Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 20, 17 May 1923 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Nupepa kuokoa Honolulu, T.H., Poaha, Mei 17, 1923

Na Helu Apau—6556

 

Nui na Aihue e Lawelaweia Mai Nei ma Kekahi Mau Home

Manao Wale ia Eia Kekahi Poe Loea ma Kela Hana ke Noho Nei ma Keia Kulanakauhale no ka Imi Pomaikai Ana

 

            No kekahi mau la lehulehu ae nei i hala, ua hoopilikiaia aku kekahi poe e noho mai nei ma na home ma Waikiki, mamuli o ka hana a ka poe aihue, me ka lilo ana o na waiwai like ole mailoko aku o na home i aihueia, a ua manao wale ia, o kela hana aihue, na kekahi puulu ia, o ka poe i hele a loea ma kela hana, o noho nei ma keia kulanakauhale.

            Ua waihoia aku nae ka huli ame ka hookolo ana mahope o ka meheu o ka poe aihue, iloko o ka lima o ka Makaikiu McDuffie, a ke kau aku nei na manaolana o ko Waikiki po, na ka hoea mai i ka la e wi ae ka niho o kela poe aihue.

            Ma kahi o ka umi a oi aku mau home i komo aihue ia, iloko ae nei o na pule i hala, a ma ka Poalima koke aku la no, he elua mau home o ke komo aihue ia ana i ka wa ao okoa no, me ke ku i ka hoonana o kela hana.

            Ma ka hora ekolu o kela auwina la Poalima, e hooluolu ana he wahine haole maloko o kona rumi, ma kekahi o na hale hoolimalima o ka kokele Pierpoint, ua puiwa nae oia, i ka lohe ana mai i kekahi makeke, a i ke aaakaa ana o kona mau maka, ike mai la oia i kekahi kanaka kino nui. o wehe ana i na holowaa o ka pahuume, me ka noke ana hoi i ka huli i na ukana oloko.

            Ua noke kela wahine i ka uwa me ka leo nui, no kela kumu, i puiwa ai ka mea aihue, a hoomaka e holo mailoko aku o ka hale, me ka lele ana a haule iloko o kekahi pa okoa aku, a nalowale, mamua o ka hiki ana i kekahi poe e noho kokoke ana malaila, ke alualu aku i ka piko pauiole.

            Ma ka koho wale no a kela wahine haole he Hawaii kela mea aihue, a ua nui ka poe i ike a i hoomaopopo i kela kanaka, me ka waihoia ana ae i ka Makaikiu McDuffie o na hoakaka, e pili ana i kona ano.

            He hale hou aku no, ma kela hokele hookahi, ka i komo aihue ia ma kela auwina la hookahi, me ka lilo ana he umi-kumamalima dala me na waiwai makamae, o J.A. Parker, ka mea nona ia hale, aole nae oia ma kona hone, i ka wa o ka piko pauiole, i hoea aku ai, no ka ohi ana i kekahi mau pomaikai, loaa hewa.

            Ma ka po ana iho hoi, oiai o Kapena Welch, o ka Papu De Russy me kana wahine i hele aku ai i ka holoholo. no kahi o ko laua hoaloha, ua kipa ae la ka mea aihue no ko laua home; me ka huli hoi ana ma ka hora umi-kumamakahi o kela po, e waiho mai ana na hoailona no ke kuekaaia ana oloko o na ume, e ka piko pauiole, a lilo he mau waiwai makamae.

 

KU-E NA KEPANI O KAKAAKO I KA MANAO HOOPII.

            Me na makai i hoounaia aku, no ka malama ana i ka maluhia o ka halewai a na Kepani o Kakaako, i malama ae ai ma ka po Sabati i hele. i ala ku-e mai ai na Kepani i kuleana i ke kula olelo Kepani o Kakaako, i na hana a kekahi mau kula e ae, i manao, e hookomo aku i kekahi hoopee kanawai iloko o ka aha, no ke ku-e ana mai i ke kanawai e hoomalu ana i kela mau bila.

            Ua malamaia kela halawai maloko o ke kula olelo Kepani ma Kakaako, a ma kahi o ka hookahi haneri a oi aku ka nui o na Kepani i hoea ae ma ia halawai, me ke apono e ana o kekahi olelo hooholo, e hoopau loa ana, i na lala o ka papa kahuwaiwai mua o kela kula, me ke koho ana i papa kahuwaiwai hou.

