Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 43, 25 October 1923 — HE UKANA LUULUU. [ARTICLE]

HE UKANA LUULUU.

So!omoa H&nohano; Lunahooponopono o ka Xnpepa Kuokoa; Aloha Kaua:—He wahi ukana kaL'tn«iha a luuluu ka'u e waiho aku nei na ka elele mama hoi e ahal aku ma na paia apau o ka Paredaiso o ka Pakipika nei, i ike mai ka ohana na maknmaka ame na hoaloha i ka mimo palanehe ana aku la o ka uhane o kuu hoaloha a heoahanau no hoi, Abraham S. Paniani, ma ka awakea o ka la Sabati nei, Oct. 7, inaloko o ka General Hospital o ke kahua ma'i nei. Ua loihi no na Li o kona waiho ana i ka nawali•wali, ma kona home ponoi, a ma ka McVeigh Home, kahi ona i noho si no kekahi man pule, a hoihoi 3rs ia \ ka Haukapila. l*a hanauia.o <f Abe" Paniani ma kr Kulanakauhalo o Honolulu, ma ka la 7 o Angate, 1870, na Samuel Fsniani ame Lepeka na makua; a r.n:aila ua piha iaia na makahiki he 53 aine ca mahina elua o ke ola ana a hr.i aku la i ke ao polohiwa a Knne". t7a kamaaina no o "Abe" i ko Honolulu poe, kekahi mau Hui Hawaii like ole, a aole no paha i poina kona mau ho'a Poola iaia. He kanaka oluolu oia ma ka launa ana me na hoaloha, a he waipahe hoi ma ke kamailio ana, a wahi a kek&hi i olelo mai ai i kou meakakau nei; "pehea la ka nui o kau mau kipehi ana aku iaia, aole eo ia e Klo ana i mea nona e hooiaau ai a paw»o ai paha ia oe." TTa komo mai oia i ke Kahua *i jiei, mo na hoa m&'i ao hoi,

ma ka 1a.2 o Mei, 1914, a piha iho la iaia na makahiki 9 amo 5 mahina a keu o ka noho ana i ka aina kaulana o Kalaupapa, a waiho aku la ke kino„i ke gnc puni hele o Papaloa. Eia no he lehulehu o kona mau hoa i hele pu mai ai ke noho ae nei e hoomanao nona, ame kana mau hana maikai e hiki ole ai ke poina ia. Aneane paha e piha ka makahiki 0 kona hiki ana mai ua kohoia iho la ola i luna haawi ai, pipij kamano, aila mahu, kukaepele a paakai, a ua noho oia ma ia hana no na makaliiki elua a keu, alaila ua kohoia 1 Makai Nui no ke Kalana o Kalawao, a mamuli o ka nawaliwali ua waiho maoli aku oia i ka oihana makai nui. Ua hoomau aku no nae

