Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 23, 7 June 1923 — Page 5

Page PDF (1.53 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Makalei, ka Laau Pii On a a ka I'a o moaula - Nui - Akea i Kaulana.

He Moolelo Kahiko no ka Huli Koolau o Kailua ame Waimanalo, ka nanea o ke Au o ka manawa.

 

            Oiai o Ahiki iloko o ka aina moeehano e kamailio nei me kona hoa kino aka, ua kahili ae la kekahi imua o Kahauolopua i ke kino maoli e moe nei, a pa i ka pou o ka ihu o Ahiki, na ia mea i hookualana ae i kona hiamoe a puoho, ea ka he moeuhane wale no.

             ala ae la oia a noho iluna, me ka noonoo ana i kana moeuhane a olelo iho la iloko on a; "e iho au e ike i ka pono o kuu aikane e noho mai nei me ka malihini i kai o Oneawa"

             I hoala aku ia ia kahauolopua a aia. olelo aku la iaia:

            e iho au i kai o oneawa e ike i kuu aikane, ame ka malihini ana, i maopopo ka wa e pii mai ai iuka lei"

            "o hele," wahi a kahauolopua, "aina no ko oukou pii pu mai hoouna mua mai oe i kanaka i ka hale nei"

            A pau ka laua kuka olelo ana ika aku la o Ahiki iwaho, a kahea aku la io Pakui, me ka olelo ana aku: " E honua mai oe i Nihiole i kokoolua no'u e iho ai i kai o oneawa, e ike wale aku hoi ie alii ame ka malihini ana e niho mai nei"

            "E nihole," wahi i pakui, "ke kahea mai la ke Konohiki o kakou ia oe e iho olua i kai o Oneawa, e ike ai i ke alii ame  ka malihini  @ a o oe hoi ka ukali o ko kaua lonohiki"

            "Ua pono ia," wahi a nihiole, a hele aku la oia a hui me ke konohiki.

            "Ina kaua," wahi a nihiole ia Ahiki; hele aku la laua ahiki i ke kula o Alele, alaila halwai mai la laua me kekahi mai wahine elua, a ninau mai la ke konohiki:

             "maihea mai nei olua?"

            "mai oneawa mai la mauna."

             "Pehea, ua ike olua i ke alii olomana ame ke kaikamahine malihinai me ke alii"

             " Aole paha he ike liili, he ike nui, he alo anei ko kela aliiwahine a papa iho, makehewa oe i ka le'a le'a a i keia kakahiaka mai nei ka hele ana mai nei o na 'lii me na aiolo e makaikai ia Waimanalo, o ia maua e ukali aku la i kahi e ioaa ai."

            " Aia hoi ha ua mea hou, in a pela o kakou ke hele i ka olua ukali a loaa, hookahi ka hoi ana mai," wahi a Ahiki

            "Ina hoi ha pela, he hele ko kakou," wahi a na wahine.

             Ia lakou nei e hele nei, ke ha'i ha'i nei na olelo o ke ala, a o ka Ahiki ma hana o ka noke i ka ninau i na hana o ke alo alii i kai o Oneeawa.

            Ahiki lakou nei i ka muliwai o Kailua, kau ma kela aoao no ka iae o Alaala, iho ma kela aoao, eka ka olelo a keia mau wahine:

            "ua hala loa no ua mau alii nei no Waimanalo, eia paha i kai o Kahakea, aia paha iuka o Kalona, e loaa aku ana no ia kakou."

             Ia lakou nei e hele nei maikai o kaehao, ahiki i ka haalu o keana, olelomai ia ua mau wahine nei:

            "makua kakou ma ke ala kokoke, he loihi loa o makai nei."

             Ke ha'oha'o nei nae o Ahiki ma i ka olelo a neia mau wahine, oiai ua hele mau lakou e huli i ke keiki makai no ko lakou ala, a i keia mau wahine hoi aia ke ala kokoke mauka.

            Anoai paha he mau kamaaina keia nolaila na lau la ka olelo, he hooko aku hoi ka laua nei, hookahi ka hele ana i ke mala a ke alii.

            Ia lakou nei i hoea ai iluna o ke ahua e nana aku ai i ke ku mai a keaniani iho aku la lakou ahiki i kahi e kuku ana o kauhale, ike mai la na kanaka i ke Konohuki pa mai la kahea:

             Ahui lakou nei me kamaaina, n'nau aku la o ahiki: "Aole anei i hiki mai nei iane i hiki mai nei ianei ka moi Olomana ame ka malihini"

            "aole la," wahi a na kamaaina "olelo mai nei hoi lua nei, ua hala mai nei ianei i keia kakahiaka"

            "aohe mea i loheia mai no ke alii ame kana malihini, anoai paha he wahi okoa no ka ke alii o ke hele ana."

