Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 21, 22 May 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

I ka manawa i hoea ai ua o Mepelasona } ka hale e malamaia ai ke anaina hoohauoli ma ia po a hoolauna ae la iaia iho imua o Gelacle, he pupuku ma ko Gelade lae kana mea 0 ka ike ana aku, a no kekahi manawa ka hoaoia ana o ko Gelade lunaikehala aole e hele aku e hui me Mepelasona aka, c hoomau loa aku no oia i ka hele ana me he mea la aole oia i ike mai iaia. Me he mea la, ua kaa mua ka ike ame ka noonoo ia Mepelasona e hele ole aku ana o Gelade e ike iaia, nolaila ia Gelade e hele aku ana o kona hele ae la no ia a mamua o k% Gelade wahi e hele aku ana, a ia Gelade no a kokoke aku 'iaia pili ana oia ma ka aoao, a hoomaka aku la no hoi i kana hana ana ma ke ano e hukiia aku ai ko Gelade noonoo'iaia; ma ia ano iho la i kaa aku ai o Gelade malalo o ka mana o ke keiki o ka Hema. "O oe mai la ka ia, e Mr. Mepclasona! A auhea oe, aole e loihi loa ana keia hui ana a kaua, no ka mea, mahope iho o ko Geofere haalele ana aku i ke kula me he la aole kaua e hui hou ana, a aole no hoi o'u makemake e mau loa keia manao lokoino iloko oiko'u lunaikehala, ua hana aku au i ka hana aloha ole loa iaia ma o ko kaua launa mau ana." He mau olelo ikaika loa keia e Ge!ade o ka pane ana aku 1 ke kanaka opio e nele ole ai ka walania o ka naau, aohe nae he pane mai, aka, ua ike maopopo iho la no o Mcpelasona iloko ona ua lilo mua ko Gela-de uhane, ka noonoo ame ke aloha ia GeofereHoolauna aku la o Gelade i ua o Mepelasona i kekahi mau j kaikamahine lehulehu e aku e nonoho mai ana, kona mau hoapapa kula like, a hoao aku la d oia e hoopilipili mau aku i ua o Mepelasona me ia mau kaikamahine i mea e lilo aku ai kona noonoo i kekahi o lakou i kumu nona e kaawale mai li, a kuemi aku la me ka palamimo loa me ka ike ole o Mepelasona, eia nae, aole no i liuliu loa nia ia hope iho pili ana no ua o Mepelasona ma ko Geladc aoao, he pili ana aku hoi ana i piha loa iho ai o Gelade i ka inaina.

Ma ka manawa hope o na hana o kela ahiahi hoao aku la 0 Mcpclasona e huki iaia iloko o kekahi alukakanaka e hulahula ana iuka a i kai o ka holo, oiai ka leo o na meakani e kant hoene mai ana, a mahope o ka hooniniu ana ae iaia no elua a ekolu manawa alakai aku la iaia mamua o kona ike ana i ko Mepelasona manao, i kekahi wahi lanai ma kekahi poo, a he wahi hoi e lohe ole ia mai āi ka laua kamailio ana. īa laua i noho iho ai i aku la o Mepelasona: "Malia paha e olelo iho ana oe i ko'u mahaoi ma 0 ko'u lawe ana mai la ia oe maanei mp ko'u noi mua ole aku nei ia oe, e Miss llunatete?" i hoomaka mai ai o Mepelasona e kamailio mamua o ka hiki ana ia Gelade ke hoopuka ae i kekahi huaolelo ku-e no kona lawe limanui ia ana aku la ma kela wahi; "hookahi no leumu nui o ko'u lawe ana mai la ia oe maanei, oia keia, e hoi aku ana au i ke kula a mamua o ko'u hoi ana aku he makemake au e haawi mua aku i ko'u aloha hope no keia po ia oe, aole o ia wale no, aka he mea e ae kekahi a'u \ mikemake ai e hoike mua aku ia oe i maopopo mua ia oe ia mea." No keia mau huaolelo hope a Mepelasona o ka hoopuka ae la naka wale ae la no ko G«lade