Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 37, 13 September 1923 — Page 3

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

O KALANIMANULA KAWIKA UA HALA!

            Mr. Lunahooponopono o ke Kilo@ Pookela o Hawaii, aloha oe:--- Me ka naau mokumokuahua i ke @ o ka makuahine, e ahonui iho @ no'u kekahi kowa o kau elele @ i ike mai ai na kini mai ka @ ana o ka la ma Haehae i Ku@ahi, a hiki aku i ka wai huna a @ i ka lau limu-kala i ka mole @ ailana, i ka ka anela o ka make @ ana aku i ka hanu o ko'u @ Mrs. Kalanimanuia Kawika, @

            @anuanu ka hale kanaka ole, @apapa hewa aku nei i ko aloha, @ aku la ka puulena i Hilo, @ aku la ia Papaluahi"

            @ kana keiki ponoi âme na @ e akoakoa ana ma ke ao@ kona moe koolua ole ma Kai@ Alanui 16, ma ke kakahiaka @poniponi o Augate, la 4, 1923, @ loa ia aku kona kino wailua @kahi o Mr. Borthwick ma ke o ke alanui Nuuanu ame Kula. @ i malamaia ai kona anaina 'wa a manele koa ia mai no Wai@ kona home mau loa.

            @ makuahine papa oia no ka "Makani holo uha o Kekaha" Wailupe) a ua aneane e piha na @kahiki he 79 o kona hanu ana @ ea huihui anuhea o keia ola @ ana. Mailoko mai o kona @ i puka mai ai makou elima' Kamai, Geo. Makalena, Kawika lii@  Keoahunui ame Hikalea, eha kane ame hookahi wahine o Keoahanui ame Hikalea, eha kane ame hookahi wahine o Keoahanui; ua hala aku ekolu a koe mai maua elua e ola nei, (Geo. Makalena ame Hika'ea) ame na moopuna kuakahi he @ e ola nei a me na moopuna kualua he 36 e ola nei; he 2 kuakahi i moe aku a he 3 moopuna kualua; haule mua, a ke hui ia lakou a pau ua loaa na hua makamae^ 62 mai iaia mai. He kumuk@ oihana i kona mau la @ ma kana olelo ponoi, @ iama, Honolulu, me Mele Alapai, no kekahi mau makahiki lehulehu. he hoahanau kahiko oia no ka apana o Wailupe, a i kona mau la ikaika ua hele ia mai ia loa no na hana a ke Akua ma Kawaiahao.

            Aloha wale ka limu eleele kaohi puu oKeahia, ana e ako ai oiai e pa ana ka "makani hele uluulu o Kaelekei" ; ua pau kona ike ana i ka "wai ku'i a Kamehmahe: pale ai o Wailupe i Papaalaea; aole oia e ohi hou ana i ke kala, ak nenue ame ka oio o "Kaholowai o Mo@na: ; hemo na hoa hele kahakai la @ "Kapili" i ke kai kohola o ka Hao, (keia mau hooheno, "Hao ka ipu wai maloo ka lau o ka aina, @ke kupa o ka aina); maeele wale na @ luaui i ke ako i ka limu kohu o Kahao a au mai no hoi i na kai o Luumee, Keawanui, Awai, ame Hulu@ e o ai la ka malihini he kaikamahine papa aohe hoi nele ana.

            Aloha wale ka owe mai o ke kai i Pukoaku ame Pukaalaihi, aole o Ka@manuia e hakoakoa hou ana me ka wiliau o Kamuku, kai pili hoi a ka ulua, aole oia e ike hou ana i ka oio kaulana ame ka nenue kelekeie o Kailiohano, a pela pu no hoi me ka lau oio o Kokoele oiai, ua palelua ke kai i Kealai, ke alai nei ke ao polohiwa a Kane ke powehiwehi nei na maka o ka lawaia oiai no nae "ke kahea mai la kahi Punahoa aia ka ia i Kokoele". Hele hookahi aku la ia Kaikamahine o hee o Kaunapapa; a i Awalua la pale o Waialaeiki, ua paleia ua kupa la aole e hehi hou i ke kai o Hakea @ aku i Waokana i ke alo poli @ Waialaenui.

