Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 21, 24 May 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

"O, he keu keia a ka apana lole uaua me ka paa, a ua lawa kona ikaika no ka li ana i kekahi kanaka iluna o ke kumulaau," wahi a Keoni Naika, me ka hoao ana mai e minoaka, eia nae ke mau la no ka haikea maluna o kona helehelena. "Aole o'u wahi noonoo iki, he mea hiki keia ke hoohanaia no kela hana," me ka imoimo ana iho nae o kekahi maka, a i hou mai la: "Ua lohe wale no au no ka hiki i ke kaula silika, ke hoohanaia e na kanaka o ke aupuni, no ka li ana i j kek'ahi poe hana karaima; aka ina owau kekahi mea i manao | e li i ko'u enemi me kekahi kaula, aole au e lawe mai ana i kekahi apana lole hauliuli o keia ano, no ka mea he waihooluu hoomaka'uka'u kawaihooluu eleele." , "Ua koho pono no keia mea ia'u, oiai ke nana mai la no hoi I oe, he hauliuli ko'u ili, a he inoa ko'u i kupono loa e lawe i na mea hauliuli apau," i pane hookanaaho wale ae ai no o Keoni Naika, ma ke ano e ike ole aku ai kona -kokoolua, i ' | k©na ano pihoihoi a haalulu. Aia no o Sitnona Kaapuni ke nana pono la i kekahi piko o ua apana lole hoopumehana la, a ike iho la oia i kekahi wahi ua nahae, a o ia kana o ka ninau koke ana niai: "Ea, ua ike no anei oe ua nahae keia wahi o ko mea hoopumehana a-i?" "He keu aku no ka hoi kou nowelo," i pane mai ai o Keoni Naika, me ka huki ino ana aku i ka apana lole loihi. ' Ua ike mua no au i kena nahae, ua lou i kekahi wahi ia'u i liele ai i ka holoholo, i kekahi po, o ka hooilo aku nei i hala, a pela kena puka au o ka' ike ana iho nei. "Alaila eia ihea kela apana o ka nahae ana mai keia wahi aku?" wahi a Simona, me he mea la, e hoike oboa aku ana kona ano, aole he wahi manao iki iloko ona, no kekahi mea e kau aku ai na hoohuoi ana maluna o Keoni Naika. "Aole au i ike, malia paha aia no ma kela wahi i lou ai, a nahae, aole nae au i hele aku e nana hou," walii a Keoni Naika me ka oni ino ana ae, o ka hina hou aku la 110 ia o ke pakaukau ilalo. j "Ua lawa ka kaua paani ana no keia la, akahi iho la ka hoi I ko'u hoonaukiuki i keia pakaukau," wahi ana, me ka lalau ana ih'o i ke pakaukau a hoopili ae la ma ka paia, me ka noke ana iho i ka namunamu i kekahi mau olelo a Simona Kaapuni | e hiki ole aku ai ke maopopo, alaila kulou ilio la ilalo, 110 l\a | ohi ana i na mu, a ke hiolo la hoi ka hou ma kona mau papalina, me he mea la he hana ikaika loa kana e lawelawe la ia manawa. "Heaha la hoi, ua lawa keia paani ana o kaua, a ke hopohopo nei au, aole he maikai o kou ola kino i keia la, elike me na la aku nei i hala. Malia paha 110 ko kaua noke mau i ka paani a hala kekahi mau hora loihi o ka la, me ka uuku loa 0 ka hoomaha, pela i ano e maiiai kou ola kino, nolaila he mea maikai no ia kaua ke hoalo i ka paani ana no kekahi mau la, ke lilo ia i mea niaikai i kou manao." "O ka mea oi loa aku palia ia o ka pono, ua ike maoli iho no au i ko'u maluhiluhi," me ka holoi ana ae o ua o Keoni Naika 1 ka hou ma kona lae. "Ma na mea i kamailioia mai ia'u," i hoomau: aku ai 110 o Simona Kaapuni i kana kamailio ana, me ka haka pono hoi 0 leana nana ana mai ma na maka o Keoni Naika, ua Hlo ka paani mu ana, i mea hoopilikia aku i ka noonoo o kekahi poe elike me kekahi ninau helunaau paakiki loa. Ma ka'u hoomaopopo iloko o keia mau manawa a kaua e paani