wahi kino, oiai nae he po mehana maoli ia, na ke anu hoi ia o ke kumu ua noonoo mua oia 110 ka Mepelasona mea e kamailio aku ana iaia, a he manao hoi ana i. makemake ole ai e lohe aku. Aka aole hiki iaia ke kokua iaia iho ia manawa; noonoo iho la oia malia, o keia ka manawa maikai loa e hooponopono ai a maopopo o Mepelasona i kona manao aole e hoopilipili hou mai iaia ma ia hope aku. "Ua kauohaia mai au e hoi aku i Nu loka ma ke kaaahi © keia aumoe," wahi a Mepelasona, "aka nae, aole hiki ia'u ke hoi aku me ka mau no o keia manao e aa nei iloko o ko'u poo me ka huai ole ae iwaho a hoike aku ia oe, he manao hoi i moelolii iloko o ko'u 1010 no kekahi manawa i hala aku nei. "E Gelade Hunatere, ua aloha au ia oe, o ko'u hauoli apau ma keia mua aku aia maluna ou ke kauka'i ana aku no ka loaa mai o ka mea nui a'u e iini nei o ia hoi kou lilo mai i wahine mare na'u i kekahi la ma nei mua aku. E haawi mai ana ane» oe i kou aloha ia'u elike me ko'u aloha e hiipoi mau nei no'u? e haawi mal ana anei oe ia oe iho na'u?" He manao hunahuna ole o ke kanaka opio o ka hoike ana ae la, he manao maikai he noi ma ke alo, eia nae, he noi keia na kekahi kanaka i oi aku ka maikai mamua o Mepelasona, no ka mea, he maikai ke noi, aka o ka mea nana ke noi aole i kupono. Ua ike mua o Gelade i keia manao o Mepelasona e nol aktt ana o Mepelasona iaia ia manawa e lilo oia i wahine nana, a no ia mua ona i naka wale ae ai no kona wahi kino. Ua hoehaehaia ko Gelade noonoo no kekahi manawa, a mahope o kona noonoo ana no kana pane kupno e pane mai ai, i mai la.: "Aole hiki ia'u ke hoike aku ia oe i ka nui o ko'u kaumaha, e Mr. Mepelasona, no keia hoike ana mai la ou ia'u i keia mea 1 nei manawa, a no ka mea aole hiki ia'u ke pane aku elike me kau i makemake ai; o ka'u pane wale no he hoole i hooholo a i noonoo mua ia aole e lilo aku nau." "O, mai kamailio mai oe me kela!" i nui ae ai ka leo o ke kanaka opio i hoohokaia aku me ka leo o ka mea i eha. "O e kuu' aloha hoi, mai hana mai oe i ka mea e poino ai o kuu ola mamuli o kekahi piiupuu ikaika loa au i ku'i mai la. E ae mai oe no'u kekahi manawa e kali ai. pehea la ka loihi o ia manawa, ina nae e loaa ana ia'u ka manaolana no kou lilo mai na'u i kekahi la." "Aole hiki ia'u ke haawi aku i manaolana ia oe a no ka mea, aole hiki ia mea ke haawi aku, o ka'u i hoike aku la ia oe o ko'u manao hope loa no ia, a no ka mea, aohe wahi keena iki iloko o ko'u puuwai no kou aloha —aloha o'u aloha ia oe—■ aole loa e hiki ia'u ke lilo aku i wahine nau." "Malia paha aole oe e ike iho ana i ke aloha ia'u i nei ma* nawa, aka e hiki ana no ia oe ke ao iho oe ia mea mai nei manawa aku; na'u oe e ao aku. E hoomanawanui loa ana au I ke ao ana aku ia oe ia mea he aloha, i mea nou e aloha mai at ia'u, aole au e hookikina wale aku ana no ia oe. O, e Gclade hoi, ka ui lauoho ehu i aneane like aku me ke kilika, m*i hoo-