            Aloha wale na wai kaulana o ka @ kahi ana i holoholo ai, aole @ Kalanimanuia e inu hou ana i ko oukou mau wai huihui koni i ka ili, @ oia e alawa hou aku ana i ka @wai a ka aiea ma na pali" Ame @ wai mai a 'Kane ame Kane@" e pulama ia ala e Kawaihoa; @ oia e kiei hou aku ana iluna ia @hilauakea i ka malie", wai @ a Hiiaka-i-ka-poli-o-pele, @ kona hoohihi ana i ka wai o "Kanewai" i ka lihi o Kuliouou @ e Maunalua, ia kai kaulana i ka @holo; aloha na kupa o Wailupe @ hala ia hoa o oukou aole oia e @ pu hou ana i ka "wai o Kaua@", a i kahi wai paha o "Puhi@" a i ole i kahi wai mai paha @ "Waialaihi" a oi loa aku i kahiai  "Punakou", ua hele, ua hala@ ia kamaaina i ke ala hoi ole mai; @ wale kahi wai huai o Pamu@ i ka aekai o Waialae ame Wai@ "Punawai" kahi waihope hoi @ ia aku a haalele loa mai la @kuahine papa oia kaha i na @ makamaka e u aku mahope @.

            Ka au ia aku na kai loa o ka aina @ ua alo ia na ale hanupanu@ Kaiwi, Pailolo, Auau, Naeheehe, @ Alanuihaha; ua pulu elo kona @ ka "ua kanilehua" o Hilo; @ loku hala ole i ka malihini; @ @ ka olu niu holu o Kala@ me ka ohana o kana kane i @ paia aala i ka Hala: a ua pahi i ka nu'a lei lehua me ka @ o Panaewa.

            Ka ike i na kuahiwi kaulana o ka @ o Keawe, ua ike i ka nani oia @ @ ua launa me na kini o na H@noa- Piilani; ua kipa me kona @ o na "wai eha" ma Waika@ i ka makani kokololio houhou ili; ua ike i ka nani o Lihau ame ke ku@kila o Haleakala kuahiwi nani o Hawaii Paeaina, a i kona mau la aoo ua kipa aku no i na kaiaulu o ka moku o Hina makekahi huakai hoolaa luahini a launa me na kini haipule oia aina i ke alo pali.

            Ke hoomaikai aku nei maua i ka Hoahanau Maika Paiaina no kamalama, ana i kona anaina i ka po Poaono m kahi o Mr. Borthwick a pela no hoi ma ka auwina la Lapule mamua o ka nee ana aku o kona huakai hoolewa; a pela pu hoi ia Hoahanau, Mrs. Kane, no kekahi mau olelo hoolana, a ke haawi pu aku nei maua i na hoomaikai nui i na makamaka ame na hoaloha no ka lakou mau makana pua i hoohiwahiwa iho ai no ke kino wailua o ko maua mama aloha i hele loa, a na ke Akua e kau mai i na pomaikai maluna o oukou a pau, a Nana no e lawe aku i ko makou mau luuluu.

GEO. MAKALENA,

HIKALEA KAWIKA,

Kaimuki, Augate 26, 1923.

MAOPOPO KUU IKE I KA IPUKA GULA.

            Ma ka la 25 o Iulai, ua kuka iho la au me kuu mau hoaloha Mrs. Robinson ame Daisy Bell e iho i ka uwapo e aloha aku i na hoa Hawaii e hoi ana no Honolulu maluna o ka Maui.

            Eia ka mea apiki, i kuu pae ana i Kapalakiko i ka la 19 0 Iune, o ko[u ike mua ana no ia i ka uwapo o ka Matson, a ua nalowale ia ike mai ia'u aku, a ihea la au e imi aku ai, oiai ke mau la no ko'u hoaa  auhea ouka a auhea okai.

            Olelo mai la keia mau hoahele iho ae oe a ka ferry a kali oe ia maua a in a o maua mua ke hiki ilaila e kali no maua ia olua. Ua holo kela. Owau no ka hiki mua a kali a nana mao a maanei, aohe o laua hiki mai, o ke kumu o keia hoaa no'u no, aole ou i ka ferry, aia au mawaho o ka hale ferry, aole @ nae i loihi ua loaa mai la maua a laua.

