Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 23, 7 June 1923 — PEHEA LA E PAU AI NA HANA KARAIMA? [ARTICLE]

PEHEA LA E PAU AI NA HANA KARAIMA?

Eia keia nipau ke nu-ne nui ia nei i keia la, a mamuli o ka maopopo ole o ka pane pela na wahine o na aoao like ole aise na ahahui like ole e malama nei i na halawai no ka hoomaopop ana i keia ulu nui ana ae o na hana karaima o keia mau la e nee nei. U a manao kekahi poe o ka nui o na makai ka mea e pau ai, a ua hele aku Jteia ninau imua o ka Meia ame ka Papa o na Lunakiai, a ua I koiia ka Papa L\inakiai e haawi hou mai i mau dala i mea e hiki ai e loaa hou he mau makui. Aole nae keia noi makai he mea hou, he mea kahiko no, a ua hele aku no ke koi a ka Nui imua 0 na Lunakiai he mau m3jiinq, ae nei, a ua hoole |a mai. I keia la ke noi hou ia aku ijei ng i mau maikai hou, a e loaa aqa paha, no ka mea ua ike na Lunakiai aia he mau dala mahuahua e loaa mai aua i keia makahiki, mai ka auhau maiO ka pinau ina e loaa ana e pau ana anei keia mea he karaima ma ke kulapakauhale nei? Ua pii aku ko noi hoonui makai ahiki \ ko 46 a ua pianao ia n>e keia huina e Jawa ana na kiai no ka malama ana 1 ka maluhia o na kanaka o keia kulanakauhale. Ke manao uei nae ko oukou meakakau, aole no e pau ana na hana karaima ina no e mau ana ka paaia ana o na kanaka hiki ole e o\a ke kulana he poe malama i ka oialuhia o ka lehulehu. Eia ke ikeia aku nei aua ahuwale i keia mau )a eia l*cknhi mau piakaikiu ke lawe nei i na wuiwai ki-pe like ole. Ke ikeia i»ei ka pii ipal i uahua ana ae o na hana ma ke kulanakauhale nei. Ke ikeia nei ua nui maoli na halekuai rama ma ke kulanakauhale nei. Me keia mau hana haihai kanawai malalo ponoi o ka ihu o na makaikiu, a ke lawelawe mau ia nei i na la apau, aole e h'iki e manaoia o ka nui ana ae o na makai ke kuniu e pau pi.

