Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 34, 23 August 1923 — KA MOOLELO O KA HALAWAI A NA KOMISINA O KA LA 12 O AUGATE 1923. [ARTICLE]

KA MOOLELO O KA HALAWAI A NA KOMISINA O KA LA 12 O AUGATE 1923.

Ua malama ia halawai a na Hpmp īua, maapiau, a ua |»Qea ae »a komi»ina apau koe 0 Mr. Cooke. Mamuli 0 ka loaa ana 0 na kope 0 ka moolelo o ka halawai i hala, iloko 0 ka lima 0 na Komiaina, ua aponoia me ka hqiuhelu ole. Aolo no hoi he mau hooponopono ana. Ua a'o mai ka lunahoomalu, e pono no ke kakauolelo e imi aku ma na ninau, i keia mau mea mawaho ae 0 na ninau i waiho mua ia 1. Ke koko o ka wahine a i ole kane paha o ka mea e hoi noi aina mai ana. ?. Ina paha ua hooieaaia kona auhau, kino a waiwaipaa paha. Ua 'a'o pu ia mai n® hoi ke kakauolelo, e hoike aku i na kanaka noi apana aina pa hale, aole e hiki ana e loaa, na kokua ana a pau loa ma na dala mai ke Komiaina aku, aka, e loaa ana no nae kekahi. 0 ka hoike a ka lunanui i kakauia i ka la 18 0 Augate, 1023, ua he]uheh|ia aku P kp kakauolelo. Ma loko p keia hoike e waiho mai ana 1 na koi e pe ia keia mau hoolilo malalp ihp neit Ma ke noi a Mr. Ounean, i kokuaia e Mr. Akana, ua hooholoia pei)ei: 10 pahu ai1a.....,,,26.00 pahu gaflialinaf 125.00 10Q Kapuai % ipiha kaiilphap 93.50 40 paona hua mauu.... _ 40,00 Ua mai p Mr. Duncan, e pono pp e hoikeia mai nawai la keia hua mauu i hiki ai e hppmaopopo ia ia Wai la e kftkiia aku ai. 0 ke a Mr. Puaoi no kejfcabi mauu ame kekahi kaupaona p 50 paona ua hoopaneeia ka hookoift ana aku, a hiki i kona kakaqinoa ana mai maluna 0 na palapala noi aina i hopmakaukauia e ke Komiaina. JJa koiia ke kakauolelo e hoolnwa «ku i na kaneka npi aina 3 keia mau kope 0 na palapala. Ma kp npi a M*". D»?nean, ua hooholoia aole e aeia Qa hoaie dala, aia wale no a hpopaa mua ia na inoa 0 keia poe maluna 0 na palapala paihakahaka. Fa loaa mai na palapala mai kekahi poe mai e hoike mai ana i ko lakou wae ana i na apana aina pa hale penei ihe: Jphn Kaimi Kualapai Jr M leka 0 Augftte 1, 1023, ua wae i ka Apgna Helu 5. Mra. Matilda Bodriqueß, leka Angate 8, 1923, ua wae i ka ApEna Helu 7. Ua waihoia na leka ma kahi 0 na lekp. Ua heluheluia he leka mai a, Mr«. Mary Kanealii Bawlins mai o ka la 6 p Aiigate e hoike mai ana i ke o kftna kane he Ppkiki a oia 'iho he Hawaii koko Ua wfti)»pia pia kahi 0 n& leka--0 ke kpj a Mr» f 5. ?ritp M l«ekfthi ua ka leka 0 Augate 2, 1923, a aku ke e ha&wi ia Mr. Brito i na paihakahaka o keia piau »oi. U% hpike mai ka mea malama i k» waihpna q kp penei ihp; ma k% II»* o : ka $ 10,49947 >»i]|i ole 0 Mei ? . .4,080.98 hila ole 0 June, .4,7a?.3l Nft bilft kfta p]f 0 lulai. .9,?29.26 | Ua noi mai 0 Mr. Duqcgs 9 jna bila penei: J Aelike waha no ka hoomaemae