            Mamuli o keia nele, olelo mai la na wahine, maloolele wewa ka hoi ko kakaou mau wawae i ukali mai nei."

            "ua lohe pu ae la no kakaou i ka maaina, he hoi no ka laau lapaau wahi a na wahine. "

            "Alaila e hoi hou apa no ka paha olua i oneawai" wahi a Ahiki i ninau aku ai. "

            "Ae; e hoi hou ana no maua ilaila, me ko maua aliiwahine."

            "in a hoi ha pele. mauka nei kakou e hoi ai. ma ke ala kokoke ahiki i ko'u wahi, hoaumoe."

            "Aohe;" wahi a na wahine, "e hoi no maua makai ma ke ala kokoke, aole e kakakii, a o olua no hoikehoi ma ke alakokoke i ko olua wahi."

            "e ai," wahi a na kanaka kamaaina; "ea, e ke alii, e ai a moana me ou mau hoa, ua makaukau mai la hoi kahi papaaina na oukou."

            Olelo mai la na wahine i na kamaaina, "aole maua e ai, eia o na hoa o maua ke noho iho e ai i ko oukou lokomaikai, e hoi no maua, o hoi aku auanei ko mau haku alii aole maua, huhu mai i ko maua lalau."

             Pau no ka laua olelo o ke kaha aku la no ia hele, me ke ka'uka'ulua ole iho, a no Ahiki ma hoi, aole no laua i noho i ke kaua a kona mau hoa aina o Waimanalo, no ka mea ke ahiahi loa aku la; huli mai la laua hoi mauka o Waimanalo.

            Ia laua i hele mai ai ahiki i ke kiekiena e huli ai mauka, a pau hoi ka ike ana aku ia kai o Waimanalo, haupu ae la o Ahiki no kane moeuhane, olelo aku la oia ia Nihiole:

            "e hele paha kaua i kahi o kuu mama a'u i hookama ai."

            "Nawai ka kau hele ana aku olaila ua po," wahi a nihiole."

             "He mahina hoi," wahi a ke Konohiki,"anoai he pololei ka hoike a ka'u moe o keia kakahiaka, o ka loaa no ia o ka mea a kakou e imi nei, nolaila e hele kaua i Makawao."

            "Mai paakiki oe a ke alii e hele ilaila, e hoi kaua ke hali wale mai la no ia'u ko'u hele hookahi ana, he aakea ia, aole na'e i waiho ka lapu a ke aku a poeleele, o keia hoi au e koi nei, hele kaua ahiki ilaila, pupuhi kukui, ia wa oe e ike aku ai i ua luahine la, he akua ka hoa like, nolaila e hoi no kaua."

             Aole nae he pio o ko ahiki manao no ko laua hele i kahi o niula, lohe ana laua i keia leo kahea iluna o ke kaulu pali, aole nae o laua ike aku i ke kino.

            "E ke alii e, e hoi aia ae la na malihini i ka hale, in a aku ke kii ia oe!"

            Mamuli o keia kahea, ua puiwa ae la o Ahiki, a olelo mai ia ia nihiole:

             "He pono i'o paha kau e koi nei, anoai ua hiki io ae la kuu aikane i ka hale o ka Iilo hoi i ka olelo a keia mau wahine hoopunipuni."

             O ko lauai hoi pololei mai la no ia ma ke ala, ahiki i ka huina alanui no Kailua ka pahu hopu, hiki no hoi i ka hele, poeieolo kauhale a Lupalole.

            I hiki mai ka hana he neoneo puwale no, aole hoi i hiki mai ka malihini.

            Ninau mai la o Kahauolopua;

            "ihea oe o ka hele ana a poeleele."

             "ihea anei au," wahi a Ahiki, i Waimanalo aku nei paha maua i ka alapahi a kela mau wahine malihini, aole au i hiki i kai o Oneawa, loaa e hoi keia mau wahine, olelo mai ia'u, ua hala ke alii i Waimanalo me ka malihini, o ko maua puni paha ia lilo ilaila.

             "Ia maua i hoi mai nei, manao au e hele i kahi o kuu makuahine hookama i makawao, kahea hoi keia leo ia'u e hoi mai; eia ke alii Olomana i ka hale nei, manao au he akua uwalo no ke alaloa, nui na mea hoopuninini i ka'u huakaihele i keia la, ka la no hoi o ka paoa la, aohe mea loaa."

             Ia po ua lilo na mea  apaua a Ahiki i ike ai, i mea nana e hoohi-a iaia, a ua ulu mai iloko on a ka manao, in a ko kolua hoao a pau, alaila o kona haalele no ia i keia mau aina, a hoi a noho i ke alo o ke aikane.

