Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 43, 25 October 1923 — Page 3

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H.,  POAHA, OKATOBA 25, 1923. EKOLU

 

He Moolelo Walohia

Ko Vekinia Waiwai Hooilina

Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao

Ino---Kau i ke Aki i ka

Manawa Hope

 

Ua @oaa no he manawa no Mrs. Alekanedero e kukakuka ai me Mr. Kakina mamua mahope iho o kona hoea ana maii Ladana, a mahope o ka hoouluulu ana mai o Mr. Kakina i na ike a pau e pili ana i kana moolelo, hoike mai la ka Loio Kakina iaia aohe hana nui ma ko Vekinia aoao ma ke koi ana i ko Veki kuleana iloko o ka waiwai o Sa Wiliama Hita, olai he kaikamahine ponoi o Veki na ka ona nona ka Hitadela, a ma kela kakahiaka a ka Loio Kakina o ka hoea ana ae, i hele ai oia e ike a e hoike ae ia Vekinia ua makaukau oia no ka hoolauna ana aku i ua o Vekinia imua o Sa Wliama Hita ina ua paa kona manao no ka hapaiia aku o ka hihia imua o ka aha.

“Alaila, he mea pono anei ia no’u ka hele ana aku e hui me @@@” i ninau ae ai o Vekinia ia Mr. Kakina.

“O ka hana maikai loa a olua me ko kaikamahine e hana ai i kuu manao, oia no ka hui a hooponopono ana me ke Sa Wiliama Hita mawaho o ka aha hookolokolo, a ina e ku-e mai ana ola i kau koi a e aa ana hoi e paio mai e koi mai ana oia no kekahi hooiaio ma kou aoao no ko olua mareia ana ma ke kanawai a o ko kaikamahine he keiki oia i loaa ia olua iloko o ko olua manawa i mareia ai,” i pane mai ai ka Loio Mr. Kakina, me ka loaa o ka mamao maopopo loa iloko ona, ina no ka hui kino nei o Vekinia me Sa Wiliama Hita, aohe lawe ana aku i keia hihia koi waiwai imua o ka aha.

He manao maikai keia o ka loio o ka hoakaka ana aku, aka nae, i ko Mrs. Alekanedero manao he hoao ikaika loa keia i hoakakaia aku la imua ona e loaa ole ai ka ikaika iaia mamua o kana mea i hoolala mua ai.

Aohe makemake o Mrs. Alekanedero e hui me ke kane, a eia nae, ia manawa like ke hana pu la no kekahi manao hoouluku iloko ona i hiki ole iho la iaia ke hoomalu iaia, me ka iini loa e ike hou aku i na maka o kana kane i aloha ai no hookahi manawa hope loa.

Ina e hiki ana iaia ke ike aku i ke kane me ka ike ole mai o ke kane iaia oia wale no kana mea e noi ae ai. Aohe ona makemake oia no ke ku okoa aku imua o ke kane a hoike aku i kona makemake.

Aka nae, ina e hiki ana ia mea ke hanaia, ua hooholo oia e koo ae iaia me na manao koa apua, me ka maka’u ole e hui aku a kamailio pu me Sa Wiliama Hita. Ua hooholo oia me ka paa o kona manao he pono ia Sa Williama Hita e ike mai ia Veki ma ke ano oia kana kaikamahine ponoi, aohe mea nana e hoopuhili mai iaia mai ka hooko ana aku i kona manao.

“Ina pela alaila ua pono; e hoomalu holookoaia au e kau oleloa’o.” i pane aku ai o Vekinia. “A heaha keia owili pepa?” wahi ana o ka ninau ana ae i ka manawa a ka loio i waiho ai i ka pepa mamua one.

“He pepa kena a’u i  makemake ai e kakau inoa iho oe, ua pau mua na manao i ka hoomakaukau ia e a’u, i hakalia wale no i kou kakau iho i kou inoa,” i pane aku ai ka loio.

Hopu mai lao Mrs. Alekanedero i ka peni, a i ka pau ana o kona inoa i ke kakauia haawi hou mai la i ka pepa i ka loio Kakina, a heluhelu iho la no hoi ka loio me ka leo nui, “Vekina N. Alekanedero.” a i ka ike ana iho i ka huapalapala “N” mawaena o ka inoa ninau mai la.

“O Noatona. He wahine Pelekane kuu kupunawahine a mamua o kona mare ana i kuu kupunakane ma ia inoa e hea mai ia ai.”

