Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 31, 2 August 1923 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA

Na Kanawai Kau o 1923

 

KANAWAI 225

 

[B. S. HELU 139]

 

HE KANAWAI

 

@ ANA I KA PAUKU 1419 O NA KANAWAI I HOOPONOPONO HOULA O HAWAII, 1915, E PILI ANA I NA AELIKE ILOKO @ AILA KA HOOLILOIA ANA O NA DALA O KA LEHULEHU.

 

@holoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

 

@ 1.  O na poomua ekahi o ka Pauku 1419 o na Kanawai Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i @ ai penei:

@ 1419. Na aelike; na hope; na koho ame na kulana e @. O na aelike apau pela e hanaia ma ke kakau, e hanaia mamuli o ka inoa o ke Teritore, Kalana a i ole Kulanakauhale @ Kalana, elike me ka mea e ikeia ana, e ka lunanui nana e @ ana ia mea, a e hanaia me ka mea koho haahaa loa i ikeia @ kupono mahope o ka hoolahaia ana o kekahi kahea no ke @ mai, aole e emi iho malalo o umi la, maloko e kekahi @ puka laula a i paʻiia maloko o ke Teritore i oleloia. Mamua o ka hookoia ana o kekahi aelike e loaa mai kekahi hope no a hooko pono ia ana o ka aelike i ka lunanui nana e haawi ana i a aelike e hoolawaia mai e ka mea koho i lilo iaia ka hana; aka ae. o ka bona e haawiia mai ana e loaa no ka huina aole e oi aku mamua o kanalima pakeneka o ka huina o ke koho a ka mea koho lilo iaia ka hana ina aole e oi aku ana ke koho maluna o kanama tausani dala ($50,000.00), a, ina o ke koho pela aole i oi aku mamua o kanalima tausani dala ($50,000.00) aole e oi aku ka uina o ka bona mamua o iwakalua-kumamalima tausani dala ($25,000.00) ma ka pakuʻi iho i iwakalua pakeneka o ka huina o e koho i oi aku mamua o kanalima tausani dala ($50,000.00).

O na koho apau e hele pu mai me kekahi palapala hooia he waihona kekahi a i ole he kikoo dala i hooiaia, ma o kekahi banako lawelawe hana ana maloko o ke Teritore o Hawaii, no kekahi @uina i like aku me elima pakeneka o ka huina o ke koho, e ukuia mai ana i kona waihoia ana aku i ka lunanui e hoolaha ana no ka @ koho; aka nae, i ka manawa e oi aku ai ka huina o ke koho ana maluna o kanalima tausani dala ($50,000.00), o ka palapala @ hoahu a i ole palapala kikoo dala e hanaia no elua tausani elima haneri dala ($2500.00) me ka pakuʻi iho i elua pakeneka o @ huina i oi aku mamua o ia mea. Ina o ka mea koho iaia i lilo @ ka aelike e nele ana a i ole e hoohemahema ana i ka hooko ana ka aelike a e haawi mai i na hope kupono iloko o umi la mahope @ o ia haawiia ana a i ole iloko paha o na la i hooloihiia aku e keia aku ana e ia lunanui, ua hiki ia lunanui e unuhi mai i na dala paaia no ia palapala hooia hoahu a i ole kikoo dala a e uku aku a mea iloko o ka waihona puuku ma ke ano he loaa no ke Teritore, Kalana a i ole Kulanakauhale ame Kalana pakahi; in a e hookoia ana ka aelike a ua haawiia mai na hope iloko o ka mana wa i koiia o ia palapala hooia a i ole kikoo dala e hoihoi houia aku no i ka mea koho i lilo iaia ka hana; o na palapala hooia a i @@@ o na kikoo dala i waihoia mai e ka mea koho lanakila e hoihoi @@uia aku no ia lakou mahope o ka haawiia ana o ka aelike."

PAUKU 2. E mana no keia Kanawai i kona aponoia ana. Aponoia i keia la 2 o Mei, A.D. 1923.

W.R. FARRINGTON,

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

 

KANAWAI 226.

 

[B.H. HELU 38]

 

HE KANAWAI

 

 E HOOLOLI ANA I NA PAUKU 1224, 1225 AME 1226 O NA KANAWAI I HOOPONOPONO HOUIA O HAWAII, 1915, E PILI ANA I NA AUHAU KINO, KULA AME ALANUI.

 

Hooholoia o ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

 

PAUKU 1. O ka Pauku 1224 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:

PAUKU 1224. Auhau Kino. He auhau makahiki o hookahi dala ($1.00) e ukuia e kela ame keia kane e noho ana maloko o ke teritore a e kela ame keia wahine e noho ana maloko o ke teritore, i loaa he loaa makahiki kuokoa, mawaena o na makahiki o iwakalua ame kanaono, koe a ua hookuuia ma ke kanawai."