            Kau hou he kaa uwila hiki ana i ka uwapo, akahi no a ike hou i ko'u wahi i pae ai i ka la 19 o June. Hui me na hoaMiss Hattie Saffery, Miss Ewaliko, Mrs. Rose Aiau ame kekahi mau hoa e ae.

            Malaila au i ike aku ai i ka lehulehu o na Hawaii. Malaila pu na hoa i holo hope mai ai o Mrs. Ellen Dwight, Mrs. SPitz, ame na hoa mua i loihi ilaila o Mrs. Debolt o Mrs. Aggie Weed Gladys, ame na keiki Hawaii o Andrew Iona, Keawe Kapukui, Sam koki, Andrew Brown a he lehulehu maoli, me he mea la, aia no au i HOnlulu. Hemeni makou i na mele Hawii a hemo aku la o Maui.

            Hoi no hoi makou i ke kaona a komo i a hale paina a hoonuu i na meaai haole, aole no o'u poina i ka poi a i kela ahiahi, hiki hou no au i kuu haleaina punahele oia o Coney Island aia malaila o Mrs. Lenani Cubey ame Mrs. Carter. Loaa ka poi me ka pipi kaula ame ka kamano lomi no 80 keneka wale no.

            Ia po komo maua i ka hale keaka Granada, u'i no hoi na kaikamahine hulahula ame na ano le'ale'a e ae. Hiki i ko maua hale i ka hora 12 o ka po. Kupanaha kanaka o kela aina hora 9 o kakahiaka e ala ai, a hora elua e moe ai o ka wanaao. Ke pau ka hele ana i ke keaka, komo i na hale paina a wanaao hiki i kauhale. Huhu mai kuu mau aikane ia'u i kuu ala i ka hora 6 o kakahiaka, aka no ka maa no i Hawaii nei, i ke ala kakahiaka, pela no au e ala mau ai. Koe wale no he nui ke anu, a he hora okoa o'u e lomilomi ai i kuu mau wawae a loaa ka pumehana, hele a laau na wawae me na manamanalima i ke anu.

            I ka Poaha Iulai 26, ua hoike aku au i kuu mau aikane e makaukau ana au e hoi i Hawaii maluna o ka Wilhelmina i ka la 1 o Augate, nui ko lakou aloha, a minamina i kuu hoi awiwi.  Iho makou e hoomaopopo i kuu tikiki moku. Pane mai la kekahi kupakako o ke keena Matson, "I Hawaii au a hoi mai la, nani maoli kela aina, pololei kela olelo Paredaiso o ka Pakipika," nui ae la ko'u haaheo i ka pai mai o lakou, i ko kakou aina. Olelo pu mai ua haawi luau o Mrs. Bruns ame Miss Aiau nona a ua hoohiwahiwaia oia i ka lei, a i kona hoi ana piha kona a-i i ka lei a he mea poina ole kela mau mea iaia, maikai kela mau lede. Loaa ia makamaka nana e hookaulana o Hawaii.

            Ia po, hiki mai no kuu mau hoaloha Mr. ame Mrs. Baker me ko laua oto, a hele makou i ka holokaa a pae i ka hale Chop Suey, ai no kekahi poe, hulahula no kekahi poe. Hulahula aku la ka'u kaikamahine me ka laua keiki oia o Kamakele Baker. Ppahaohao no na haole a nui ka loi i ka laua nei hulahula ana. Hiki hou no makou i kauhale i ka hora 12 o ka po. Nui ko makou hele i ka po. O ka manawa holoholo no ia o keia lahui ili keokeo a hui pu aku la hoi makou na ili ulaula ia hana.

            I ka Poalima, olelo mai la kuu mau aikane, "aole oe hoi e Lucy a lululima me ka Peresidena Harding, a ua hauoli nui loa iho la au. Puka mai la na nupepa ahiki mai ka Peresidena e ike makaainana ana oia i ka Poalua Iulai 31. Pono loa iho la i kuu manao no ka mea Augate 1 haalele au ia Kapalakiko.