“Owai kona inoa i bapetizoia ai?”

“O Nora.”

“Owai ka inoa o ke kane ana i mare ai?”

“He kanaka ma ka inoa o Kale Boroda. Mahope iho o ko laua marela ana ua holo aku laua no Amerika a noho ma ka mokuaina o Kaleponi,” i wehewehe aku ai o Mrs. Alekanedero, me kona haohao iho la iloko ona no ko ka loio noii loa aku ma ka mea e pili ana i kona ohana.

“Aha! He mau hoahanau kane a wahine no anei kona, ina ua hoike mai kou kupunawahine ia oe ia mea?”

“Ke manaoio nei au no  kona kamailio ana mai ia’u he kaikunane kona o Alabati kona inoa – ua lohe au i kona kamailio no ke kapaia ana o kona inoa o Alabati, mamuli o ka inoa o kona anakala; aka nae aohe a’u moolelo piha i maopopo nona, oiai  i Enelani nei no oia kahi i noho ai, a mahope o ka make ana o kuu kupunawahine, o ke oki ana no hoi ia o ka holo leka ana mawaena o ke kaikunane ame ke kaikuahine, kuu kupunawahine. I kekahi manawa e kahea mau mai ana kuu kupunawahine ia’u o Vekinia Noatona, no ka mea, wahi ana aohe ona makemake e nalowale ka inoa o ka ohana.”

“O, maikai maoli kena moolelo au i wehewehe mai la,” me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina a helehelena hoi o ka, mea i hoopihoihoiia ma kona mau maka.  Unuhi ae la oia i kekahi mau buke hoomanao mailoko ae o kona pakeke, a i ka wehewehe ana ae nana iho la i kekahi mau mea hoomanao i kakauia eia maloko o la mau apana pepa, a ua hala okoa iaia kekahi mau minuke mamua o kona aea ana ae iluna a nana mai la ia Mrs. Alekanedero, a i mai la.

“E Mrs. Alekanedero, ke manaoio loa nei au ua wehewehe ia mai nei e oe me ka paanaau loa, elike me ka hiki ia oe ke hoomanao, kekahi mea pohihi loa hoi a’u ame ko’u kokoolua o ka huli ana no na makahiki elua i hala aku nei, he hana hoi nana i hoohihia i ko maua mau noonoo me ka maopopo ole o kahi e huli hou aki ai, ahiki i ka waiho pu ana o maua ia hana me ka pau ole, me ka loaa ole he manaolana no ka loaa ia mea a maua i huli ai.”

“Peia? Pehea iho la i lilo ai keia mau hoakaka aku nei a’u i mea nana e haawi aku ai la oe i kekahi moali ike?” i ninau aku ai o Mrs. Alekanedero me kona kahaha loa.

“E hoolohe mai a e hoakaka aku au ia oe,” wahi a ka loio. “Ala ke noho mai la maloko o ke Kalana Cheshire he kanaka nona ka inoa Haku Alabati Noatona.

“O, aole o’u manao he inoa Haku a inoa kiekie e ae kekahi i kapaia i ko’u ohana!” wahi a Mrs. Alekanedero.

“Ma ka’u mau mea e hoomanao nei, elike me ia a’u i lohe mai ai mai kuu kupunawahine mai, he poe ilihune a haahaa no ka ko’u ohana, a no ka nawaliwali o kuu kupunakane, a no ka hoao ana e loaa ke ola kino maikai iaia, pela oia ame kuu kupunawahine i holo ai i Amerika a noho ma ka mokuaina o Kaleponi,” i kahamaha koke mai ai o Mrs. Alekanedero, me ka akaaka pu ana mai.

“He kanaka ilihune a liilii io no o kana wahi loaa ka Haku Alabati Noatona, eia nae, elike me ka’u i lohe ai i kona moolelo, ahiki i ka piha ana iaia o na makahiki i ke kanalima, mai ia manawa mai i hoomaka ai e pii kona waiwai, i ka manawa ana i hoomaka ai e kakau i kekahi mau buke moolelo,” wahi a Mr. Kakina i hoakaka mai ai.

