Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 35, 30 August 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

'• Aole au i marc i ka walūne i keia wa," me ka noke okoa ana ae o Elioka i ka akaaka. "I ku no paha ka noonoo ae la mea he wahine. i ka nana iho ua hiki ke malama, aka me keia kulana noho neie. me ka hoomanawanui e hiki ai ke malama ia'u i na mea apau e pono ai au, aole loa he hana naauao na u, ka piikoi ana aku i kekahi wahine. "IVTalia paha he makemake no kou e loaa kekahi wahine, ina e ike ana oe he ulakolako kou noho ana." me ka haka pono ana mai o ka nana ana a ke kanaka malihini maluna o Elioka. me ka imoimo ana iho o kekahi maka, alaila kamailio hou mai la: "Ina ua pilikia oe i ke dala, oiai he loihi keia waiho ana ou i ka ma'i, ua hiki no ia'u ke kokua aku ia oe, no keia manawa. :ria kahi o ka iwakalua, a kanakolu paha dala. no ka mea o'NNau hookahi wale no ia e ai nei i ka'u dala. o ka huli ana me ka hooikaika iloko o keia mau makahiki loihi i kaahope aku la " "Me ka mahalo a nui ia oe." wahi a Elioka me ka luliluli ana ae o kona poo, "aole he hana maa na'u ke kauka'i ana aku i na kokua ana mai a kekahi mea, a ole no hoi o'u mkemake e komo au iloko o ka aie. l'a liiki no ia'u ke hoomanawanui pela. ahiki i ka loaa ana o ka ikaika kupono i ko'u kino. ia wa au e hele ai i ka hana. me ka hoe hookahi ana i ko'u waa." "l.*a kulike maoli no kou ano me ko Emalaina, 0 kana mea e paakiki ai. aohe mea hiki ke hoohulihuli aku i kona noonoo. Xolaila e ke kanaka opio, ina oe e ku mau aku ana ma ka aoao pololei. e hoea mai ana he la ma keia mua aku, e kau ai oia ma kekahi kulana hanohano a kiekie. No n'a mea a'u i lohe mai ai. e pili ana i kou hihia. heaha kau mea e hana aku ai, no kou pono?" "Heaha auanei, o ke ku aku no imua o ka aha hookolokolo, a hoike aku i na mea oiaio. a ina no he pilikia kekahi iloko o ia oiaio, aole a'u mea e ae e hana aku ai, o ka lawe wale mai ne" a auamo me ka hoomanawanui." " \olc e uii:i ia'u ke kaohi iho, i ko'u mau manao mah'iio no kau mau olelo. n ua hil.i loa iū'u !<c i!cc aku, o oe kekahi kanaka opio i makee i ka pono, ka pololei a:r-c ka oiaio, a oi loa ;;ku hoi ka makee i kou inoa. Ma ka'u mau mea i hoomaopopo i keia pilikia hou ou. he keu aku a ke ko'iko'i maoli, aka heaha ke ano maoli o ka hana i komo ai oe iloko o ka pilikia?" He loio no anei kou ?" "Aole o'u loio i keia manawa. iloko wale no au o ka ma'i i waiho ai no keia mau pule lehulehu, aohe manawa e hiki ai ia'u ke noonoo ae no kekahi loio, a mea e ae paha e pili ana i ko'u hihia." "Aole he pololei iki, o kou hele ana imua o ka aha hookolokolo. me V;a nele i ka loio nana e kupale ia oe. He hihia ko'iko'i loa keia. me ka loio wale no e pono ai. E hoike niai oe ia'u i ka inoa o kekahi loio akamai loa ma keia kulanakauhalei a na'u e hoolimalima aku iaia, i loio nou, a hoouna mai iaia e heie inai e hui pu me oe!" Ku £e la o Anakala lopa/iluna. me he mea la, ua makemake loa oia e hele koke aku e hui pu me ka loio lalau aku la i kona papale ma ka mamalu, a no kona ano pupuahuīu, ua hiki ole ia Elioka !