Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 33, 16 August 1923 — Page 1

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

??KE LXII-HELU 33.           NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T.H. POAHA, AUGATE 16, 1923

 

Kiia He Makai I Ka Pu A Make E Kekahi Poto Riko Mahuka

Paa Nae Kela Poto Riko i ka Hopuia e na Makai Mahope Mai o ka Hana Ana i Kela Karaima Maluna o ke Kanaka o ke Aupuni

 

            @@@@@kahi o na nuhou hoolelehauli @@@@ pohala ana ae maloko nei o @@@@ kuluanakauhale, ma ke awakea @@@@@ Poakolu , o ka pule aku nei i @@@ o ia no ke kiiia ana o kekahi @@@ kai ola lo ae nei o Honouliuli i ka @@@ nona ka inoa o James K Keo@@@ a make loa.  e kekahi Poto Piko Paahao i holo mahuka mailoko@@@ o ka hale paahao no kekahi @@@ mahina lehulehu ae nei i hala. Ma Ke kakahiaka nui o kelo Poa@@@ ua ala ae o Keonaona, a e hele aku ana oia no ka hale @@au, ia wa oʻa i ike aku ai i ka iho ana mai o ke Poto Riko mahuka, nona ka inoa o Cleofe Ruiz ma ke alanui.  nolaila ua hoi hou aku ia oia noloko o ko na hale, no ke kii ana i kana pu panapana, a me kela pu iloko o kona lima. i oili mai ai oia, me ka hele ana mai, a kauoha aku la i ka pauhao mahuka, e kau na lima iluna,  a e haawpiio aku iaia.

 

            Ua hooko aku la kela Poto Riko eluke me ke kauoha a ka makai iaia, me ke kau ana ae i kona mau lima a elua iluna, eia nae elike me ke ano mau o ka poe i komo na manao kolohe me ka epa iloko o lakou, ua nonoi mai la ka Poto Riko ia Keonaona, e ae aku iaia, e nanao kekahi lima on a iloko o ka pakeke, no ka lalau awa i kona paka.  oiai ua makemake oia e puʻuhipaka.  Ke Kiia Ana I Ka Pu

 

            No ka manao o Keonaona, he oiaio na olelo a ka Poto Riko, ua ae aku la oia i kana noi, ia wa i hookuu io ai ke Poto Riko, i kona lima akau ilalo me ka lalau ana iloko o kona pakeke a huki ae la i ka pepa paka kikahika, a hoihoi aku la iloko o Kona lima hema, e kau ana no iluna.

No ka el@@@@ @@@ @@@@ iho ia ola i kona akau ilalo, me ka nanao ana iloko o ka pakeke o kona lole, a iaia i kuki ai iwaho he olapa ka mea i ikia, o ke kani aku la no ia o kana pu panapana, a lele aku la ka  poka, a ku aku la in a ka maka akau o Keonaona, o ka hina aku la no ia ao ka makai ilalo me ka hikiwawe loa, a iloko o ka manawa pokole mahope mai.  ua make loa aku la oia, me ka hiki ole ke hoopakele ae i kona ola.

            I ka wa i ike ai o ka paahao mahuka, ua make ke kanaka o ke aupuni.  ua hoomaka aku la oia e holo no kahi e paa ole ai oia i ka hopuia, eia nae, ua lilo ke karaima ana i hana aku ai, maluna o ka makai, i kumu e hookoloia aku ai oia e na kanaka o ke aupuni, a hiki i kona paa ana i ka hopuia, he mau hora helu wale no mahope mai.

Ka Huliia Ana E Na Makai

            I ka manawa i kiia ai o Keonaona i ka pu a make e ka Poto Riko, ua hoike koke ia mai la ka lohe i ka Hope Makai Nui Fernandez of Ewa, a iloko o ka manawa pokole loa, ua hoomaka koke oia e hookolo mahope o ka meheu o ka mea ki-pu, me ka ukali pu ana aku o na Makai David Kaohi o Aiea, ame Kalama o Waipahu.

            Mamua o ke kani ana o ka aina awakea o keia la. ua ikeia ua Poto Riko mahuka nei ma ke Camp 5 o ka Mahiko o Ewa.  malaila i paa ai i ka hopuia, a  hoihoi loa ia mai no Honolulu nei.

            Iloko o ka la 23 o Iune o ka 1922, i holo mahuka ai kela Poto Riko mailoko aku o ka haiepaahao. He  paahao oia a noho hana ana no kona hoopaʻi o 20 makahiki, no knoa lawelawe ana i ke karaima pepehi kanaka ma Maui.