“Aneane pu ma ia manawa ua hoomaka aku oia e komo kuhohonu loa iloko o na hana kalaiaupuni, a ua nui kona makemake ma na oihana pili aupuni, a ua lilo oia he alii iloko o ka hale ahaolelo o Enelani i ka 1840. He kanaka kupanaha loa oia i ka nana aku, no ka mea aole ona makemake e mare wahine, mamuli o kona pauakaia ana e ka wahine ana i makemake ai e mare, o ka makaukau aku hoi ia o ka mare e lilo aku ana ka wahine ana i hoopalau ai i ke kanaka okoa, a mai ia manawa mai kona hoohiki ana aole loa oai e punihei i na wahine.

“Iloko o kona mau la oo ua haawi nui oia i kona manawa ma na hana kalaiaina a ma ka hana ana i na buke moolelo. Iloko o  na makahiki hope mai o kona ola ana ua nui hewahewa kana mau dala i hoahu ai, a ua pii ino loa no hoi kona waiwai aohe ona ohana e nui ai na hoolilo, nolaila o kona mau loaa makahiki apau ua pii mau ae i ka mahuahua a i ka mahuahua loa, a i keia la ua heluia aku oia kekahi o na Haku waiwai nui maloko o ke Kalana o Cheshire.

“O ka mea kamahao loa i ikeia no kela Haku Noatona aole ona huikau ma na anaina a ka poe waiwai, he kakaikahi loa kona manawa haawi i  na anaina hoolaulea maloko o kona home.  He aneane e piha ke kanaiwa makahiki iaia i nei manawa, a oiai, ua nawaliwali mai kona kino, aka nae, o kona noonoo oia mau no ka ikaika elike me ko ka wa opio.”

“Elua makahiki i hala aku nei ua noi mai la ia maua e huli aku i na pilikoko ona e ola nei a i holo ai i Amerkia he mau makahiki lehulehu aku nei i hala.  Ua haawi mai oia ia maua i ka mana piha e hoopuka aku i na hoolaha maloko o na nupepa me ka nana ole i ka nui o na hoolilo, no ke kumu, ua makemake loa oia e loaa kekahi o kona mau pilikoko, i holo aku ai kona mau waiwai a pau ia pililoko a mau pililoko paha mamua hoi o ka lilo wale aku i ke aupuni moi mahope o kona make ana.

“Ua hookoloia aku e maua o Nora Noatona Barafoda ahiki i Kaleponi, eia nae, ua make mua aku oia he mau makahiki lehulehu mamua aku. Ilaila i loaa mai kekahi ike ia maua he kaikamahine kana, o Alabati ka inoa, a ua mare aku oia i kekahi kanaka ma ka inoa o Alekanedero. Ua make pu laua a elua, a  ua ikemaka maua i ko laua mau he maloko o ka Pa Ilina Mauna Kuhookahi, maloko o ke kulanakauhale o Kapalakiko.

“Ua loaa pu ia maua ka ike he kaikamahine hookahi ka laua ma ka inoa o Vekina, a eia nae, ua nalowale honua oia me kona makuakane mailoko aku o ke kulanakauhale o Kapakiko he mau makahiki lehulehu mamua aku; ua hookolo maua ma kela a ma keia wahi o Kaleponi, aohe nae he maoli ike i loaa mai ia maua ma ia huli ana; he elua makahiki kela i hala aku nei; mai ia manawa mai ko maua noho pohihihi loa ana, a e ole e ike iho nei au i kou inoa maluna o ka apana pepa au i kakau iho nei i kou inoa i keia kakahiaka, haupu koke ae la au no hana i waihoia mai ai ia maua, a olelo iho la au akahi no a loaa ka hooilina o ka Haku Noatona i haawiia mai ai ia maua e huli no na makahiki lehulehu i kaahope aku nei.”

Alaila me ka helehelena haikea a pahahao nana ae la o Vekinia i ka loio a i ae la:

“Alaila o kau anei e manao ala owau ka mea i pili i ka Haku Noatona, owau hoi kona hoolina?”

“Ae’ oia maoli no ko’u manao,” i pane ae ai ka Loio. “Ma kau mau mea a pau i hoakaka mai nei i loaa iho nei keia ike ia’u o oe ka pilikoko ponoi loa o ka Haku Noatona, aohe kanalua ana no ia pili ou. Ke manao pu nei au aia pu no me oe i nei manawa kekahi mau mea e hooiaio mai ana i kou pili i ka Haku elemakule a’u i hoakaka aku nei ia oe, ke huna ole mai nae oe ia’u.”