PAUKU 2. O ka Pauku 1225 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:

PAUKU 1225. Auhau kula. He auhau makahiki o elua dala ($2.00) no ke kakoo ana i na kula aupuni e ukuia e kela ame keia @@ne e noho ana maloko o ke teritore a e kela ame keia wahine e noho ana maloko o ke teritore, e loaa ana iaia he loaa makahiki kuokoa. mawaena o na makahiki he iwakalua ame kanaono, koe a ua hookuuia ma ke kanawai."

PAUKU 3. O ka Pauku 1226 o na Kanawai i Hooponopono Houia O Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei: "Pauku 1226. Auhau alanui. He auhau makahiki o elua dala ($2.00) e ukuia no e kela ame keia kane e noho ana maloko o ke teritore, a e kela ame keia wahine e noho ana maloko o ke teritore, i loaa ka loaa makahiki kuokoa, mawaena o na makahiki o @akalua ame kanaono, koe a ua hookuuia e ke kanawai."

PAUKU 4. E mana no keia Kanawai mai ka la 1 o Ianuari, A. @@, 1924. Aponoia i keia la 2 o Mei, A.D. 1923

 

W.R. FARRINGTON

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

KANAWAI 227

 

[B.H. HELU 262]

 

HE KANAWAI

 

E HOOPONOPONO ANA I KA LAWELAWE HANA ANA O NA ENEKINIA, NA KAHA KII HALE AME KE ANA AINA ILOKO O KE TERITORE O HAWAII, E KUKULU ANA I PAPA HOOPAA INOA, A E HOOMAOPOPO ANA I MAU HOOPAʻI NO E KUE ANA IA MEA.

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

 

PAUKU 1. I mea e hoopakele ai i ke ola, olakino ame na waimai. aole kekahi mea e lawelawe a i ole e ae aku e lawelawe a i ole e paa iaia iho imua o ka lehulehu ma ke ano he mea e lawelawe ana a i ole e hoike ana i ka lawa no ka lawelawe ana i ka oihana enekinia, oihana kahakii hale a i ole oihana ana aina maloko o ke Teritore o Hawaii, koe wale no ua hoopaaia kona inoa malalo o na hoakaka a keia Kanawai.

PAUKU 2. Ma keia ke kukuluia nei he papa hoopaa inoa no ka poe e lawelawe ana i ka oihana enekinia, kahakii hale ame anaaina e kaheaia aku ana ma keia hope "ka papa" e hookuhuia e ke kiaaina e like me ka mea i hoakakaia maloko o ka Pauku 80 o ke Kanawai Kumu. O ia papa i oleloia i ehiku lala, i komo aku aole e emi iho malalo o elua o ka oihana enekinia, elua o ka oihana kahakii hale, elua o ka oihana anaaina a hookahi mea okoa aku, a e ikeia ma ke ano o ka "papa hoopaainoa o na oihana enekinia, kahakii hale ame anaaina." O na hookohu, koe a no ka hoopiha i kekahi mau kau i pau ole, no ekolu makahiki; aka nae, ua hiki e hoopauia e ke kiaaina elike me ka mea i hoakakaia maloko o ke Kanawai Kumu.

O kela ame keia lala o ka papa e noho mua oia maloko o ke teritore aole e emi iho malalo o ekolu makahiki, a ua lawelawe mua i kana oihana aole e emi iho malalo o eiwa makahiki mamua koke iho o ka la o kona hookohuia ana. E lawelawe na lala o ka papa me ka uku ole, koe ke kakauolelo, e loaa iaia ka uku elike me ka mea e aeia ana e ka papa me ke apono o ke kiaaina.