Ike Mau Ia ma Ewa

            Ma Ka oleloia, mahope mai o ka mahuka ana o kela paahao mailoko mai o ka halepaahao, he mau manawa lehulehu kona i ikeia ai e kekahi wahine, a kelepona mai la kela wahine no ka hale o ka Makai Keonaona, e hoike mai ana o kona ike ana i ka Poto Riko, a e kauoha mai ana ia Keonaona e hele aku e ho?u i kela Poto Riko.

            Ua hele ka Makai Keonaona huli ua Poto Rito nei, ma kela po Poalua, aole nae he loaa, iaia; aka ma ke kakahiaka nui o ka Poakolu ae. i kani hou aku ai no ke kelepona i ka hale.  no ka ikeia ana no o ua Poto Riko nei, a e hoomakaukau ana o  Keonaona e hele mai e huli i ka paahao mahuka, ia wa oia i ike mai ai i ka hele ma ke alanui.

            He hookahi  kumu o ko Keonaona poino, o ia kona huli mua ole ana i ke kino o kela Poto Riko, a kaili i ka pu mai iaia aku; ia aole he po a @@@@ Poto Riko, aole mea  hiki @@@@@@@@@@@@@ make ana @@@@ o Keonaona mamauli o kona hemahema.

Nui na Wahi I komo Aihueia

            Mamuli o ka hopuia ana o kela Poto Riko mahuka, akahi no a ala mai na manao i ko Ewa poe, o kela no ka mea nana  i komo aihue ialoko o kekahi mau hale lehulehu no ka mea he aihue kehahi i hanaia a ka mahina aku hei o Iulai i hala.

            Ua komo aihueia ka home o ka lunanui o ka miahiko, a lilo he dala me na lako gula i ka aihueia, a pela hoi me kekahi mau lole; a ua pau pu kekahi mau meaai oloko o ka halekuke i ka aiia.

            Ua hoihoi loa ia mai ke kino make o ka Makai Keonaona no Honolulu nei, ? ma ka auwina la o ka Poalima mai, i malamaia ai kona anaina hoolewa mai ka hale kupapau aku o Bothwick, me ka hoounaia ana mai he eono mau makai o ka oihana makai o  Honolulu nei, i mau hapai pahu, a hoomoeia aku kona kino lepo, ma ka ilina o Puuomao. ma Moanalua ae nei.

 

Nuhou Kuwaho

 

            WAKINEKONA.  Aug. 9--Ua lea mai ka ike i ka poe i hui pu aku me ka Peresidena Coolidge, ua paa kona manao e hooko aku in a alahele hookapu waiona a ka Peresidena Harding.

 

            BERLIN, Aug. 10 --Ua olohani @@ na kanaka hana maanei maloko o ka pa o Vulkan; ua ku malie na @@@ehana ma Danzig, me ke koi ana o na limahana i na ukuhana kiekie.

 

            KAPALAKIKO, Aug. 10--He lo@@ ka i loa amai Osaka mai e hoike @@@ o ke ahi i a ae ai maloko o @@ lua ukana o ka Havana Maru ?? ka la 7 Augate ua kinaiia a pio.

 

            SPRINGFIELD, ILL., Aug. 11--He umi mau pualikoa kiai lahui i @@@@haia i keia la. e hoomakaukau, @@@ olohani i hoalaia ae e na li@@@@@@ o ka hui American Zinc ma Hillsboro, kahi he 700 mau lima???? i olohani.

 

            LE BOURG, Palani, Aug. 11-- I keia la i make ai o Gabriel Pou??in. ke kanaka Palani lelemoku kaulana maua aku o ke kaua, ? ? elua mau ohua i ka manawa i @@@@ iho ai ka mokulele a lakou a kou ana ma Dogny.

           

            MARION, Ohio, Aug. 9-- Ua hele na rumi apau o ka home o ka ohana Harding, a i piha i na pua, me ka hoahu pu ia iluna o ke kahua manienie.  Ua kohoia ma kahi o ka 170,000 ka nui o k apoe i hele mai e ike i ke kino i keia po. a ma kahi o ka eono kuea ka loihi o ka laina o na kanaka.

 

            WAKINEKONA, Aug. 11.-- I keia la i kauoha ae ai o F. E. Scobey, ka lunanui o kahi hoohehee dala ma Pilikelepia. e hoohehee i kekahi medala me ka helehelena o ka Peresidena Harding ma kekakhi aoao, o ka la o ka hanau ana, ka noho peresidena ana ame ka make ana ma kekahi aoao.  He $1.50 ke kuumkuai.