nei, ua oi ae na lanakila i loaa ma ko'u aoao mamua ou, a ina oe e makaukau ana no ka paani hou ana, i hakalia wale no i kou kamailio mai ia'u, ua hiki ia'u ke hele mai i na wa apau e loaa ae ai ke kono mai ia oe mai. - He ano ole wale no kela mau olelo i kamailioia aku e Simona Kaapuni, eia nae, iloko o ka noonoo o Keoni Naika, me he mea la, he mau olelo kela e hoike okoa aku ana, no ka hoea mai i kekahi manawa, e lilo maoli aku ai oia i pio na keia kanaka elemakule, a o ka mea wale no nana i hoomama ae i kona manao, aole ona wahi mea a ike mai, aia he hoailona j ana e hoohuoi ai no ko Simona Kaapuni ano maoli, koe wale I no kela kulana elemakule, a noho malie. I ka haalele ana aku o Simona Kaapuni i ka rumi o Keoni Naika, hoi pololei aku la oia noloko o kona rumi, ki mai la 1 ka puka a paa, alaila noho iho la maluna o kekahi noho, hoike mai la hoi kona helehelena i ke kuoo, alaila hapai ae % la i kona lima hema iluna, me ka noke. ana i ka helu, elike me kana hana mau, a ke nana aku, ua hele na maka o ua kanaka nei a hulili. Mahope o kona-namunamu ana iho i kekahi mau huāolelo, lalau ae la oia i kekahi buke pakeke hoomanao, alaila, mailoko mai o kela buke, i wehe ae ai oia i kekahi wahi apana lole silika uuku, i hele a alu'a, a iaia i paa ae ai iloko o kona lima, hooho ae la i keia mau olelo: "Aole i maopopo ia'u ; ka hiki ana i ka apana lole silika a Keoni Naika ke li i kekahi kanaka, aka nae ke ole au e kuhihewa, e hoea mai ana i ka manawa a kela apana lole hookahi, e li aku ai i ka ona nona ia waiwai, a o ia ka'u e kaena ae nei, aole i poho wale kau mau hooikaika ana e Simona, eia nae ma ke anuu <Jt ,e nee malie nei." MOKUNA XXI. Iloko o hapa hope o ka mahina o Augate, hooholo iho la , o Mr. Kuene, kela hoaloha maikai loa e noho pu ana me Gai maloko o ka hale hoolimalima hookahi, a o ke kanaka hoi, nana i kokua mai, ma ka hoonani ana i na puka aniani o ko Gai rumi, a uluwehi maoli, e hele holoholo maluna o kona moku, i kau a mea o ka nui o ka wela. Ua lilo maoli keia kanaka opio, i hoaloha maikai loa no Gai ame kona kaikuahine, a he mau manawa lehuleliu, ka Mr. Kuene, o ka lawe ana ia laua maluna o kona moku, no ka makaikai ana ma kekahi mau wahi o na aekai o ke kulanakauhale, ma ia mau huakai makaikai a lakou, ua ike iho ke kaikunane ame kona kaikuahine, i ka maikai o ko laua mau ola kino. j Aole nae ia Gai ame Josepinc wale no o 3NIr. Kuene i pahola aku ai i kela hana maikai, aka ua kono pu aku no oia ia Mr. Kelekolio ame Tiodora, e liele pu me iā, i ka holoholo maluna o kona moku, a i kekahi manawa, ua hui pu mai o Gai ame Josepine ma ia mau huakai, me ka hooliloia ana o kekahi manawa, e lakou apau iloko o na hana e hoohauoliia mai ai ka manao. j Iloko nae o keia mau manawa a lakou e hui mau nei, aole loa o Gai i kamailio aku he hookahi huaolelo imua o Tiodora, o ke ano hooipoipo, aka ua malama mau oia i kona kulana keoniinana, me kona nana ole, i ka hoike okoa ana aku o Tiodoral iaia, ma kela po, a lakou o ka hoi ana mai, mahope o ka pau ana o na hana.keaka, aka nae aia iloko o ua kanaka opio nei na manao mahalo, me ka haaheo, iaia i ike ku ai, i ka hooiia ae o ka wahine u'i o Tiodora, « J