            "Anoai peha," wahi aua e noonoo nei, "aia he poe i manaoino iaia, a o ia ke kumu i ala mai ai keia pilikia o ka aina o ke aikane.

            O keia mau li'a ana on a a lilo i mea hoohia-a iaia a he mea iki ka po i ke ala ia.

             Ua hele nohoi a pualena o ka wehe ana mai o ke alaula, akahi no a pili kona maka, a ano mai la ka hiamoe.

            Iloko o ia pilina iho o ka nipo aku la no ia i ka aina moeuhane a halawai hou aku la kona ike no ka lua o ka manawa i ke keiki, aole nae hoi ka wahine ana i ke ai i ka po mua me ke keiki ana e ike nei, o kahi nae ana e ike nei i ke keiki, maiuka mai o maunawili, a e hoi ana no i Makawao.

            Ua hookolo hou no kona uhane ahiki no i ka hale o niula, a no kona manao ua loaa ua keiki nei iaia, ua hopu aku ia oia a paa kana ipo peepoli, a puiwa ae la eia ka ua ao.

            Olelo aku la oia i ka wahine; "e aho paha nau e kii i ke alii ame ka malihini ana, a owau hoi ke noho ae me na hoaaina o kaua e hoomakaukau, hanau hoi ua hana hoopuukahua ia'u i ke alahele."

            Pane mai la o kahauolopua: "Maikai no kou manao e ke kano, aka, he hana kuaaka ia, a he pakikoele hoi ia'u imua o ke alii, oiai nou hoi ame a'u ka la nui a o ke kumu hoi o ko aikane i hele mai ai.

            "He alo kanaka kou e ke kane, hoouna i kekahi hoaaina ou e elele a nana e lawe i ko olelo, a mai iaia mai e lohe ai kaua i ka manao o ke alii."

            Mamuli o keia mau olelo a kahauolopua, ua pono ia i ke manao o Ahiki, nolaila kauoha aku la oia ia paku'i e hele mai, ahiki o Pakua olelo aku la o Ahiki

             "e @ouna aku oe ia nuhi ame

 

Nihiole e iho i kai o Oneawa, a mua o kuu aikane olelo aku e hele mai, a in a no ka makaukau o ka huakai, alaila o kekahi o laua ke holo mai mamua e hai i ka lohe ia kaua,  i makaukau no ka hookipa ana mai iaia me ka malihini."

            Mamuli o keia olelo kauoha a ke Konohiki, ua hooko aku la o Pakui, a hoouna aku la ia Nuhi ame nihiole no ke alo alii o Olomana e hoepa ia mai la i kai o  Oneawa e ke aiwaia, oiai nae ke waiho wale nei keia mau mea apau iaia.

            E aui ae hoi kaua iuka o Makawao, a kiei wale aku hoi i na hana a Kahinihiniula, mahope iho o ka haalele ana aku o Haumea iaia.

             I ka wa i niula i honi aku ai i ka moopuna, ua nalo iho la ke poiwai a he hulu koo no ka manu ke waiho ana mai kahi o ke poiwai.

            Hopu iho la o Kahinihini ula i ka hulu a kau aku la ma ka paia o ka hale, huli mai la a olelo i ke kupunawahine:

             "Auhea oe e kuu kupunawahine, e iho au ilalo o ka mapuna, i wahi mea paina na kaua, a hoi mai, aia kuu kumuhonua la ke hoopunini mai la i ke alii o na Koolau nei i kai o Oneawa, a o ke Konohiki lokomaikai a'u i olelo aku ai ia oe, ua epaina e ko kumuhonua nana i hoopuhili i na mea apau, a o na kanaka o ka houpo o Kane na lakou i kauoha mai ia'u, e hoi mai a kukulu i hale, ua hele a nau na ku'i, hookahi nae mea oi aku o ka enaena o kona helehelena, o ka mea nona ka inoa o kukanaloa."

            "Pehea oe i ike ai, e kuu moopuna, i nei?"

             "Ua ike hoi ua haawi mai ke kumuhonua o kaua i ka ike, a o ia ike la, o ia ka'u e olelo  la ia oe, apopo au hele i Kailua a ku au i ka moku, alaila ola ka noho ana."

            Iho aku la o Kahinihiniula ilalo o ka mapuna o halauwai, hopu aku la i ka palaiula e ku ana a lawe mai la, ia wa i hoe ae ai o makalei a kona kulana mau.

             Noho iho la oia ma hai o ka wai me ke kukulu ana iho ia makalei mamua o kona alo, o ka wa no ia i loku mai ai o ka i'a ma-o a maanei o ka mapuana, a lipo iho la mamua o kona alo.

 

(Aole i pau.)