PAUKU 3. Ua hiki i ka papa e loaa na kokua i ka loio kuhina o ke teritore ma na mea e pili ana i kana hana, a ua loaa ka mana e koi aku i ka hiki ana mai o na hoike maluna o kekahi palapala kii, hoohiki aku, lawe i na olelo ike ame ka hana ana i na mea e ae apau i kupono a lawa no ka hooko ana i na hoakaka a keia kanawai maloko o na mea apau maloko o kona mana. E apono a e loaa kekahi sila oihana a e hana a e hoolaha, me ke apono oke kiaaina, i mau kanawai ame na rula ame na kuhikuhi no ka hooko ana i kana hana ame ka hooko ana o kana oihana ame keia kanawai. E hoolawaia me na keena hana kupono e ke teritore a e malama aole e emi iho malalo o elua halawai o ka makahiki hookahi. E loaa kona lunahoomalu, hope lunahoomalu ame ke kakauolelo, a o ke kolamu aole e emi iho malalo o eha lala, hookahi o lakou o ka lunahoomalu a i ole o ka hope lunahoomalu. Na ke kakauolelo o ka papa e lawe a e hoopaa i na dala apau a e hoahu aku ia mea iloko o ka waihona puuku o ke Teritore o Hawaii a o ia mau huina i hoahuia pela ma keia ke hookaawaleia nei no ka uku ana aku i na hoolilo o ka papa. Na ke kakauolelo o ka papa e hoolawa mai i bona lawa kupono no kona hooko pololei ana i kana mau hana i ka puuku o ke teritore. E malama ka papa i kekahi moolelo o na hana i lawelaweia ame ka inoa o ka poe apau e koi mai ana e hoopaaia ko lakou mau inoa, ma ke ano enekinia, kahakii hale a i ole anaaina, ka la o ke noi ana mai, inoa, na makahiki, hoonaauaoia ana ame na mea e ae e hoike mai ana i kona lawa, wahi oihana ame wahi noho, in a paha ua kupono e noiiia a e haawiia aku ka palapala hooia iaia ame ka la o ia hana ana pela. O ka moolelo o ia ano he ikeia i lawa no na mea apau i paa maloko olaila, a e waihoia aku iloko o kahi waiho o na palapala kahiko o ke teritore a e hamama i ka lehulehu e noiia ame ka hiki e lawe hou ia mai no ka manawa ma na mea kupono apau.

PAUKU 4. Na ka papa, i ke noiia ana mai pela, maluna o na paʻihakahaka i hoolawaia aku ame ka uku ana mai o ka auhau o umi-kumamalima dala ($15.00) e hoopuka mai i palapala hooia ua hoopaaia ka inoa:

1. I ka mea e waiho mai ana i na ike kupono i ka papa ua lawa pono oia e lawelawe i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina paha.

2. I kekahi mea e paa ana i kekahi palapala hooia like no kona hoopaaia i loaa aku iaia mai na poe mana pololei aku maloko o kekahi mokuaina o Amerika Huipuia a i ole maloko o kekahi panalaau o Canada, iloko olaila o na koi no ka hoopaaia o ka inoa ma ke ano oihana enekinia, mea kahakii hale a i ole mea anaaina ma kekahi kulana lawa pono i ka ike a ka papa.

Koe a ua loaa mai i ka papa kekahi ike, o keia mau mea malalo iho nei i paa me ka lawa kupono maloko o ka palapala noi e manaoia no he ike lawa kupono i ka papa, ua lawa piha ka mea noi e lawelawe i ka oihana enekinia, oihana kahakii hale a i ole oihana anaaina.

(a) Eono a i ole oi aku na makahiki o ka lawelawe pono ana ma ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina ana; a i ole:

(b) Ua puka pono mai, mahope o ke aʻo ana aole i emi mai malalo o ekolu makahiki, ma ka enekinia, kahakii hale a i ole anaaina, mai kekahi kula nui a i ole kula kiekie i aponoia e ka papa ua lawa kona kulana, ame elua mau makahiki pakuʻi i lawelawe paka maoli ma ka enekinia, kahakii hale a i ole anaaina; a i ole;

© He lala piha iloko o kekahi ahahui pili lahui a i ole mokuaina enekinia a i ole kahakii hale i aponoia e ka papa.

O ka põe noi hoopaaia o na inoa, ma na mea o na ike i haawi mua ia mailoko a i ole me ka palapala noi ua ike ia aole i lawa i ka manao o ka papa no ka hoopuka ana aku i palapala hooia, ua hiki no e haawi hou mai i mau ike hou a e huipuia me na mea e ikeia ana mahope paha o kekahi noiiia ana no ka noonooia e ka papa, a ia manawa ka papa e ike ai in a paha e l@a a i ole e loaa ole i ka mea noi ka hoopaaia o ka inoa. Ina e hooleia ana ka mea noi, e hoihoiia aku no kona auhau no ka hoopaa ana i kona inoa.

O na palapala hooia hoopaainoa e pau no i ka la hope o ka mahina o Aperila mahope o ka hoopukaia ana a i ole hoolawa houia ana aku a e lilo no i mea ole ma ia la koe a ua haawi hou ia a e lilo i hana na ke kakauolelo o ka papa ka hoike ana aku ma ka leka i ka poe apau i hoopaaia na inoa malalo o keia kanawai i ka la o ka pau ana o kona palapala hooia ame na dala no ka loaa hou ana aku no ia makahiki. O ka auhau no ka loaa hou ana he elua dala ($2.00).