<e uumi iho i kona aka, me ka pane okoa ana mai: "Aohe an mea <. noonoo ai no kekahi loio!" "Nawai hoi ka ole! Ina he hoahhui oe me kela kaikamahine r paa mai la maloko o ka halepaahao, no ka hana ana i kekahi karaima ko'iko'i 1* kapaia mai ai. na olua i hana, alaila me kekahi loio makaukau wale no 110 e hiki ai e loaa ia oe ka palekana, mai na hoopa'i mai a ke kanawai." "Xo na mea e pili ana i ka hihia o Miss Perekona e paa mai nei iloko o ka halepaaliao, ua maopopo ia'u kekahi mau mea e pili ana ilaila, a he loio akamai nia ka aoao o kela wahine opio, e kanalua ole ai au i ka hoike ana aku imua ou i ko'u manao maoli, e hookuuia mai ana kela wahine opio me ka hewa ole. MamuK 0 ko ? u loaa ana i ka ma'i, ua hiki ole ia'll ke noonoo ae i na mea e pili ana i kona hihia, o ka mea wale no nana i hoopipikia mai ia'u. o ia ka hoopaaia ana o kela wahine opio maloko 0 ka halepaahao. ame na hana hoohilahila, i hapala wale ia aku 1 kona inoa maikai." "Pehea oe i huikau pu ai iloko o keia hihia? Owai keia wahine o Miss Perekona?" "He kaikamahine hanauna oia na Mr. Wadona, a he kaikamahine hoi na ke kane a ke kaikaina hoahanau o ka makuahine 0 Anate Rokena." "Ke hoomanao nei au ia Anale Rokena, o Rokena Elika Hikona kona inoa o keia kulanakauhale nei o Nu loka." "Akahi no au a lohe, eia ka ua kamaaina no oe ia Rokena!" "Nawai hoi e ole ke kamaaina i keia wahine, o ko'll mau hoa ia o ka holoholo pu ana iloko o ko makou mau la opio. Elike me ka liiki ole ia'u ke hoopoina ia Emalaina kou makuahine, ma- ] muli o kona mau ano maikai a oluolu, pel ano e hiki ole ai ia'ul ke hoopoina no keia wahine. ma kona mau ano uahoa. Pehea j aole anei oe i ike he keu kela a ka wahine piha maalea me ke akamai ?" "Ke manao nei au. ua pololei kau mau mea i kamailio mai nei no Anate Rokcna," wahi a Elioka. me kona hoihoi ole, no ka hoalaia ana mai o ka laua kamailio ana no ka wahine nana, i imihala ia Uola. ahiki i ko laua nei hookomo pu ia ana aku iloko o ka pilikia. "Ma kau mea i hoakaka mai nei. i loaa mai ai ka ike ia'u, he ohana pili loa keia Miss Perskona ia Uilama Wadona, āole anei ]>ela? E hoike piha mai oe i na mea apau e pili ana i ka hana 1 owiliia aku ai oe me Miss Perekona, iloko o ka hihia hookahi! 0 ka elua keia o ko'u pule i Nu loka nei, mai ka Hikina mai, a 1" ka maopopo ana ia'u, aole he poe kahiko e ola nei, aka ua pau aku lakou i ka make. nolaila hooholo iho la au i ko'u manao, e huli ahiki i kou loaa ana, malia o hiki ia oe ke hookipa aku ia ? u me ka maikai. a i hookahi hoi ke kaana like ana me na mea apau i loaa ia oe: ahiki i ka loaa ana o kekahi wahi kupouo loa no'u e noho ai." "Ke hauoli loa nei au, no ko'u loaa ana ia oe, nolaila he pono no au e hoike ae. aole no au i nele loa, aka he wahi loaa iki no aka e uwai mai oe i kou noho a kokoke imua o'u, oiai aole o'u makemake. e lohe wale ia mai ka kaua mau olelo e kekahi mea okoa aku." a uwai aku la ke kanaka malihini i kona noho, a kokoke ma ka moe o Elioka. lioakaka mai la ke kanaka opio, i na mea e pili ana i ka ma'i 1 loaa ia