            Ua ala mai kela halawai a na Kepani o Kakaako, mamuli o ka hopena i ikeia ma kekahi halawai, i malama mua ia ai, ma ka la 5 iho nei o keia mahina.

            Ma ka la 24 o Aperila, ua hooholo ke kula loelo Kepani o Kakaako, e lilo ka papa kahuwaiwai o kela kula, i komite, no ka hoea kino ana aku ma ka halawai i malamaia maloko o ke kula olelo Kepani o Makiki, ma ka la 5 iho nei o Mei, me ke kauohaia aku o kela komite, aia wale no a lokahi like na kula apau he umi-kumamakolu ma Oahu nei, e komo ma kekahi hoopii kanawai, e ku-e ana i ke aupuni, alaila hoopaaia aku ke kula olelo Kepani o Kakaako, ma ka aoao ku-e, aka ina aole e lokahi ana na kula olelo Kepani apau, alaila e hookaawaleia mai ke kula o Kakaako mai kekahi hoopii kanawai mai.

 

 

Kekahi Mau Hihia A Ka Oihana Hoomalu

            He 13 mahina hoomalu ka hoopai a ka Lunakanawai O.P. Soares o ke kau ana aku maluna o Joe Pacheco ke Kalaiwa kaa holonui noonoo ole i ka hai pono i hopuia ai ma ke Sabati iho nei.

            No ka hoea loe ana ae imua o ka aha hoomalu ma ke kakahiaka Poakahi nei ma ka manawa i kaheaia mai ai na hihia o Peter Almeida ame A. Hyman, he mau kalaiwa kaa oto i hoopiia ae no ka holonui, ua lilo wale na dala he $15.00 pakahi a laua o ka bela ana i ke aupuni.

            Ma ke kakahiaka Sabati iho nei kahuli ke kaa oto e kalaiwaia ana e ke Kapena koa Carlan mahai o ke alanui e holo la i Leilehua a haule i ka auwaha ma kahi kokoke i Aiea, a eha ka wahine a ke Kapena Carlan ame Mrs. C.B. Thomas ka wahine a ke Kapena Thomas, o ke kumu o ke kahuli ana o ke kaa no ke olinolino ka o na maka o ke Kapena koa Carlan i na kukui o kekahi kaa oto e holo mai ana, a i loaa ai i kowa no ke kaa e holo mai ana ua hoohuli ae la ke Kapena Carlan mahai o ke alanui, o ke kahuli loa aku lano ka ia, a o keia ae la na ulia poino i loaa i na wahine.

            No ke kalaiwa kaa otomobile o J.E. Lynch me ka loaa ole o kona laikini i hookomoia ae ai he hoopii nona, a e ole ka bela ana ae he $15, hookuuia ae ai, iea nae, no kona hiki ole ana ae imua o ka aha ma ka manawa i kaheaia mai ae oikona hihia ua lilo mauwale ia mau dala, no ka ike no ua hewa, e aho ka haalele ana ia mau dala bela mamua o ka hele ana ae e hakaka imua o ka aha, o koikoi loa iho auanei ka hoopai.

            Ma ka po Sabati aku nei he eono poe piliwaiwai i hapukuia ae a kuku ana i ka halewai, a e ole ka bela ana ae he $15 pakahi hookuuia ai; no ko lakou hiki ole ana ae imua o ka aha e hoeaea waha ai i ke kahu o ka aha ua lilo wale i ke aupuni kulanakauhale ame kalana ia mau dala bela he $90.

 

 

Paa ka Mea Houpahi i ka Hopuia a Laweia ae e Hoopaa ma ka Halawai

 

HOPU PU IA KONA MAU HOA E NA MAKAI

 

Mahope Iho o ke Ala Ana o ka Hakaka i Lawelaweia ai ka Houpahi

 

            Ma kahi e kokoke ana i na alanui Beritania me Moi, mamua koke iho o ka hora elua, o ka po o ke Sabati nei, i okiia ae ai o Holokai Wahakoele, me ka pahi umiumi, a moku kona opu, e Alonco Nooba, he kuene noluna o ka mokuahi Calawaii, a paa hoi ka mea oki pahi i ka hopuia e na makai.

            Ua hoihoiia o Holokai Wahakoele no ka halema’i o na poino ulia, a mailaila ae no ka Halema’i Moiwahine, me ka uuku loa o na manaolana, no kona palekana mai ka make mai, mamuli o ke kukonukonu loa, o ka poino i kau aku maluna ona.

