o kekahi o lakou no ke kaa ana i ka Madame Vana Dona, ke eo o ke kii mua ana i keia puukani kaulana, ma'kana aha hoohauoli. He mau himeni lehulehu ka Lola o ke mele ana mai, me kela piha ohohia no o ke anaina iaia, a i ka pau ana o ka manawa i hookaawaleia nona e himeni ai, ua kii okoa mai la ka Madame Vana Dona ia Lola, a hoolauna aku la imua o 1 kana mau malihini, me ka hoopuniia o ke kaikamahine opio e kela poe, e liaawi ana i ko lakou mau manao mahalo, no ke ku maoli o kana himeni ana i ka nani. Mamua o ka hookuu ana o na hana hoohauoli ma kela po, ua nui a lehulehu maoli ka poe i hoopaa mai ia Lola, e himeni ma ka lakou mau aha hoohauoli e haawi aku ana, no ka mea ua lilo keia aha hoohauoli a lakou o ka hele ana mai, i mea holomua loa, a ua kaokoa ae hoi, mai na mea mai i kamaaina i ka ikeia e lakou. No keia ikeia ana ae o ka nani maoli o ko Lola leo i ka himeni, ua nui na palapala kono i hoounaia mai iaia mahope mai, a ua hooleia aku eia kekahi o kela mau kono, no ka hiki ole iaia ke hooko aku, s. i ka hala ana o na pule elua mahope mai, ua hiki aku kana mau haumana e a'o ai i ka hookani piano, me ka ike himeni ma kahi o ka iwakalua. Mainuli o kela holomua loa o kana mau hoolala ana, no kekahi hana e pono ai oia, ua komo nui mai la ke dala iloko o kana eke, e ike ole ai oia i ka pilikia aole no ana noonoo ana iho, e kauoha aku i kona loio, e hoouna mai i dala nana, ua lawa loa kona mau makemake apau, me ke koe nui o kana mau dala e hoahu ai maloko o ka hanako. Me keia mau pomaikai nui nae e kau mai la imua ona, na anaina hoohauoli hoi ana e hui pu aku ana; na lole nani ana e kahiko ai, i kupono no na anaina o ka poe hanohano a waiwai, aole no i nele ke ala mau ana mai o kana mau hoomanao ana no kona hoahanau i kaawale mai iaia aku. He mau manawa lehulehu, oiai oia e noho hookahi iho ai maloko o kona rumi, i hookahe okoa aku ai oia i kona mau waimaka no Alika, me ka hooho ana ae i keia mau olelo: "O, e e Alika kuu hoahanau! ,Ina o oe pu kekahi me a'u, ilok keia manawa o ko'u noho kuewa ana; me ka papahiia mai u Va'u mau hoao ana, me na haawina o ka holomua, e hoopihaia mai no kuu puuwai me ka olioli." oiai nae, ina aole o Alika i make, aole no paha he manawa e konoia mai ai oia e hele ma kekahi hana, i wahi e loaa ai ke dala iaia. Me kela mau hoomanao aloha ana nae no kona hoahanau; kela ano kaumaha iloko ona, no kona noho mehameha, ua hoolanaia mai n onae kona mau manao, mamuli o ka loaa ana iaia he mau hoaloha lehulehu, ma kela aina malihini. He keu maoli ka o!uolu o Mrs. Vana Dona 'aia, a i ke ! a am'e keia manr*va, e hoea mau aku ana o Akeneki Vana Dona no ka hoohala ana i kekahi mau hora me ia, a i ka. hala ana o kekahi manawa o kela hui mau ana o na ua 11 1, maoli laua he mau hoaloha maikai loa. Mai kela manawa.mua loa mai a Akeneki i ike ai ia Lola, ua loaa ka hoomaopopo ana iaia, aole o Lola he kaikamahine o ke kulana nele a hoopiliwale, aka he kaikamahine &a i hoopuniia e na mea apau a ka naau e hauoli ai. Ua ikApu oia, ua loaa ia Lola ka hoonaauao kiekie ia, a ua oili mai hoi oia, mai kekahi ohana hanohano mai a waiwai; eia nae o ka mea nana i hookahaha loa aku i kona manao, o ia no na hiona kaumaha ma ka helehelena o Lola, me ka nalu wale ana iho no iloko ona, i na kumu, nana i kono mai i kela wahine opio, e hele ma ka hana himeni, i wahi e pono ai kona noho ana. Iloko o kela manawa a na wahine opio e hui mau la, aohe he manawa a Lola, i kamailio mai ai e pili ana nona iho, a o Akeneki ; i hooniele aku ia Lola, i kona moolelo,

