| | HE MOOLELO
No Ka MEAHUNA POHIHIHI — a i ole — Ke Aka Maalo i ke Kulu Aumoe Ame na Miliona Dala i Nalowale ka Poe Haki haki Kanawai Iloko o ka Umii. He pilika hou keia e halawai mai ana me ka makaikiu, aka no ka hoohoka ana aku i kela poe kanaka, unuhi ae la ka Ma- kaikiu i kana pu panapana ponoi, a ki mai kahi o ka puka, no ekolu manawa, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i kani aku ai na pu panapana maiwaho aku, me ka lele ana o na puka, a komo ma ka paia, a ike iho la ka makaikiu, i ka lanakila ana o kana hana pulapu i na kanaka ino, ma kona pinana ana no- luna loa o ka holopapa, e ku ole ai oia i kekahi poka. He manawa pokole mahope iho o ke kani ana ae o na pu
panapana, lohe mai ia ka makaikiu i ka puhee o na kanaka
mawaho o ke keena waiho lole, ana no e hoomaopopo mai
la e haalele ana kela poe kanaka ialoko o ka rumi, no ka hopo-
hopo, no ka hoea aku o na kanaka o ke aupuni, noloko o kela
hale, mahope o ka loheia ana aku o ke kani ana o na pu pana-
pana E holo i'o ana ua poe kanaka nei no ko lakou palekana, me
ko lakou kuhihewa ua ku ka makaikiu i na poka o ka lakou
mau pu panapana, a ua make paha ko lakou enemi, aole nae
i holopono kela manao holo mahuka o lakou, a oki loa aku hoi
ka pololei o ko lakou manao ana ua eha ka makaikiu, no ka
mea mamua o ka hoea ana aku o ua poe kanaka nei, no ke
kumu o ke. alapii, ma ka papahele ekahi ua komo mai la na
makai iloko, o ka hoomaka iho la no ia o ka paio ana o na
aoao a elua, a oiai nae ua oi aku ka nui o na makai, mamua o
kela poe kanaka, a ua paa lakou i ka hopuia, a hoopaaia na lima
i na hao kupee lawehala, iloko o ka manawa pokole loa.
Me kela maopopo i ka Makaikiu Demona, e holo ana na ka-
naka hakihaki kanawai, no ka ko lakou palekana, wehe ino
mai la oia i ke pani o ka puka o ke keena ana e pee ana, o ka
hemo mai la no ia iwaho, a hui pu aku la me na makai, ma ka
hopuhopu ana i kela kanaka, a i ko lakou pau loa ana i ka paa,
huli ae la oia e nana i ka wahine luahine, aohe ikeia aku, a aole
hoi kela mau lole, ana i makemake loa ai e kaa mai malalo o
kona malu, ua nalowale pu kela wahine me ka lole o ke. kai-
kamahine make, i ka manawa hookahi.
Ma ka manao koho wale no o ka makaikiu, ua holo kela wa-
hine, me ka lawe pu ana i na lole me ia, i kona manawa i komo ka makaikiu e na makai i hoonohoia mawaho o ka hale, no ka mea ua ike lakou i ka hemo ana aku o kekahi wahine e lawe ana he puolo lole, a oiai aole he kauoha i haawiia aku ia lakou, mamua ae o ka manawa e paa mai i kela wahine, ua hookuu no lakou iaia e hele me ka manao, oia kekahi o na wahine noho hoolimalima maloko o kela hale. O kela manao o ka makaikiu, e hiki ana iaia ke kuekaa ae i kekahi ninau pohihihi loa, ma o ke kaa ana aku o na lole o ke kaikamahine make malalo o kona malu, ua hoopahua hou ia no ia, me he mea la i kana noonoo iho, he hana pohihihi loa ka imi ana aku i na alahele e hoea mai ai i ka maopopo ana ae o ke kaikamahine make; nolaila kauoha aku la oia i na makai e hoihoi i na lawehala no ka halewai, a ia lakou o ka hoea ana aku ilaila, ua nokeia na kanaka hakihaki kanawai i ka niele, ma ka lakou mau pane apau i hoakaka aku ai, i ke poo nui o ka oihana makai, he uuku loa kahi mea i pili i ke kaikamahine make. Ma ka lakou hoike, ua hoolimalimaia lakou apau e kekahi kanaka a lakou i ike mua ole ai, no ka ukali ana mahope o ka makaikiu ahiki i kona komo ana maloko o ka hale o ka wahine luahine, a malaila lakou e pepehi ai iaia a make. Maloko ka o