“Heaha auanei ka’u mea e hoole aku ai, a i ole e huna iho ai hoi, no ka mea, ua kulike loa no hoi kau mau mea i hoakaka mai la me na mea hoomanao a’u e paa nei i nei manawa.  Eia no me a’u ko maua palapala mare ame kekahi buke Baibala kahiko a kuu kupunawahine; aia maloko olaila e ikeia iho ai kona lima kakau, ka la o kona hanau ana ame kona mare ana, a pela hoi me ka la i make ai kana kane me ka la hanau o kuu makuahne.”

“O, ua lawe loa ia mau mea e hooiaio mai ai nou no kou i ka Haku Noatona! A nolaila, e Mrs. Alekanedero, oiai ko kupunakane aia iloko o ke kulana nawaliwali loa i maopopo ole kona hopena, he la wale no nona e haalele mai ai i keia ola ana, e ae mai oe e holo koke kaua i Chester, kahi o ko kupunakane e noho mai la i nei manawa, me kou hoohakalia hou ole iho. I ka manawa hea oe la e makuakau ai no ka holo aku?”

“Manao au e makaukau ana maua malojo o hookahi hora mai keia manawa aku, ke loaa ole kekahi kuia; o ka’u mea i kunana iho la, i ko’u nana aku aole paha o’u pili i kela keonimana! Aole hiki ia’u ke hooiaio iho ia mea i nei manawa, oia hoi he alii oai no ka hale ahaolelo o Enelani nei,” me ka luli ana iho o kona poo.

“Ilaila aku kaua e ike ai i ke au nui ame ke au iki; aia kaua ahiki aku a weheweheia na moolelo mawaena o olua, ia wa kaua e ike iho ai ua pili oe a ua pili ole paha iaia, aole i nei manawa, a mai hookanalua mai oe.”

“E haalele iho ana ke kaaahi o keia auwina la ia anei no Livapulu ma ka hora 2 p. m. He mau mile kakaikahi ke Kalana Chester ma keia aoao mai o Livapulu, aole no i mamao loa kahi e holo mai ai a hoea i ka hale, a he hana hiki wale no ia ia kaua, ina ua pono keia i kou manao.”

“Ina pela ana alaila ua pono iho la ia i kuu manao. Oiai he malihini au ia Enelani nei, nolaila ke waiho aku nei au ia’u iho malalo o kau alakai ana, a oiai au e lilo ana kela hana au e paipai loa mai nei, e hoomoe hoi au i ka’u mau hana e ae ahiki i ka wa pono,” i pane aku ai o Mrs. Alekanedero.

“E pono oe e hana pela. Oiai ka Haku Noatona aia iloko o ke kulana nawaliwali, o ka hopena elemakule he mea waiwai loa kela ame minuke, e kupono ole ai e hoololoiahili wale ia, he hana hiki kau e hanaia i kahi manawa aku, aka no keia hana aole pono e hoohakalia ia. He oi aku ka pono nona e ike mai ia oe ma ke ano o oe kona pilikoko a o kona hoolina hoi, mamua o ka hooiaio ana i kou pili mahope aku o kona make ana, a eia hou, e ka madame maikai, o oe aku ana kekahi o na wahine waiwai ina e lilo ana oe i haku wahine no ka Enegelawuda, o ia ka inoa o kela home ame na aina nui waiwai loa o kela mau kalana o Chester.”

I ka holopono ana iho la o keia mau kuka ana mawaena o Mr. Kakina ame Mrs. Alekanedero, haalele mai la ka loio, me ka olelo mai e kipa hou mai ana oia i ka manawa kupono no ka hele pu ana aku me ia i ka hale hoolulu kaaahi, a i kona hala ana aku, alaila hele aku la o Mrs. Alekanedero e huli ia Veki ma kekahi rumi aku a hoakaka aku la iaia i ka moolelo kamahao loa a Mr. Kakina i kamailio mai ai iaia.

O kei iho la ka hana nana i kahea koke mai ia laua e haalele koke iho i ke kulanakauhale o Ladana, a o ke kumu hoi i ikeai ai na loli ano nui iloko o ko laua ola ana mamua o ko laua hoi hou ana ae i Ladana.

Ma ke ahiahi loa ana iho o ia la i hoea aku ai lakou i ka Enegelewuda, ka home o ka Haku Noatona, a ia lakou i lele aku ai mailuna aku o ke kaaahi a komo aku la i ka hale hoolulu kaaahi, loaa koke aku la no ia lakou kekahi kaalio e kakali mai ana ia lakou o ka hoea aku, no ka mea ua kelekalapa mua ia e Mr. Kakina i ka Haku Noatona e hoea aku ana oia me kekahi mau malihini he mau he mau lede.