KAILUA ALO LAHILAHI KA HUAKAI POKOLE IA AINA KAULANA

 

            I ka hora 8 a.m., o ke Sabati Mei 10, o keia A.D., i haalele iho ai ka meakakau o makalei i ka huikau o ke kaona alii, a hele aku la me ko'u kamaaina puuwai oluolu ame kana aliikane, kona papa ame kekahi mau anate, he mau lede maka palupalu no ka Ua Kukalahale, ame kekahi mau hoaloha e ae a piha na kaa.

            Oiai ka huakai e hele nei no ke ala kuahiwi, he mahalo wale no ka kamahele i ka nani o:

Nani Waipuhia,

 I ka lana a ka manao;

I honi aku au,

 I ka ua ki-pu.

 Hui-

Uka iuiu ano,

 Hale wai a ka manu,

Kahili lani uki,

Koikoi i kuu maka.

 Nani Kahuailana,

Ka waiho kahelahela,

Inu au i ka wai,

 A luhe kuu kino.

            Ke nana la mao, maanei o ke ala-hele, he wahi nae i lu'a i ka maka, aka o ke onaona, he  ia mau ia, oiai he o ia mau no ka lipo waokele i ke kupaoao i ke ala o na kaikuahine o kakou ma.

            He pokole ke ala i ka nee a ke kaa otomobile, aole i u iho, ku ana i ka nuku kaulana o nuuanu, kahi hoi a ia poe i hoolala'o ai:

            I ka nuku omole hoohie oe,

            I ka ale a ka wai lile o ke kini.

            E kukuana no he mau kaa mamua aku o makou, ua umi paha ia mau kaa a oi, hui aku hoi me makou, aole i kana mai ka laukanaka.

            Lele iho la ilalo, hoomaha liilii, nana aku la i ka mohala o ke Koolau i ke alo o ka poe apau e kukuana, a nana mao maanei me ka huaolelo i ka waha:

            U'i maoli no ka nanaina o keia aina; hele aku la au a ku iho la i ka paehumu o ke alanui kiei iho la i ke ala kahiko a na kupuna o lalama ai, o na lima o na wawae, aole nae he ikea aku o kahi punawai kaulana o ua uka la.

            I ke aku i ka wai kilo anini,

            Ahuwale nalimu Manuakepa,

             Ina paha i maopopo kahi a Kanaiaupuni Kamehameha i ku ai a alai i na koa o ka moi o Oahu mai na no koa o ka mai o Oahu mai na Koolau mai in a la ua kuhikuhi mai ka poe i ike, aole hoi e hihi, o makou ike ole no keia apau e hoaa nei na maka;

            A ke ike nei nae i na wahi apau a Hiiaka i hooholo ai i kana himeni hawaii:

Ino Koolau e --ino Koolau,

 Aikea i ka Ua o Koolau,

Ke ua mai la la i maelieli,

Ke hoowaawaa mai ia i Heeia,

Ko ku-pa mai la ka ua i ke kai,

Haa hula le'a ka ua i Ahulimanu,

Ka ua hoonei hoonaue i ka puu koa,

 

Ka ua poai hale o kahaluu e, luulu-u,

            luuluu au i ko aloha e,

            I ka puolo waimaka a ka onohi,

            ua liuliu no ia hoomaha ana kau hou maluna o ka lio holo pupule, iho aku la i ke alo pali, ahiki i kahi hele ai i Kailua, ke kakae wale la i hahi maikai i hanaia, i ka pau ana mai o kahi i plainaiam hoomaka aku la ke kapena boy o ko kahullihuli, i ka huikai a na pe'aheke.

           Eia paha o Olomana ame Ahiki ka akaaka mai nei ia makou, auhea hoi ka ikaia aku, no ka mea, he kiekie iluna ke nana aku.

           Eia kahi moku kaa o makou ke loli nei ma o maanei o ke alanui, ka ua mea o apuupuu, aohe nana ia, aia ka pono o ka ike ia Kailua alo lahilahi.

           Hiki aku la i ka loko o Kawainui, nana aku la i ka holu mai a ke Ne-ki o mokulanam ua lilo ia mau hiona i k amaka o ka mea akahi a ike, i mea hou, a like, i mea hou, a i mea nui no hoi e noonoo ai i ka hana i hanaia e ko kakou mau kupuna i ke aui kahiko.

             O ka nui o na makaha, o keia loko, ha 20 pela ka olelo mai a kamaaina ia'u a i ka'u nana okoa no ia, nana aku.

  Molale i k alaula,

  Ka luhi a ke kalukalu,

  Kumoena moe ipo ilun ao ka halahala,

  Mai hoohalahala oe i ka mea ua lona,

  He lawelawe iho ko ka lima uup ka auwa-e,

  I ka ono e!

             E holu mai ana ka lau o ka inu i ka makani Malanai, he uluniu nui maoli, pela hoi me ka ulu paina, he nani wale no ia i ka maka o ka malihini, ahiki i kahi o ke kamaaina Solomona, i ka ae o ke kai.