            Hiki mai la kuu aikane Mrs. Alice Ordway a olelo mai la e makaukau au i ka Poakahi e iho wikiwiki i ka ferry, no ka ike i ka hiki mai o ka Peresdidena. Pono no kela ia'u, aole au e haule hope ana.

            Ia ahiahi hiki hou mai kekahi aikane a'u o Mrs. Kaehakoni Ingham a hele maua i ka Stewart Hotel e ike ia Mr. ame Mrs. Stewart o Kauai. O Mrs. Stewart oia no o Julia Quinn i kona wa opiopio, a he aikane no na ka ehakoni. Ika hui ana auwe no hoi ka hauoli, e noho pu ana o Mrs. Bayless o Kauai aohe nana ia aku o na hoa ili keokeo. Ua like makou me na kamalii opiopio e hoomanao ae ana i na la opio, ninau aku a ninau mai i na mea like ole o Hawaii nei. Hiki hou i kauhale i ka hora 12 o ia po.

            Poaono ae, leta mai la ia aikane o Lucilla Kamakawiwoole, aole au e hoolalau a kii mai oia ia maua ia ahiahi, e hoole aku i na kono e ae. Ua pono no ia i kuu manao. I ko ia la hiki ana mai, ua laweia maua i kekahi hale paina nani, kani ka pila i ka wa e ai ai. Ono na meaai, auhea nae ka poi@ Hoopoina ka poi o ia ka mea hookaumahi i ke kino.

            Pau ka aina ahiahi, komo makou i ka hale keaka Pantages. Nui ka u'i o na kaikamahine himeni, hulahula a pela wale aku. HIki hou no i ka hora 12 o ka po i kauhale.

            I ka Lapule, ua lohe mai la makou ua pae mai ka Peresidena me ka ma'i a ke waiho la i ka Palace Hotel. Hoomanao ae la au ilaila no ko kakou alii Kalakaua i hele ai e hoomaha me kona nawaliwali. Ua puni ke kulanakauhale i na hae. U'i no hoi ke nan aku, pela pu na moku, ka mea i manao mua ole ia he nani wale no keia no elua la. Aloha no ka Persidena.

(Apuak hou aku.)

LUCY WRIGHT,

HUHEWA NA WEHEWEHE ANA

ANA A WAAWAA IKI.

            Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha kaua:--- Ma ka Hoku o Hawaii o ka la 16 o keia mahina, e kau ana he poomanao penei: "He Mau Olelo Hookaau", a i ke kokoke ana aku o Waawaa Iki ma kahi a kekahi poe e kamailio ana no ka hoopauia o Enekinia Harry Allen, ua lohe aku la o Waawaa Iki i ke kamalilio o Waawaa Nui, he mau hana polotika ke kumu o kona hoopauia ana.

            Ke hoike nei au i ko'u manao kakoo ia oe e Waawaa Nui, ua pololei kau hoike ana, na kumu iho la no ia o ka hoopauia ana o Harry Allen, aole ma kekahi mau kumu e ae. Ke olelo ei oe e Waawaa Iki aole i hoopauia o Harry Allen, aka ua hoihoiia aku oia malalo o ke keena o ka Enekinia Barringer Mamua o kou hoike ana i kou manao i ka lehulehu, aole i hoopauia Harry Allen, e heluhelu mua oe i ka olelo hooholo a ka Papa Lunakiai, a in a maloko o keia Olelo Hooholo, he mau manao kekahi e olelo ana e hoihoiia o Harry Allen malalo o ke keena o Barringer , alaila pololei kau hoike ana i ka lehulehu, heaha kou mea heluhelu mua ole i ka olelo hooholo a ka Papa mamua o kou hoike ana i kou manao.

            Eia ka'u e hoomaopopo nei ma keia Olelo Hooholo, a ka papa, e hoihoiia na hana apanu a Harry Allen e lawelawe nei malalo o ke keena o Enekinia Barringer, a aole wahi olelo e hoihoiia o Harry Allen malalo o ka malu o Barringer, a i ka loaa ana aku o ke kope o keia olelo hooholo ia Harry Allen, a i loaa pu aku no hoi i ka Enekinia Barringer, ua holo leta kau la o Barringer ia Harry Allen, me ka hoike ana aku o ka hana apau malalo o ka malu o Harry Allen i kulike ai me ka olelo hooholo, aia malalo o ka malu o Barringer, a hoike hou o Barringer ma kana leta ia Herry Allen, e mau no o Harry Allen malalo o ka malu o Barringer, ame ka poe malalo o Harry Allen.