hoka mai oe o naha auanei kuu puuwai! mai hoopoino mai oe i kuu ola nei V Aia a hoole loa ia aku paakiki hooma.no mai no nae ke noi. He leo uhu kaumaha ka mea i loheia aku ma ko Gelade waha a haalulu ae la hoi kona mau lehelehe haikea. Aole mea hiki ke hoike ae i ka nui o kona ehaeha ia man&wa, a ua like hoi na huaolelo i puai mai la mai ka waha mai o ke kanaka opio me he kuikele la i houia mai iāia a no ka mea, ua ike aku ta oia i ka nui maoli o ko ke kanaka opio aloha iaia, me ka hohonn a oiaio foa o kona aloha., * Alaila hapai malie ae la ōia i kekahi lima ona a kau aku la maluna o ka lima o ke kanaka J hookaumahaia, a pane aku la: "E Mr. Mepelasona, mai koi ikait*a hou mai oe ia'u e lilo aku nau t no ka mea ke hoike aku nei au ia oe me ka oiaio loa aohe pane e ae a'u e haawi aku ana mawaho ae o ka pane mua au i haawi aku nei ia oe; aole hiki ia'u ke hooloii i kuu manao ame ka'u pane; aohe o'u aloha ia oe, a ke hoike hou aku nei no au ia mea hoekahi aole loa au e aloha iki aku ana ia oe, me ka nana ole aku pehea la ka nui o ko'u hooikaika ana f Joaa ia mea he aloha ou ia'u. M Hopu mai la oia i ka lūna o Gelade me kela manao makemalee nui iloko ona, a ke ike iho la o Gelade i ka haalulu ia manawa. a kulou mai la kona poo a kokoke loa e honi iho i ka lima palupalu o Gelade. •'No keaha la hoi oe i pane mai ai ma ke ano makona loa, «like me kela? Aole ka i hiki ia oe ke aloha mai ia'u? Aole oe i maopopo i ke kumn. Ua hiki loa ia'u ke hana aleu nou, me ka hiki ia'u ke hooiaio aku ina e haawi mai ana oe I mana\va no*u e hana aku ai, mamua hoi o kou hookaawale loa rnai ia*u, aole loa e ikeia ana ka hana a kekahi kauwa no kona haku aia, wale no a hoaoia. E Gelade. no hoi, e ae mai ana auei oe e haawi mai rmanawa no'u e hana aku ai i kekahi mea i ike iho ai oe i ko'u oiaio?" aole, aole loa; e oluolu oe mai kamailio hou mai ia'u tk> ia mea, he hana hua a waiwai ole nau ka hoao hou ana mai," & hoomaka iho la o Gclade e uwe. "Hookahi no kumu koikoi loa o kou hoole makawelawela loa ana mai la," wahi a ka Mepelasona pane, "oia keia, ua "haawi mua oe i kou puuwai i okoa!" mahope iho o kona nana pono ana ae ta Gelade no kekahi manawa. ( "Ina ua haawi mua au i ko'u puuwai i ka mea okoa heaha fho la ka pili o ia mea ia oe? No'u ia kuleana e haawi aku a « haawi ole paha, elike me ko'u makemake," wahi a ka Gelade pane pakike. Iloko o ka papalaweka o ka malamalama o ka mahina e uiTiiki mai ana maloko mai o na mea hihi e lewalewa mai ana tnamua aku o laua ua hiki pono no nae ia, Mepelasona ke ike aku i ka loli mau ana ae o ko Gelade helehelena mai ka haikea a i ka ula, a nalowale aku la i kekahi manawa. No Mepelasona iho hoi ua like kona helehelena me ko keka--make ka lena o ka ili iaia i pane aku ait ,c Hc niea oiaio no ia au i olelo mai la, ua ike no au he olelo oiaio ia, no ka mea o oe io no ka mea i kuleana ia oe iho," a iaia i hoomaha iho ai ke naka wale la no kona kino i ka mea 0 ka hoka, ka hilahila i awili pu ia me ka inaina kohu ole. "Aole loa oe e hoole paakiki mai ana elike me ia au i hoike mai nei, ina aole i lilo mua kou puuwai, ame kou mau mea apau i ka mea okoa. E oluolu e 4 hoike. mai ia'u me ka oiaio loa. ua lilo io no anei kou puuwai i ka mea okoa? Ua pololei «nei ka'u koho ana?" Me ke ano haalulu o kona leo keia ninau ana ae ana, a me ano leo hoi o kekahi mea mana, me he mea la e kauoha okoa te ana no ia Gelade e hoike ae, no keia mau ninau a ke kanaka rpio ua