Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 23, 7 June 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

0 Gai ame Josepine wale no ka i komo aku iloko o ke kaa, aka no na kanaka o ke aupuni, he hookahi i kau pu aku me ke kalaiwa mamua, a o kona kokoolua mahope o ke kaa, nolaila ua loaa he manawa nui i ke kaikuahine ame ke kaikunane e kamailio ai mawaena wale iho no o laua, no kekahi mau minuke pokole. 1 ka hoea ana aku o ke kaa, mamua o ka home o Tiodora, puili mai la o Gai ia Josepine iloko o kona umauma, me ka hookaheia o ko laua mau waimaka, no kekahi manawa pokole, a i ka hookuu ana aku o Gai ia Josepine, pane aku la oia # i keia mau olelo hoolana: "Na ke Akua e kiai a e hoopakele ia oe mai na poino mai, a Nana no iloko o Kona lokomaikai, e hoohalawai hou ia kaua iloko o ka hauoli," a mahope o ka haawi ana ae i ke aloha hope, nana aku la o Gai, ahiki i ke komo ana o kona kaikuahine iloko o ka hale, haawi ae la oia i ke kauoha i ke kalaiwa, e hoomaka aku ka holo ana o ko lakou kaa. j Nolaila, no ka elua o ka manawa, i hookomoia aku ai o Gai Wakona maloko o ka halepaahao ma kela po, a noho hookahi iho la hoi o Josepine maloko o ka runii o Tiodora, me ka hiki ! pono ole iaia ke hiamoe ahiki i ke ao wale ana ae ma kekahi kakahiaka mai. Hakalia no a oili mai kekahi la ae, o ka hana mua loa ma ko Josepine aoao, o ia no ka hoouna ana aku i ke keiekalapa ia Mr. Kelekolio, e hoike aku ana no ka paa ana o Gai i ka hopuia ma ka po mamua' aku, me kona hoakaka pu ana aku, aia oia maloko o ka home o Tiodora kahi i noho ai. He manawa pokole wale no, mahope iho o kela hoouna at\a aku i ke kelekalapa ia Mr. Kelekolio, ua hoea koke mai la no ka pane ma kekahi aoao mai, e hoike mai ana iaia nei, e huli hoi koke mai ana o Mr. Kelekolio ame Tiodora ma kela la no, e hoea mai ai ma kekahi manawa o ke ahiahi. Ua lilo kela pane i loaa mai ia Josepine, i mea hoolana mai i kona manao, a he hookahi hana i koe, o ia no ka hele ana aku e ike i kona kaikunane maloko o ka halepaahao. I ka pau ana o ka aina kakahiaka, haalele iho la ua o Josepine i ka hale, ma ke alahele e hoea aku ai imua o Gai, eia nae iaia e hele la ma ke alanui, he hookahi ana mea e lohe la, ma ka waha o na kanaka, o ia no ka loaa ana o na ike maopopo loa, no ke karaima i hanaia ma Welafika, i ke kau hooilo aku i hala a hoomanao mai la oia, ua hookonioia na mea i loaa ai i ka makaikiu maloko o na nupepa o kela kakahiaka, pela iho la i loaa aku ai ka ike i na kanaka, no ka lakou mau mea e kamailio ana. Aole ua o Josepine i makemake e hoikeike aku i kona mau ana kaumaha i wahi e hoopilikiaia aku ai ka noonoo o kona kaikunane> nolaila aole oia i lawe mai i na mea a na kanaka e kamailio ana, i inea.ano nui, nolaila iaia i hoea aku ai a hui pu me Gai, aole oia i hoike wale aku i karta mau mea o ka lohe ana, aka ua kamailio wale no laua, maluna o na mea e hoolanaia ai ko laua mau manao pakahi, he mea oiaio, mamua o ka haalele ana aku o Josepine i ka halepaahao, ua ike maoli aku oia i ka mohala maikai o ka helehelena o kona kaikunane. "E hele mau mai ana au e ike ia oe i na kakahiaka apau," wahi a Josepine iaia e makaukau ana e haalele iho i kona kaikunane. "Ae, mai hoalo oe i ka hele ana mai e ike ia'u," alaila puliki okoa mai Ia o Gai ia Josepine, a ke kaikuahine e hoomaopopo aku la, aia iloko o kona kaikunane ka manao hopohopo, no kona kaikunane, no kona pakele mai ke kau ana aku 0 ka hoopa'i maluna ona, oiai ua ikaika loa na ike ma ka aoao o ke aupuni, no kona pili i ke karaima pepehikanaka. I ka haalele ana aku o Josepine i ka