oia iloko o ka hana ahiki i ka loaa ana o ke pani ma kona kulana, ma ka la 1 o Okatoba nei. Eono a oi makahiki kona lawelawe ana i ka oihana makai. Ma keia n\au oihana ana i lawelawe ai ua haawiila no na mahalo ana iaia, aka, elike no hoi me na kanaka e ae aole no i nele na ohumuhumu ame wa olelo ana nona. I kona makahiki mna no o ke komo ana mai ua hooikaika oia ma ka hoala ana i na hui hooikaika kino mawaena o na kane ame na wahine, ka paikau, a he eleu maoli no oia ma ka alakai ana ma keia mau hana. 0 kekahi o na hana ku i ka mahaloia ana i hoala ai, 0 la no ka hooikaika ana e loaa 1 hale hoohauoli a hoonanea me na kiionioni, no ka poe ma'i, oiai o kahi hale no ia mau hana ia manawa, he wahi hale ano like me ka hale lio, pukapuka no hoi ke pili hao, a i ka wa ua he holo a-wai okoa mai no na kulu pakaua, aka, no ka nui hauoli no o ka poe ma'i, aohe nana ia ae o ia ua. Ua komo mai ka noonoo iloko o Paniani e hana i kekahi mea e loaa ai he hale !kupono no na ma'i e hoonanea ai me na kiionioni. Ua ui aku oia i keia manao imua o kekahi mau hoa, a i ko lakou noonoo ana ua hooholo iho la lakou e hele aleu e hui me ka luna nui MoVeigh. Ua kohoia iho la na komite oia keia malalo nei: Charles Palaualelo, lunahoomalu; A. S. Paniani, Jack Kamealoha, Frank Cook, ame Jack Aiona, kakauolelo. O na inoa hope ekolu eia no lakou ke hauoli nei i ka luhi a lakou i hooikaika a'i. I ka hiki ana aku o kela komite imua o ka luna nui McVeigh a hoakaka aku la i ka hana a lakou i hele aku ai, ua hoopuiwa loa ia oia, me ka olelo ana mai aole paha e hiki ia manawa, no ka mea, aole he haawina dala i hookaawale ia e ka ahaolelo no ia hana; e kali paha a noho hou mai ka ahaolelo. Aka, ua pane aku no o Paniani, "The Lord will provide." I ka lohe ana 0 ka luna nui i keia mau olelo, ua i mai la oia, "Ina pela, e hana aku oukou, anfl I will help you." Hooholo koke iho la no ke komite e wehe i mau aha mele na hana hoomakeaka no hoi, na hana kepolo. 1 ka hoomaka ana nae o ke komite e hoohana ua puka ae no na olelo hooiloilo mai kekahi poe makaula ae e olelo ana aole e ku ka hale. Ma ka liana ana nae a ke komite ua loaa he $2000.00 aka, aole i la,wa no kekahi hale kupono. Nolaila, ma ka noonoo hou ana a ke komito ua hooholo lakou e hoouna i mau palapala noi dala i na mokupuni like ole. O kekahi o keia mau palapala ua hiki aku imua o Kiaaina Pinkham, a i ka ike ana o ke Kiaaina i keia palapala noi a na poe ma'i o Kalaupapa, i hale hpohauoli a hoonanea no lakou, ua komo koke ke aloha iloko ona, a jkauoha ae la ola e kukulu ia ka I hale, a ma ia hana ana, ko aku la no na makahiki he 15 a oi, me ka loaa ole he ku-e mawaena o ko maua noho ana, eia ka ua kokoke loa mai e haalele ia'u i ke kane! Auwe, ka mea ehaeha o kuu naau i ka nana ae i kahi a kuu wahine e noho ai, e walea al me na hoa o Magoon Black! TJa hala kahiko n.o ka mama o kuu wahine no na ! makahiki loihi a ukali aku la no oia ma la alanui hookahi. Eia no kona papa e noho mai la no i kaj aina hanau me kona ola kino nawaliwali, me ka ike pu ole i ka hanu hope ana.o kana kaikamahine. Ua waiho malie ke kino o kuu wahine aloha ia mau hora pokole o ia wanaao me na leo kumakena o ka ohana i akoakoa pu mai, pela pu hoi na hoaloha o ka noho ana o ka Magoon Block, a ma na hora 0 ke kakahiaka nui Poakahi i laweia aku ai ke kino o kuu wahine no ka hale hoomaemae kino o Borthwiek, a ma ka hora elua oia la i hoihoi ia mai ai kona kino puanuanu no ko maua Tumi ma Magoon Block iloko o ka home kaupaku ole a ka haole, a malaila i akoakoa pau mai ai ka ohana, na makamaka me na hoaloha o maua me kuu wahine, a hoohanini like iho la na mea apau ina kulu waimaka kumakena o ke aloha e hoaleale ana i ka lau lihilihi o na mea apau. Aloha no! E lilo ana ke aleha o kun wahine 1 ukana kaumaha luuluu na'u e hiipoi hele ai i ka la ikiiki wela o ke kaona nei; o na lei aloha paha aUanei a maua he mau keiki ka mea nana e hoomaha mai i kuu wela nui o keia ola ana. Aloha no kuu makua o ka noho ana he wahine! Nolaila, e na makamaka, na hoa launa na pilikana, na makua ame kuu mau hoaloha apau, ke haawi aku nei au ke kane I hoehiehaia ij