             I ka hiki ana i ka hale kamaaina, lele iho la mai ke kaa iho, e kuku ana no he mau kaa elima, ao na ohua o ia mau kaa, e kuku ana i kahakai e hooili ana ka lau me ka upna, hookahi ka ilau like ana me kakahi poe makou.

           O ko'u kamaaina i hele aku ai, hoolauna aku nei ia'u me kona makuakane, ke kamaaina hoi o makou o keia wahi o Kailua, i kona lohe ana mai kana kaikamahine aku, o ka mea keia nan ae hoopuka nei o Makalei, ua hopu mai la oia i ko'u lima a puili iho la me ka i ana mai, malihini oe a'u e ike aku nei, aka nae iloko o ka moolelo au e kakau nei me he mea la he kamaaina, ka, nui kuu hauoli i ko kaua halawai ana, nolaila e lawe aku au e hoomakaikai ia oe, i ike oe i keia mau wahi aku e waiho mai nei.

           Kamau ai a paa ka houpo, kau hou i ke kaa no ka lae o Alaala, holo aku la ahiki i ka muliwai o Kailua, nana iho la ka maka malihini he muliwai akea maoli kaia kau ma kakahi aoao, holo aku la a pii i ke kiekiena o kalao o Alaala, ku iho la nana i keia wahi a ke aiwawa i hoopuka iho ai i ka huaolelo:

  He pa no Kailua ka makani,

  I kai o Lualualei i alaiia e ka ino,

  I kai o Alaala lae e ala,

  Ehia mea ala o ka poi

  O ke aloha o kuu minamina,

  Kahi lua kolu kukai,

  A hala pa i ke akua,

 O uwai i aola--.

              Nana aku la ia kalaa aina o Kaohao, he molale okoa no ia a ka makaike aku nei, iho aku la ia wahi, he mau hale no e ku ana, e ulu ana ka ipupoi Kepani kanaka a'u i ike aku e hana mai ana.

           Hele aku la a mauka pono o na moku kulua, malaila iho la hoomaha liilii, oiaia ke kamaaina puuwai oluolu e ha'i mai ana i kahi pana ame kekahi mau mea i hanaia o ke au kahiko.

           Ua nui keia wahi i like a ka maka malihini, ma mahalo nui ko'u uhane i keia Hawaii puuwai heahea i piha me ka waipahe.

             E ka makamaka, e lawe aku i ka'u hoomaikai e pili me oe, oiai aia no me oe ka puuwai Hawaii oiaio, ka heahea, ka hookipa ame ka pulama i ka malihina, a o ka rula paa, loa hoi iwena o ko kaua lahuim me ka mangolana a hui kou aku.

           Huli hoi mai la ma ke ala kahakai ahiki i kahi o ke kane i hana naaupo ai i ka wahine, a me ia pu i hoolahaia iloko o ka nupapa.

           I ka hiki ana mai i ka hale, ua hoi mai ka poe luu limu lipoa, noho iho la no iwaho o ke kahua manignia kukulu ka umeke poi, lomilomi ka pua oio, me ka pepe omaka o Kailua, o ka hanu paoa ae o ka lipoa pakela ua make i ka ono.

             Ke olelo mai nei ke kamaaina e hoi iloko o ka hale, nana ae la i ka mohala o na mea apau me kela ae kai, ua oi aku ka ono o na meaai iwaho, ke uhao la, aia ka pono o ka piha, he ahiahi aku nei.

              I ka pau ana ae o ia hana nui i ke alu, makaukau iho la no ka huli hoi mai i ke kaona nei, o ka hapalua ia o ka hora 4, ike hope me kamaaina, me na puili aloha lululima, a kau i ke kaa no Honolulu nei ka ihu.

             I ke kea e holo nei, ke nana ae la au ma na wahi apau, e nani wale no ahiki i ka hoea ana i ka.

            Nuku, huli hope akua au o nana me ka hoomanao no ia wahi a’u ike malinini aku la, a haupu ae au ia ea mapua ala o ka lipoa nou e ke kamaaina, ame makou pu ho’I I ohu no ka huakai hele: 

            Auhea wale oe e ka lepoa,

            E ke oho laulii o ka eukai,

            Akahi au a ike kuamaka,

             Laula o ke kula o Alele,

            He nani onaona I ka’u ike,

            He nohea I kea lo o ka malihini,

            Malinini au na Popoi’a

            Na ka silana  I kea lo o ka piko, alawa ae au o kawainui,

            I ke ku kilakila a makalei,

            Lei no e ke kupa kamaaina, I ka leo o ka kai o Kailua,

            O ka limu lanai a ike oe,

             I ka poi nuhenahe o Kauhine,

            E huli e hoi no ke kaona,

            Ua malu na pali oke koolau,

            Hainain mai ana ka puana,

            He nani Kailua I ka’u ike.