halepaahao, hooholo iho la oia> aole he pono iaia e hoi koke aku i ka hale, no kona mehameha loa i ka noho hookahi, nolaila hele holoholo aku la oia noloko o ka paka, a i kona malo'elo'e ana i ka holoholo, hoi ae la ma kekahi wahi mehameha, noho iho la il-alo, no ka hoomaha ana. Ma kela auwipa la holookoa, aole ana hana e ae, o ka noonoo wale 110, ma na mea like ole, ua lilo ka pololi ame ka makewai i mea ole iaia, a ua ano nawaliwali maoli kona kino, oiai he pola kope wale no kana i inu ai ma kela kakahiaka me hookahi apana palaoa. No kona manao nae, ua huli hoi mai paha o Mr. Kelekolio ame Tiodora, ku ae la oia a hoi mai la no ka liale o kona hoaloha; a oiai oia e pii aku ana ma na anuu o ke alapii, e hoea aku ai iluna o kalanai ku ana no o Keoni Naika mahope ona c hookokoke aku ana i ke alapii, me ka pane koke ana mai o Josepine iaia: "Heaha mai nei kau o keia wahi?" wahi ana, me ka hoi hou ana mai o kona mau ano koa apau, elike me ia i ike mau ia nona i na wa aku i hala. "I hele mai nei au e ninau, i ko Tiodora wahi e loaa ai ia'u," 1 pane mai ai o Keoni Naika, me he mea la, aole loa he mau ano ino i ikeia nona. * "Aole oia ma ka hale nei i keia manawa, aka ua hala aku no kahi mamao," wahi a Josepine. "Ua maopopo no ia'u, ua hala aku oia no kekahi wahi, aka ihea nae oia e loaa aku ai ia'u, o ke kumu ia o ko'u hele ana mai nei e ninau pono." "Ua hala aku oia no Menelone, me Mr. Kelekolio, he elua ae nei pule i hala, a ma ka'u mea i lohe ai, he hookahi mahina okoa a laua e hoohala ai ma kela wahi, mamua o ka huli hoi hou ana mai no Ladana nei," oiai no nae ua maopopo i ua o Josepine, aia kona mau hoaloha ma ke alahele e hoea mai ai no ke kulanakauhale ma kekahi manawa o kela po. "Ina pela ua hiki no ia'u ke kakali a hala he elua pule, alaila au holo aku no ka halawai pu ana me ia. Eia ka paha oe ma keia home e noho nei ea?" "Heaha.kou kuleana e ninau mai ai no ko'u wahi i noho ai? He keu aku oe a ke kanaka mahaoi." "Malia paha pela i'o, aka nae no kahi i noho ai o kou kaikunane ke ake nui loa o ka'u ninau, e maopopo eia la oia ihea?" "Ua maopopo no ia oe kona wahi e noho nei, a he ninau hoonaukiuki wale mai no kena au e Keoni Naika ia'u." "Ae ua maopopo ia'u kona wahi e noho mai nei," me ka noke okoa ana ae o Keoni Naika, i ka akaaka ma ke ano hoohenehene. "Ma ka'u hoomaopopo, aole he mau mea ano nui i hanaia e olua, mahope iho o ka hoi ana mai a noho ma keia kulanakauhale, koe wale no na mea i kamailio mai ia'u." "Ke koi aku nei au ia oe e Keoni Naika, e hoike mai i ke ano o ka hoea ana o na mea au i lohe ai, maloko o ke pakaukau kakau a kuu kaikunane?" "E hoea mai ana no i ka manawa kupono loa e paneia aku ai <y kena ninau, a o ko kaikunane ponoi no ka mea nana e pane ae imua o ka aha, i ka wa e hoea mai ai i ka hooloheia ana o kona hihia," me ka minoaka ana mai o ua kanaka nei, e hoikeike mai ana no kona piha i ka hauoli, no kela paa ana o Gai iloko o ka halepaahao. "Ke manaoio nei au, o oe ponoi no e Keoni Naika, ka mea

hiki ke hoakaka mai i ka meahuna pohihi, e pili ana i kc karaima pepehikanaka i hanaia ma Welafika; a ke manaow nei au, he kanaka oe e Keoni Naika, i hawahawa na lima ma na ano hana karaima ekaeka apau. "Mahope iho o ka nalowale honua ana o ko keiki hanauna a hui pu iho me ka loaa ana o ka ike ia'u, ua hooikaika mau oe ma na ano apau e lilo aku o Tiodora i wahine nau, me ka hoohoka ana i kau keiki; ua konoia mai au e manaoio aku, o oc ponoi maoli no ka mea nana i hookaawale ae iaia mai kou alahele ae, i wahi e hookoia ai kau mau kuko palaualelo. "f "Mahope iho o ka