            Kupanaha keia hoihoiia o na hana apau malalo o ke keena o Barringer, a mamuli o ka noonoo ana a ka papa lunakiai, no ka hoemi lilo i ke dala a ka lehulehu, he mea pono e hoihoiia ke keena o Harry Allen malalo o ka malu o Barringer, a ia wa hookahi no, holo leta aku la o Barringer ia Harry Allen, e hoike ana, e mau no oia ame na poe malalao o Allen malalo o kona malu.

            E Waawaa Iki aole auanei keia he politika, hoopau ia keia keena no ka hoemi lilo, a hoihoi hou aku no iaia ame kona mau paalalo malalo o Barringer.

            Ke hoike hou nei oe e Waawaa Iki mamuli o ka noonoo ana a ka papa no ke ulolohi loa o kana hana no ka hoomoe ana i na paipuwai, a ua hauhili na papahana a Harry Allen, o ia iho la ke kumu kupono a ka papa i hoopau ai i keia keena. Nui kou haakoi e Waawaa Iki i kou i'o ponoi, a i ka aelike o na paipuwai o Honokaa, he 3 makahiki kea e nee nei, akahi no a hoohanaia keia paipuwai o Honokaa, mamuli auanei o kou maka'u no ke kue aku i ka ili puakea, ke kumu o kou hoike ole ana i ka lehulehu, no ke ulolohi o ka hanaia o keia luawai o Honokaa ame na paipuwai, a i ke kanaka Hawii nui kou walaau.

            Ke ninau nei ka mea nona ka inoa e kau iho la malalo, i kinohi, in a ua ike ka papa aole i loaa ka makaukau ia Harry Allen, heaha ka mea i hoihoi ole ia ai keia hana malalo o ka Enekinia Barringer, aia ka a pau na hana ano nui ia Harry Allen, alaila olelo aku oukou; he kanaka hoonui lilo keia, poho ke dala a ka lehulehu.

            I ka wa a Samuel Kauhane ame ka papa i hookohu ai ia Harry Allen i enekinia, no keia ninau wai, ua ala mai na Hui Kalepa a ku-e ia Harry Allen no ka lawa ole o kona ike, no ka hoohana ana i keia ninau wai, ua kahea mai o Lunahoomalu Samuel Kauhane ia Harry Allen, a ninau aku iaia in a ua lawa kupono kona ike enekinia no ka lawelawe ana i keia ninau wai, a hoike aku la o Harry Allen, e haawi mai ka lunahoomalu i 3 pule ana e ana ai, a makaukau na mea apau, alaila, e kauohaia i mau polopeka e hele mai i Hilo nei no ka noii ana i ka pololei o kana hana, a pololei ole paha.

            Mahope koke iho o ia manawa, mai na polofeka o ka Halekula Nui o Hawaii, Enekinia Tay o ka Papa Ola, ame ka enekinia o ka Amerika,  a i ka lakou noii ana, ua maikai na mea apau, pololei ke ana ana pololei na huahelu ana, a haawi keia poe enekinia i ka lakou mau mahalo ia Harry Allen, a ia oe hoi e Waawaa Iki ame na lunakiai ke i ae nei he hawawa, hupo keia Harry Allen, a i na polopeka i loea ma keia hana, he poe ilipuakea wale no keia, ke ku a hoomaikai i na hana a Harry Allen. "Make no o Pamano i ka i'o ponoi".

            Hanohano oe e Waawaa Iki, o ka Hawaii mua keia i loaa ke kalena, ka ike, ka naauao, ke kanaka Hawaii mua loa he enekinia piha a makaukau ma na hana o keia ano, a i mahaloia e keia mau polopeka.