 

            BERLIN, Aug. 12.-- I keia la i apono ak uai ka Peresidena Ebert i ka palapala waiho oihana a ke kuhina Cuno ame ka aha kuhina Kelemania holookoa. Ua Kauoha aku o Ebert ia Kauka Gustay Streseman, ke alakai o ka aoao o na kanaka kelemania e kukulu i aupuni hou.

 

NA LEKA I KU OLE IA MAI AHIKI I AUG. 11, 1923.

Aikala, David                          Kunukau, David

Akau, Mrs. Kawaimaka          Mahuka, Minnie

Kalauli, Miss  Mary K.           Nahaolelua, John

Kanakaole, Miss L.                 Panaewa, Miss Elizabeth

                                                Wana, Dan

E ninau mai ma a leta i hoolahaia ke kii mai.

                                    D. H. MacADAM, Lunaleta.

 

Pakele Mai Na Ola Mamuli o Na Ulia Laki

Hookuʻiia Elua Wahine e ke Kaa Otomobile a Eha Maloko o ka Halekuai

HIOLO NA UKANA A PAA LAUA MALALO

Hoihoiia na Wahine i Eha Maloko o ka Halemaʻi no ka Lapaauia Mai

            Ma ka ulia laki wale no i hoopakeleia ae ai ke ola o kekahi mau wahine Kepani elua mai ka make mai, mamuli o ko laua hookuʻiia ana aku e ke kaa otomobile, e hookeleia ana e John Comacho, mamua koke iho o ka hora ehiku o ka po o ke Sabti aku la i hala, ma ke alanui Kula ame ke alanui ololi Waikahalulu, eia nae, ua nui no na poino i loaa i kela mau wahine.

            I kulike ai me ka hoakaka a ka Makai Punee, i ka ahaaina o John Comacho, ma kela ahiahi Sabti, a ???? i haalele aku ai i ka hale aha???? ua hele oia a luuluu i ka wai ka naulu, a he wahine kona kokoolua oluna o ke kaa otomobile, ma ka manawa i hookuʻi ai kona kaa, me na wahine Kepani elua.

            Oiai ka ke kaa otomobile o John Comacho, e holo ana ma ke alanui Kula, he kou aku a ka pukalaki o ka holo, ma kahi o ke kanalima mile i ka hora, me ka holo hikaka ana, o ia no oe o ka mea i on a i ka okolehao.

            Mamua o ka hoea ana mai o ke kaa otomobile, i ke alanui ololi Waikahalulu, ua hookuʻi mai la me kekahi kaa otomobile e ku ana ma ka aoao o ke alanui, a mamuli o kela hookuʻi ana, ua hiki hou ole ia John Comacho ke hoopololei i ka holo ana o kona kaa, a i ole hoi ia, hoopaa iho hoi i ka holo o kona kaa, aka ua mau aku la no ka holo ana, me ka pii ana aku iluna o ke alanui kauaoao, a holo aku la a komo iloko o ?ka?halekuai, a na wahine Kepani elua e noho ana.

            Mahope o kekahi papa kuai o na huaai, kahi o kela mau wahine i noho ai ua hiolo aku la na pahu ame na eke ukana kaumaha maluna o kela mau wahine, me ko laua eha loa.  He hookahi o kela mau wahine, me ka bebe iloko o ka opu, oia ka i kukonukonu loa na poino.

            No ka elua iho hoi o na wahine Kepani, ua haki koa lima.  Ua hoihoiia laua a elua me ka awiwi no ka halemaʻi o na poino ulia,a mahope o ka hanaia ana mai o kekahi mau mea e hooluolu ae ai ia laua.  ua hoouna loa ia aku la no ka Halemaʻi Moiwahine.

            No John Comacho hoi, ua paa oia i ka hopuia, me ke kakaliia o kona kumu hoopii, ahiki i ka maopopo ana ae o ka hopena o na wahine elua. 

POWAIA HE HAOLE LUNA E NA PILIPINO

            Ma ka po o ka Poakolu o ka pule aku nei i hala i powaia ae ai he haole luina o William Parhart ka inoa. no ka moku heihei Viking IV, ana o ka olelo ana ae, na kekahi poe Pilipino.  a lilo mai iaia aku he hookahi haneri me umi dala, eia nae ua paa mai kekahi poe i hoohuoiia i na makai.

            I kulike ai me ka hoakalea a keia haole luina, ma ka po o kela Poakolu, ua hoea aku la kekahi Pilipino imua on a, he kiakaa no kekahi kaa otomobile, a olelo aku la iaia, ina he makemake kona e hele makaikai i keia kulanakauhale, ua ae aku la ioa nolaila laweia aku la oia maluna o ke kaa, no ka hale hulahula Liberty.