no ka mea he hana ku ole ia i ke kulana lede oiaio. E kaa mau ana ma ko Akeneki aoao, ka hele ana aku e hui pu me Lola, me ka olelo ana aku, he makemake mau kona i e hoohala i kona manawa hana ole me ia, a i kela ame keia manawa, e hoike okoa aku ana o Akeneki, i kona mau ano | hoihoi, a po'ipo'i ole iho i kana kamailio ana, ma ia ano, ua hiki ole ia Lola ke kaohi aku i kona mau manao mahalo, a hoohihi no Akeneki. Ma ka ua o Lola hoohalike iho, aole he wahi lilo o Akeneki ia Alika, o ka eu, ka wahapaa, me ka makaukau mau i na olelo hoakaaka, o na haawina ia i loaa ia Akeneki a na ia mau ano no hoi, i hoohihi maoli ai ko Lola manao no keia kaikamahine. I kekahi la nae, iloko o ko Lola nanea maloko o kona rumi, komo ana no o Akeneki, elike n<? hoi me kela ano hoihoi mau 0 ua kaikamahine nei, aia hoi kekahi leka e paa ana iloko o kona lima, a ua hele oia a piha i ke pihoihoi, me ka pane ana aku: "O, he nuhou hauoli ka'u i hele mai la e hoike aku ia oe. Ua loaa mai nei ka'u leka, mai ia Kamaki mai, e hoi mai ana oia, a e hoohala ana oia he hookahi pule me makou, mamua o kona huli hoi hou ana aku no kona wahi." "Owai keia mea o Kamaki? O kekahi anei ia o na naita nana i kaili aku i kou puuwai?" wahi a Lola, me ka nana ana mai i kona hoaloha, me ka minoaka ma na papalina. "Aole, aka o ko'u kaikunane keia; e manao ana ka hoi au, ua kamailio mua aku la au ia oe nona. Ua hele au a piha loa me na manao haaheo nona, no ka mea ua kaulana oia ma ke ano o kana oihana kauka; a ma ke kamailio a ka poe i ike 1 ke ano o kana lawelawe ana i kela oihana, oia kekahi o na kanaka akamai loa. He hookahi makahiki okoa kona noho ana maloko o ke kulanakauhale o Nu lika, no ka lawelawe aha i ka oihana kauka, o keia kona manawa mua loa o ka hoi ana mai e ike ia makou, no kela makahiki hookahi." "Ma Nu loka anei kona wahi i noho ai?" wahi o Lola me ka puiwa, a ke ike aku la o Akenelei i kela ano o kona hoaloha, eia nae aole ona hooniele aku i ke kumu o kona puiw ana, aka i aku la nae: "E hoea mai ana oia ma ke ahiahi o keia Poalima iho, a oiai ua kaawale oe ma kela ahiahi, ke makemake nei au e hele ae oe no ko'u home, no ka hoohala ana ma ia manawa, a na'u e hoolauna aku ia oe imua o kuu kaikunane." "He hana paakiki loa no'u ka ae ana aku i kau kono, no ka mea ua paa au ma kela ahiahi, o ia ko'u himenPana no ka hoomaamaa, me ka mea hookani piano, i kekahi mau hinemi hou loa," i pane mai ai o Lola, me ka luliluli ana iho o kona poo. "Ke kaumaha loa nei au, no ka hiki ole ia oe ke hele ae; no ka mea ua paa loa kuu manao, ina oe e ike ana i kuu kaikunane, aole no e nele ka hoohihi o kou manao nona, aka nae he nui no na manawa e hiki'ai ia'u ke kii mai ia oe, no ka hookamaaina ana me ia, māmua o kona huli hoi hou ana aku no Nu loka." v Aia he kumu nui ma ko Akeneki aoao, o ka makemake loa ana e hoolauna aku ia Lola me kona kaikunane, ua komo ka hoohihi ame ka iloko ona, e lilo o Lola i kaikoeke nona. Aole i lilo na mea a Akeneki e kamailio aku nei ia Lola, no ka hoolauna ana iaia me ke k%ikunane o kona hoalolia, i mea hoihoi no ke kaikamahine o kona hopohopo, 0 hoi aku auanei kela kanaka opio no Nu loka, a kamailio aku imua o ka poe i ike a i kamaaina mua iaia, o ka ikeia ae no ia o ko ia nei wahi e noho nei. Ua hoopilikia loa ia aku ko Lola noonoo, iaia i lohe aku ai, he kaikunane ko Akeneki ma Nu loka, a aole