PAUKU 5. E loaa no ka mana i kapapa e hopau a i ale e kapae no kekahi manawa i ka palapala hooia hoopaainoa o kekahi mea i loaa kona palapala malalo nei o keia kanawai ina e loaa ai kona palapala hooia a i ole no ka hoohemahema ino paha, ike ole a i ole hana i na hana kupono ole, maloko o kana oihana a i ole e ahewaia ana no ke kue i na hoakaka a keia kanawai a i ole i na rula ame na kuhikuhi a ka papa, a ua hiki i kekahi mea e hoopii mai e kue ana ia mea e paa ana ia palapala hooia, ma ke kakau i ke kakauolelo o ka papa. O ia hoopii koe a ua hoopau wale ia me ka hookolokolo ole ia e ka papa no ka pololei ole a i ole kaulele paha, e hoolohe ia no a e imiia e ka papa iloko o ekolu mahina mahope o ka la i waihoia mai ai ia mea ma kekahi manawa a ma kekahi wahi e kuhikuhi ia ana e ka papa, o kekahi kope o na hoopii i huipuia me ka hoolaha o ka manawa ame kahi e hooloheia ai e hoounaia aku ma o kekahi leka i hoopaaia i ka mea i hoopiiia aole e emi iho malalo o na la he kanakolu mamua o ka manawa i hoopaaia no ka hooloheia a o ia hoouna ana ma ka like oihana e lawelawe ana a i ole wahi noho paha e manaoia ua lawa ia hooko ana o ka palapala. Aia a loaa ka hooholo lokahi ana i kahi hope o ka mea i hoopiiia mai i noho ai ma kona kulana o na lala o ka papa i hiki mai ma ka halawai i mea e ku ai ke ahewa ana i ka mea i hoopiiia mai ua hewa oia, a in a e ku ana ke ahewaia ua hiki, i ka papa e hoopau a i ole e kapae no ka manawa no kekahi manawa aole e oi ana mamua o hookahi makahiki, ka palapala hooia hoopaainoa o ka mea i hoopiiia mai, elike me ka lakou e hooholo ai he kupono; aka nae, o kekahi hana ana a ka papa pel ae hiki no e hoolohe hou ia, hoomaopopo hou ame ke apono ana a ke kiaaina.

PAUKU 6. O kela ame keia palapala hooia i hoopukaia malalo o keia kanawai e hoike moakaka mai ina paha ka mea iaia i hoopukaia aku ai ia mea ua hoomanaia e ka papa e lawelawe i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina paha, a i ole apau a i ole o kekahi mau oihana elua o keia mau oihana i oleloia, a o ia mea ua hiki e loaa kekahi sila o ke ano i hoomanaia e ka papa e kau ana kona inoa, a o na huaolelo "enekinia oihana i hoopaaia," "mea lawelawe oihana kahakii hale i hoopaaia" a i ole "mea lawelawe oihana anaaina i hoopaaia" a i ole ma kekahi ano e ae elike me ka mea e hoomanaia aku ana e ka papa.

PAUKU 7. O kekahi ahahui a i ole hui ua hiki no e lawelawe i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina maloko o keia teritore in a nae oia mea a i ole mau mea i hui aku me ia hui a i ole ahahui ma ke ano oia a i ole he lala nana e hoomalu ana ia hana o ia oihana ua hoopaaia ka inoa malalo o keia kanawai.

PAUKU 8. O keia poe malalo iho nei ua hookuuia mai na hoakaka a keia Kanawai:

1. Ka põe e lawelawe ana i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina no Amerika Huipuia wale no ma ke ano lunanui a i ole poe lawelawe;

2. Ka põe e lawelawe ana i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina ma ke ano he poe lawelawe wale no ke teritore a i ole no kekahi mahele kalaiaina i ka manawa i hooholoia ai keia kanawai a mahope aku o ia manawa ahiki i ka pau ana o ka manawa o ia keena a i ole manawa o ka lawelawe ana o ia mea;

3. O kekahi poe e haawiia aku ana he ae no ka manawa e ka papa e lawelawe i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina no kekahi manawa i kaupalenaia. O ka auhau no ia aeia ana no ka manawa he umikumamalima dala ($15.00) a ua hiki ia mea e hoopauia i kela ame keia manawa i ka manao ana o ka papa.