            Ma kela hale hulahula i halawai aku ai oia me kekahi poe Pilipino lehulehu, me ka olelo ana mai o kela poe, na lakou e lawe iaia nei, no kekahi mau wahi, e hoohauoliia ai knoa manao.

            Ua kua mai la he mau Pilipino lehlehu iluna  o ke kaa, o ko lakou hele no ia ma kekahi mau wahi lehulehu o ke kulanakauhale nei, alaila holo aku la nouka o Waikahalulu, a ilaila i pepehiia ai oia e kela poe Pilipino a eha, alaila laweia kana mau dla mai iaia aku.

            Ua waiho malie kela haole luina ahiki i kona pohala ana, ia wa oia i hooikaika mai ai e hele ahiki i ke alanui Kula, a na kekahi mea o ka halawai ana mai me ia i hoike mai i ka oihana makai a hoihoi loa ia mai kela haole noloko o ka halemaʻi o na poino ulia. 

            Ua lapaauia ia malaila, a kau aku la maluna o ke kaa otomobile me ke Kapena Makai Poaha, me ko laua holo ana nouka o kahi i powaia ai oia, a mailaila mai no kekahi mau wahi e pili kokoke ana i Aala Paka i loaa aku ai he poe Pilipino, a laweia ae no ka halewai.

            He hookahi nae o kela mau Pilipino i kona wa i huliia ai ma ka halewai, i loaa aku ai he meaeha kekahi i loaa aku maluna o kona kino, pela hoi me kekahi mau lako gula. 

 

Huliamahi Ko Honolulu Nei Poe Ma Ke Anaina Hoomanao

Ikeia na Hoailona o ke Kaumaha Kuiʻo ma ka Huakai Hoolewa no ka Hoomanao Ana i ka Peresidena Harding ma ka Poalima Nei

            No ka manawa mua loa, ma ka moolelo o Hawaii nei, i huliamahi ae ai na kanaka o na lahui like ole, na pualikoa kaua aina me kaua moana, na luna aupuni ame na makaainana, no ke komo pu ana iloko o ke anaina hoolewa o ka Peresidena Harding, ma ke kakahiaka o ka Poalima aku la i hala, a aia hoi maluna o na kaukani o na kaukani o ka poe i hoea ae ma ke anaina hoomanao maloko o ka paʻli, na hiona o ke kaumaha no ka pauaho ana mai o ke alakai o ke aupuni o Amerika Huipuia i keia ola ana.

            Me na mokuele e hookikakaha ana iluna o ka lewa, me na kaukani hoi o na kanaka e kaʻi ana iloko oka huakai, a ma kela ame keia aoao o ke alanui, i hoike ma iai keia kulanakauhale, me he mea la, o ke kino wailua pu kekahi o ka Peresidena Harding maanei, i kau a mea o ke anoano, ka ilihia ame ke kaumaha maoli no no hiona i hekau iho maluna o ka lehulehu.

            Maloko o ka paʻlii ma kekahi wahi e hoea aku ai i na anuu o ke alapii, ua kukuluia kekahi piramida i uhiia me ka lole eleele, malaila i hoahuia aku ai na pua, ame na lei i hele a ku ka paila, he mau mea hoohiwahiwa i haawiia mai e na makaainana. na ahahui ame na luna oihana kiekie o na aupuni like ole, e noho nei maanei.

KeKaihuakai

            Mamua ae o ke kani ana o ka hora umi o kela kakahiaka, ua hele oluna o ka awai i kukuluia ma na anuu o ke alapii, a piha i na malihini koʻikoʻi i konoia e ke kiaaina,e laa na luna oihana o ke aupuni, mai ko ke Teritore, ko ke kulanakauhale, ame ke aupuni federala, na aliikoa o ka oihana kaua aina me kaua moana, na kanikela o na aupuni like ole, iloko o ko lakou mau aahu piha oka lakou oihana pakahi.

            Oiai e hookokoe ae ana ka manawa i ka hora umi, ia wa i hoea mai ai ke kaa o Kiaaina Farringtion, me ka lele ana mai o Mrs. Farrington , a lawe mai la e waiho i kana lei makana, iluna o ka piramida.

            I ke kani ana ae o ka hora umi, ia wa i hoea mai ai na mokulele, me ka hookahakaha ana maluna ae o ka paʻilii, a iloko no hoi o ia manawa hookahi i hoomaka mai ai ke kaʻi ana o ka huakai, mailalo mai o Aala Paka, me kekani ana o ka pu, mailuna mai o Puowaina.