Alika. ahiki ,i ka make ana: pela na manao hoohuoi iloko o Mr?. Wadona. no Lola, ame na hana hoopilikia a kela wahine ia Lola, ka holo mahuka ana o ua kaikamahine nei, ma kela la hookahi no a Elioka, i haalele iho ai i ke kulanakauhale 0 Nu loka. Hoike pu aku la oia no ka hopuia ana o Lola, ame na niea apau ana i hoomaopopo ai, elike me ia a Kauka Vana Dona. i kamailio aku ai iaia; eia nae, aole oia i kamailio mai, 1 kana roau mea i ike. a i loaa aku ai hoi iaia, maloko 0 ka rumi o Alika, ma ka po, mamua aku o kona haalele ana ia Nu loka,, ma kana huakai no kahi mamao. O keia ike i loaa iaia, ua hunakele ioa ke kanaka opio, no kona manaoio, he kokua nui loa ia ma ko Loia aoao, ke hoea mai i

ka wa e hooloheia ai kona hihia, a mamuli no hoi o ia ike hookahi, ■ c loaa pono ai ka mea hewa i o. "Ea, ma ka moolelo au i hoakaka mai la imua o u, he kanalua no ka palekana oka wahine opio. No kou holo ana mahope o kela wahine opio, a hui pu iho me kona holo mahuka ana, ma ka la hookahi au i haalele iho ai i ke kulanakauhale nei, nolaila ua ala mai na manao hoohhuoi, ua komo pu olua a elua iloko o kela hana karaima. pela anei ka mea oiaio."" ' "Ae, pela ka manao o Mrs. Wadona, ame na kanaka o ke aupuni." "Xo na mea e pili ana i ka waiwai, i hooiliia mai maluna o na kaikamahine opio elua, ina nei no ka make o laua, alaila owai ka mea kuleana i kela waiwai ?" "E holo aku no ka waiwai holookoa maluna o Anate Kokena; 0 ia hoi, maluna o kana mau keikikane elua oia o Uilama ame Paleka \Vadona." "Ae, ke maopopo aku la ia'u ia mea! No keia mau kaikamahine, he hookahhi o laua i make, a ke ola nei kekahi, pela anei ka mea pololei?" oluolu oe e Anakala īopa, aole e hooniele loa mai i na mea e pili ana i na kaikamahine opio," wahi me ka helehelena haikea, me ke ku ana mai o kona mau lima iluna. no ka papa ana mai i ka malihini, aole e hoala aku i na mea e h.ookaumaha loa ia ai kona noonoo. "Auwe no ka hoi!" i hooho ae ai ke kanaka malihini, me ke ku okoa ana ae, a hele holoholo iho la maloko o ka rumi, a i kela ame keia manawa, e ieha mai ana kana nana ana maluna o ka helehelena haikea o Elioka, a iaia no paha ka hoomaopopo ae, i ka uluhua o Elioka no ka uwi o kona kamaa buti, ku iho la oia, me ka hooho ana ae: "He keu aku ka hoi a ko'u poina. aole he pololei iki o keia kamaa i ka hanakuli ia oe," alaila peku aku la ua elemakule nei 1 kona mau kamaa buti, a lele ana i kahi e. a ke noke niai la lioi o Elioka i ka akaaka, i-keia māu hana, eia nae o ka meā nana i hookahaha loa aku i kona noonoo, o ia no kona ike ana mai, o na kakini o ua kanaka nei e komo ana, aole ia he kakini liilii o ke dala. aka he mau kakini silika, i kupono wale no no ka poe waiwai. "I hoike aku no au ia oe i ko'u manao maoli, aole he mea e ae nana i hookau mai i keia hoopilikia ana maluna ou. aka na ko makuahine hanauna no ia na Mrs. Wadona, ke kamailio nei au, mamuli o ko'u kamaaina i kona mau ano. Ua hiki loa i kela wahine, ke lawelawe i na ano hana like ole, ina ia he alahele, e loaa mai ai iaia kekahi mau pomaikai he nui. Aka auhea nae