            Mawaho ae nae o Alco Nooba, ua hopu pu ia e na makai o Joe Andrade ame John Martinez, no ka noii pono ana mai ma ka aoao o na kanaka o ke aupuni, no ke kumu i ala mai ai o kela poino.

            I kulike ai me ka hoakaka a Alonco Nooba, ua hele aku oia me kona mau hoa o ka hopu pu ia ana, no ke alanui ololi Tin Can Alley, no ke kuai ana i waiona, a ia lakou ma kela wahi, ua aluia mai la lakou e kekahi puulu, ahiki i kona hina ana ilalo.

            No ke kupale ana ka iaia iho, i wehe ae ai oia i kana pahi umiumi, a oiai e noke ana i ke aumeume me kela puulu o ka lele ana mai maluna ona ame kona mau hoa, i hoohana aku ai oia i kaua pahi umiumi.

            Ma ka Holokai Wahakowlw hoakaka hoi, oiai ka noonoo maikai me ia, iaia i hoea ae ai no ka halewai, ua hoea aku oia no ke Tin Can Alley, mamuli o kona lohe ana i kekahi leo kahea e kokua. I kona hoea ana aku ilaila, ua okiia mai la oia i ka pahi umiumi.

            Ua nui maoli kahi i moku o Wahakoele i ka pahi umiumi, me ka moku ana o ka naau, ame kekahi mau meapaahana e ae o kona kino.

 

KA HUAKAI A KA AHAHUI KAMEHAMEHA.

 

            Ma ka hora 10:30 o ke ahiahi Poaono o Iune 9, e haalele iho ana ka Ahahui Kamehameha, o ekolu haneri lala ka nui, mai na luna nui a na lala,  i ke kaona nei no kekahi huakai makaikai no Kahului, Maui, maluna o ka Mauna Kea, ka mokuahi i hoolimalimaia no ia kelepa ka ahahui, a e hu’i hoi mai ana maluna no o ka mokuahi Mauna Kea ma ka hora 10 o ke ahiahi Sabati Iune 11, ka La o Kamehameha, ka la kuiaia aupuni no ke teritore holookoa.

            I ka Ahahui Kamehameha e hiki a@ ai i ke Kalana o Maui, e lilo ana ia i malihini kiekie na ka Ahahui Kahekili, ka 4 o na ahahui lala o ka Ahahui Kamehameha a i kukulu ma ia mokupuni, a o ia no hoi kekahi o na ahahui kini a lau o na lala. Ma ka auwina la Sabati he ahaaina nui ke haawiia ana e ka ahahui Kahekili no ka pomaikai o kona mau lala ame na lala o ka Ahahui Makua i hiki aku i Wailuku ma ia la, a mahope o ka malama ana i na hana hoolaa ame ka ahaaina e laweia aku ai a lala malihini mai Honolulu aku nei no ka hoomakaikai ana ma na wahi kaulana o ia kalana.

            O ke komite iaia ka hooponopono ame ka hoomaopopo ana no kela huakai makaikai a ka ahahui oia o Oscar P. Cox, Louis Self Capt. Moses Naopala, Edward Wongham, D. K. Kahaulelio, ame Benjamin N. Kahalepuna. Ma ka lono i hoikeia mai he halawai kuikawa ke malamaia ana e ka Ahahui Kamehameha ma kekahi o keia mau la aku mamua ae o keia huakai a ka ahahui e holo aku ana no Wailuku, no ka hookomo ana mai i kekahi poe noi e lilo i mau lala no ia ahahui.

 

Hoopoinoia Kekahi Wahine Hawaii e na Haole Koa Eono

Paa Nae he Elua o kela Mau Koa i ka Hopuia Mahope Iho o ka Hoikeia Ana ae o ka Lohe i na Kanaka o ke Aupuni

 

            Ma kekahi alanui ololi, e pili kokoke ana i ka hale hana kaa otomobile o Ben Hollinger, ma ke alanui Moi, ma ka hora eiwa o ka po o ke Sabati i hala, i limanui ia ae ai he wahine Hawaii aoo o kanalima makahiki, e kekahi poe koa he eono ka nui, eia nae, he elua o kela mau koa i paa ae i ka hopuia, a pakele aku ka nui o lakou, mamuli o ka holo e ana, a loaa ole i na makai, i ka hoea ana aku e hopu ia lakou.