Ua hoea mai nae i ka pau ana o kela mau huakai makaikai lakou, no ka mea ua hooholo o Mr. Kuene, e holo aku no na aina mamao, e liala ai iaia kekahi mau mhina, mamua o k:i huli hoi hou ana mai no Ladana. Ua koi ikaika mai oia īa Qai Wakona, e hele pu ma kana huakai, ua hoole paakiki nae 0 Gai, mamuli o kona noonoo ana iho, he hana maikai ole nana, ka holo ana no na aina inamao, me kona maopopo no, aia ke kau mau la na hoohuoi no ke karaima pepehikanaka L maluna ona. lloko no hoi o keia manawa hookahi, a Mr. Kuene e hoolala nei no kana huakai 110 ka aina mamao, o Mr. Kelekolio kekahi 1 hoolala no ka lawe hoomakaikai ana ia Tiodora no kekahi mau wahi, e hala ai ka mahina hookahi. Ua koi ikaika mai la o Tiodora ia Josepine e hele pu lakou ma kela huakai makaikai, aole nae he ae o Joscpine, mamuli o kona manao. e lilo ana kona haalele iho i kona kaikunane mahope. i kumu non.i e mehameha loa ai. _ « I ka hoea ana mai i ka manawa e kaawale aku ai o Mr. Kelekolio me Tiodora a pela hoi o !Mr. Kuene ma kana huakai, ua ku a mehameha maoli o Gai Wakpna me kona kaikuahine, o ka mea wale no nana i hoomama ae i ko Gai noonoo, io ia no kona hoopapau ana i kona manawa, ma ka huli ikaika ana i na haawina hoonaauao maloko o kana mau buke lehulehu. No ko laua mehameha loa i ka noho kokoolua, hooholo iho la o Gai, e hele laua i ka holoholo, ma kekahi kakahiaka iloko o ka paka, malia he mea ia e hoolanaia ae ai o na manao; nolaila ma ka hora ewalu o ke kakahiaka, ua haalele iho la na ' opio i ko laua mau nimi, a aole no hoi laua i hoi koke mai ahiki i ka hora eono o ke ahiahi. 1-1 e ahiahi ano hu'ihu'i kela a laua o ka hoi ana mai, eia nae ua hoopihaia laua i na manao hauoli, me ka kamailio ana me he mea la, aole loa laua i halawai iki me kekahi mau pilikia 0 keia noho ana. Ia laua nae i hoea aku ai no ka puka o ko laua rumi hoolimalima, ua hookahaha loa ia mai ko laua manao, i ka ike ana aku 1 kekahi kanaka malihini e ku m3i ana, a haupu koke ae la no o' Gai Wakona, malia paha e kakali ana kela kanaka ia laua, 4 * a o ia kana o ka ninau ana aku: "E kakali ana anei oe i kekahi mea ma keia wahi." "Ae, e kakali ana au i ke kanaka e noho nei maloko o keia mau rumi hoolimalima," v;ahi a ke kanaka malihini, me ka haka pono ana mai o kana nana ana maluna o ke kanaka opio. "Ina pela, owau ka mea au i makemake ai e ike. O Mr. Wakona ko'u inoa, heaha kau i makemake ai ia'u e hana aku nou?" wahi a Gai. me ka hookomo ana aku i ke ki iloko o ka puka, no ka wehe ana ae, i hookipa aku ai oia i ke kanaka malihini iloko. "He hana ano nui ka'u o ka lioea ana mai nei," wahi a ke kanaka malihini, iaia i leomo aku ai iloko o ka rumi, me ka alaalawa ana ae o kana nana ana mao a maanei o ke keena hookipa. "E noho iho iluna o keia noho," me ka uwai ana mai o Gai Wakona i ka noho imua o ka malihini, me ka pane hou ana mai nae: "E loaa anei ia'u ka oluoluia mai, no ka inoa o ka'u malihini i keia ahiahi?" "O Pita ko'u inoa, ka Makai Pita, o ka oihana makaikiu, o ke aupuni o ka moiwahine, a ke noi aku nei au i kau huikala ana mai e ke kanaka opio. Eia me a'u kekahi palapala huli. e haawi ana ia'u i ka mana. no ka liuli ana aku ialoko nei o keia mau rumi, no kekahi mau ike, i pili i kekahi hihia ano nui, i hoea ae imua o ka aha, he mau mahina aku nei i hala." Hakalia no a pau ke kamailio ana mai a ua kanaka malihini nei. hookomo ae la oia i kekahi ulili iloko o kona walia, o ke kani kapalili aku la no ia, aole i emo iho, ku ana no kekahi kanaka ma ka