            Ke hoike hou nei oe e Waawaa Iki, mamuli o na hoopii a ka poe i ka Papa Lunakiai no ka hawawa o Harry Allen, o ia ke kumu i hoihoiia ai kona keena malalo o Barringer, ke hoike nei au, aole keia he hana naauao, o ka hoopauia o kona keena, me ka haawi ole ia i manawa nona e hoea aku ai imua o ka papa, a kupale aku nona iho, ahiki ole ia Harry Allen ke pale nona iho, kupono ka olelo ae, kanaka hupo o Harry Allen. O ko'u manao kalaiaina he hana politika keia, he umi apuaa i ka Hawaii, i hana i ka hana me ka maikai.

            Mamuli o ka hoihoiia ana o na hana o ke keena o Allen malalo o ka malu o Barringer, ua hoouna hou ia mai la na polopeka na lakou i noii, na ana ana, na huahelu ana i na mea apau a Harry Allen i hana ai, ame ke kakoo ana o keia poe polopeka i na mea i hoomakaukauia e Harry Allen, e pili ana no keia ninau waiwai, a ua maopopo ole wahi a lakou, ke kumu nui i hoihoiia ai, na hana apau malalo o ka malu o Enekinia Barringer, a e puka mai ana i kekahi o keia mau la iho ko lakou manao, ku-e i keia mau hana a ka papa lunakiai, a e ike ana no lakou i ka pololei o ka'u mea e hoike nei.

            Ke hoike nei oe e Waawaa Iki i ka manao o ke poo nui o ka hale hanahao, i ka pololei ole o kau mea  e hoike nei i ka lehulehu, aole loa ioia i ku-e i na mea apau a Allen i hana ai.

            Ma ko'u ano he Repubalika, ke minamina nei au i ke komo ana o Allen ma ka aoao Demokarata, mamuli o ka hana hupo a na lunakiai o kakou, a pau ana kakou apau e na Repubalika, i like ole na manao me keia poe lunakini, he poe Repubalika Tapuwale!

KAHIPUULEIALOHA,

Waiakea homestead, Aug 18, 1923.

PIHAKU'I NA HALEKULA I NA KEIKI

            Ma ka wehe hou ia ana o na kula ma ka Poakahi nei no ke kau hauleiau o na kula, ua hele a pihaku'i na halekula aupuni I na keiki a koe kekahi heluna nui o na keiki no ka loaa ole o ka rumi no lakou e komo aku ai.

            Maloko o ke Kula Aopiliolelo Kuwaena ma Koleaka 1450 mau haumana i loaa na rumi, a ma ka hoakaka a ke kumupoo o ka hoike ana ae a Mrs. Sophie Overend aneane ma kahi o 100 mau keiki i loaa ole he rumi no lakou e komo aku ai.

            Ma ke Kula Alii o Kahehuna antare 200 mau keiki i hoihoiia aku i ko lakou mau home no ka loaa ola o kekahi rumi no kakou e komo aku ai.

            Ma ke Kula Liliuokalani 130 mau keiki i hoohokaia a hoihoiia aku i ka hale mamuli o ka piha loa o ia kula i na haumana no ka mea, he 821 wale no haumana ka lawa kupono o'ia halekula.

            Ma ke Kula o Kauluwela he 1100 @ hoopaaia na inoa, a o ia huina ike no ma ke Kula o Kalihi-waena. He 914 haumana ma ke kula o Kalihi-kai, a no ka piha loa ole o ia halekula ua hoihoiia ae kekahi mau keiki ia halekula.

            Ma ka halekula o Kaahumanu 1533 mau haumana i loaa na noho a he aneane 100 i loaa ole he rumi no lakou e komo ae ai.

            Ma ke kula o Kapunahou he 975 mau haumana i hoopaaia ae na inoa, hookahi haneri ame eha o keia huina he mau haumana komo hou mai na mokupuni mai mawaho a mai na kula aupuni ae kekahi maloko iho o Oahu.

            Ma ke Kula Kiekie Makinile he 1700 mau haumana, a ua pihaku-ina rumi kula apau. Ma ke Kula Kaiulani 1700 haumana, 151 i hooneleia.

            O ka pilikia nui i ikeia aole ma na rumi kula a@a o ka nele i na kumukula e hiki ai ke hoolawa ae i na kula, elike me ka Miss A. Margaret Dietz, ke kumupoo hou nana e hooponopono na kula i kohoia ai e na komisina kula ame ke kahukula Givens ma kekahi manawa i hala aku nei i ka haawina dala no keia oihana ua hiki ole i ka papa hoonaauao ke hoonui aku i na kumukula no ka lawa ole o ke dala, elike me ka Miss Dietz hoakaka.