            He mau limahana no ka hui hana uwila, na mea na laua i ike i kela mau hana limanui a na koa, i ka wahine Hawaii, a na laua i hoike mua loa ae i ka lohe i ka oihana makai, ma o ko laua hoea kino ana aku i ka halewai, maluna o ke kaa kalaka otomobile o ka hui hana uwila.

            Me ka hoohakalia ole iho, i hoounaia mai ai na makai, no kahi o kela hana limanui, me ka hoike pu ia ana aku hoi o ka lohe, i na makai o ka oihana koa, a maluna o ke kaa kalaka otomobile me na kanaka hana o ka hui uwila, i holo awiwi mai ai ka Makai Mokokaikala Lono McCullum, no kahi i lawelaweia ai na hana limanui, a loaa aku la kela wahine Hawaii, iloko o ke kulana kupilikii, me kona hookauia ana ae iluna o ke kaa, a laweia aku no ka halewai.

            Imua o na kanaka o ke aupuni ma ka halewai, i hoakaka aku ai kela wahine no ka hana limanui i lawelaweia aku maluna ona, e kekahi poe eono, me na lole koa.

            He elua mau koa i paa i ka hopuia mahope mai, me ka hoike ana ae i ko laua mau inoa o Walter Switzaki ame John Rezeck, ma ke alanui Moi, ao ka nui iho o lakou, ua pau i ka holo, i ka wa i hoea aku ai o na makai.

            No kela hana limanui nae, i hookolo aku ai na makaikiu, pela hoi me na makai o ka oihana koa, mahope o ke koena aku o kela poe na lakou i hoopoino i kela wahine Hawaii, me ke kanalua ole, ma ka aoao o na kanaka o ke aupuni no ka paa o kela poe kolohe, i ka hopuia.

 

HOOMAHA KA AHA I KA WA E UWE ANA KA HOIKE.

            Ma ka Poakahi nei ka pau ana o na oleloike a ke kaikamahine i hoopoinoia ai e John
Fernandez, ka hoike ano nui hoi ma ka aoao o ke aupuni ma ka hihia a ke Teritore e ku-e ana ia John Fernandez, ke kanaka i hoopiiia ae ai e ke kiure kiekie teritore no ka hewa ona i hopuia ae ai he moekolohe a e hooloheia ana e ka papa kiure a ka lunakanawai Frank Andrade o ka mahele ekahi o ka aha kaapuni.

            Ma ka manawa e ninaninauia ana o ke kaikamahine i hoopoinoia, ka hoike ano nui ma ka aoao o ke aupuni, e ka Lunakanawai Peterson, ua hiki ole i ke kaikamahine ke pane a hoomaka kona uwe ana, a no ka haawi ana i manawa nona e hoonana ai i kona uwe ana ua kukala mai la ka Lunakanawai Andrade e hoomaha ka aha no kekahi manawa.

            I ka haalele ana iho o ke kaikamahine i ka noho hoike, a me ka puupuu lima i makaukau no ka hoolele ana aku maluna o kona enemi, ua holo pololei aku la oia a mamua o John Fernandez me ka uluahewa o kona noonoo no ka piha loa i ka inaina, me ka manao e ku’i aku ia Fernandez, a e ole kekahi mea i hopu mai i ua kaikamahine la ina paha ua uli na maka – Fernandez. He umi minuke ka hoomaha ana o ka aha, a ua akakuu loa no hoi ka uwe ana o kela kaikamahine ia manawa.

 

$500 KA HOOPA’I NO KA MALAMA HALEINURAMA.

            Ma ka noho ana o ka aha hookolokolo Federala a Lunakanawai John De Bolt ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei e hoolohe i ka hihia o Dillon, i hoopiiia ae ai no ka malama i kekahi hale inurama ua ae okoa ae oia i kona hewa a ua kauia mai ka hoopa’i o $500 maluna ona me na koina o ka aha, no ka loaa ana aku o hookahi kuaka okolehao maloko o kona hale.

            Ma ka hoakaka a George Burns, ka makai hookapu waiona, ma kona manawa i komo aku ai iloko o ka rumi kuai waiona o Dillon, ua ninini iho la o Dillon i ka okolehao iloko o ka puka hookahewai, a hopu aku la oia i ke kaulahao e paa ai ke pani o ka puka wai, a mamuli o ia hopu ana aku ana me ka hikiwawe ua moku mai la ke kaulahao.