hoopiiia ae la ka inaina iloko o ke kaikamahine me ka hiki ole iaia ke uumi iho, oiai nae aia no he manao Hoko ona no ke kanaka opio. Ia manawa ku ae la oia iluna a huli pono mai la imua'o Mepelasona me kona hoike ole mai i kona pihoihoi, a i mai la: "Aohe ou wahi lihi kuleana iki, e Mr. Mepelasona, e kamailio mai ai ia'u ma keia ano, aole au malalo o kau kauoha a malalo paha o ke kauoha a kekahi mea okoa aku, i mea no'u e wehewehe maopopo aku ai imua ou i ke kumu o ko'u ae ole ana aku { kau noi. O ke kumu koikoi hookahi wale no a'u e hoike aku nei ia oe. o ia keia, aohe i kulike ka makemake o kekahi i kekahi, elike me ke kulike o ko'ū makemake me kou." "Alaila e olelo okoa mai ana no anei oe i ke kulike ole o ko'u manao me ko'u?" wahi a ke kanaka opio me ka leo okalakala. "He hoaloha maikai no oe i ka'u hoomaopopo ana, he oluolu a he hoomakamaka ma kekahi ano, a aia no hoi iloko ou he mana e hoolilo ai ia oe iho i hoaloha oluolu loa no kekahi mea, aka nae, ma o aku, aole loa e hiki ana ia oe ke hoolilo mai ia'u i hoaloha maikai nou malalo o kekahi mau kumu," wahi a ka Gelade pane makona. O ke ano kakana o kona leo o ia kamailio ana ae ka oi aku i ka mea nana i hoolilo aku i ke kanaka opio i mea piha loa me na manao poho mamua o kana mau huaolelo. "E hoike mai ia'u, no ka. lilo ana anei o leou aloha i kekahi kanaka opio okoa aku, ke kumu?" i koikoi mai ai ka Mepelaninau ana. "Aole hiki ia'u ke hoike aku ia oe me ka oiaio loa o ia ke kumu," wahi a Gelade. A heaha la ka? O kau i pane mai la, aole i loaa ka'u mea i makemake ai e lohe aku mai kou mau lehelehe ponoi mai. Ua aloha anei oe i kekahi mea akoa aku ?" "Ae," wahi a ka Gelade pane pokole, me kona haaheo loa no ia pane ana. "Ua hoopalauia anei oe me ia mea au i aloha ai?"* "Ea, e Mr .Mepelasona, e ninau aku ana au ia oe, heaha kou kuleana e ninau mai ai ia'u i kena ninau? I na ka hoi ua loaa aku Ia ka pane pololei pokole loa no kau ninau aole anei i<lawa aku la ia e ike iho ai oe ua pau iho Ia kou kuleana e ninau hou mai ai; o ka pane a'u i hoike aku nei ia oe aole loa J?e mea hiki ke hoololi i ka'u olelo hooholo, a i mea e hoopauia aku ai kou pohihihi ea, ke hoike maopopo aku nei au ia' oe me ka oiaio loa, ua hoopaaia au malalo o ka hoohiki hoopalau 1 ka mea okoa i nei manawa." "Me Geofere Hunatere anei? H ? ninau ae ai o Mepelason£ me ka ha o ka leo. "Ae. me Geofere," i pane ae ai o Gelade me ka leo oluolu, me he mea la, «a lilo ia inoa ana o ka hoike ana ae i mea punahele loa i kona noonoo. Mamuli o keia pane a ke kanaka opio o ka lohe maopopo ana akii haule iho la ka lima o Gelade ilalo ana o ka $aa a milikaa ana i na min*ke mamua iho me kona hookuu ole mai oiai o Gelade e hoikaika ana e hookuuia aku kona lima, me he mea la he mau puupmi lanahu ahi e aa ana kana o ka paa ana a ike >o la i ka wela haaleie; o na manao diabolo apau iloko o ke Unaka opio ia manawa ua hoalaia ae la, a he kanaka hehena maopopo o Mepelaaona ia mau minuke no ka lanakila ana o makilo. lopa hele wale.ka la o kaa