PAUKU 9. Hookahi makahiki mahope aku o ka mana ana o keia Kanawai, aole ke Teritore o Hawaii a i ole kekahi luna paha ona, a i ole o kekahi mahele kalaiaina on a a i ole o kekahi luna on a, e lawelawe i ke kukulu ana i kekahi hana aupuni i kaa malalo ia hana o ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina no ia mea i hanaia ai ia kii, kuhikuhi ame na hoonohonoho lilo ana ia hana ole ia e, ame ke kukulu ana aole i hoomaluia e kekahi enekinia hoopaaia kona inoa malalo o keia kanawai a i ole kahakii hale a i ole anaaina paha, aka nae, aole kekahi mea maloko o keia pauku e manaoia e pili aku i kekahi hana aupuni maloko o ka hoolilo oia mea aole e oi aku maluna o ka huina o umikumamalima tausani dala (($15,000.00), a e hoomaopopo hou ia no hoi, aole na hoakaka o keia Kanawai e pili i ka hana o ke kukuluia ana o na hale hookahi no hale ke kiekie, wahi noho a i ole wahi i kukuluia, o ke kohoia ana o na hoolili aole  i oi aku mamua o umi kumamalima tausani dala ($15,000.00).

PAUKU 10. Aole kekahi mea maloko o keia Kanawai e manao ia e papa ana i kekahi mea, hui a i ole ahahui, mai ka lawelawe ana i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaainna ame na hana maluna o kekahi waiwai i noho onaia a i ole i hoomalu wale ia no a i ole i onaia e ia mea, hui a i ole ahahui, a i ole mai ka hoolimalima ana i kekahi mea e lawelawe ia hana, koe wale no a oia mea e pili ana i ke ola a i ole olakino o ka lehulehu O na hana apau e pili ana me ka palekana o ke ola o ka lehulehu a i ole olakino paha, e hoolalaia e a e kukuluia e hoomaluia e kekahi enekinia a i ole mea kahakii hale paha i hoopaaia kona inoa ma ia oihana.

PAUKU 11. O kekahi mea e lawelawe ana, mahope o ka mana ana o keia kanawai no kekahi manawa o hookahi makahiki, haawai aku iaia no ka lawelawe ana a i ole e ku ana mak ke ano he mea ua hoomanaia a ua lawa e lawelawe i ka oihana enekinia, kahakii hale a i ole anaaina maloko o ke Teritore o Hawaii koe aku ma na mea i hoakakaia maloko o ka Pauku 10 o keia kanawai me ka loaa ole o ka hoopaaia o kona inoa malalo o na hoakaka o keia kanawai a i ole e hoohana ana i kekahi sila elike me ia i hoakakaia maloko nei me ka hoopaa ole ia o ka inoa malalo o keia kanawai, a i ole e kue ana i kekahi o na hoakaka o keia kanawai, a i ole e hana ana a i ole e hoao ana e hana i sila nona iho ka ka mea no kekahi aku a i ole palapala hoopaa inoa paha o kekahi mea okoa aku, a i ole e haawi mai ana i na ike hoopunipuni a i ole ike i apukaia o kekahi ano i ka papa a i ole i kekahi lala on a maloko o kekahi mea i laweia mai imua o ka papa me ke kupono, a i ole e hoopunipuni mai ana ma ke ano oia ka mea i hoopaaia ka inoa elike me na mea o keia kanawai a i ole e hoohana ana a i ole e hoao ana e hoohana i kekahi palapala hoopaainoa i pau a i ole i hoopauia, e manao ia ua ku ka hewa mikamina a e hoopaʻiia i ke ahewaia ana i kekahi huina aole e oi aku mamua o elima haneri dala ($500.00) a i ole hoopaahao no kekahi manawa aole e oi aku mamua o hookahi (1) makahiki a i ole na hoopaʻi no elua elike me ka mana o ka aha a i ole lunakanawai.

PAUKU 12. Ina o kekahi mahele, mamala olelo, poo hou a i ole hapa paha o keia kanawai, no kekahi kumu e hooholoia e kekahi aha i lawa ke kuleana ua kue i ke kanawai, o ia hooholo ana aole e kue, hoopoino a i ole hoolilo i mea ole i ke koena aku o keia kanawai, aka e pili wale aku no i kona hana ia mahele, mamalaolelo, poohou a i ole hapa paha e pili ana ia mea, hoopii a i ole hihia imua o ka aha i loaa mai ai ia olelo hooholo.

PAUKU 13. E  mana no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.

Aponoia i keia la 2 o Mei, A.D. 1923.

W.R. FARRINGTON

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

 

KANAWAI 28.

 

[B.H. HELU 380.]

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI ANA I KE KANAWAI 156 O NA KANAWAI O KE KAU O 1917, E PILI ANA I KA HOOHANAIA ANA O NA WAI MAI NA LUAWAI ANIANI MAI.