(Aole i pau.)

 

HE MOOLELO NO

ALIKA

A I OLE

Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi

Mamuli o ka Manao Lili

“Ua ike i’o au i na hoailona maopopo loa o ka laaumake ma kona a-i, ma ka auwae, a ma na lehelehe, eia nae aole he hookahi kulu o ka laaumake i komo maloko o kona waha.”

“Ua makaukau anei oe e lawe i ka hookahi, aole i make ka wahine opio, mamuli o hanaiia ana i ka laaumake?”

“Ae, ua makaukau au e lawe i ka hookahi, no ka oiaio o keia mea a’u e hoike aku nei.”

“Ailaila ma kou manaoio maoli, aole i pili ka hewa ia Miss Perekona elike me ia i hokauia aku ai maluna ona, o ka mea poolei anei ia?”

“Ae, ua manaoio loa au aole loa i pili ka hewa ia Miss Perekona ma kekahi ano elike me ka hoopii e ku-e ana iaia, a aole loa no he mea nana i hanai i ka laaumake i ke kaikamahine opio, a aole loa no oia i make mamuli o ka laaumake.”

No keia mau hoakaka a Kauka Vana Dona, ua hooi loa ia ae la ke pioloke oloko o ke keena hookolokolo, a no ka aneane e piha ka hapaha hora, akahi no a nohoalii mai ka maluhia maloko o kela keena.

“Ina o kena ka mea oiaio loa au e hoakaka mai nei, alaila pehea iho la i hoea aku ai ka laaumake, au i ike ai maluna o ke kino o ka mea make, a maloko hoi o ke kiaha liilii i loaa aku ai ia Mrs. Wadona maloko o ka runi, e waiho ana o ke kino make maloko o kona home?”

“Aole e hiki ia’u ke pane aku i kena ninau, aka nae he manao koho wale no ko’u, no ke ano o ka loaa ana aku o ka laaumake maluna o ke kino make, a moloko o ke kiaha aniani.”

“E oluolu anei oe e hoike ae i ua manao koho nei ou?”

Aia na maka apau o ka lehulehu maloko o kela keena ke kaulono pono mai la maluna o ke kauka opio, ke kulou okoa mai la kekahi poe imua, me he mea la, e aka ana e lohe pono i na huaolelo apau e puka mai ana mai kona waha mai, alaila owaka ae la ka waha o Kauka Vana Dona, a pane mai la.

“Ma ko’u manaoio, na kekahi mea, a i ole ia na kekahi poe paha, i loaa ka manaoio no Miss Perekon, nana, a i ole na lakou i waiho o ka laaumake ma na wahi i ikeia ai, me ka manao, pela iho la e hookoia ai ka manao hoopoino i ke kaikamahine hewa ole. Ua hiki loa ke hookauia aku na ahewa ana maluna o Miss Perekona, ma ka manaoio o ka poe kolohe oiai o kela wahine wale no ka mea hookahi, i ka wa i make ai o kona, hoahanau, a oia hookahi wale no hoi, ka mea e hoopomaikai ia ke make aku o Miss Wadona.”

“Aia anei kekahi kahua oiaio, i ku ai kou mau manao hoohuoi, maluna o na mea au i hoakaka mai la?”

“Ae, ua loaa ia’u he kahua no ko’u mau manao hoohuoi.”

“Heaha ua kahua la?”

“Eia no ia. O ka laaumake i ikeia ai ma ke kino o ka mea i make, a maloko hoi o ke kiaha aniani, o ka laaumake hookahi no ia o kekahi omole liilii, i nalowale mailoko aku o ko’u keena oihana he mau la mamua aku o make ana o Miss Wadona.”

“Pehea e hiki ai ia oe ke hooia mai imua o keia aha, o kela laaumake i loaa ai, o ka laaumake hookahi ia o ka nalowale ana mailoko aku o kou keena?”

“Eia ka hooiaio nui, o ia no ka loaa ana aku o ka pepa i kauia mawaho o ka omole o ka laaumake, i kakauia me ka huaolelo laaumake, a owau ponoi no ka mea nana i kakau i kela huaolelo.”

“Ihea kela pepa kahi i loaa ai?”

“Maloko o ka rumi o Miss Wadona.”

“Ia oe anei i loaa ai kela pepa?”

“Aole, aka ia Mr. Hakoka i loaa ai.”