kekahi hale inurama, o ka poe aihue ko lakou wahi i inu rama ai, a ilaila i hoea aku ai kekahi kanaka, a hoolimalima aku Ia ia lakou e hele e pepehi i ka makaikiu, no ka uku o hookahi haneri me kanalima dala. O ua dala he kanalima, ua uku mua ia mai ia lakou, a o ka haneri dala, ua waihoia aku malalo o ka malama ana a ka ona o ka hale inurama, no ka uku ana mai ia lakou ma kekahi po ae. Ua ninaninau kaawale ia kela poe kanaka apau loa, ma ke ano nui, ua lokahi ka Iakou mau mea i hoike ae ai; a tia manaoio loa no hoi lakou, o kela kanaka nana i hoolimalima mai ia lakou, he mea paahana wale no oia na kekahi kanaka okoa aku. Hoopaaia aku la kela poe kanaka maloko o ka halepaahao, alaila huli hoi pololei loa aku la ka Makaikiu Demona no kona mau rumi, a he hookahi hora mahope mai, oili hou mai Ia oia iwaho, me ka hoololi ana i kona ano mua, a he kanaka kaokoa loa oia ke nana aku i kela manawa, ke ano o na kanaka hana karaima a hakihaki kanawai. Kamoe pololei aku la kana hele ana no ka hale inurama a ka poe hakihaki kanawai i hoike mai ai, maloko olaila i hoolimalimaia ai e pepehi i ka makaikiu e kekahi mea, a iaia i komo aku ai iloko, hoohikaka aku la kana hele ana a noho iho la ma ka aoao o kekahi pakaukau uuku, me ke kauoha ana aku i ka bakipa e lawe mai i wisake nona. Aole keia o ka manawa mua loa i hoea ai ka Makaikiu Demona maloko o kela hale, he mau manawa lehulehu e ae no kekahi, a ua maopopo loa iaia ke ano o ka bakipa, oia kekahi o na kanaka epa. me ka piha hoopunipuni ino loa; no ka mea, ina e hui pu ana ua kanaka nei, me ka puulu o ka poe hana karaima, aole ana oia e hoohakalia iho, i ka lawe ana aku i na dala kipe, e haawiia aku ana iaia e na makai. Mahope iho o ka inu ana ae i kona kiaha wisake me ka uku ana aku i ke dala, komo loa aku la oia noloko o kekahi wahi keena uuku, noho iho la maluna o kekahi noho, a kaa aku la kona mau wawae maluna o kekahi noho okoa aku hookahi hana o ke puhipaka, aia nae kona mau maka ke nana la iwaho o ke keena nui o ka hale inurama. No ka hapaha hora kela noho malie Ioa ana o ka makaikiu, ike aku la oia i ke komo ana mai o kekahi bakipa hou a hui pu ae la me ka ona o ka hale inurama e hele ma, a noho iho la ma kekahi noho kaawale, me ke kaa ana ma ka aoao o ka makaikiu ke kamailio mua ana aku: "He hookahi hoi paha haneri dala i waihoia mai malalo o kou malu no ka uku ana aku i kekahi poe, ke hooko pono la-kou i kekahi hana ano nai ea?" "Ae, ua waiho i'o ia mai kela huina dala malalo o ko'u malu. "Ua maopopo loa ia oe ke ano o ka hana i makemakeia ai kela mau dala e ukuia aku i kela poe kanaka, nolaila aole no | oe i kaawale ae mai na ahewaia, mai ka poe mai, na lakou i hooko maoli i ka hana, a ua hiki oe ke hopuia, no kou komo pu ana iloko o kela hana hookahi. "Aole au i hoea mai nei no ka hoomaka'uka'u ana aku ia oe, aka no ke noi ana aku i kau mau kokua ana mai ia'u, me ko'u makaukau e uku aku ia oe no kou luhi. Owai ka inoa o kela kanaka nana i haawi mai i ka hookahi haneri dala nau e paa?" Ma kahi o ka pane pololei ana mai i ka ninau a ka makaikm, hoolalau wale mai la no ka pane ana a ka ona o kela hale inurama, i ka i ana mai : "He mau dala pili kela mawaena o na kanaka eha, a na'u e paa ka pili a lakou, o ka hana nae e hookoia aku ana, aole i maopopo iki ia'u, a ina paha he hana hakihaki kanawai ia, aole loa au e — " ''Ua maopopo ia'u ka manao o kau mea e kamailio mai nei," i kahamaha aku ai ka makaikiu. "Aole a kaua kamailio ana i koe no kela mau dala, ua