Pakele ke Ola ma ka Aoya na ja Ykua Kaa Oto

Eha Elua Mau Wahine a na Akiikoa i ke Kahuli Ana o ke Kaa ma Aiea

PAKELE MAI EKOLU POE AOLE I POINO      

No ke Olinolino i ke Kukui o ke kaa Okoa Aku ke Kumu o ka Pilikia

            Ma ka hora ekahi o ka po o ka Poano aku la i hala, i pakele mahunehune mai ai ke  ola o kekahi mau wahine, a na aliikoa o Leilehua, i ka manawa i haule, ai ke kaa otomobile a laua e kau ana me ka laua mau kane, ma ka aoao o ke alanui, ma Aiea, eia nae ua loaa no he mau eha kukonukonu ia laua, a palekana hoi ka laua mau kane, mai na poino mai.

            I Honolulu nei, na Kapena. A. C. Berry, Thomas ame Carlan, me na wahine Mrs. Carlan ame Mrs. Thomas, ma kela po Poaono, ma kekahi aha hulahula mawahe ae nei o ka Moana hokele, a oiai lakou e huli hoi ana no Leilehua ma kela po, i halawai ai me ka poino ulia.

            Ua kukonukonu maoli ka eha i loaa, i na wahine elua, me ko laua hoihoiia ana no ka halema’i ma Kahauiki, a ma ka Poakahi nei, i huli hoi aku ai kekahi o kela mau wahine no kona home, a no kona kokoolua, ua hoomau no kona noho ana maloko o ka halema’i, ahiki i ka loaa ana o ka oluolu kupono iaia.

            Ma ka moolelo e pili ana i kela ulia, e holo ana no ka ke kaa otomobile me ka maikai, o Kapena Carlan, ka mea nana e hookele ana, a i ka hoea ana o ke kaa otomobile mamua pono mai o ke alanui a kela poe e holo aku ana, a mamuli o ka olinolino o ka maka o Kapena Carlan, ua hiki pono ole iaia ke ike i na aoao o ke alanui

            I ka wa i kokolie loa mai ai o ka lua o na kaa, ua hoohuli ae la o Kapena Carlan i kona kaa no ka aoao aku o ke alanui, i loaa ai he wahi akea nui i kekahi kaa okoa aku, e holo mai ai, ma kela hoohuli ana nae i kona kaa, i holo aku ai ua kaa nei, a haule ma ka aoao o ke alanui, nona ke kiekie ma kahi o ka umi-kumamalima kapuai.

            Ua kahuli kela kaa otomobile, i ka wa i haule ai ma ka aoao o ke aupuni, me ka paa ana o na mea apau malalo o ke kaa, o kahi nae o ka laki, ua lele mai la ka poe oluna o kela kaa okoa aku, a haawi mai la i na kokua ana, i ka poe o ke kaa poino, pela iho la i kaawale koke mai ai lakou, mai ka poino mai.

 

Mahuka He Mau Koa o Leilehua.

            Ma ke kakahiaka Poakahi nei, e like me ka hoike i loaa ae i ka Advertiser, ekolu mau koa i holo mahuka mailoko mai o ka halepaahao o ka Papu ma Leilehua oiai lakou e hana ana ma kekahi hana koikoi a nui o ka ehaeha ame ka luhi. Ahiki mai i na hora aumoe o ka po Poakahi nei aohe i paa ia mau koa i ka hopuia.

            O na inoa o ia mau koa mahuka o Hill, Domer ame Huber, he mau koa no ka puali helewawae 21. He koa hou aku no ka nona ka inoa o Anderson ka i holo mahuka mai ma ke Sabati, a no ka maopopo ana i kekahi mea no kona paa ole paha, aohe hoike no ia mau koa mahuka i loaa ae mai na luna nui mai o ka oihana kaua.

            He mahina aku nei ka i hala ka hoomaka ana o Hell ame Domer e hana no ko laua hoopa’i loihi no ka powaia ana o D. Oldenburg mai a i nahaha ai ia kaa ia laua ma kekahi ulia i aneane ai laua e lilo i mau moepuu.

