Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 21, 22 May 1924 — HALAWAI ME KA MAKE MAI NA POHAKU MAI A KA PELE Nalowale Elua Mau Haole Koa me ka Loaa Ole-Manaoia Nae o Laua pu Kekahi i Lilo i Mau Poepuu na ka Pele [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HALAWAI ME KA MAKE MAI NA POHAKU MAI A KA PELE

Nalowale Elua Mau Haole Koa me ka Loaa Ole-Manaoia Nae o Laua pu Kekahi i Lilo i Mau Poepuu na ka Pele

Na haolo koa kela elua i nalowale ai me ka loaa ole o ko laua mau kiiio mai ke kakahiaka mai o ke Sabati aku nei i hala. Ua ike hope ia laua ma kahi kokoke i ka waha o ka luapele, mamua o ke pahu ana ae o ka pele me ka ikaika. E hoomaka ana mai ka hema aku, o Edward J. Hinman, ma ka akau ae ona oia o Howard J. Simmons, he mau koa like laua noloko o ka pualikoa o na enekinia o Leilehua, a e hoomoana ana ma Kilauea, Hawaii.

I kulike ai mo na hoiko nuiikiimaka hou loa, o ka ioau ana inai i kein kulanakauhalo nuii Hilo mai, ke hanai'o mai la ka Miulame Pele iloko o keia raau la, ma ka hoikeike ana i kona mana hookalakupua, ka mea nana i hookau aku i ka weli maluna 0 kekahi heluna nni o ko Hawaii poe, i hele aku 110 ka makaikai ana 1 na hana a ka pele. Iwaena o ka poe makaikai ma ike Sabati aku īa i hala, he hookahi mea i halawai me ka poino, mamuli o ka haki ana o na wawae, ame ka mo'a ana i ka lehu wela a ka pele, oia o Truman T. Tavlor, k'a mea malama buke, o ka mahiko o Pahala. He elua niau koa, i nalowale me ka maopopo ole o ko iaua wahi e loaa ai, ma kela la hookahi no, Tnahope iho o ko pa-hu ana ae o ka pele me ka ikaika, a ua h&ounaia he heluna nui o na ikoa, malalo 0 ke alakai ana a Kapena Charle3 H. Perkins e huli i kela mau koa. Ma ka oleloia, ma kahi he hookahi kaukani me ewalu haneri kapuai ka mamao o Truman A. Ta7lor mai ka luapele mai, iloko nae o ia mamao, ua kiolaia nn pohaiku nunui iluna o ka lewa mai ka luapele ae, a haule iho la ma kela ame keia wahi e lioopuni ana i ka lua. Na kekahi mea, i lohe i ka leo kahea, i ike ia Mr. Taylor, a i ka heleia ana aku e hoopakele ae iaia, i ikeia ai ua haki-konā, mau wawacr a elua. a ua mo'a lioi ke kino i ka lehu wela a ka pele, i kiloi ai iluna. Ua haawiia na lapaau ana i ka mea poino ma ke kahua hoomoana o na koa ma Kilauea, a mailaila aku i hoihoi awiwi ia ai no halema'i nia Hilo, a ilaila i make ai oia. Ku na Hana i ka Hookalakupua Mai ika po mai o ka Poaono mamna aku, ahiki wale no i ke ao ana ae ma ke Babati mai, o kekahi manawa kela i ikeia ai, ka ikaika maoli o ke pa-hu ana o ka pele, i oi aku i ko no

īnanawa mamua aku. Me he mea la nae o ke pa-liu ikaika loa i hoomaopopoia, mahope iho o ka hora umi-kumamakahi o ke awukea o ke Sabati, o kela ka manawa i kiolaia ae ai na pohaku mmui enaena iluna o ka lowa. Ma na manawa apau e pa-hu ai ka pele me ka ikaika, e kiolaia ae ana na pohaku nunui iluna o ka lewa, a haule aku la ma kahi ho ekolu-ha* paha mile ka mamao. Ua ukali pu ia aku kela mau pohaku nunui, e ka lehu pele wela ame ka lepo, pela hoi ka olapa o ka uwila ame ka leo nakolokolo o ka hekili. Paniia ka Hale Makaikai Mamuli o kela mau hiona ku i ika weliweli o na hana a ka pele, ua paniia na ipuka o ka hale makaikai ma ka lua, a ua. huli hoi mai ka poe makaikai no Hilo, ma ka auwina la o kela Sabati. Ma ka hapalua o ika hora ehiku o kela po ana iho, i pa-hu hou ae ai ka pele me ka ikaika, me ke kiola ana i na pohaku nunui, ma kahi o elua. mile ka mamao niai ka lua aku. Ua hele ka lewa a pohina i ka uwahi pele, a iloko o kela pohina, ua hiki ke ikeia aleu ka olapa uwila iloko o kela uwahi. No ka hoopakele ana ae i ka lehulehu mai na poino mai, ua hoounaia aku he noi i Wakinekona e Mr. Boles ka lunanui o ka paka lahui o Kilauea, no ka aeia mai, e papaia ka lehulehu mai hele ana ma kela paka; aua kukakuka pu oia me kekahi mau luna oihana ma Hawaii, O no ka hoonoho ana i mau kiai ma na alanui, e moe ana no ka luapele, no ka, papa ana i na mea apau, mai ka hele ana ma kela mau alanui, o ke alanui hamama wale no, o ia ke alanui e holo kaapuni ana ia Hawaii. I kulike ai me na hoike mai Hilo mai, ua make o Mr. Truman A. Taylor, mahope iho o ka hoihoiia ana i ka halema'i, mamuli o na poino i loaa iaia.