            No na keiki i loaa ole n arumi maloko o na halekula hooikaika mai nei no o Miss Dietz ame ke kahukula nui i ka huli i loaa ai kekahi wahi no na keiki i loaa ole na rumi maloko o na helakula, i mea e hiki ai lakou ke aoia. Ma ka manawa i wehe hou ia ai na kula ma ke kakahiaka Poakahi nei aia no ke kahi mau kumukula i hikauhi kahi i lalau ai, i ka manawa hoomaha o na kula ua holo aku kekahi mau kumu kula i Amerika, aohe nae he noonoo mai he hana ka lakou mahope nei a hoi e mai mamua ae o ka manawa e wehe hou ia ai na kula. Lawa Ole na Tikiki U'kukaa no na Keiki

            Ua lilo i hana nui na na kanaka ohi dala oluna o na kaa uwila ka hoolako ana ne i na keiki kula me na tikiki ukukaa. Ua hoolakoia ae na kanaka ohi dala oluna o na kaa uwila me kekahi mau tikiki ukukaa kaulele, eia nae, mamua o ke awakea u apau loa ia mau tikiki i ke kuaiia, a ua hoonohoia he mau lunanana ma na kihi alanui me na tikiki no ka hoolako ana ae i na kanaka ohi dala o na kaa uwila me ia mau tikiki. He mau tikiki ano hou loa ka ka hui kea uwila e hoolako ae nei i na keiki hele kula, he pihipihi i like me ka hapaumi ka nui me na puka mawaena, pela ka ke ano tikiki uku kaa 2 1/2 keneka e ohiia mai la e na kaa uwila ma Amerika.

HE PUOLO LUULUU O KA WAIMAKA

NO KUU MAKUAHINE

E Mr. Sol. Hanohano o ka Nupepa Kuokoa, aloha kaua a nui:--Eia hoi au me ka'u puolo o ka luuluu imua ou, a nau hoi ia e hoolaha aku, i ike mai ai hoi na ohana o kuu makuahine aloha, kona mau hoaloha.

Ua haalele mai kuu anaty aloha i keia ola ana i ka la 23 o Aperila, auwe no hoi ka mokumoku o kuu naau ia oe e!

            Ua hanauia mai kuu anaty aloha, mai ka puhaka mai o kono makuahine Mrs. Rebecca Kuawaluokaaeamokukalaualii Keawe i ka makahiki 1892, a ua piha iaia na makahiki he 30. Auwe no hoi kuu minamina ia oe e anaty!

            ua haalele mai oia ihope nei he kaikuaana oia hoi o Mrs. Eva Kahalepauole, a me kaikunane makapo Samuel Keawe ame makou na keiki i hele a nui a lehulehu, auwe no hoi kou aloha ole ia makou!

            Kuu makuahine i ka ehukai o Puaena, kuu makuahine hoi i ka laekahakai o Waimea, kuu aunty hoi i ka pili paia o Pupukea, ai. Iaoe ihea kahi i hele ai, ua hele aku nei paha oe i ka hana limukoku, 'i ole, aia paha oe i ka ohi pupu. Auwe no hoi ka mea houhou o kuu puuwai no kuu makuahine ke hoomanao ae @ kau mau wahi e hele ai!

            Kuu makuahine i ke kula naui o Wahiawa, kuu aunty hoi i ke kula o Nuuanu, auwe auwe kuu makuahine aloha ole ia makou!

            Ua mare mua no kuu makuahine i ke kane, a ua loaa mai ia laua mau he hookahi keikikane e ola nei, a make aku kana kane, a ua mare hou no hoi oia i ke kane elua, i keia kane no hoi a mainoino ana kona @no. Oh my aunty where are you?

            Kuu la o ka pilikia aia no hoi oe ma kuu aoao kahi i noho ai, a i keia la ke hoaa nei au ia oe. Pehea a ko'u hookiekie ia oe, ua lilo no @ mea nui ia oe. Auwe kuu makuahine aloha keiki e! I hewa no ia @ i kou paakiki i ka noho aku no @ Gus, a mainoino kou kino. Auwe @ hoi ka menemene ole o keia ka@ ia oe e!