ae mai nei oe imua o'u, ua lilo oe i mea nana e paa i ka hookahi haneri dala, a aole no a'u ninau no ke ano o ka hana, i waihoia mai ai na dala nau e malama, o ka'u wale no e ake nei e lohe owai ka inoa o ke kanaka nana i haawi mai i ka hookahi haneri dala ia oe?" "Elike me ka hiki ole ia'u ke hoolilo ae i ka pouli i malamalama, pela iho la no ka hiki ole ia'u ke hoike aku i kona inoa ia oe, no ka mea aole no au i kamaaina mua iaia ; koe wale no keia, he kanaka ili hauliuli oia, me he mea la, ua hoololi oia i kona ano, me kekahi mau mea hoololiloli. I kinohi o kona komo ana mai iloko nei, ua kuhihewa maoli no au, he makaikiu oia." "Pehea aole anei oe i hoohuoi i ke ano maoli o kela kanaka?" "Aohe o'u wahi hoohuoi iki nona!" "Pehea ina no kou ike hou aku i ua kanaka nei, e maopopo ana no anei ia oe, oia ia?" "Ma kona leo wale no paha e hiki ai ia'u ke hoomaopopo aku, no ka mea o oe hookahi wale no ke kanaka hiki ke pulapu mai ia'u ma ka leo, no na kanaka e ae la, ua maopopo ko lakou leo apau loa ia'u." "Pehea e hele hou mai ana anei kela kanaka e ike ia oe, a i ole e hoike wale mai ana no paha oia ma o kekahi elele la, mamua o kou uku ana aku i ka hookahi haneri dala." "Aole oia e hele hou mai ana, aka e hoike mai ana oia i ka lohe ia'u, ma kekahi ano, no ko'u uku a uku ole aku i ka hookahi haneri dala, i na kanaka i pili pu ai me ia." "Ina hoi ha no ka hoea mai o kela kanaka a i ole o kekahi elele paha ana e hoouna mai ana, e hiki ana anei ia oe ke paa iaia maanei, ahiki i kuu hoea hou ana mai, ina no ia no ka pule hookahi?' "Ina no kona hoea i'o mai, aole loa kela kanaka e haalele iho ana i keia hale inurama, ahiki i kou kamailio pu ana me ia." "O kena maoli ko'u makemake," wahi a ka makaikiu, me kona ku okoa ana ae iluna, a hoomau hou aku la i kana kamailio ana: "No kou mahele iloko o ka hana i owiliia aku ai kela poe kanaka, aohe au hopohopo ana, no ka mea owau kou hoopakele, nolaila, he oi aku ka hooko ana i na mea pololei, mamua o ka noho ana aku iloko o ka halepaahao no na makahiki loihi. No ka lohe ana mai o kela ona hale inurama, i ka huaolelo halepaahao, pii ae la ke kunahihi ma kona mau maka, a noke mai la i ke kamailio no kona lihi launa ole aku iloko o ka liana a na kanaka eha i hoolala ai, aohe nae he hoolohe aku o ka makaikiu ia mau olelo, aka oili aku la oia mailoko aku o ka hale inurama, me ka hoihoi ana mai i kela ano hikaka kahiko ona, e kuhihewa mai ai e ka poe e maalo ae ana ma ke alanui Ke kanaka oia i ona. No kekahi manawa loihi kela hele ana aku a ka Makaikiu Demona, a i ka hoea ana aku i ke kihi o ke alanui, me kekahi alanui okoa aku, kaha ae la oia hele no kekahi alanui, a hele pololei loa aku la, no kahi e holo ae ana o ke kaa uwila, o kona kau aku la no ia, no ke alahele e hoea aku ai i ke kulanakauhale. Iaia maluna o ke kaa uwila, ke noonoo la oia, i na hana o na la ekolu i hala aku, me he mea la, aole be wahi makili ae o ka meahuna pohihihi, e pili ana i ka make ana o ke kaikamahine opio, ame ke ano o ke kaa ana aku o na lole o Akene-ki Linekona maluna o kona kino, a mihi loa iho la oia no kona hemahema maoli, ma kana mau hana i lawelawe ai no kela hihia pohihihi ; me he mea la ua hooi loa ia ae ke kulana pohihihi o kela hihia mai kona manawa mua loa mai i hookolo ai i kinohi. Ua hele no hoi a kani ka hora ekolu o ka wanaao, hoea aku la ka Makaikiu Demona no kona home, a haule aku la hooluolu no kekahi mau hora kakaikahi, mamua o ka hoomau hou ana aku i kana hana, ma kekahi la mai. Hakalia uo a pau kona aina kakahiaka haalele iho la oia i kona hale a hele aku la no ka home e noho ana o Mode Linekona.