oe e Elioka, o oe kekahi o na kanaka opio, nana i ume aku i kuu puuwai, a ua makepono kou lilo ana he keiki na Emalaina. "Aole oe i ike mai i ko'u elemakule ana, me ko'u ano kapulu, a hookae mai paha ia'u, me he mea la, owau kekahi o kou ohana ponoi, nolaila, aole au e nanamaka wale aku ana ia oe iloko o keia pilikia, aka na'u e kokua aku ana ia oe, ahiki i kou kaawale ana mai na hana imihala a keia wahine, ina no ia he mea e konoia mai ai au, e hoolilo i ke dala hookahi i koe njailoko aku o ka'u eke. "Aole au he kanaka ilihune elike paha me ko'u niau ano au e nana mai nei mawaho, nolaila ina he mau kaukani dala kau i makemake ai, e loaa aku ia oe, no ka hoolimalima ana i kekahi loio akamai loa, ho ke kupale ana ia oe, i hakalia i ka owaka ae o kou waha, na'u e hoolako aku ia oe me ke dala, i na manawa apau e makemake ai." Nana pono mai la o Elioka maluna o ka malihini me na manao kahaha, alaila nana aku la i na kakini silika ma kona mau wawae, a ke nalu la hoi oia iloko ona, ina paha ke pulapu aku nei keia kanaka iaia, a ke ike aku la ua kanaka nei i ke kanalua o ke kanaka opio, no kana mau olelo i kamailio"mua aku ai, a o ia kana o ka pane hou ana aku: "Malia paha ua hiki ole ia oe ke manaoio mai i ka'u mau olelo, mamuli o ke kulike ole o ko'u aahu, me ko'u kulana, he mea oiaio no ia, aka aole nae he kumu e ae, o ko'u komo ana mai nei i keia mau lole o ka poe luina holomoku. a i ole o na kanaka ka-pi puaa paha, no ka hoao ana no ia oe e ke kanaka opio. Aole o'u makemake, e aloha mai oe ia'u, a e hookipa aku paha me ka maikai, mamuli o ko'u lilo ana he kanaka waiwai, aole pela, aka ia oe i apo aku ai ia'u, iloko o keia kāhiko, pelapela, ua hoike mai oe i kou ano oiaio maoli, aole hoi elike me ka nui o na kanaka opio, ke ake wale 110 ma ke dala, he okoa nae ka mea iloko o ko lakou naau. "Aole no nae me ka maalahi i loaa ai ka waiwai ia'u, aka me ka hooikaika no ia, a he mau makahiki ko'u, i komo ai i keia ano lole, a ua hiamoeia e a'u, na wahi inoino loa, i kupono ole i ke kanaka ke hiamoe, a he mau po i hiamoeia e a'u me ka hakahhaka 0 ka opu. nolaila aole au i malihini i ke komo ana i keia mau mea au e ike mai la. e manao iho ai paha oe, i ke kohu ole o kekahi kanaka nui o ke dala, e hoololi ai i kona mau lole." I ka lohe ana o Elioka i na hoakaka a ka malihini, hoomaikai iho 'la oia iloko ona, no kona hoike ole ana mai, ma kekahi ano he hoowahawaha kekahi iloko ona no kela elemakule, ma kana mau olelo ame kana mau hana maloko o kela rumi, aka ua uumi j oia me ka hoomanawanui, i kekalii mau mea ana i hoihoi ole ai; o ka hopena nae i oili mai, ma ka uumi ana i na mea niaikai ole, o ia 110 ka hoike okoa ana aku o keia kanaka i kona ano maoli, a hoomaikai pu iho la no hoi ua o Elioka, i ka hoea ana aku o kekahi kokua nvii, iloko o ka manawa ana i ake ai e loaa akv\ he mau mea o kela ano iloko o ka wa o ka pilikia. "Owau hookahi wale no ia e ola nei, aole i ae mai ka Haku e loaa ia u kekahi wahine; aka nae i ka piha apa o na makahiki he kanaono i kekahi kanaka, ia wa e komo mai ai ka makemake