            Ua piliia e au me kuu aunty na wahi apau, a na ke kane no hoi au i hoauana, pau kou pili ana me kuu makuahine aloha.

            Aloha wale hoi keia ou o Liliha ke huli aku au e hana kohu mea aia no oe iloko kahi i okuu ai.

            Hoi au i Honolulu nei e oho ai huli mai no oe mahope a loaa au. Aunty, aunty, never will find one like your.

            E Mr. Hanohano ua lawa paha kana a na ke Akua no e hoopomaikai ia oe, a peia pu nohoi na keiki @ nupepa.

            Owau iho no me ka luuluu.

MISS MARAEA KEAWE,

HOOKUKU HIMENI O KA AHAHUI

MOKUPUNI O MAUI,

MOLOKAI, AME LANAI.

            E malamaia ana he hookuku himeni e na papa himeni like ole o ka Ahahui Mokupuni o Maui, maloko o ka halekoa o Wailuku, ma ka po o ka poaono, ka la 23 o keia mahina, a ua makemakeia na alakai o na papa himeni e komo ana ma ia hana hookuku himeni, e hoike mua ae i ka lohe i ka lunanui o na hana hookuku himeni, Robert  J. K. Nawahine, mamua ae o ka la 15 o keia mahina.

            E hoomaka ana na hana hookuku himeni ma ka hora ewalu o keia po Poano, Sept. 22. He ekolu mau helu e kauia ana no na papa himeni oi loa o ka nani ame Pa u'i o ke mele ana, me ka haawiia o na makana ma ke dala maoli.

            Me ke oiaio,

ROBERT J. K. NAWAHINE,

            Luanui o na Hana Hookuku Himeni.

NA MARE.

            Edward Mitchell ia Rebecca L. Kwai, Sept. 1.

            Ono Kekahuna ia Maryann Kala, Sept. 2.

            William Wedemeyer ia Marry Kaina, Sept. 5.

            P. Canonizo ia Mary I. Aweau, Sept. 5.

            Wm. Y. S. Leong ia Mabel C. Bailey, Sept. 5

NA HANAU.

Na Wm. A. Walter ame Ida Ukauka, he keikikane, Sept 4.

            Na Geo. G. Maeedon ame Besse Kuhns, he kaikamahine, Sept. 5.

            Na C. A. Ramsey ame Rose Silva, he kaikamahine, Sept. 10.

            Na Festus Fon âme Walter Freeman, he keikikane, Sept. 1o.

NA MAKE.

            Violet Maresberg, ma Waialua, Sept. 4

            Jennie M. Santiago, ma ke alanui Waterhouse, Sept. 5.

            James Nawai, ma ke Kuea Joe Fern, Sept. 6.

            Kanakaole Keopuhiwa, ma ke alanui Pauoa, Sept. 7.

            Sarah Kaopua, ma ke alanui pua, Sept. 7

            Iokewe, ma Honolulu, Sept. 8.

            Jas. Kahoolemana ma ka Halema'i Pupule, Sept. 8.

            Samuel K. Lono, ma ka Home Kapiolani, Sept. 8.

            Julia Burns, ma ke alanui Kamehameha IV, Sept. 9.

            Mrs. Makaiwa N. Iwa, ma ke alanui Facotry, Sept. 9.

            Samuel M. Pupuhi, ma Kapalama, Sept. 10.

KA HALAWAI A KA AHAHUI

EUANELIO O KA MOPPUNI O OAHU.

            Ke hoikeia aku nei ka lohe ma keia i na lala apau o ka Ahahui Euanelio Ahahuina o ka Mokupuui o Oahu e noho ana ia aha ma Kaneohe ma ka Poalima ahiki i ka la Saha@i. Sepatemaba 28, 29, ame 30, ua makemakeia na hoa apau o ia aha e hiki ae.

            Ma ke kauoha a ka lunahoomalu.

JONATHAN K. NAKILA,

Kakauolelo.

6573--Sept. 13, 20,23.