- Iaia i hoea aku ai no kela home, e pioloke ana ka poe apau o ka hale, a ua kaa hoi kela home malalo o ka hoomalu ana a na makai, no ka mea ma ka mea ma ka po aku mamua, i komo aihueia ai ua hale nei, a lilo na waiwai makamae, ma kahi o na haneri dala ka waiwaiio. Me ka palamimo loa ka lawelaweia ana o na hana aihue ma kela home, me ke ala ole o ka poe apau e hiamoe ana maloko, a aole he mea i ike iki i ke komo aihue ia ana, ahiki i na hora o ke kakahiaka, i ka manawa i ala mai ai ka poe o kela home. Ma kekahi puka aniani mahope mai o ka hale kuke ke komo ana o ka poe aihue, ma ke oki ana i ke aniani a hemo, a me kekahi mau ki a lakou o ka paa ana mai, a i ole me na u-pa umii paha, pela iho la i hiki ai ia lakou ke komo maloko o na rumi apau, a lawe aku i kela ame keia ano waiwai e loaa aku ana, a ma ka puka mamua o ka hale ko lakou hemo ana iwaho, me ka waihoia no o ka puka me ka hamama. Aole nae o na waiwai makamae wale no na mea i laweia, aka ua Iawe pu ia o Mode Linekona, ma ke ano limaikaika. Ma ka hora umi o ka po mamua aku i hoi ai o Mode e hiamoe maloko o kona rumi, mahope iho o ka hoike ana mai i ka ona nona kela hale, aole he maikai o kona ola kino, me ke ki ana mai i ka puka maloko a paa, o ka mea apiki nae, i ka wa i komo aku ai ka ona hale ma ke kakahiaka ana ae, aole o Mode maloko o kona rumi, a o na ukana keia oloko o kona pahu lole, pela hoi me na ukana o ka pahuume, e waiho mokaki mai ana iluna o ka papahele, a maluna hoi o ka uluna e waiho ana he mau kikohukohu eleele, a he u-pi i hoopuluia me ka laau hoohiamoe, ke waiho ana iluna o ka papahele. I ka lohe ana o ka Makaikiu Demona i na mea apau i hoikeia aku iaia, pela hoi ka ike ana nona iho i na mea apau i hoikeia aku iaia pela hoi ka ike ana nona iho i na mea apau i hanaia, hookahi wale no noonoo o ka oili ana ae. iloko ona, o ia no ke kaa hou ana aku o Mode Linekona malalo o ka malu o kela kanaka nana i hoolala e pepehi i kona makuakane a make, a o ke kanaka hookahi no hoi i kau aku ai ke ko'iko'i o ka make ana o Akeneki Linekona, lawa ole iho" la ka makemake o kela kanaka ma ia mau hana ku i ka lokoino, pela oia i ake mai ai e kaa aku o Mode malalo o kona malu, no ke | ake wale mai no e loaa aku ke ki e hemo ai o ka meahuna po-
hihihi, pili i na miliona dala a Linekona o ka huna ana.
Oili pu ae la no hoi kekahi noonoo iloko o ka makaikiu, o
na hoailona maopopo loa, no ka lawelaweia ana o na hana ai-
hue maloko o kela hale, he mau hana apuhi wale no ia, no ka
hoopuhili ana i ka noonoo o ka oihana makai, oiai nae, o ka
hana hookahi wale no i makemakeia, o ia no ka lawe ana ia
Mode ma ke ano limanui, mailoko aku o kela hale.
No ka manawa mua loa, mahope iho o ka maopopo ana i ka
Makaikiu Demona, ua kaa aku o Mode Linekona malalo o
ka malu o kekahi o na kanaka ino loa, akahi no oia a ike maoli
iho, i ka nui o kona aloha i kela kaikamahine, ka mea i loaa
ole iaia, no na wahine e ae.
Me kela aloha e paila ana iloko o kona puuwai, i hoohiki iho
ai ua makaikiu nei, e huli aku ana oia ahiki i ka loaa ana o ke
kaikamahine opio iaia, alaila hoopakele mai mai ka mana mai
o kela kanaka ino, a ina no ka hiki ole iaia ke hoopakele mai,
mamuli o kona make mua ana, alaila e hookau aku no oia
i ka make, maluna o ka poe apau i komo iloko o ka hana nana
i hookaawale loa i kela kaikamahine opio mai iaia aku.