Ku Maoli i ke Kaumaha

            Ua hele na aoao o ke alanui Moi mailalo mai o Aala Paka ahiki i ka paʻlii, a piha i na kanaka, pela no hoi maloko ponoi iho ka paʻlii, ke hekau la na hiona ilihia o ke kaumaha maluna o na mea apau, oiai hoi ka bana e hookani ana i na mele kanikau ku i ka hoanoano, na ia mea i hooi loa mai i ke kulana kaumaha o na mea apau, i kupono maoli no i ke ano o kela huakai nui.

            Ma ke poo o ka huakai na makai i ukaliia aku e ka Bana hawaii a i ka hoea ana o ka makamua o ka huakai i ka puka-pa, ia wa i ku ai na mea apau iluna, he hoailona no ke komo ana o ka lehulehu iloko o ke kanikau; a oiai ua hoea ae la i ka hapalua o ka hora umi i kela manawa, ia wa i kiolaia iho ai he welu eleele mailuna mai o kekahi mokulele, he hoailona no ke kumalie ana o na mea apau, a kulou ko lakou mau poo ilalo, no na minuke elua, no ka hoomanao ana no ka mea i hala.

            I ka pau ana o kela mau minuke elua i hoomau mai ai ke kaʻi ana o ka huakai noloko o ka paʻlii, a no hookahi hora okoa i kaʻiai ka huakai ahiki i ke komo ana o ka maka hope loa o kela huakai nui.

Komo na Koa Pelekane

            O keia kekahi huakai nui i komo like mai ai na mahele like ole o na keena auuni, pela hoi na mahele like ole o ka oihana kaua aina ame kaua moana, na pualikoa kiai lahui, a pela hoi me na koa luina o ka mokukaua Pelekane Curlew ame na koa marina.

            Ua koto pu na luna oihana federala ame na limahana federala iloko o ka huakai, no limahana ame na luna oihana o ke kalana, na ahahui like ole no hoi.

            O kekahi mea ano nui i hoomaopopoia ma keia kaihuakai, o kela puali o na koa luina Pelekane, ame na koa marina, i komo pu ai iloko o ke kaiuakai, i ka manawa o ka Peresidena Harding i hoea ai no Portland, Oregon, ma kana huakai makaikai i Alaska, o lakou no keia i komo mai ai, ma keia kaihuakai hoolewa, nolaila he haawina ilihia maoli ka i kau aku maluna o kela mau kanaka o ke aupuni o Pelekane.

Ke Anaina Haipule

            I ka akoakoa ana o na mahele like ole o ka huakai maloko o ka paʻlii, i hoomakaia ai na hana haipule hoomanao, ma ka heluheluia ana mai o kekahi mau pauku mailoko mai o ka Baibala e ka Rev. M. O. Beebe o ka oihana koa, a mahope o ka heluhelu Baibala ana, i kalokalo ae ai ka Bihopa John D. LaMothe i kekahi mau leo pule i ke Akua.

            Mahope o ka pau ana o ke pule i meleia ae ai ka himeni "Lead Kindly Light," ke mele punahele loa i ka Peresidena Harding; alaila kaa aku la i ka Rev. Albert W. Palmer ka haiolelo, e pili ana i ke kulana ame na hana a ka Peresidena Harding.

            Wahi ana, o kekahi o na ano kila kila loa o ka Peresidena Harding o ia no kona hoohoaloha, aole on a nana ae i kona kohoia ana he peresidena, a lilo ia i kumu nona e kikoo ole ku ai i kona mau hoa paonioni, aka ua kikoo aku oia ia lakou, a hoonoho ae ma na poo o na keena oihana o ke aupuni, a ua lawe mai ia lakou i mau hoa kukakuka nona, ma na hana e holomua ai ke aupuni.

            Mawaho ae o kona ano hoohoaloha aia pu iloko ona ke koa ame ka makaʻu ole, no ka mea wahi hou ana, aole i hopo iho ka Peresidena Harding, i ka hoike okoa ana aku i kona manao, ma kekahi haiolelo ana i hawaii ai ma Denver, Colorado, e ahewa ana i ka poe waiwai, no ko lakou lilo i poe ku-e i ke kanawai, ma ko lakou hoolako ana ia lakou iho me ka waiona, ma ka hana anapela, ua kapa aku oia i kela poe waiwai, o lakou na enemi o na miliona o na miliona makaainana, a he mau enemi ino loa lakou no ka aina, a he poe hoi e imi ana e hoohiolo i ke ola o ka lahui.

            Aole malaila wale iho la no pau kona mau ano kilakila, aka iaia i kohoia ai i peresidena, a kakauinoa aku i ke kanawai hookapu waiona,, ua haalele loa aku oiai i ka hoopa ana i ka waiona, aole loa he waiona ikeia ma na paina i haawiia maloko o ka Hale Keokeo, a oki loa aku hoi kona hoopa hou ana ia mea, oiai no nae he inu liilii no oia i ka waiona mamua aku.