            Hiki no hoi I ke kaona nei me na hoahele, hoi kela me kaia no kona home iho, hoi hookahi mai no hoi o Hua-a no ka liko lau kalo o Pauoa, e hoomaha I na mauluulu o ia huakai.

            E ke kapens, olohani aku I kou mau sela I ka huaolelo adieu.

 S.K. KEKOOWAI,

 2324 Liko Lane.

  KA’U HOOMAIKAI NUI.

 

            I kuu Solomon Hanohano, ka Lnnahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Anoai aloha kaua anui:-E oluolu hou mai kou ahonui, ina he wahi rumi kaawale hou kekahi oka hiwahiwa a ka lahui, no’u hoi @ wahi rumi, no ka’u wahi puolo e kau ae la maluna o na eheu Ia o ua hiwahiwa nei a ka lahui e ahai mama aku a loaa aku na hooilina na lakou ua wahi puolo nei.

            Owau, o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, mamuli o na hana maikai I ku I ke aloha, a I hui pu ia me na haawina hoopahoahao pu, I hanaia mai ia’u nei me ka mao popo mua ole; a me ia mau ano apau ia’u I loaa ai, pela au e haawi nei a ka’u mau hoomaikai nui, penei:

            Mamuli o na hana aloha a ouou e na hoahanau. Na lunakahiko. Na haumana Kula Sabati amen a lala o na O. E. Sr., ame Jr., o ka Ekalesia o Kalanikahua Hou, na hoaloha ame ka poe apu, I ko oukou kukulu ana ae I mau hana I mea na’u e poina ole ai I na la apau o kuu ola ana.

             O ka paina hoolaulea a oukou apau loa, I pahola mai ai ma ke Sabati, Mei 6, 1993, na lau Olivia o ke aloha a oukou I lulu ai ma ka po Poalua, mei 8, ame ka paina hope loa a oukou I pahola mai ai ma ka hora 12 m., o ke awakea oka la 9 o mei; ua lilo keia mau hana I hanaia mai no’u I haawina ilihia, a’u hoi I lawe mai ai a hoopaa iho iloko o kuu puuwai I waiwai hooilina e poina ole ai ou.

            E lilo no hoi keia mau hana a oukou I hana mai ai I kia hoomanao Iloko o ko oukou mau la oke ole haipule ana, o ia hoi, ka lokahi, ka hoomanawanui, ke alohe amen a mea maikai e ae apau I ku I ko oukou lulana Kristiano. Ia kakou e noho kaawale nei, ma na leopule I ke Akua kakou e hoohalawaiia ai.

            Noloail, elike me na mea maikai apau a oukou pakahi, a oukou hui ia I hana mai ai no’u, oiai e hoo kokoke mau mai ana na la, na hora amen a minuke hope loa no kakou e kaawale  ai me ka maopopo ole oka hopena.

            Nolaila, ke haawi aku nei au I ka’u mau hoomaikai palena ole ia oukou apau; a ke noi nei au i ka Makua Lani, Nana no e haawi mai i na hoomaikai oi ae. Ke noi pu nei Iaam Nana no e hoopiha pu mai I ko oukou mau wiahone a piha a hu me na mea maikai mai Inia mai.

             Ke haawi pu aku nei au I kekahi hoomaikai nui ia oukou e na makuakane, I haawai a I kokua mai I kou oukou mau kea otomobile, no ka lawe ana ia’u ame ko’u ohana ahiki I ka uwapo o kahulu amen a hoaloha apau I ukali pu ma ka’u huakaihele.

            Nolaila, oluolu oukou pakahi oukou hulia e lawe aku I ka’u maou hoomaikai a ke pule nei • au I ke Akua, Nana no e kiai ia kakou, oiai kakou enoho kaawale ana.

             Ke haawi pu nei I ka’u hoomaikai a nui ia oe e Mr. Lunahooponopono, ame na keiki huki kaula o na pe’a he-ke o kou papapa’i.

            Owau iho no me ka haahaa,

            L. A. kANAE,

            Kalihi Hospital,

            Oahu T. H. Mei 14, 1923.

 

            HE HOALOHALOHA NO JULIA LEIHULU HANUNA.

 

            Mr. Lunahooponopono o ke kuo koa, Aloha kaua:- E oluolu mai kou hanohano ina he wahi kaawale kekahi oka milimili a ka lahui, ke pookela o ke aupuni Hawaii, I ke mai ai o’u mou ohana, na hoaloha, na makamaka o kuu lei heleloa ua hala ua nalo I ke ala hoi ole mai, luuluu, luuluu, wale!