 

E Hooholoia o ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

 

PAUKU 1. O ka Pauku 3 o ke Kanawai 156 o na Kanawai o ke Kau o 1917, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:

"Pauku 3: No na mea e pili ana i keia kanawai, o ka hoopau wale ke weheweheia nei o ia no ka hookuu, hookaawale a i ole ae ana i ka wai maloko o kekahi luawai aniani e kahe a komo iloko o kekahi papa pukapuka mamua o ka hoea ana mai i ka ili honua, a i ole e kahe mai ia luawai mai maluna o kekahi aina, a i ole kahe pololei iloko o kekahi kahawai, a i ole wahi kahe e ae paha, a i ole iloko o ke kai a i ole kuono, lokowai, a i ole loko; a i ole iloko o kekahi alanui, alahele a i ole alaloa, koe a ua hoohanaia no kekahi hana, hoopomaikai mai; aka nae, aole keia pauku e manaoia e papa ana i na hana hoopomaikai o ia wai mamuli o ke kahe ana., a i ole mai kekahi lua hookio i hoopihaia e ia mau luawai, no ka hoopulu ana i na mea kanu, pono home ame na hana hoopomaika ie ae, koe a no ka hooholo ana i kekahi mikini; aka nae, ua hiki no ia wai e hoohanaia no ka hooholo ana i kekahi mikini, in a e hoohanaia aku ana mahope no ka hoopulu ana i na mea kanu a i ole no kekahi mau hana hoopomaikai e ae. O ka hoohania ana o ka wai o kekahi luawai anniani no na hana hoopomaikai e hooholoia no e ka lunanui o ka oihana ana wai, mahele o ke keena ana wai, Teritore o Hawaii, elike ka nui elike me ka mea e manaoia ana no na mea e hoohanaia ana ia luawai."

PAUKU 2. O ka Pauku 4 o ke Kanawai 156 o na Kanawai o ke Kau o 1917 ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:

"Pauku 4. O kela âme keia luawai aniani e malamaia e ka on a, mea hoolimalima, a i ole mea e paa ana ia aina maluna olaila e ku ana ia luawai a i ole i ka mea e hoomalu ana ia luawai i mea e hiki aku ai i na manawa apau no ka nanaia ana koe a o ka luawai ua silaia maluna ae o ka papa pohaku e loaa ai ka wai elike me ka me ae hoakakaia mai ana e ka lunanui o ke keena ana wai."

PAUKU 4. O ka Pauku 6 o ke Kanawai 156 o na Kanawai o ke Kau o 1917 ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:

"Pauku 6. O kekahi mea e kue ana i kekahi o na hoakaka o keia Kanawai e ku no i ka hewamikamina a e hoopaʻiia no ka hewa hookahi, i ke ahewaia ana no ia mea, aole e oi aku mamua o kanalima dala ($50.00); a ina e hoomauia ana ka hoopau wale ana, elike me ia i hoakakaia maloko o keia Kanawai, a ua hoopaaia, o kela ame keia la e hoomauia ana ia mea, mahope o ka loaa ana aku o ka hoolaha ma ke kakau mai ka lunanui aku o ke keena ana wai, e lilo no i hewa okoa hou aku, aka nae, i ka hoomauia ana o ia hoopau wale aole malalo o ka hiki ana e hoopaaia, ma na mea aole i hoopaaia me na paipu hou a i ole sila ana paha, o kela ame keia la e hoomau ia ana ka hoopau wale ana o ka wai e lilo no i hewa kaokoa mahope o kanaono (60) la i hala aku mai ka manawai mai i loaa ai ka hoike ma ke kakau mai ka lunanui aku o ke keena ana wai e hoopau ana i na hana hoopauwale i ka wai."

PAUKU 5. O ke Kanawai 156 o na Kanawai o ke Kau o 1917 ma keia ke hoololi houia aku nei ma o ka pakuʻi ana aku i pauku hou e ikeia o ka Pauku 7A, e heluhelu ana penei:

"Pauku 7A. O kekahi mea, hui, ahahui a i ole ahahui mahele i hoopilikia ia ma keia mea ua hiki e hoohalahala aku i ka papa hoohalahala mai kekahi rula ana a ka lunanui o ke ana wai e hoomaopopo ana i ke kahe ana, ke ano o ke sila ana, a i ole ke ano o ka hana hou ana i kekahi luawai aniani ma o ka waiho ana ma ke kakau i kekahi hoolaha no ka hoohalahala ana aku iloko o na la he umi mahope o ka la o ia rula ana, pela me ua luanui nei i oleloia. O ka hoohalahala i oleloia e hooloheia e ka loio kuhina, ke komisina o na aina aupuni ame ka lunanui o na hana aupuni, e noho like ana, a oiai e noho like ana, no ka pono o keia kanawai, e lilo no papa hoolohe hoohalahala. O ke koho ana a hookahi o na lala o keia papa, e ahewa ana i ka rula ana i hoohalahalaia mai, e lilo no i mea e kakoo ana i ka hoohalahala a e kue ana i ka rula ana."