Ua kahea hou ia o Elioka Hakoka e hele ae no ka noho hoike no ka hoakaka ana mai i ke ano o ka loaa ana o ka pepa iaia.

Oiai e kakali ana ka aha o ka hoea ae o Elioka no kahi o ka noho hoike, ua kulou mai la o Uilama Wadona imua, a hawanawana aku la i ka loio aupuni, me ke kunokunou ana aku o ke poo o ka loio, alaila ku ae la ke kanaka opio iluna, a hoi aku la e noho ma kekahi puka aniani.

No ke ano o ka loaa ana o ka apana pepa ia Elioka ua hoakaka ae la oia i ka loaa ana o kekahi noonoo ano-e iaia, e komo maloko o ka rumi o Miss Wadona, ma ka po mamua iho o kona haalele ana i ke kulanakauhale.  Ua huli oia  ialoko o kela rumi me ka manao e loaa mai iaia kekahi mai mea ano nui, a maloko o ke eke lole lepo, i loaa aku ai iaiai he epane, e waiho ana he haina-ka ame ka pepa o ka omole laaumake.”

“Ua hiki anei ke laweia mai kela mau mea a ka hoike i hoakaka mai la imua o keia aha?” i ninau mai ai ke kahu o ka aha.

“Ke manao nei au, aole no ia he hana pohihihi, no ka mea aia kela mau mea malalo o ka malu o ka loio o Miss Perekona.”

“Ke makemake nei ka aha e ike i na mea a ka hoike i hoakaka mai nei o ka loaa ana iaia maloko o ka rumi o Miss Wadona.”

Ua hele ka helehelena o Mrs. Wadona a haikea, a ke kulou mai la oia imua, me na manao pihoihoi, no kona hopohopo loa, no ka ili aku o na ahewa ana maluna o kekahi mea ok@@ ae, a ke kakali mai la hoi oia, a pela me ka lehulehu pu, o ka ike i ka haina-ka ame ka apana pepa.

No kela ninau a ka lunakanawai, i ku ae ai ka loio o ka aoao pale, me ka lawe ana aku i kekahi puolo imua o ke pakaukau o ke kakauolelo o ka aha, alaila wehewehe ae la i na ukana oloko o ua puolo nei, o ia hoi, he epane, he haina-ka ame ka apana pepa.

Lalau iho la nae oia i ka apana pepa a paa ae la iloko o kona lima, me ke kamailio ana aku imua o ka lunakanawai ame na kiure:

“O keia apana pepa, aole kou hanohano e ke kahu o keia aha, e hoohewahewa ana no na hoailona o ka laaumake maluna olaila, o ke ano no ia o ka laaumake hookahi i loaa aku ai iloko o ka omole ia Mrs. Wadona maloko o ka lehu o ke kapuahi hoopumehana maloko o ka rumi o Miss Wadona.

“No keia epane hoi, ua hoike mai o Elioka Hakoka, no Miss Wadona no ia, a no keia haina-ka hoi, i loaa pu aku ai me ka apana pepa, ua kuniia me na huakumu o kekahi inoa, a ma ko’u manaoio maoli, o ka ona nona keia haina-ka, oia maoli ka mea nana na hana imihala a hoopilikia i kuu haku.”

“Heaha na huapalapala i kakauia maluna o ka haina-ka?” wahi a ke kahu o ka aha me ka leo kuoo, oiai hoi ka lehulehu e noho hamau loa ana, m@ ke ake e lohe aku i ka hoopukaia ae o kekahi inoa.

“O na huapalapala i kuniia maluna o keia hainaka, o R. Wadona; a ua kulike loa ke kuniia ana o keia haina-ka, pela hoi me na huapalapala me kekahi haina-ka e waiho nei malalo o ko’u malu, o ua haina-ka nei, no Mrs. Rokena Wadona no ia.”

Ma kela wahi o na hoakaka a ka loio pa@e, ua uwe kapili okoa ae la @ Mrs. Wadona, alaila kulou iho la kona poo ilalo me ke ku i ka hoka e hiki ole ai iaia ke nana mai imua o ka poe makaikai.