            Maluna ae nae o kona mau ano kilakila apau, wahi hou a ka Rev. Palmer, he Kristiano oiaio ka Peresidena Harding, o keia kekahi mea nana i kokua nui mai, i kona hooko ana i kana mau hana apau me ka pololei e ola ana me na ano oiaio o ke kanaka no kana wahine, kona ekalesia am kona Akua.

            Mahope o ka haiolelo pokole a ka Rev. Palmer i mele ai na mea apau i ke mele lahui, alaila hokuu kela anaina hoolewa hoomanao, me ka pule mai ka Rev. Akaiko Akana mai.

 

Nuhou Kuloko

 

            Ma ka hora elua o ka auwina la o keia Sabati iho, e malama ae ana ke Kalapu Demokarata o ka mahele 20, apana 5, he halawai maloko o ka halekula o Kaiulani

 

            O Joseph Kekuka o Laie mamua ka i hookohuia mai i mea haawi palapala ae mare no ka apana o Waianae, a o Ivy K. Apuakehau ka mea haawi palapala ae mare no Laie.

 

            Ma ka po o keia Poaono iho, Augate 18, e haiolelo ae ana o Earl Durgin maloko o ka Hale Kalapu o Kawaiahao, ma ka hapalua o ka hora ehiku; a he aha hoohauleʻa kekahi e malamaia ana mahope iho o ka pau ana o kana haiolelo: ua konoia ka lehulehu e hele ae e hoolohe i kana haiolelo hoonaauao.

 

            E malama ae ana ka Ahahui Kokua ame Manawela o na Poola i ka halawai maloko o ka Poola Hall, ma ka hora ehiku me ka hapa o ka po o keia Poakahi ae, a ua makemakeia na lala apau oʻ ka ahahui e hoea ae ma ia halawai.

 

            Ua ae aku nei ka Rev. S. K. Kamaiopili i ke kahea a na hoahanau o ka Ekalesia o Kaahumanu, ma Wailuku e lilo i kahu no lakou, a ma ka la 13 o ka mahina o Sepatemaba ae nei, e haalele mai ai oia i keia kulanakauhale, no kahi o kona kahua hou no ka hana haʻi euanelio.

 

            E alawa ae e na Demokarata o ka mahele 12, apana 4, i ka hoolaha halawai a ke kaiapu Demokarata o kela mahele e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa, no ka halawai e malamaia ana ma ka home o Mrs. Lawelawe, ma ka hapalua o ka hora ehiku o keia po Poaono iho.

 

            Ma ke ahiahi o nehinei i hala aku ai o David K. Trask, kekahi o na moho no ke kulana makai nui o Honolulu nei, no Maui, no ka hoohala ana i kona hoomaha malaila, a iaia e huli hoi mai ai, e hoomaka aku ai oia, e hooikaika kalaiaina.

 

            O C. P. Iaukea ka ka Meia Wilson o ka waiho ana ae imua o ka halawai a ka papa o na lunakiai ma ka po o k aPoalua iho nei, i hoa no ke komisina makai, a ua aponoia mai kona inoa me ka lokahi e na hoa o ka papa.

 

            Mamuli o kekahi eha kukonukonu i loaa iaia, ma o ka ulia kaa otomobile la ma ke kakahiaka o ka Polua iho nei, o ia ka naha ana o kona poo, i make ai o Arthur McGettigan, maloko o ka Halemaʻi Moiwahine ma ia kakahiaka no.

 

            Ma ka halawai a ke komite kuwaena Repubalika, o ka noho ana ae ma ka auwina la o ka Poalua iho nei, i haawi hou ia ai na kakoo ana i ka Loio W. T. Rawlins, no kona hookohuia mai i lunakanawai federala, ma kahi o ka Lunakanawai J. B. Ponidexter. 

 

Hopuia Na Keiki Me Ka Makua No Ke Karaima Pepehikanaka

 

Paa o Edward K. Duvauchelle me Kana Mau Keikikane Ekolu o Molokai no ka Make Ana o ka Pake he Ehiku ae Nei Makahiki

 

            Maloko o ka aha apana o Wailuku, Maui, ma ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei i laweia ae ai o John Duvauchelle, kekahi o na keikikane a Edward K. Duvauchelle o Molokai, no ke kumu hoopii e ku-e ana iaia, no ka hewa pepehikanaka, o ia ka pepehi ana i kekahi Pake o Wai Bow ka inoa, he ehiku makahikiae nei i hala, i kulike ai me ka nuhou o ka hoounaia ana mai ma ke kelekalapa uwea ole no Honolulu nei ma kela Poakahi no.