ana i na aina ko ka meliiao o Hei, 11,419.00. A«Uke wc|ia ao k» alanui o lulai, 2,058.35. Aelike waha hoomaemae aiaa o {ulai, 255.55. Huina n«ii $3,7W.W. Ma ke noi a ke Kamaliiwahine Kalanianaole, aa hooholoia kei*. Ua koi mai kfi buke, ina e hoopaaia maluna o na kauoha mea kuoi, ka inoa o ka mea e makemake ana ia maa, alaila e liio , ana keia i mea e malaalahi ai ka loaa ana o ka mea e kakiia aku ai ia mau mea. Ua waiho aku ke kakauolelo i-ke-ia mjtu pa'i hakahaka malalo fho nei: 1. Na pai hakahaka o na aie <» na Aina Home aelike. B. o. »> »» '» A. 3. Koi aie. 4. Na auhau palfti. 5. Kuai ana o na hoolhaallwa. Mamuli o ka lohe aole i loaa. mai na kope o na bila o Mei ame lune. ua kauohnia ka mea malamn b«ke e holo i Molokai a e koi aku e hookomo kokeia mai keia mau bila i hikiwawe ai na hana i makemakeia no keia pule ae. Ma ke noi a Mr. Akana i kokua ia e ke Kamaliiwahine Kalaniana ole, ua hooholoia e leoiia aku o Mr. Lyman, -e noonoo hou i kana palppala haalele oihana, a ua hooholoin. Ua hoike mai ka lunahoomalu. un c,e eia ma kekahi halawai i hala al:u e hoihoi hou ia aku kela paln pa'.a htalo!e oihana, a e haawiii mei ic.-a he ekolu pule hoomaha. lla noi mai o Mr. Akana, mamuli o ko Mr. Lvman hoike ana mai i kona ae e paa hou i kana hana. «' ae ia aku oia e hele no keia mau pule ekolu. Ua hoo'aoloia keia noi. Ua heiuheluia mai ka palapala noi a- Mr. laea, a ua waihoia ma kalii 0 na palapala. Ua hoike mai ka lunahoomalu u:i loaa mai he palapala haalele mti a Geo. P. C*ooke mai no kona I.R«lele i ke kulana kakauolelo a luna hooko. Oini aole he mau hana i koe, u:i hoopaneeia ka halawai a noho hou 1 ka la 21 o Augate, 3028. Kakauolelo, Komialna, - Aia ma Hamakua, Hawaii, he m»« hui mahiko i pneane e hiki ole e hoomauia aku ma keia oihnna no U« mea, ua uuku loa ka wai, a ua uului loa na limahana. Ina e mau an:< keia inau mea e ikeia nei, a e emi mai ana hoi ke kumukuai o ke kopan, ke hiki uei e ikeia aku, o kela mau aina kekahi e pau mai ana i k« % kanuia i ka halakahiki. O keia mou aina m a Haniakua, oia keknhi o na % aina waiwai nui nia keia oihana o ke kanu lialakahiki. Ua ikeia keia mau mea, ma na mea i kanuia i na makahiki i hala aku. Ua ikaika ka ulu ana o ka halakahiki, a au mn mona no lioi na hua hala. Aole ka oihana kanu ko e mau ana koin pookela o ka pomaikai ma Haiv,ri nei, no ka mea hiki ke ko e ulu r.a kekahi mjtu aina okoa aku w.awalm nei o Hawaii, a e loaa ana no hoi na kanaka, emi o ka ana mo ip. mau wahi. Np kpmu, e lioea mai ana ka la e emi loa mri ai keia oihana, a kau wale no i ni hui i hiki e hoohnaia me ka uuku o na hoolilo, g#»e ka maikai o na aina Mppiuli p keia, e ike aku ana kakoii o ka oihana kanu ana i>n oihann pookela ma Hawaii nei. Eia aku na aina mahi halaknhiki a weheia mai, aole e hiki e haav.i liiliiia mai kela mau aina, no» k» mea, aole e hiki ana e ulu na mea kanu i na niannwa apau, nia wair no i ka manawa haule ua. A o nu halakahiki hoi, ua ikeia i keia m;i nawa, o ke kanaka e uuku ana k,*t aina, e hoea mai ana ka manwa e hiki ole ai e ulu kā halakahiki ma luna o kona aina, no ka pau loa »> ka momona o ka lepo. Aka, ina <- loaa ana he manawa e hoomaha ai kekahi muu eka mamuli o ke knnu ana aku i ka pinunu, e loaa hou ara ka o keja ains, a e hoeu mai ana kekahi manawa malopp o eha q i ole ekolu makahiki, e hiki ai ke kanu hou ia kela :iina i ka halakahiki. Ma na lono e !-i-- n~i nel, o ka oihana h®]c n r l i'ū p'-.u £na. ke elii 0 n aoihpna ma llawr:'i nei ma keia mua aku. I ke : ..i la, aole i iawa ka M makemeke o ! a poe ai helakehiki. * Eia nag kr.kou ke hoouna nei ma kahi o 6,000,000 kini i ka mLkahiki. 1 na la mua o ke kanuia ani o keia hua ai, ua poho na kanaka paionia mua. No ka mea aola i ai nui iR keia hua ai. A mahope o ka hooiahaia $na o keia hua ai, maloko o na nupepa o AmellKa, ua lioomaka wai e j>ii ka makemakeia o keia h«a aii a i keia la, ua oi aku ka m*kemaiteia o koia mea o ka hala- | kahiki, mamua o na mea ai e ae. > O na lanahanoli nae, nole kakou | hoeft aku i kfi hopena o ka ikaika ka»u pwe na aina kupono keia mea, p|a nq k»k<>u ke naku aleu nei me ka waiho mai o kekahi mau tausani eka, aole i hoopa it. i A no keia mau makphiki aku * nei, e hoea io mai ana no ka la e lea $i na kupona \ ke k.*»u * halakahiki, i ke kanuia i keia hua ai. A o ka la hea 1*