Akahi no a ala mai iloko o na hoomanao ana a ua wahine nei, no na olelo a Elioka i kamailio mua aku ai iaia, no ka pili olelo o ka hewa ia Lola, eia ka auanei, ua loaa kekahi mai ike maopopo loa i kela kanaka opio, e hooiaioia ka pili ole o ka hewa ia Lola.  Ke hoomaopopo pu la no hoi oia, i ka huliamahi ana o ka poe maikaikai, mahope o Lola no kona pili ole i ka hewa, nolaila o ka hilahila, ke kaumaha ame ka hoka, na haawina i hekau iho maluna o Mrs. Wadona, i ka wa i hoea mai ai na ike no ka hihia o Lola, ma kela wahi.

Me kela mau ike nae, no ka pono o ka mea hoopiiia, aole ia he kumu no ka loio aupuni e haawipio ai, aka ku mai la oia iluna, a hoakaka mai la, he hana hiki wale no i kekahi mea ke kii ana i kekahi o na haina-ka o Mrs. Wadona, pela hoi ka hookulu ana i ka laaumake maluna o kekahi apana pepa, a hookomo aku maloko o ka pakeke o ka epane. Nolaila aole i hooiaioia mai, ka loaa ana aku o kela mau mea maloko o ka rumi o Miss Wadona, malalo iho la o kela kumu, ua noi mai oia i ka aha e kapae loa ia kela ike mai ka moolelo aku o ka hihia.

Ma ka aoao hoi o ka loio o Lola, ua hoakaka aku la oia imua o ka aha, no ka hiki ke hooiaioia na hoakaka a Elioka Hakoka, nolaila kahea hou aku la oia ia Kauka Vana Dona.

Wahi a ke kauka opio, ua hooiaio mai oia, o ka apana pepa i loaa aku ai, oia ponoi no ka mea nana i kakau i ka huaolelo laaumake, me kona limakakau ponoi, a kapili mawaho o ka laaumake.

Ua kaheaia ka wahine malama ma’i, a ma kana hoike ua ike oia ia Mrs. Wadona e komo ana i ka epane o Miss Wadona, ma kela la i make au ke kaikamahine opio, aole oia i poina iki, i ka hanini ana o ke puna laau, a Mrs. Wadona e hoohainu aku ana i ka meaa ma’i, a huaka’e omua o ka epani i ka laau.  Ua nana pono ia ka epane, a ikeia iho la ka hapala o kahi i hanini ai ka laau.

Aole malaila wale iho la no pau kana mau mea i ike, aka, ua hoike pu ae la oia, i kona ike ana ia Mrs. Wadona, i ka wehe ana ae i kona haina-ka, a holoi i ka laau, me ka hookomo ana i ua haina-ka nei maloko o ka pakeke o ka epani; @ ua ike pu no hoi oia i ka wehe ana o Mrs. Wadona i kela epani a kau iluna o ke kui, maloko o kahi waiho lole.  No ka pepa nae aole oia i ike mamua, ahiki i kela wa i hoikeikeia ae ai imua o ka aha.

No ka pono nae o Mrs. Wadona, ua ku mai la ka lolo, @ hoakaka no ka hooiaio ole ia ana o na mea e pili ana i ka loaa ana o  ka apana pepa maloko o ka epane, a o ia kana i olelo mai ai, he mau hana hoao wale no ka na hoaloha o Miss Perekona i lawelawe ai i wahi e pakele ai oia, a e kau aku ai na ahewa ana maluna o Mrs. Wadona, nolaila aole he pono e aela aku na hoakaka mamua iho.

Ua ku hou aku la ka loio o Lola, a hoakaka no ka hiki iaia ke hooiaio, ma ka po hookahi no i make ai o Miss Wadona, i hookomoia ai ka apana pepa iloko o ka pakeke o ka epane, no ka mea aia pu maluna o ka apana pepa, kekahi hapala mai ka laau aku, o ka holoiia ana e Mrs. Wadona me kona hainaka, a i hookomoia ai iloko o ka epane, me ka waiho okoa ana aku o ka loio i ka pepa imua o ka lunakanawai.

Ua kahea hou ia o Kauka Vana Dona, e hele mai a hoakaka no na mea ana i kamailio mua aku ai, no ka nalowale ana o ka omole o ka laaumake mai kona keena aku.

Wahi ana, o ka omole laaumake o ka nalowale ana mai kona keena aku, ua loaa mai ia iaia mai na aina mamao mai, ma kela la hookahi no i nalowale ai.  O kona kakau ana iho no ia i ka huaolelo laaumake, a kapili aku mawaho o ka omole, iluna o ke pakaukau, a hele mai la e wehe i ka puka.