            Ua hanauia mai oia mai ka puhaka mai o Ulalia Kekona ame hana kane Kuhelola Kekaona, no kahakuloa, maui I ka makahiki 1893, a ua piha asia na makahiki he 93 me na malama he 10 me na ia he 22 o kona ola ana.  

            He wahine oia me ke ola kino nawaliwali. Ua hoohuii maua iloko o ka berita maemae o ka mare i ka makabiki 1913 ma ka la 19, a haalele mai la oia ia'u ma ka la 21 o Aperila 1923, me na keiki a me ka ohana.

            Aloha nakalele i ka ehu o ke kai, ia home a maua i piliia ai, aloha ia mau lae e hele pu ia ai, ua pau, ua hala oia i ke ala hoi ole mai. E aloha ae ana au i na ala kikee-kee, ka piina, ka ihona o na pali o ka aina aloha e kuu lei Rose poina ole, a maua i alo like ai, i ka ua ame ka la aloha, aloha wale kuu lei heleloa poina ole!

            E ka ua Poikaehu e, ka ohu halii i na pali, ua uhiia mai kou mau papalina me ka hunehune hu'ihu'i o ke kehau, o ka lei a oukou ua hala, ua moe, moe mau i ke kau ma ka hooilo, aloha wale! aloha wale ia pua o kuu lei e kahiko ai o ka wahine. Aloha na pua lehua o Kaukini me ka ua kilihune i na pali, aloha ia pali hauliuli ka home aloha o kuu lei!

            Aloha Kahului i ke kai holuholu, i ke one ohi lima me na hoa.

            Ke kaula hiki kolo ke aloha, e naue like ai na kino o kuu lei poina ole kekahi i hoopulu ia o kou hunakai aloha, aloha ia aina malihini i luanaia ai me na hoaloha o ia wahi.

            Aloha na hoa paahana o ke Akua, i hooikaika pu ai o ia kaha, ua nele kou launa hou ana me ia, luuluu, luuluu wale!

            Aloha kauiki au i ke kai me ka puhi kani o Mokuhano. E ka ua lani haahaa, hoapili o ka malulua, elua wale iho no maua, i kolu i ke ala lipoa.

             Ia oukou e na hoahanau ame ka Ahahui C.E. o Wananalua, ke haawi aku ei au i ko'u hoomaikai no oukou, no na kou i loaa mai, mai ia oukou mai, no kuu hoapili hoi o kuu lei heleloa.

            Ua waiho mai oia ia'u ma hope nei me na keiki ekolu ame kona ohana lehulehu e u ana nona.

             He wahine puuwai hamama, he aloha ohana, he oluolu, he aloha kane, he heahea, he ike i na mea apau. He hoomanawanui i ka nale, ka huna, aohe oia he wahine ake i na mea nani, aka he akahele kona ano ame ka hoohaahaa, aloha, ahoha wale! E loaa anei i makuahine hou no'u e like me ia auwe kuu luuluu ke eha o ko'u puuwai nou e kuu lei heleloa!

            E hoomaikaiia na mana lani, no ka mea ua hoihoi aku lakou iaia ma kela home maha mao, pau ka luhi, ka ehaeha ame ka u ana, ua hoi hou i ka lepo elike me ka olelo, no ka lepo mai oe, a e hoi hou aku oe i ka lepo; eia hou o ka mea i hanauia e ka wahine ua hape kona mau la, ua piha i na popilikia; aohewahi nani e ae, e like me kaia mau lalani mele penei:

Kalanikuuhome,

E maha mau ai,

Pokole paa ole,

Kuu noho maanei,

No keaha e ohumu,

Ke kaupaapu mai,

Na eha na luhi,

 Na kaumaha e.

Eia mai na anela,

 Ke memelo no'u,

Memele memele,

Ahiki i o,

Ma na puka mabela,

E ku ka poe maikai,

A mele aloha no kou puka ane'o

Ke hoomaikai pu nie au i ka poe apau, i ku kiai pu nei au i ka poe apau, i ku kiai pu me a'u, me na pua, na lei pepa ame na bo-ke pua i makanaia mai.

            E ke kapena ahonui Mr. Lunahooponopono nou ame kou papapa'i ka hoomaikai palena ole. O makou iho ka ohana,

            JOHN M. HANUNA,

            MAS. W.K. HANUNA,

            MAS. J.W. HANUNA

            MISS. L.W. HANUNA,

            MISS M.M. HANUNA,

            KUHELELOA KEKONA,

            MRS. LIZZIE KUHNS.

            MR. & MRS. P. KEKONA,

            MR. & MRS. J. KEKONA,

            MRS. HANNAH AUA,

            WILLIAM KEKONA,

Hana, Maui, Mei 18, 1923.