PAUKU 6. E mana no keia Kanawai i kona aponoia ana. Aponoia i keia la 2 o Mei, A.D. 1923.

W.R. FARRINGTON,

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

KANAWAI 229

 

[B. H. HELU 386.]

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI ANA I KA PAUKU 2539 O NA KANWAI I HOOOPONOPONO HOUIA O HAWAII, 1915, ELIKE ME IA I HOOLOLIIA AI E KE KANAWAI 58 O NA KANAWAI O KE KAU O 1919, E PILI ANA I NA LILO O NA AHA APANA.

 

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

 

PAUKU 1. O ka Pauku 2539 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, elike me ia i hooololiia e ke Kanawai 58 o na Kanawai o ke Kau o 1919, ma keia ke hoololi houia nei i heluhelu ai penei:

"Pauku 2539. Papa kuhikuhi. No kela ame keia palapala kii, palapala hopu, palapala hoomalu, a i ole palapala e ae, i hoopukaia e ka lunakanawai o kekahi aha apana a i ole kakauolelo, hookahi dala ($1.00). No kela ame keia olelo hooholo maluna o kekahi noi a kekahi aoao, iwakalua kumamalima keneka (25c). No kela ame keia palapala kii hoike i hoopukaia, kanalima keneka (50c). No ka hoohiki ana, umi keneka (10c). N ka waiho ana i kekahi palapala mamuli o ke koi a kekahi aoao, umi keneka (10c). No ka haawi ana ame ka hookomo ana i kekahi olelo hooholo, hookahi dala ($1.00). No ke kakau ana i na moolelo ike a i ole palapala hooia olelo hooholo i hoopukaia. kanalima keneka (50c). No ka hoohiki ana, umi keneka (10c). No ka waiho ana i kekahi palapala mamuli o ke koi a kekahi aoao, umi keneka (10c). No ka haawi ana ame ka hookomo an i kekahi olelo hooholo, hookahi dala ($1.00). No ke kakau ana i na moolelo ike a i  ole palapala hooia olelo hooholo i hoopukaia, kanalima keneka (50c). No kela ame keia bona, a i ole hope e ae paha, i kakauia e ka lunakanawai, hookahi dala ($1.00). No ka waiho ana aku i kekahi hoohalahala, umi keneka (10c); waiho ana aku ia mea, umi keneka (10c); a no ka hooko ana aku ia mea, hookahi dala ($1.00). No ka hookomo an i kekahi hoopau ana a i ole hookuu ana aole hoopii, kanlima keneka (50c).

"An auhau o ka makainui kiekie, makinui a i ole makai: No ka hooko ana i kekahi palapala kii, palapala hopu, palapala hoomalu a i ole palapala e ae, hookahi dala ($1.00). ..o kela ame keia kope o kekahi hoomalu ame papwaiwai o ka waiwai i hoomaluia, i hookoia aku maluna o ka mea i hoopiiia, hookahi dala ame kanalima keneka ($1.50). No ka hooko ana i kekahi palapala hooko, umi keneka (10c) no kela ame keia dala i ohiia ahiki aku i ke kanalima dala ($50.00), a elima kaneka (5c) no kela ame keia dala pakahi maluna o kanalima dala ($50.00). No ka hooko ana i kekahi palapala kii hoike, umi keneka (10c) no ka hoike hookahi.  No ka mile hookahi i heleia, oi aku mamua o hookahi, no ka hooko ana i kekahi palapala, elima keneka (5c). No ka malama ana i kekahi waiwai i paa malalo o ka hoomalu, kona mau hoolilo kupono ame lawa pono."

PAUKU 2. E mana no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.

Aponoia i keia 1 a2 o Mei, A. D. 1923.

W.R. FARRINGTON

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii

 

KANAWAI 230

 

[B. S. HELU 76.]

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI ANA I KA PAUKU 38 O KE KANAWAI 115 O NA KANAWAI O KE KAU O 1917, E PILI ANA I NA INISUA.

 

E hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

 

PAUKU 1. O ka Pauku 38 o ke Kanawai 115 o na Kanawai o ke Kau o 1917 ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:

"Pauku 38. Koena laikini o na laina: na auhau; na kue.