no oia i lohe iki i kekahi mea ma ka inoa o Kauka Vana Dona, oiai oia e noho ana ma kela kulanakauhale, nolaila manao wale iho la no oia, malia paha, aole' no he mea i maopopo i kela kauka, e pili ana iaia nei. 0 ka iini nui iloko ona, o ia no ka hoea ole mai i ka manawa e hookamaainaia aku ai oia me kela kauka opio, eia nae aole ana mau kumupale kupono e waiho aku ai imua o Akeneki, ina e koi hoomano ana kona hoaloha iaia e hele aku no ka hoonanea ana ma kona home, oiai ke kaikunane e noho pu ana me ka ohana. Ma na ano apaiC aole no e nele ana kona halawai me ke kaikunane o Akeneki, no ka mea he mau anaina hoohauoli lehulehu kana e hele aku ai e himeni, a ma kela mau anaina, e hoolaunaia ae ai oia me Kauka Vana Dona, a mahope o kona noonoo ana me ke akahele, hooholo iho la oia, he,oi aku ka pono, o ka ae ana aku i ka makemake o kona hoaloha, me ka nana ole ae, ina no iā: he e ikeia ae ai kona mau ano oiaio apau, a e ku aku imua o ke akea, a paio aku no kona inoa maemae ame kona kulana/ "He mea hoehaeha aku paha i kou manao e kuu hoaloha, ka hiki ole ia'u ke hui pu aku me oe ma ke ahiahi o keia Poalima ae, ina pela ea, alaila ua hiki ia'u, ke hoopanee i ka'u hoomaamaa hinemi ana, a no kekahi okoa aku, ina ia he mea e holopono ai kau mau hoolala ana, no ka hauoli o kou kaikunane." "Ua hoopiha mai oe i kuu puuwai me ka olioli loa e kuu hoaloha," i hooho okoa ae ai d Akeneki, me ka puliki ana mai 1 na lima o Lola, no ka hookoia ana o kona makemake. "E hoomanao oe, o ka himeni kekahi hana ano nui ma kela ahiahi, nolaila mai hoopoina oe i ka paa pu ana ae, me kau mau himeni nani 4oa, oiai, o ka himeni kekahi mea hialaai loa a kuu kaikunane, a ma ka'u ike no, oia kekahi o na kanaka i loaa ka makaukau ia kalena, e akahele loa ai oia, o nema mai auanei kuu kaikunane i ke ano o kau mau himeni." "Alaila, e olelo okoa mai ana ka paha oe e Akeneki, e hoea aku au ma kela ahiahi, ma na ano apau e kaa ai ia'u ka mahaloia ea?" wahi o Lola me ka akaaka okoa ana aey "Aole au kanalua ana iho no ia mea, oiai ma kau mau aha hoohauoli apau i himeni ai, ua papahiia aku oe me na mahalo he nui, a pela no auanei, ma keia po Poalima ae, nolaila aohe hewa o ka hoomakaukau mua i na himeni nani, i oi aku imua o kau mau himeni, i mele ai ma na wahi i konoia mai ai oe." alaila honi okoa mai la o Akeneki ia Lola, haawi ae la ke aloha hope, o ka huli hoi aku la.no ia o ua kaikamahine nei, imua o kona makuahine, no ka hoike ana aku i ka nuhou hauoli no k'a hui pu aku o ka puukani himeni, me lakoh, ke hoi mai kona kaikunane. He oiaio, i ka hoea ana mai o ka po o ka Poalima, ua Hoea aku la o Lola, ma ke ano ne malihini hanohano na Mrs. Vana Dona ame Akeneki, a mahope iho o ka hoolaunaia ana aku me Kauka Vana Dona, ua hoohalaia kekahi manawa nui o kela po ma ke kamailio ana i na moolelo hoonanea me ka himeni ana aku o Lola, i kekahi mau mele lehulehu imua o kela kauka. Ma kela hoolaunaia ana ae o Lola me Kauka Vana Dona, aole i'o no laua i ike mua kekahi i kekahi ma Nu loka, nolaila o kela manao hopohopo iloko o Lola, no kona ikeia mai e keia kauka, ma ke ano oia ke kaikamahine, o ka holo mahuka ana mai kona makuahine hanauna mai, ua auhee loa aku ia mai iaia aku, a ua hoohalaia kekahi mau hora e lakou iloko o ka nanea maikai ana. 1 ka wa nae o Akeneki i ike mai ai, ua kaawale kona kaikunane mai ia Lola aku. ia wa i hele mai ai oia a noho iho la ma kona aoao, me ka hookamailio ana mai. (Aole i pau)