kane iho la ia o ka makemake a ae ana akti e mare me ia, he hewa ka oe i ke koho mai ia'u, ka mea i makaukau mua na mea apau, ka home, na mea nani ame na mea a pau au e makemake ae ai," wahi a Mepelasona i hailuku mai ai i na olelo ino maluna o Geofere. "E Mepelasona, e noonoo pono loa oe i kau mea e kamailio ai mamua o kou hoopuka ana!" No ka minuke hookahi wale no ko Mepelasona iho iaia, hie he mea la ua hahauia mai oia i kekahi pauku laau nui, alaila hoomaka hou ae la kona kukahalake ana. "He keu aku kela a ke kanaka opio ino i kuu manao, ua ku-e mai oia a ua hoohoka pu mai ia'u mai kela manawa mua mai no oko maua halawai ana. liookahi wale no manawa ana i haawi mai ai i kekahi hanohano ia'u ma o kona hoao ana e hoeha ia'u, he hana lioi*ana i hiki ole ai ia'u ke poina a ke huikāla aku iaia; ua kaili aku oia i ka hanohano i kupono e lilo mai ia'u mai. ia'u aku maloko o ka hale kula, a i ne! manawa ua kaili aku la ia oe, ka mea a'u i aloha ai, mai ia'u aku a o ka mea hea la koe ana e kii mai ai a kili aku, o kuu ola wale nei no. "0, ua lilo oia i mea konakona a hoowahawaha loa na'u, elike me ko'u hoowahawaha i kekahi mea ino hoopilikia i ke ola ma keia honua, a mai nei manawa aku e haha aku ana ka lima o ko'u hoino iaia ma ke ano e lito ai i mea nona e makemake iho ai aole loa oia i kaalo ae mamua o ko'u alanui, a i hoao hoi e hana'mai j kekahi mau hana hoohaahaa ia'u.** . .MOKUNA XVin—Ke Kamailio Ana Me ke Ohohia Nui

He mea hiki ole ke hoakakaia maanei ka nui o ka inaina iloko o Mepelasona ia manawa, pela hoi me kona lili, a pela hoi me ke ku \ ka weliweli o keia mau huaolelo ae la, he mau huaolelo e hoike mua ae ana e hiki mai ana he la e hooko aku ai, a mamua hoi o kona ike ana no ka manao huna iloko o ke kanaka opio, ua ku ae la o Mepelasona iluna me ka hikiwawe loa a holo aku la me ka awiwi a nalowale aku la iloko o ka holo, a haalele iho la iaia oia wale no ma ka lanai; o kona ike hope loa ana ia ia Mepelasona ma ia po. "Aloha ino! Ua like loa ke ano o kela kanaka opio me kekahi luapele i huai ae i na mea apau malalo o ka honua a lelele liilii i ka lewa," i kamailio iho ai o iho, me ka maha loa o kona noonoo no ka haalele koke ana aku o ke kanaka opio i hoohehenaia iaia iloko o ia manawa, ina-la paha ua nui loa aku ka laua kike kamailio ana ahiki i ka han lapuwale ana aku iaia. .» "E pule ikaika ana au no ka hoopakeleia ae o ke ke kanaka i manaoinoia. O ko'u mau manao koho hewa mamua he pilikoko o Geofere ia Mepelasona e hoopau loa ana au, aole loa o laua pili iki kekahi i kekahi ma ke koko a ma kekahi ano eae paha. Xo Geofere, he keonimana opio puuwai maemae a oluolu oia i kukaawale loa mai a Mepelasona ae; no Geofere aole ona poina iaia iho a hookuu aku i na kaula kaohi o kona inaina e puka iwaho elike me ka keia kanaka i hana iho nei i keia po, aole loa, a ke lana nei kuu manao o keia iho la kuu halawai hope ana me ia aole ma nei mua aku." No kekahi mau minuke kona noho ana maluna o ka paehumu haahaa o ka lanai no ka hoomaalili ana i kona mau manao pioloke mamua o kona hoi hou ana ae a halawai me ka poe e aeiloko o ka rumi hulahula. "Heaha la ka manao o kana i lelo mai nei no kona hoohokaia ana e Geofere? a heaha la ka manao o kona olelo ana mai nei no kona hoohaahaaia e Geofere, a pehea la i kailiia aku ai kona