(1) O ka laikini "koena o na laina" e pau ana i ka la umikumamalima o Aprila e hiki mai ana e hahai aku ana ia la, e hoopukaia no e ke komisina i kela ame keia akena laikiniia me ka maa mau, e hoomana aku ana iaia i kulike ai me na hoakaka a keia pauku e lawelawe ma ke ano akena no kekahi hui inisua o ko na aina e a mau ahahui paha. aole i hoomanaia e lawelawe hana maloko o keia Teritore, ma ka hoopuka ana i na palapala inisua no ka lawe ana i ke koʻikoʻi maluna o ia mea, a i ka manawa:

(a) Ua hooko aku ia akena a ua haawi aku i ke komisina he bona no ka huina o elua tausani dala ($2000.00) ma ke ano ame na poe ku bona e aponoia mai ana e ke komisina, ma ke ano e hooko pono mai ana i na koi apau a keia pauku;

(b) O ka auhau makahiki o iwakalua kumamalima dala ($25.00) ua ukuia aku i ke komisina.

(2) Mamua o ka loaa ana i ka mea i hoikeia ka inoa maloko o ia laikini, mana a i ole e hoopuka aku i kekahi inisua o ia ano, e hana mua oia ma na mea apau, eh hooko a e waiho me ke komisina, i kana palapala hoohiki o ka mea i inisuaia aole e hiki e loaa maloko o kekahi hui i aeia e lawelawe hana maloko o keia teritore i ka inisua a i ole i ka huina o ka inisua, elike me ka mea e ikeia ana, i mea e hiki ai e hoopakele i ka waiwai a i ole o na hoopakele e ae paha i hoikeia maloko o ia palapala hoohiki.

(3) O ia inisua koena laina e hoopukaia aku no mahope o ka loaa ana i ka mea inisuaia o ka palapala inisua iloko o na hui i aeia e lawelawe oihana maloko o keia Teritore no ka huina piha  elike me ka mea e hiki ana i na hui o ia ano ke ae e kakau maluna o ia ku hoopakele ana. O na palapala apau e hoopukaia ana malalo o keia pauku e kakaukuaia "inisuaia maloko o kekahi hui i hoomana ole ia, malalo o ka laikini helu …. o ka akena," a o ia palapala i kakaukuaia e hoopihaia me ka pololei a e kakauinoaia e ka akena.

(4) O kela âme keia akena o ia ano e malama i na buke helu pakahi no na hana i lawelaweia malalo o kona laikini koena o na laina i a i ole mamua o ka la umikumamalima o Aperila o kela ame keia makahiki a e waiho aku me ke komisina i kekahi hoike no ka makahiki i hala, e haawi ana i ka inoa o ka poe i inisuaia, ia wai la i hoopukaia aku ai ka palapala inisua e ae ana ia inisua i hoomana ole ia, ka inoa ame ke keena home o kela ame keia hui i hoopuka aku i kekahi palapala o ia ano, ka huina ame ke ano o ia inisua, ka auhau kiekie loa o ka makahiki maloko o ia mea, ka la ame ka loihi o ka manawa o ka inisua, kahi i waiho ai o ka waiwai i inisuiaia in a he inisua e hoihoi mai ana i ka waiwai iloko o keia Teritore, ame ka huina o ka uku makahiki e hoihoi ia mai ana maluna o ka palapala inisua like ole i hoopauia a i ole i lawe ole ia paha, me na hoike e ae maluna o na paʻihakahaka e koiia mai ana e ke komisina, a e uku aku i ka puuku, ma o ke komisina la, i kekahi huina i like ka nui me eha pakeneka maluna o na loaa apau o ia mau loaa makahiki, me ka hoolawe mai i na loaa makahiki i hoikeia mai pela, a ma kahi o ka uku ole ana mai e hoopii aku no ke komisina no ka huina i aieia iloko o kekahi aha maloko o keia teritore i loaa ka mana.

(5) No ka pono o ke kanawai inisua, o na palapala inisua i kakauia malalo o keia pauku aole e manaoia a i ole e paaia he inisua i hoomana ole ia.

(6) O kekahi laikini o na "koena laina" ua hiki no e kapaeia no ka manawa a i ole e hoopauia elike me ame na kumu like me na laikini o na akena maa mau e ae ame ka mana i like me ia ame na hopena."

PAUKU 2. E mana no keia Kanawai i kona aponoia ana.

Aponoia i keia la 2 o Mei, A.D. 1923.

W.R. FARRINGTON,

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

 

KANAWAI 231

 

[B. S. HELU 151.]

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI ANA I KA PAUKU 1861 O NA KANAWAI I HOOPONOPONO HOUIA O HAWAII, 1915, ELIKE ME IA I HOOLOLIIA, E PILI ANA I KA PONO WAI AME SUA O HONOLULU.

(E nana Ka Aoao Eono).