 

DEFLEXOGRAPH

mealeomele kuinaipu olelo apau na ano kui like ole, hiki ke loaa ke kini me ka nahenahe. $1.00 ma ke ekeleka, PAPAGULA, $1.50. PAPA METAL, $1.00

 

E KUAI I KOU MAUP ono Hale ma ka Hawaii Furniture Co.

Helu 469 Alanui Moi kokoke i ke kihi o ke Alanui Liliha He oluolu na kukai olelo ana

 

CITY MILL CO.

KEKAHI O NA HUI KAHIKO LOA MA HONOLULU NEI.

Poe kuai Papa, Pilihale, na lako Paipu, na Laau Puka Aniani me Panipuka, loko Pili Hao; na mea no apau no ka home ma ke kumukuai oluolu loa.

Kukulu makou i na hale ma ka uku liilii ana, me na hookaa liilii.

O KA OI LOA AKU NO KA POE HOOKUONOONO.

Mai Poina---Hele Mai Ia Makou

Kihi o na Alanui Moiwahine me Kekaulike. Honolulu, T.H.

 

T.O. MURATA

FUTURE FURNITURE STORE

(Na noho hoolimalima me lako pa maanei.) Na Loko Hale Hou me Kahiko. Hoolimalima me Kuai Hoolio. 715 Alanui Hema, Honolulu, T.H. Kelepona 1695

 

New Stauch Tract, Kaimuki

A most desirable part of healthful Kaimuki one hundred and fifty lots-- 50x100, 50x150 and 50x200 feet. these are going fast.

Sixth avenue to 11th avenue, Kilaueha Ave to Alohea Ave. A most desirable part of healthful Kaimuki one hundred and fifty lots--50x100,50x150 and 50x200 feet. these are going fast.

LOTS OF HEALTH N KAIMUKI

$750 to $800. Lots 50x150, $25 down, $10 per month

$1200 and $1275. lots 50x100, $25 down, $15 per month

$1675 and $1700. Lots 50x200, $50 down, $20 per month.

AskC.W. Carpenter, with

PAULO. KALAUKA

(P.E.R STRAUCH)

Alanui Moe, Helu 74, Mawaena o na Alanui Papu ame Betela.

 

Keena Hawaii

NO NA

Lako Hana Mahiko Hapuku Kila Oliver Chilled ame na Palau Na Katapila Cleveland Na Katipila Fordson Na Kaa Kalaka White Na Kaa Kalaka Federal Na Kaa Kalaka Ford Na Hana Pili Amala

HANA I NA KINO O NA KAA UKANA ME KALAKA ME KA HANA HOU ANA

Schuman Carriage Co., Ltd.

Na Paionia o na Hana Halihali o Hawaii nei

 

KA VICTOROLA

--Ka Meakani Mele Kilakila-- he meakani e pono e loaa ma kou home, kauoha mai i na buke hoakaka o na Pahuolelo ame na Papa Leo Mele.

NA PIANO PAANI

NA ROLA PAANI

NA PEPA MELE HOU

NA PILA AHA

âme na mea apau pili i na mele.

Bergstrom Music Co.

1020 Alanui Papu Honolulu

 

HALE UWI WAIU

MAPULEHU

PUKOO,MOLOKAI

E Hooholo Ana i ka

MOKUKUNA GESOLINA

LELEIONA

Mawaena o na Awa o Honolulu me molokai

Geo. P. Cooke,

on a.

Poe Lawe hau me Waiu

 

Honolulu Planning Mill,

LIMITED>

POE HANA I NA PUKA LAAU ANIANI, LAAU HALE. OLEPELEPE, MOLINA, WAHI KAU.

ALANUI PAPU, ESPLANADE

 

Ka Pila GRAFONOLA COLUMBIA

Maopopo ka Wa e Pau Ai na ka mea hoopaa nona iho e makaala ia. oa nou ua hiki ia oe ke hulahala ahiki i ka huaolelo @ loa.

Uku liilii ke Makemakeia

Thayer Piano Co.,

LIMITED

148-150 Alanui Hokele

 

Kakela & Kuke

(KAUPALENALA)

Poe Kalepa ma ke Komisina

-A HE-

Poe Agena no na Mahiko lehulehu

 

PAPA

NA LAKO

KUKULU HALE

No ka hoahu ana i kou wai ma na Pahu Wai Papa Ulaula o 5000 a 10000 Galani.

E hoolakoia aku no na kumukuai ame na hoakaka ia oe ke noi mai.

ALLEN & ROBINSON, LTD.

HONOLULU, T.H.

 

Nupepa Kuokoa

No ka makahiki(@ year)….$2.50 O na Dala ame na Hoolaha apau e hoona pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING CO., LTD. wale no, P.O. Box 3110, Honolulu, T.H.