puka: "E ku kiai oe ma kena puka, oiai au e hooko ana i ka'u hana." aiaila huli ae la ka makaikiu imua o Gai, a kamailio*hou ak\i la. "O ka'i* s'o wale no imua ou e ke kanaka opio, e noho malie oe, me ke kti-e ole mai, i ka'u hana, no ka meā aole he hana maalahi, ka hoao ana mai o kekahi mea, e ku-e i ka hana a ka makai o k? aupuni." Aole a Gaī pane no kela mau olelo ku i ka hoohaahaa a ka makaikni. aka no Josepinc nae, ua hele oia a piha loa i ka inaina, i keia kanaka, i ka paa rula ole, a o ia kana o ka hele ana n\ai ku iho la ma ka aoao o kona kaikuuane, me ka pane ana aku.oiai hoi ka makaikiu, e noke ana i ka huli ialoko o ka rumi hookipa: K "E ku malie wale aku ana no anei oe e Gai, a nana i ka h'ana a kela kanaka. me kou ku-e ole aku?" "E hamau e Josepine," wahi a Gai, me ka paa ana mai o kekahi lima maluna o ka poohiwi o kona kaikuahine. "Aohe mea hiki ia kaua ke hana aku, a hoi iho no hoi, aole a kaua mea e maka'u ai, a hopohopo ai paha, ina e huliia ana na wahi apau oloko o ko kaua niau rumi." "Aole he mea okoa aku nana i hoouna mai nei i keia makaikiu, o Keoni Naika no ia," i hawanawana aku ai o Josepine ma ka pepeiao o kona kaikunane. "Malia paha pela, aka aohe mea i maopopo ia'u," wahi a Gai, me ka nui anā iho o kona hanu." "Ua ku maoli keia ano hana i ka hoopilikia ia kaua, pehea la ka loihi o keia mau hana hoohaahaa, au i Peoho ai, e hana mau ia mai maluna o kaua? No'u iho, ua aneane pau maoli ko'u hoomanawanui, no keia ano hana." "Auhea oe e kuu kaikuahine, mai haawipio wale oe i kou manao koa apau, no ka mea iloko o keia mau mahina loihi i kaahope aku nei, ua ku pu mai oe me a'u, me ka uumi hoomanawanui ana, i na hana hoohaahaa a hoohilahila, i mai maluna o'u, e haalele mai ana anei oe i ke ku pu ana me a'u i keii manawa? "Ua loaa mau ia'u ka haupuupu ana no kekahi mau mahina ae nei i hala, e hoea mai ana kekahi hana ano nui, eia ka e hooko i'o ia ana ia mea, ke ike nei kaua i keia Ia. J ' Aia no ke kanaka o ke aupuni, ke hopmau la i ka huli ana ialoko o ka rumi hookipa, me ka loaa ole iaia o kekahi inea ano nui, ana i makemake āi, o ka poki humuhumu keia a Josepine, ua noke ia i ke kuekaa, a pela hoi me ke pakaukau ka i a Gai. * He pakaukau kahiko loa kela, i hanaia ma ke ano paa loa, he waiwai hooilina mai kona makuakane mai, a o keia wa!4 no ka waiwai hookahi, a laua o ka lawe pu ana mai, i ka wi i haalele aku ai i ka home o ko laua mau makua ma Auseteralia. He hookahi paha kumu ano nui loa o ko Gai malama afia i kela pakaukau, i mea hoomanao no kona makuakan<*. I ka manawa a ka makaikiu, i noi mai ai i ke ki o kela pakaukau, aole o Gai, i au'a iho, aka haawi aku Ia no oia me ka maikai, ka mea hoi nana i hookahaha aku i ka manao o ke naka o ke aupuni, no ka mea ua loaa iaia kekahi manao hoohuoi, e loaa ana iaia kana mea i Kele mai ai e huli maloko o kela pakaukau. I ka hemo ana ae o ke pakaukau, nana iho la oia ialoko o na ume, he o ia mau no ka waiho maikai o na palapala apau, aole ana mea i ike maloko olaila, e waiwai ai kona huli ana; nolaila haalele iho la oia ialoko o ka rumi hookipa, a komo aku , la noloko o na rumi moe, me -ka hu'e ana i na ukana o na pahulole iwaho, pela ke kuekaa ans ialoko o na wahi waiho j lole, a ma ke ano nui ke olelo ae, aole he wahi i koe, i nele | i ka huliia eia oloko o kela mau rumi. 1 XAde i pau) •