E Hookoia Aku Ana ke Kanawai me ka Ikaika ma Keia Mua Aku

No ke ku Ole o na Kaa Otomobile i ka wa a Ke Kaa Makai e Holo Ana ma ke Alanui ke Kumu o Keia Hooko Ana Aku

            Mamuli o ka hoomaopopo ole o ka poe he mau kaa otomobile ko lakou, i na poino ame na pilikia, e kau aku ana maluna o lakou, ame ka lehulehu, no ka malama ole ia o ke kanawai, e hoko aku ana ka oihana makai, i ke kanawai e pili ana i ka wa e holo ai o na kaa o ka oihana kinaiahi, ame na kaa o ka oihana makai, ma na alanui.

            Ma ka pule aku nei i hala, a ma kekahi mau manawa lehulehu aku no hoi mamua, akelekele wale iho no kekahi mau kau oto, pela me poe helewawae, mai no poino mai i ka wa e holo ana o ke kaa makai ma ke alanui, a no ka hoopakele ana ae i na mea apau, mai na poino mai, pela iho la i makemakeia ai e hookoia aku ke kanawai, i kauia, no ka wa e holo ana o na kaa o ka oihana makai, a o ka oihana kinaiahi paha.

            E hoomaka ana ma keia Poaha, e hopuia ana ka poe apau he mau kaa otomobile ko lakou, e hooko ole ana i ke kanaeai, oiai e hookele ana ma na alanui, a i ka ole ma ka aoao akau o ke alanui, i ka wa e lohe ai i ka hoailona, no ka holo mai o ke kaa makai, a kaa paha o ka oihana kinaiahi.

            O ke kanawai e ku nei i keia manawa, e kauoha ana ia i ka poe e hookele ana i ko lakou mau kaa otomobile, e hoopaa koke i ka holo o ko lakou kaa, i ka wa e loe mai ai i ka hoailona, no ka holo aku o ke kaa makai.

            Ma kekahi manawa o ka pule aku nei i hala, i loaa ae ai he kahea i ka halewai, no ka hoouna ana aku i ke kaa makai, no ke kii ana i kekahi wahine i inu i ka laaumake. Ua hoounaia ke kaa makai, me ke kani mau ana o ka hoailona, mai ka manawa mai i haalele aku ai i ka halewai, a i ke kokoke ana o kela kaa makai makai ma ke alanui Beritania me Nuuanu, ua hoao ae la he wahine, e hoohuli i kona kaa otomobile ma ke alahele pololei o ke kaa makai e holo aku ana, aohe wa a hooku’i na kaa a elua i kahi hookahi, o ka mea wale no i pakele ai, o ia ka piha makaukau o ke kiakaa o ke kaa makai.

            Ma keia mua aku nae, i ka wa e loaa mai ai na kahea i ka halewai no ka hoouna ana aku i ke kaa makai, a i ole, kaa paha o na poino ulia, e ukali pu aku ana he makai mokokaikala, mahope o kela kaa, a i ka wa e ikeia ai, aole he hoopaa o kekahi poe i ko lakou mau kaa otomobile, ma ka manawa e holo ana o ke kaa o ka oihana makai, me a puahia, e paa ana lakoa i ka hopuia, a laweia ae no ka halewai.

PA HU KA IPUHAO MAHU O KE KAAAHI

            Me ka @ o Paohao pule aku nei i hala, i halawai ai kekahi kaaahi o ka hui alahao o Oahu me ka ulia ma Leilehua, ma uuli o ke pa-hu ana o ka ipuhao Oahu, a no ka hoao ana e hoopakele ae, i ka nui o na kaa, mai ka poino mai, i loaa ai he mau palapu, i kekahi o na kanaka hana oluna o ke kaaahi, nona ka inoa o Joe Ferreira.

            Ma kela wanaao, he elua mau kaa enekini, e huki ana i na kaa i hele a piha, i na ukana no Leilehua, he hookahi kaa mamua, a mahope aku nei kekahi kaaahi.

            Ma ka manawa e huki ana o kela mau kaaahi, i na kaa ukanu, a i ka hoea ana i kahi uakee o ke alahao, ua hoopuiwaia na mua apau, mamuli o kekahi mea pa-hu, o ia no oe o ke kani ana a kekahi pukuniahi, a i ole a kekahi kiana paada paha.

            Ua paa koke ka holo ana o ke kaaahi, me ka hemo koke ana mai o ka mahu, e hoopuni ana i ke kaaahi Helu 31, me ka lele ana o na kanaka hana ilalo, e nana ai i ke kumu o ka pilikia.