hookoia ana o ia manao lapuwale ou, ua ioaa hou iho la ka ike ia oe, aole ka i aloha aku o Tiodora i kau keiki hanauna, a ua hoopauia hoi ko laua hoopalau; aka iloko o ia manawa hookahi, i loaa pu aku ai ka ike ia oe no kc aloha ana o kuu kaikunane ia Tiodora, a i wahi e hookaawaleia aku ai kuu kaikunane mai kou alahele aku, hookau aku la oe i ke karaima pepehikanaka maluna ona, no ka hoopakele ana ia oe, mai ke karaima au i hana aku ai maluna o kau keiki, a no ka imi ana i ke alahele e lilō aku ai o Tiodora i wahine nau.? Ua kamailioia aku kela mau olelo e Josepine me ke koa a maka'u ole, aia hoi o Keoni Naika, kc ku aku la me ka helehelena haikea, a ina paha he poe e ae kekahi e hoolohe mai ana, ua ku maoli o Keoni Naika i kahi o ka hoka, aka nae elike me ke ano o na kanaka lapuwale apau, ke hookuoo mau la ua kanaka nei, a o ia kana o ka pane ana mai *. "Ina e hiki ana ia oe ke hoolilo aku i ka manao o na Mure, e manaoio mai ai i kau mau olelo, alaila e pakele ana ko kaikunane, mai ka amana likanaka mai, a owau o kaua ke ku | ana i kahi o ka hoka," wahi a ua kanaka nei, a Josepinc e ikf okoa mai Ia i ka hele a piha i ka huhu. j "Aia a hoea mai i kela la, e ike auanei oe, i kekahi mea ku- ! paianaha loa nana e hoopakele ae i kuu kaikunane, wahi a. Josepine me ke kuoo, ka mea hoi nana i hookunahihi aku i ka helehelena o Keoni Naika, me he mea la, ke hoomaopopo mai la oia, no ka hoea mai i ka hookoia ana o na olelo a keia kaikamahine opio. "Ina no e ahewaia ana kuu kaikunane no ke karaima ana i hana ole ai, aole no he wahi pomaikai iki e loaa aku ana ia oe, no ka mea aole loa he wahi manaolana iki, no ka o kou mau manao lapuwale no Tiodora, ua lilo kou manao, ame kau mau hana epa, i mea waiwai ole imua ona i keia wa. Pehea la oe i manao ai, ma ka hoopilikia ana aku i kuu kaikunane, e loaa mai ai ia oe kekahi pomaikai nui?" "He hookahi no pomaikai e loaa ana ia'u, o ia ka panai ana aku i ke ino no ka ino," me ka wiliwili okoa ana mai o Keoni Naika i kana puupuu, me ka hilahila ole imua o Josepine, me ka hookeke okoa ana mai hoi i kona mau niho, o ia no oe o kekahi ilio e makaukau ana e lele mai e nahu i kona enemi ino loa. "Aole maluna wale no o ko kaikunane e kau aku ai kuu inj§ina, aka maluna pu ou kekahi, aole malaila wale iho la no pau, aka maluna o Tiodora, no kona hoao ana mai e hoohoka a e hoohaahaa ia'u. E hoike aku anei au ia oe ina mea e hoopauia ae ai kou pohihihi? "Ma.kou manawa o ka hoea ana mai a noho ma Welafika, o oe ka mea mua loa nana i hoao mai e hoohoka i ko'u mau manaolana, no ka lilo mai o Tiodora i wahine na'u. Ua lilo oe i mea kupale ma kona aoao, ua hookomo aku oe iloko ona i na manao, e ala mai ai kona hoowahawaha no'u, no ia mau hana au, aole loa au i hoopoina; a ua paa ka'u hoohiki, e aku no au i kekahi hoopa'i maluna ou, he hoopa'i hoi, e ike maoli iho ai oe i ka ehaeha ame ke kaumaha, no ke komo hokai wale ana mai ma na hana i kuleana ole ai oe. "Ua loaa ia'u ka iiee, o oe kekahi kaikamahine koa a maka'u ole, e lilo ai ka'u mau hoopilikia ponoi ana aku maluna ou, i mea ole loa ia oe; nolaila hoololi ae la au i ke ano o ka'u mea e hana aku ai. No kekahi manawa loihi, i maopopo a| ia'u, o kou kaikunane hookahi wale no kau mea 'aloha, ina nei no ke komo o kou kaikunane iloko o kekahi pilikia, e ili mai ana ke kaumaha ame ka ehaeha maluna ou, nolaila i kus ike ana mahope mai, o ko kaikunane kekahi e hoao ana e li'io aku o Tiodora iaia, akahi 110 a hookahua pono ia iho la ke ano o ka'u mea e hana aku ai, o ia ka hookomo like ana ia olua a elua iloko o ke kaumaha.