iloko ona, 110 kekahi kokoolua nona e hauoli pu ai i keia ola honua ana. Ina oe e.ae mai ana, owau pu kekahi e komo aku iloko o kou mau pilikia-, alaila e haawi no au i ka'u mau kokua ana ma na ano apau, ahiki i kou kaawale loa ana mai kou hihia mai. Mai kuhihewa kela wahine, e hiki ana iaia ke paio ku-e mai ia'u, no ka mea ua hiki loa ia'u ke hoolilo i hookahi hanen' kaukani dala, ina ia he mea e hoohokaia aku ai oia. Pehea keia manao imua ou e kuu keiki?" Aole e hiki ia Elioka ke.pane koke mai, no ka mea ua piha maoli oia me na haawina ilihia, no kanaka mau mea i lohe pono ai mai kela malihini aku, aia hoi na kulu waimaka ke haale la ma kona māu lihilihimaka. He oiaio, ua hauoli loa oia i ka halawai ana me keia hoaloha kahiko o kona makuahine, ina no o kona ano maoli ia elike me kona mau lole e komo ana, a aole hoi he dala maloko o kona pakeke: aka iaia i ike ai i kona ano oiaio maoli, he kanaka waiwai, me ka makaukau e haawi aku i kana mau kokua ana ma na ano apau e hoopakeleia ae ai oia mailoko mai 0 ka poino, ua hoopaaia aku kona uhane, e hiki koke ole ai iaia ke hoopuka ae i hookahi huaolelo o ka mahalo ame ka hoomaikai mai iaia mai. Me kela mau ano nae iloko o Elioka, he hookahi mea nana i hookahaha loa aku i kona manao, o ia no ka hana, nana i hookomo mai i ka manao hoihoi ole iloko o ka malihini no Mrs. Wadona, a i ka mahia ana ae o kela ano ilihia maluna ona, ia wa i pane mai ai ua kanaka opio nei: ''He keu aku a kou oluolu me ka lokomaikai e Anakala lopa," wahi ana me ka hoike okoa ana mai i kona hoomaikai. '*He mea hooluolu mai i ko'u manao, ka ike ana he hoalohha kekahi-me a'u iloko o ko'u manawa o ka pilikia, aka ua nele au.me na hua olelo kupono. e hoike aku ai imua ou, i ka nui o ko'u mahalo me ka hoomaikai. no na mea apau au i waiho mai nei imua o'u. He hookahi nae a'u mea e hooia aku īiei imua ou, ina 110 aole oe he kana-

ka waiwai. aole he keneka hookahi maloko o kou pakeke, ua hamama mau ko'u puuwai, e hookipa mai i kekahi hoaloha kahiko o kuu makuahine, ma ko'u hana ana pela, aole e nele ka hoohauoliia aku o kuu makuahine. e noho mai la ma kela ao. "He mea no hoi na'u e hauoli loa nei, ka lilo ana o kau mau hooikaika ana ma keia ao. i mea e loaa ai ia oe ka holomua, ma kau mau hana, me ka nui o kou waiwai; he waiwai hoi i loaa mai ma ke ano e haaheo ai kekahi kanaka." "Aole au he kanaka pololei a hewa ole, he haawina pili mau ia i na kanaka apau, aka aole a kaua kamailio ana no ko'u mo olelo i keia manawa, ua loilii loa ko'u hoouluhua ana ia oe, e haalele au ia oe e hooluolu, aia a kekahi manawa okoa aku, alaila liele hou mai au. Pehea he hokele nae paha keia ea?" "Ae, he hokele keia a'u e noho nei." "Ina pela, e hele ae au e ninau, ina paha e loaa ana he rum kaawale maloko nei o keia hokele no'u, a ua pololi no hoi au me ka maluhiluhi pu, a o kekahi mea a'u e hoihoi ole nei, o keia ano lole, he mea malihini keia ia'u, aia a ka la apopo. e hooka hahaia ana kou manao ke hoea hou mai ai, me na pe'a hou." alaila lalau aku la ua kanaka malihini hookolohe nei, i kona mau