O ka mea nana i hookani mai i ka bele kahea, he kanaka oia i eha kona niho, a ua makemake e hukiia ma kela po, nolaila lawe mai la ke kauka i k apapale o keia mea a waiho iluna o ke pakaukau, a hoonoho ae la i ka mea i loohia i ka niho eha maluna o ka noho, a i ka hukiia ana o ka niho a hemo, hele aku la oia e holoi i kona lima, a kii aku la no hoi kela kanaka i kona papale, o ka haalele mai ia no ia i kona keena, me ka noonoo hou ole nae o ua kauka nei no ka laaumake.

I ka hala ana he manawa mahope mai, akahi no oia a hoomanao mai la no ka omole laaumake ana o ka waiho ana maluna o ke pakaukau, ua noke oia i ka huli no kekahi manawa loihi, aole he loaa iki, a ua hookahaha loa ia mai hoi kona manao i ke ano pohihihi o ka nalowale ana o ka laaumake, aka nae ma kela po a Elioka i kii mai ai iaia, e hele e nana i ke kino make o Miss Wadona, akahi no oia a ike, o kela ka laaumake i nalowale ai mailoko aku o kona keena.

Hoakaka hou aku la o Kauka Vana Dona, o kekahi kumu nui o kona ake ana e ike i ka mea oiaio, mamuli no ia o keia laaumake, a i ka lawe ana aku o Elioka a haawi iaia i ka pepa o ka loaa ana aku maloko o ka pakeke o ka epane, keia pepa ana i kakau ai, a kapili mawaho o ka omole lauumake, akahi no a hoopauia kona pohihihi, a maopopo iho la hoi iaia, ka mea nana i lawelawe i ke karaima, i kahihi ia aku ai  maluna o Miss Perekona.

Ma kela wahi o na hoakaka a Kauka Vana Dona, i komo mai ai kekahi mea iloko o ke keena hookolokolo, me ka lawe pololei ana aku he apana pepa, a haawi aku la i  ka lunakanawai.

“O kela kanaka o ka hele ana aku no kou keena, no ka huki ana i kona niho eha, ua kamaaina mua no anei oe iaia, a i ole he kanaka malihii paha oia?”

“He kanaka oia a’u kamaaina loa ai.”

“Ina pela, e hoike ae oe imua o ka aha i ua kanaka la ame kona inoa.”

“Alia!” i pane mai ai ke kahu o ka aha me ka paa ana i ka apana pepa iloko o kona lima, a hoomau hou mai ia i kana kamailio ana.

“Aole e hoomauia aku ka hoolohe ana i na oleloike ma keia hihia, no ka mea eia me a’u ka ike ano nui loa, nana e hoopau ae i ko kakou mau manao pohihihi, a e hoauhee aku hoi i na kiko eleele o ke karaima pepehikanaka i hookauia aku ai maluna o Miss Perekona.

I ka lohe pono ana o ka lehulehu o keia hoakaka a ke k@@@ o ka aha, ua hoomaka ae la na mea apau e huro, no ka mea ua hiki ole ia lakou ke kaohi iho i na manao hauoli, no ka hoea ana mai i ka hopena o kela hihia, o ia ka pili ole o ka hewa i ke kaikamahine opio, a me ka hana nui ka lunakanawai i hoomalu mai ai, ahiki i ka maluhia hou ana o ke keena hookolokolo.

I ka wa i nohoalii hou iho ai ka maluhia maloko o ke keena hookolokolo, ua hoomaka mai la ka lunakanawai e heluhelu i na mea i kakauia maloko o ka palapala i haawiia aku ai iaia, a o keia na mea maloko o ua palapala nei:

“Ke hoike aku nei au i ka mea oiaio loa, owau ponoi no ka mea nana i waiho i ka laaumake maloko o ka rumi o Alika Wadona,  mamuli mai keia o ka manao e panai aku i ka ino. He mau po, mamua aku o ka make ana o Alika Wadona, ua hoea aku la au no ke keena o Kauka Vana Dona, no ka huki ana i ko’u niho eha, a ia’u i lalau aku ai i ko’u papale, maluna o ke pakaukau, ike iho la au i ka waiho o kekahi omole uuku, me ka huaolelo laaumake e kau ana mawaho. No kekahi manao i komo koke mai iloko o’u i kela manawa, e hiki ole ai nae ia’u ke hoakaka ae i keia wa, ua lalau aku la au i ua omole uuku nei, a hookomo iho la maloko o ka pakeke o ko’u kuka.

(Aole i pau.)