kuu mea aloha he wahine, i ko'u mahalo me na hoomaikai kiekie loa i kaupalena oleia, no ko oukou hui pu ana*-mai me a'u ma ke ku kiai like ana ma kela po no ko'u mea aloha ahiki i ke ao ana, pela pu hoi ko'u mahalo i ka poe hoohauoli lealea mai ma ia po nana i hoomama ae i ke aloha e pinapinai ana i kuu houpo i hele a wela. Ke haawi hou aku nei au i ko'u mahalo ia oukou apau no ka lua o ka manawa, no ka oukou mau makana po-ke pua i haawi mai ai me ko oukou puuwai hamama i piha me ke aloha kuio i kahiko ia maluna o kuu wahine oiai kuu wahine aloha e moe malie ana i ka moe oni ole iloko o kona home kaupaku ole. Aloha nof Ma ka hora elua o ka Poalua i makaukau ae ai ka huakai hele loa a kuu wahine aloha. Ua kukuni ae na mea apau no ka ike hope ana iho ina hiona aloha o kuu wuhine, oiai oia e moe malie ana i ka moe oni ole. Ua hiki ole ina niea apau ke kaohi i na waimaka o ke aloha oiaio iloko o na mea apau. Ua malama ia ke anaina haipule no kuu wahine mai kekahi makua misiona o ka Hoomana Moremona. I ka amene ana, ia manawa i akoakoa hou ao ai ka ohana me na waimaka e hlolo makawalu ana no ka ike hope ana iho i na helehelena, aloha o kuu wahine a uhi iho ka paa a ka haole pau ka ike hou ana iaia no ka wa mau loa. Hoi aku la ka opua i Awalau. I7a nee aku la ka huakai hoolewa me ka piha pono o na kaa otomobile i ka ohana, na makamaka, na hoaloha apau i piha me lakou hamama o ke aloha oiaio no kuu mea aloha; ua hiki aleu ka huakai ma ka pa ilina o Pauoa a malaila i haawi hope ia ae ai na leo hoomaikai i ke aloha o.ke Akua', e ka makua Miaiona maluna o kona hale lua. I ka pau ana, a uhi iho la ka lepo maluna o ka lepo, elike me ka olelo a ka Haku e hoi no ka lepo i ka lepo a o ka uhane e hoi aku no ia me ka Mea Nana i hana ua kahikoiil iho na lei ilima maluna o kona he puanuanu e memele ana i ka la, pela hoi na po-ke pua o na ano kaila like ole i hoowehiwehi ia iho ai, a na ka ua lili lehua o ia uka a kuu wahine i moe aku la, e kahiko mau iho maluna ona i na wa apau, a huli hoi aku ai na mea apau no ka home me kahi puolo kaumoha ole i ka lima, a no'u iho hoi ke hoi la i ke ala me ko'u mau lioa hele 0 ia o luuluu Hanalei i ka ua nui, kaumaha i ka noe o Alakai. Eia no laua ke hooplpili mau nel ia'u. A aloha wale ia la hoi a o kaunuohua he puu wale no, hookahi no wahi e ku ai, o ka wahine hoi keia i pili hele ia ai >ma na wahi apau. Ua noho ia me ke aloha no na makahiki he 15 a oi, hui me na makahiki elima o ko maua noho ana 1 keia aina ua like me iwakalua makahiki i noho ia ai me ke aloha, me ka loaa ole he mau manao ku-e mawaena o inaua e kaawale ino ai ka noho aloha ana o ke kane ame ka wahine, aole no koi he hookahi manawa o ko'u lima i hoopa aku ai maluna o kuu wahine aloha. A na kuu wahine no hoi i hoopa mai la ia'u a eha au. Ua loaa mua i kuu wahine ekolu koiki, hookahi kaikamahino aia no 1 Maui me na kupuna, elua keikikano eia no me a'u, eono hoi keiki me a'u, elua kaikamahine eha kane; ua make elua kane, koe elua me elua wahine, hookahi aia i ka hanai, ekolu no hoi me a'u hui me na keiki mua a kuu wahine, ua like me feli- ] ma pua momi maikai a kuu aloha i waiho iho la i mau lei kahiko no kuu mau la o keia ola honua ana. Aloha no kuu wahine hele loa! - Auwe no hoi ke alolia i kahi a maua e hele ai me kuu wahine! 0 kela piina ikiilei o Puoina, hoomaha aku i ka luna o Papakolea, oia home aloha e luana pu ai mo na kaikuaana aloha o kuu wahine, e walea ana hoi i ke ahe olu a ka makani me ka nani huikau lua o ke kaona nei ke nana aku! Aloha no! Me keia mau kanaenae aloha no kuu wahine, k(J hooki nei au maanei me kuu naau ehaeha, a na ka Haku no e hoomaha mai 1 na kaumaha i kau iho maluna o kana kauwa kane me kona īnaua oiaio ame ke aloha. Nolaila, e na makamaka nll, hoaloha a me ka ohana apau, e oluolu mai oukou e lawe aku i ka'u leo hoomaikai no oukou apau elike me ka maikai a oukou i panai mai ai ia'u, a ke nonoi ae nei au ma ka inoa o ke Akua mana loa, e kau mai i na hoopomaikai ana maluna o kakou apau me na manao lokahi 0 ke aloha oiaio, elike me ka olelo 1 hoikeia ma ka Palapala Hemolele o ia hoi, e aloha kekahi i kekahi. Ua like no hoi ka lua me ia e aloha aku oe i kou hoalauna elike mo kou aloha ia oe iho, pela auanei kakou e hoopaa ai i keia mau olelo maikai me ka naau lokahi o ke aloha oiaio. O ka'u leo nonoi keia. Ma ka inoa o ka makua ke keiki ame ka Uhane Hemolele. Amene. Me oe e Mr. Lunahooponopono ko'u aloha pau ole, ame na keiki ahonui o kou papapa'i ko'u aloha. Owau iho no me ka naau kaumaha, HENHT KEOLA, JR., Honōlulu, Oahu. M- — Ma kahi o ka $1,991.00 na hoolilo o Samuel W. Bobley ma ke kau koho baloka wae moho aku la i hala, ana o ke alualu ana i ke kulana makai numa ka aoao Bejiubalika, » hanla. ,