            Ma ka Poalima aku nei i hala, i hopuia ai o John Duvauchelle e ka Makai Nui Crowell, a hoihoiia aku no Wailuku, me ka ukali pu o ka Makakiiu Harris, mai Molokai mai, kahi a laua i hoohala ai i kekahi manawa, no ka huli ame ka noii ana i na mea e pili an i ke karaima pepehikanaka, i hanaia aku maluna o Mr. E.E. Conant, o ka make ana ma ka la 20 o ka mahina aku nei o Iune i hala.

            Mahope iho o ke kauia ana o ke kumu hoopii e ku-e ana ia John Duvauchelle no ka hewa pepehikanaka, ua hoopuka pu ia ae he palapala hopu, no ka hopu ana ia Edward K. Duvauchelle ka makuakane ame kekahi mau keikikane e ae elua, oia o E. K. Duvauchelle, no kela kumu hoopii hookahi ma kela Poakahi no, no ko lakou laweia ae ma Wailuku e hookolokoloia ai.

            No ke kupale ana i ka poe i hoopiiia. ua kohoia ae ka Loio Eugene Murphy o Maui. ame na Loio S. C. Huber, ame S. B. Kemp o Honolulu nei.

Hiki Ole ke Hookolokolo

            No ka hoolohe ana i ka hihia o kela poe eha, ua hoole ae ka Lunakanawai Apana C. C. Conant, no kona kupono e lilo i lunakanawai, nana e hookolokolo, no ke kumu, oia kekahi mea i noho mua ma Molokai, a ua maopopo no hoi iaia kekahi mau mea., e pili ana i ka nalowale honua ana o Wai Bow.

            Mamuli o kela nele i ka lunakanawai nana e hookolokolo mai i ka hihia o keia poe, ua hoakaka ae ka Loio Kalana Bevins, na kekahi lunakanawai kaokoa loa e koho ia ana e ka Lunakanawai Kaapuni James J. Banks o Honolulu nei, nana e hoolohe kela i ka hihia.

Eha Mau Hoike o ke Aupuni

            Mamua o ka hopuia ana o kekahi o ka poe i hoopiiia no ke karaima pepehikanaka ua kaa aku malalo o ka malu o ka Hope Makai Nui Crowell o Maui, ame ka Makaikiu Harris o Kaleponi, he eha mau hoike, a ua laweia aku kela mau hoike apau mai Molokai aku no Wailuku, no lakou na inoa o C. Rodrigues, John Healey, K. Opu, K. Cockett ame L. Poaba, o ka oihana makai o Honolulu nei.

            Ua lilo kela hopuia ana o ka makuakane ame kana mau keiki eha no ke karaima pepehikanaka, i hanaia he mau makahiki lehulehu ae nei i hala, i mea e hoalaia mai ai na manao kahaha iloko o ko Maui poe, ame ko Honolulu nei, no ka mea ua kamaaina loa kekahi poe i ka ohana Duvauchelle, me ko lakou manaoio ole, ua pili ke karaima i kela poe. 

Ka Nalowale Ana o ka Pake

            He ehiku ae nei makahiki i hala, i nalowale honua ai o Wai Bow, ka Pake i hoonohoia e Charles Merriam o Honolulu nei, no ke kiai ana i kona lokoiʻa ma Molokai ma ka po o ka la 15 o Maraki, o ka 1916. a mai kela manawa mai ahiki wale no iloko o keia mau la iho nei, olai e noii pono ia ana, ke ano i make ai o Mr. Conant, akahi no a puapuaʻi ae, ua mea oiaio e pili ana i ke ano i make ai o ua Pake nei.

            Ma ka moolelo e pili ana i ka nalowale honua ana o kela Pake. ua ala ae la oia ma ka hora ekolu o ka wanaao, o ka po i nalowale loa ai kona kino. a olelo aku la i kanu wahine, e hele ana oia e nana i ka lokoiʻa, me ka paa pu ana me kekahi pu, eia nae, aole oia i huli hoi mai no kona home, a o ka manlao i pahola ae mahpoe mai, ua make kela Pake, mamuli o kona pepehiia ana, a ua kiolaia kona kino i ka moana, me ka maopopo ole nae, o ka poe na lakou kela hana ia manawa.

            Ma ka oleloia, i ka manawa o ka Hope Makai Nui Nakaleka o Molokai e ola ana, ua hoea aku no imuaona, kekahi mau hoike, e hiki ai ke hookoloia mai ahiki i ka loaa pono ana o ka mea pepehikanaka. eia nae, mamuli o kona make ana ua holopono ole kana hana noii i manao ai, no kela hihia. Ua hoao pu no ka Makai Nui Crowell, e hoo kolo mahope o ka m@@@ o ka poe hana karaima, a no kona loaa ana i kekeahi maʻi, ua hoopau okoa oia i kana huli ana, a waiho loihi keia hihia poihihi no keia ma makahiki.