"la'u nae i lohe pono ai i na olelo mai ka waha mai o Tiodora, e hoakaka ana no kona haulehia i ke aloha no Gai Wakona, ua papa-kolu ia ae ka inaina iloko o'u, no oukou apau. Ina i lilo oe i mea kokua mai ia'u, ma ka hoohulihuli ana i ko Tiodora mau manao, ahiki i ka ae ana mai me ka maikai, e lilo owau ke kapena nana e hookele ia moku kalepa, aole loa oe e ike i na haawina hoehaeha, elike me ia au e auamo nei keia la. "Malia paha e hiki ana ia oe ke hoike aku imua o ka aha. i na olelo e kamailioia nei mawaena o kaua, aka nae aole he hoike ma kou aoao, e hiki ai ke hilinaiia mai; no ka mea ua ike ka lehulehu, i ka nui maoli o ko'u kaumaha no ka make ana o kuu keiki, a o ka'u mau olelo e hoikaka ai imua o ka aha hookolokolo, ke hilinaiia mai ana." He ku maoli na olelo a Keoni Naika i ka hoonaukiuki, aole e hiki ia Josepine ke ku malie a hoolohe hou mai i na olelo o kela ano, nolaila me kona haawi hou ole mai i manawa Keoni Naika, e hoopuka aku ai i kekahi mau manao e hoopii aku ai i kona huhu no kela kanaka, pane mai la oia, i ka i ana mai: Ekuoe e Keoni Naika, a hele mai keia wahi aku! Ooe ke karfaka nona ka puuwai i piha me ka eleele, i oi aku i ka eleele oka lanahu. E lohe pono oe e Keoni i ko'u manao, me ko u nana ole ae i ka hopena e kau mai ana maluna o u, a maluna paha o kuu kaikunane, e hooikaika aku ana au me kuu kino wahine ma na ano apau e auamo ai oe i na hopena awahia o kau mau hana ino; a e hoomanao pu hoi i mea oiaio loa, maloko ponoi no o ka lua au e eli ai no kou mau enemi, iloko olaila oe e poholo aku ai. "No ka elua o ka manawa, e ku koke oe a hele mai kuu aio aku, a mai aa oe e hele hou mai e kamailio ia'u!" Me kela kino kane o Keoni Naika, kela ano koa iloko ona, ana i manao ai, e lilo ana kana mau olelo ku i ka hoehaeha i mea e nele ai o Josepine, i na olelo kupono e kamailio «iku «li īaia, ua ku maoli ua kanaka nei i kahi o ka hoka, no ka mea i kela kauoha hope ana aku a Josepine iaia, e ku a hele mai ke alo aku o ke kaikamahine opio, o ke emi hope aku la no ra * ua kanaka nei a ku ana i' ke anuu ilalo loa o ke alapii, a kaha aku la hele no ke alanui, me ka pane hou ole mai i hookahi huaolelo. MOKUNA XXIII. Ua hele a aumoe loa ma kela po, akahi no o Mr. Kelekolio ame Tiodora a hoea mai no Ladana, a lilo ko laua hoea ana mai, i mea e hoomamaia ae ai ko Josepine manao kaumaha, me kona hookipa ana mai i na malihini me na manao ohoiiia * me he mea la, aia maluna o kela mau hoaloha, kona mau manaolana apau, no ka palekana o kona kaikunane. Hakalia no a pau na olelo hikimua o ka launa ana mawaena o Josepine ame kona mau hoaloha, ua hoomaka aku la o Joaepine e hoakaka i na mea apau e pili ana i ka hopuia ana o Kona kaikunane e ka makaikiu, a no kona piha loa i ke aloha ame ke kaumaha no Gai, ua hoopulia okoa ae la oia i keia mau olelo, oiai hot na waimaka e kihe'ahe'a ana ma kona mau papalina: 4 (Aole i pau)