            He manawa pokole mahope iho o kela haaleleia ana aku o ke kaaahi  Helu 31, ua hoomaka aku la kela kaaahi e holo ihope, me kekahi kanaka ole maluna ona, a ia manawa hookahi, i holo aku ai o Joe Ferreria a kau iluna o ke kaaahi, me ka hoao ana e hoopaa i kapeleki; ua ike mai la na kanaka hoopaa peleki e ae, a he hookahi ko lakou hoopaa like ana i na paleki o na kaa apau.

            He panipuka, ka i kiolaia ma kahi o ke kanalima kapuai ka mamao, ma kela manawa i pa-hu ai ka ipu mahu, a wahi a Mr. Ferreira, ina ka aole i mamao loa kahi a kela kaaahi o ka holo ana aku, ina ua ili aku kekahi poino maluna o ka elua o na kaaahi, a ua hoopakele pu ia no hoi me na kanaka hana oluna o na kaa a elua.

            Ma ka hoakaka a na luna nui o ka hui kaahi, he hookahi kumu i loaa ai kela ulia poino, o ia no ka uuku o ka wai, maloko o ka ipuhao mahu.

            Ua nui na wahi o ke kino o Mr. Ferreira i poino, i mo’a i ka mahu, me kona olapaauia ana maloko o ka halema’i o na poino ulia, a mailaila aku, i hoihoi loa ia ae ai oia no kona home, ma ke alanui Edwards.

IKEIA NA HANA APUHI I KE AUPUNI O AMERIKA.

            @ halahala i waihoia ae e ka Loto Amerika Garden ma ka Poakahi iho nei, e ku-e ana i kekahi poe eono, no lunanui, o na hana e lawelaweia mai nei ma Leilehua, i hoopukaia ae ai ka palapala hopu, e ke Komisina Botts, e ku-e ana ia John H. Hammond, ka lunanui a enekenia, no na hana ma Leilehua, pela hoi ia John Pringle, he poo kamana, Clifford D. Burns, he kiko-la ame A. F. Chase, ka luna oloko o ka hale olopapa ma Leilehua.

            O ke kumu e ku-e ana ia Hammond, Minor ame Yamana, o ia no ko lakou hoolimalima ana i na limahana aole he poe makaainana, ma na hana o ke aupuni.

            O ka hewa hoi o Minor, Pringle, Burns ame Yamana, o ia no ka lakou aupuhi ana i ke aupuni, ma o na kikoo ukuhana kolohe la.

            O ka hewa hoi o Minor ame Chase, o ia ko laua lawe ana ma ke ano aihue, i na lako kukuluhale o ke aupuni.

            Ma kekahi o na kumu hoopii, e ku-e ana i kela poe, e hoakaka ana ia, no ko lakou ohumu ana, e apuhi i ke aupuni, ma ka hoohana ana i na Kepani, aole lakou he poe makaainana, i kulike ai me ke kauoha a ke kanawai; aole nae o kela waole no ka hana apuhi i lawelaweia e lakou, aka ua hookomo pu ia aku ka inoa o kekahi poe Kepani he umi-kumamalima ka nui, ma ke ano he mau limahana, oiai nae, aia no kela poe Kepani ma Iapana kahi i noho ai.

            Ma ka oleloia, ua a’oia na Kepani i hoohanaia ma Leilehua, i ke kakau ana i ko lakou mau inoa, aole no nae ia he hana maalahi, e hala okoa ana he manawa loihi, mamua o ka hiki pono ana ia lakou ke kakau i na inoa me ka maikai.

            He ekolu ka mau pepa kikoo ukuhana a kela poe Kepani e kakau ai, a na kekahi poe o lakou, e kakauinoa, i na ukuhana o na Kepani he umi-kumamalima e noho mai la ma Iapana.

            Ua lawelaweia kela hana pulapu i ke aupuni o Amerika Huipuia, me ka ike ole o na aliikoa kiekie o Leilehua, aka nae, i ka wa i loaa al ai ka ike ia lakou, no kela mau hana epa me ke kolohe, ua lawe koke ia ae na keehina wikani apau, i wahi e hoomau hou ole ia aku ai kela mau hana apuhi.

            O keia ka makamua loa, o ka hoomaopopoia ana, no kekahi hana ano nui loa, i ohumuia e apuhi i ke aupuni; e hala okoa ana he manawa, no ka huli ame ka noii pono ana aku o na kiure federala, i na mea oiaio apau i pili i kela hana hakihaki kanawai.