Make he mau Hoke Ano Nui

            Ma ka manawa e ninaninau ana ka Hope Makai Nui Crowell ame ka Makiakiu Harris i na mea e pili ana, i ke kumu i make ai o Mr. E. E. Conant, he mau pule lehulehu ae nei i hala, i kaa mai malalo o ko laua malu, kekahi Kepani, a ua kela Kepani, a ua kela Kepani, i hoike ae i na mea e pili ana i ke kumu o ka make ana o Wai Bow, o ka mea apiki nae. oia mahope mai, no na kumu i maopono ole, koe wale no ke kohoia aku, ua kau ka weli iaia, no ka hopena e kau aku ana maluna ona.

            He kanaka Hawaii o Iona kona inoa, oia kekahi o na hoike ano nui. eia nae, ua make oia he mau la helu ae nei no i hala, mamuli o ka maʻi luaʻiakoko.

            Ua mania, o ka make ana o Mr. Conant me ka pohihihi loa, aole no ia i kaawale ae, mai ke ano mai i make ai o Wai Bow, a ua lona ke mau ike ma ka aoao o na kanaka o ke aupuni, e kau aku ai na hoohooi ana, maluna e kekahi mea, oie @@e ua hunakele loa ka Hope Makai Nui Crowell ame ka Makaikiu Harris. i na mea i loaa ia laua, ma ka huli ana i ke karaima i hanaia maluna o Mr. Conant, aka malia e olili ae ana no i ka wa pono.

 

            Ma ka Mauna Loa o ka Poaono aku nei, i huli hoi mai ai he heluna nui o ko Honolulu nei poe, o ka holo ana aku nei, no ka ahahui mokupuni o Hawaii, o ka malamaia ana mai nei ma Kailua, Kona Hawaii.

 

            Ma ka hora cha o ka auwina la o keia Poakahi ae, e noho ae ai ke komite kalana o Oahu nei maloko o ke keena o Senatoa L. M. Judd, ma kahale o ka hui o T. H. Davies ma.

           

            Ma ka Poakahi iho nei, i hookomo ae ai o S. P. Correa ka mea mua loa i kona palpala noi holo moho, iloko o ke keena o ke Kakauolelo Kalauokalani, no ke kulana lunakiai ma ka aoao Republika.

 

            Eia kela haole o ka holo mahuka ana mai iloko o ka pahu, ke kapili mai nei i waapa hou nona, no ka manao no e holo i ka aina hemolele, ma keia mua iho, ke holopono kona waapa ana i hoolala ai i alahele nona e hoea ai ilaila.

 

            He halawai ka ka poe paa mahele o ka Hui Pioneer e malama ae ana maloko o ke keena halawai o ka Ahahui Kalep, ma ka hapalua o ka hora ehiku, o ka po o ka Poalima Augate 24, no ka noonoo ana i kekahi mau hoololi manaoia i na kanawai o ka ahahui.

 

            Ua hoike ae nei o James I. Dwight, oia kekahi moho e holo ku e ana ia Kalauokalani, ma keia kau koho wae moho iho e hoea mai ana.

           

            Ladana, Aug. 12.-F. hoike ana kekahi lono i hoea mai i keia la no ke ki pu ana o na koa Pake i ka mokuahi Amerika Alice Dollar ma Foo Chow, a eha hookahi ohua. Ua panai aku na kiai maluna o ka mokuahi i ke ki ana i na pu, me ka make ana he ekolu poe, a hoehaia he ewalu koa.

           

            Marion Ohio, Aug. 8 Mamua o kona haalele ana iho ma kana huakai  makaikai i Alaska, ua hoike e aku ka Peresidena Harding i kona mau hoaloha pilipaa, aole oia i ma nao, e huli hoi mai ana oia me ke ola, i kulike ai me na mea i hi keia ae e ke Kenerala Sawyer, ke kauka pilikino o ka Peresidena i make.

 

            Lancaster, Ohio, Aug.- Mamuli o ka make ana o ka Peresidend Haridng us lilo ka Peresidena Coolidge i oaa no no kekahi oka aina e kokoke ana, lanei, ma ke ano he wahi kanu no na kino make ka makemake oia. He aina keia i hooilila aku i ka Peresidena Andrew Jackson aneane 100 makahiki i hala i wahi e kanuia ai oia, ame kona mau hope mai, aole nae he hookahi peresidena i hooko i kela kauoha.