hanohano e Geofere maloko o ka halekula? E ninau aku ana au ia Geofere i ko maua manawa e hui aku ai i Nu Hawena." Ua hui ae la oia me na hoa e ae he manawa liilii mahope iho, o na hana hoohauoli o ia po ua lilo i mea ohohia ole ia a maloohaha mamuli o kona kaawale ana, a mahope o kona hui ana aku me na makna a hoike aku la no kona maluhiluhi mamuli o na hana i hoomakaukauia no ka la. ua ae mai Ia na makua i kona manao no ka hoi pu ana aku me ia e hoomaha. Ma kekahi kakahiaka ana ae hele aku la o Gelade e haawi i kona aloha i na hoapapakula ona apau, pela hoi i n akumukula a pau, a oia ame na makua holo like nui aku la no Nu Hawena no ka makaikai ana i ka hoike o ke kula lale, ke kula hoi a Geofere e aneane loa ana e hemo mai. Aole kaua e hoopau manawa wale ma ka neepapa ana aku i na mea i hanaia maloko o ke kula, ua lawa no ko kaua makemake ma ka olelo pokole ana ae ua hookuuia mai o Geofere me ka hanohano nui, ame ka mahalo kiekie ia e na kumukula, 'a no na makua hanai ona, r. ame Mrs. Hunatere ua haaheo loa 1 laua iaia me he mea la he keiki ponoi oia na laua. O kana haiolelo kekahi mea hoomanao mauia e kena mau hoapapa 110 kekahi manawa loihi me ka makemake nui ia, a i I mahalo kiekie ia hoi e na kumukula aflau. | O Eveete Mepelasona kekahi haumana i loaa pu ka mahalo- ; ia aka nae, aole i o aku ke ohohiala o kana haiolelo mamua o ka Geofere ma keia manawa oka hoike ana. Ua oi aku ka Mepelasona hooikaika 'ana i ka huli i kana mau haawina ma keia makahiki hope mamua o na»makahiki ekolu i hala aku, o ke kumu, ua makemake oia e kaa aku iaia na hanohano apau o kona papa ame kona mahalo nui ia e na kumukula, eia nae nae he helu elua oia no kona papakula. O kela manao lili a huahuwa iloko ona no Geofere ola mau ia, me ka manao o kona lanakila mamua o Geofere ka mea e mahaloia ai a e makemake aku ai paha o Gelade iaia, na kumu koikoi o leona hooikaika ana e oi oia, eia nae, i ke aheahe wale no o Geofere o ka noho ana ahiki i ke kaili ana i na hanohano a pau o kona papa, a no kona nele ana i keia hanohano aole i kana mai a kona ehaeha. Ua lilo i mea kamailio nui la mawaena o na makaikai i hoea ae ma keīa la hoike ke ano kulike loa o na helehelena o na kanaka opio elua a eia nae, adhe aohe pili o kekahi 1 kekahi ma "ke koko, he mamao loa kekahi mai kekahi mai, a o laua no hoi na kanaka kiekie loa o ko laua papakula ma na mea apau i a'oia ia laua. Ma keia Ia o ka hoike ana o Mrs. Mepelasona, ka makuahine o Everete Mepelasona, kekahi i hoea mai a oia kekahi i ikeia aku mawaena o na makua mea keiki ame ka poe makaikai; mai kekahi mokuaina mai o ka Hema loa kona holo ana mai, no ke kii ana mai i kana keiki, oiai o ka makahiki puka keia o Everete; i kona manawa i ike ai i ka aneane e kulike loa na helehelena o Geofere me Evrete Mepelasona ua lilo iho la ia i 'mea nui nana e nalu ai, me ka ninau ana iho iloko ona, "he pili anei kekahi keiki i kekahi ma ke koko?" Ua hala kana kane, ke Konela Mepelasona, i ke Komohana mamuli o ke kauohaia ana mai no kekahi hana, a ua hiki ole iaia ke hoi mai i ka manawa hoike o ke kula, e hiki ai ke holo pu mai me ia, no ia kumu i holo hookahi mai oia. (Aole i pau.)