Ke oleloia mai nei no hoi kekahi mau makai, aole e hiki i kekahi makai kfe hopu i ka poe piliwaiwai ahiki i ka loaa ana mai o ke kauoha mai lee Kapena mai o na makaikiu. Ina e mau ana ke ku ana o keia kauoha, a e hiki ole ana i na makai ke hopu i 'ke kanaka e haihai kanawai ana, alaila pehea la e hiki ai e pau keia mau hana karaima ina e mau ana no kekahi poe lawe ki*pe a ae aku i keia mau hana e lanaleila maloko o ko Kulanakauhale neif Aole loa e pau ana, a o ke dala a ka lehulehu ke pau ana m6 keia hoonui ana ae i ka puali makai. Eia no ka pilikia i ke kulanakauhale nei. TJa nui loa na hale kuai rama e aeia nei e lawelawe i ka lakou oihana hoopilikia i ka lehulehu. Elike me ka mau ana o keia mau hale kuai rama, pela no e pau ai ke dala a na kanaka inu ram:«, a i ka pau ana e hele ana kela kanalea e aihue i mea e ola ai oia ame kona ohana. O keia mau hale kuai ramn, fcole o na rama maikai, aka, o na rama hoopupule i ka manao o ke kanaka, kekahi o na kumu nui o keia pii mahuahua ana ae o na hana karaima. I ka pau ana o na dala a ke kanaka i hana ai a pau ka pule a i ole o ka mahina, e hele ana oia e imi hou 1 mau dala no kona ola. A ma keia wahi iho la ke kanaka e hana ai i na hana karainia. O ka lua 0 ka piliwaiwai. Aole paha he manawa iloko o ka moolelo 0 ko kakou nei kulanakauhale i like mai ka nui o na hana piliwaiwai elike me keia mau la e nee neL Eia na kanaka ki-pa ke hele mai nei ma na alanui e imi ana i kahi e loaa ai ka poe lawe hua, a he nui wale e hele ana ma na home 0 ka poe ilihune, e apuhi ai i mea e lilo mai al na hapaumi. Aole paha he piliwaiwai i oi ae ke ino mamua 0 keia. No ka mea e hiki aha e lilo na hapaumi ame na kenikeni a pii alwi. 0 ka manao o ka hapanui 0 na kanaka he mea uuku loa ka hapanui, a ina no hoi e lilo ana aole no hoi e nui ka lilo, aka, ina e puka ana, e loaa ana he $1.50. Ua manao iho la ke kanaka ua nui maoli keia dala me hapalua i loaa mai. Ua poina nae i ka manawa e loaa ole ai kela dala hapalua, no ka mea, he mau mahina paha alaila loaa mai la ka puka ke puka hoi. O ka hapanui 0 ka manawa © lilo loa ana me ka hoihoi hou ol® ia mai 0 kela hapaumi au. Mamuli 0 keia mau hana piliwaiwai, ua nele mau ke kanaka i na dala a ua ike i ka nels a ua hele aku e imi i wahi e losa ai na dala, a 0 ka hopena o ka hele e powa. Ua nui maoli keia mau hana piowa e lawelaweia mai nei ma keia kulanakauhale, a i ulu mai keia mau hana mamuli 0 ka aeia e knu akea 1 na hana piliwaiwai. Eia no hoi kekahi mea inoino e ulu ae nei iwaena 0 na keiki opio, 0 ia no ka noho mau ana ma na hale pahupahu mai ke kakahiaka a aumoe i ka paa ana 0 kela hale pa*

hupahu. O keia mau mea apau lie mau hana e alako akii aiia i na keiki opiopio e aaee ma kei§ mau hale, a hele ole i ka hana, O ka hana ka mea e hookaawaleia aku ai na manao ino ame na manao e komo aku iloko o na hana karaima. Ina ke keiki e hoomaamaa ana i ka hana, e kaawale aku ana na manao kolohe a hoopilikia. E ulu mai ana ka ninau, pehea la kakou e hana ai i mea e pau ai keia mau hana karaima. O ka mua e hookoipo i na hilinaiia e hana ana i na hana ku i ka hoopono ma na kulana kiekie o kakou. A o ka lua, e kokua aku i na luna aiTpuni e mujieuiakc ana e hoopau i jia hana kapaima. Aole o ke kokua aku e paa no $a kanaka kolohe ma mau kulana, aka, o ke komo aku e hoopau ia lakou, ame ke kokua ana i na kanaka niaikai no ia niau kqlaua. A i ka loaa ana [ o na kanaka maj}tai e komo jku e j kokua ia mau kanaka. lua e hele j ana na wahine me keia mau manao jaole e nele ana ka loaa o ka lakou j mau mee e makemake nei, o ia hoi ka maluhia o ka hele ana o na kunaka ame na wahine ma na alanui o kakou, ina paha ma k e kulanakauhale nei, a i ele ma ua alanui mehameha palia o Oahu nei. Ina e l)iki ana e hoopauia keia mau hana hewa lie eha; Na luna aupuni ki-pe; Ka piliwaiwai; Kh inu ame ke kuai rama ana nia ke akea; Ame ka noho wale ana o na keiki opiopio ma na hale pahupahu. e pau ia ana no keia mau hana karaima e pahola mai noi ma keia kulanakauhale. Aka, ina e mau ana no ka paa o keia mau Makaikiu lawe ki-pe, a e mau no ka piliwaiwai ana, a e mau no ka loaa ana o ka rama me ke keakea ole i«, a o noho i mai no na keiki opiopio ma na hale j pahupahu, aole no e pau aua keia mau j liana liaihai kanawai, ina no e haawiia eiku ana i 1000 makai no ka malama ana i ka maluhia o keia j kulanakauhale. I