kamaa buti a komo mai la lalau aku la i kona mamalu, o ke ku ae 1a no ia iluna, a haawi aku la i ke aloha ia Elioka, o ka liemo aku la no ia iwaho o ka rumi. I kela hala ana aku hoi o Anakala loba, nui iho la ka hanu 0 Elioka, no ka mea ua hele maoli oia.a maluhiluhi, eia nae. ke hoomaikai la oia iloko o kona uhane, i ka hoea ana mai o leekahi kokua nui, ka mea nana i hoolana ae i kona manao, a i hoohuoli pu mai hoi iaia, ka mea i loaa ole iaia iloko o na mahina aku i haia. Ua loaa iaia he hoaloha oiaio, he maawe kaula hoi, nana i hoala hou mai i na hoomanao aloha ana o ka wa i hala, 110 kona ma kuahine, a na ia mau hoonianao ana, i hoala ae i kona mau hoomanao maikai, e nana aku i ka malihini me ka oluolu, aka nae ua ukuia mai ia hana ma kona aoao, ma ka pa-haneri, ka mea ana 1 moeuhane mua ole ai, e loaa ana ekkahi pomaikai fclike me kela. MOKUNA XXVI. Ma kekahi la ae, i ka hoea hou ana aku o Mr. lopa Tepala no ka ike ana ia Elioka, ua loli loa ae kona mau ano apau, mai kela kulana mai ana. \ hoea mua aku a\ imua o ke kauaka opio> aoie I kela mau lole kupono ole, aka he paalole kona e komo ana o ke kumukuai pipii, mamua hoi o kona palule, keokeo, e anapa ana na pihi daimana. pela ma na pulima o kona palule, aole kela helehelena puhuluhulu ona, aka ua kahi ua kanaka nei i kona umiumi. a ma na ano apau ke nana aku, he keonimana oia o ke kulana waiwai a hanohano. I Aole wale oke kahaha ka haawina i loaa ia Elioka ma keia la. i kona ike ana mai i ke kanaka elemakule, malihini, aka ua hoopiha pu ia aku oia me ka hooniaikai, no ka meA o na olelo a keia malihini e kamailio aku ai iaia, aole o na olelo a na kanaka ike ole i na rula, aka he mau olelo ol'uolu wale no, a ke kanaka i maa iwaena o ka pohai o ka poe maikai. "Pehhea oe e kuu keiki i keia la?" i ninau aku ai o lopa Tepala ia Elioka, mahope iho o ka haawi ana aku i kona aloha kakahiaka i ke kanaka opio. "Ua maikai maoli au i keia la, ua oi ae mamua o na la aku nei i hala, a ke mahalo aku nei au ia oe." "He nuhou hoohauoli mai keria ia'u. he nui ka'u mau mea i makemake ai e kamailio pu me oe, e hiki ole ai nae, ina he kulana nawaliwal: kou." "Mahope iho o ko'u haalele ana irf" oe i nehinei. ua hoohala nui au i kekahi manawa, ma ka niele ana i kekahi poe, i na mea e pili ana i kou hihia, a ma na mea i hoikeia mai ia'u, i loaa ai ka hoomaopopo ana, ua huna aku oe i kekahi mau mea me kou hoike ole mai imua o'u. I hoike aku no au ia oe i ka mea oiaio ea, aole o loba he kanaka lawelawe i kekahi hana, me ka pouliuli a ina he hilinai piha kou maluna o'u, alaila e hoike mai oe i na mea apau, me ke koe ole aku o kekahi mea, au paha e hopohopo iho ai, no ko'u lilo i .mea kumakaia ia oe, aole loa pela. ) ! <l Ke makemake nei au e ike ika hana ma kou aoao, i komo ai oe iloko o keia hihia, a heaha na makaukau ma kou aoao, e hiki ai ke paio aku imua o kou enemi, e kaa ai ka lanakila ma kou aoao. Aia a maopopo ia'u keia ma'u mea, alaila noonoo aku kaua i ka hoonee ana i ka kaua mau meakaua, ahiki i. ka pili ana o kela wahine i ka paia." i (.Aole i pau.}