I kinohi o kona lawe ana mai i kela hihia ano nui, no ka
hookolo ana aku i ka poe hakihaki kanawai, ma ke ano wale
no ia o kana oihana makaikiu, aka nae i keia manawa, ua papa-
lua ia ae ka hana i kau mai maluna ona, e hooiia ae ai ka iini
ame ka ikaika iloko o kona noonoo, e hookolo aku mahope o
ka meheu o ka poe hakihaki kanawai; a ua paa loa kona ma-
nao, elike me ka mau ana o ka ikaika iloko o kona kino, e
hiki ana no iaia ke kaili mai ia Mode mai ka malu mai o ke-
kahi kanaka. MOKUNA XII. Ua haalele aku kaua e ka makamaka heluhelu, ua lilo o Ka-
pena Paka he pio na Linekona, me ka pakele ana o kela ele-
makule mailoko mai o ka hale i hoopaapioia ai oia me na kau-
lahao e ke poo o ka poe hakihaki kanawai.
Mahope o ka waiho lolo ana o ua kanaka nei me ke kupouli
o kona noonoo no kekahi manawa, ua pohala ae la oia, a lohe
aku la i ke paniia ana mai o ka puka mamua o ka hale, me ke
kiia ana mai a paa mawaho, ia manawa i kupaka ae ai oia me
ka hooikaika ana e hemo, aole nae he hiki, no ka mea ua paa
kona mau lima ame na wawae i ke kaulahao, a iloko o kona
hoonaukiuki me ke kuaki pu, noke ae la oia i ke kahea i mau
kokua, aohe nae he poe lohe mai, no ka mea oia hookahi wale
no ke kanaka i ike i keia wahi huna.
Me kela noonoo nae iloko ona, o kela ana kona luakupapau,
o ka make wale no ke halawai mai ana me ia, ua lilo oia he
kanaka ehaeha loa, aole hoi o kekahi o na kanaka hauoli elike
me ia mamua aku, a iloko o kona mau noonoo ehaeha, i hoo-
maka ae ai oia e pule me ka leo nui, e nonoi ana i ke Akua, e
huikala mai i kona mau hewa apau, a ke loaa iaia ka palekana
mai kela wahi mai, alaila e lilo no oia i kanaka e hana ana i
ka pono ame ka pololei, a e waiho i kona mau aoao hewa apau.
Mahope o ka pule ana no kekahi manawa, me ka hoea ole
mai o na kokua, ua noke okoa ae la ua kanaka nei i ka hoo-
puka i kekahi mau olelo kuamuamu, a mailoko mai o kona
mau manao uluahewa, i hooki pu iho ai oia i kana kamailio
ana, no kona lohe ana aku i kekahi mau pahupahu kapuai wa-
wae mawaho o ka hale.
"Ua hoea mai anei na kokua, no ka pane ana i ka'u leo pule?"
wahi a ua kanaka nei i hooho ae ai, me ka piha nauki, no ka
hoea ole mai o kekahi mea a hookuu lanakila ae iaia.
Aole i poho wale kona mau manaolana, no ka mea ke hoo-
kokoke mau mai la kela pahupahu kapuai wawae, ahiki i ke
ku ana mawaho o ka puka, lohe aku la no Oia i ka nakeke o
ka laka, a iloko o ka manawa pokole loa, komo ana no o Mr.
Kalakona iloko, aia hoi ma kona lima e paa ana kekahi ipu-
kukui hele-po iaia i komo mai ai no ke keena nui, kahi i hoo-
paaia ai o Kapena Paka, hoomalamalama mai la oia i ka ipu-
kukui, a i kona ike ana mai ia Kapena Paka e noho aku ana
me ka paa o kona mau lima ame na wawae i ke kaulahao, ua
hoopiha loa ia oia me ke kahaha, no ka mea aole loa oia i moe-
uhane iki, he mea kekahi i hiki iaia ke hoolilo ia Kapena Paka
i pio malalo ona.
O ka hoea ana o Kalakona no kela hale, a lilo ai oia i mea
hoopakele i kona poo ma ka hana hakihaki kanawai, penei no
ia: O Mr. Kalakona kekahi o na kanaka ino loa, me ia mau
ano ino no nae ona, ua lilo no oia i kanaka hilinai nui ia e Ka-
pena Paka. Ua maopopo ia Kalakona, he nui na meahuna a
kona haku, ana nae i ike ole ai.
Ua maopopo i keia kanaka, o kela laweia ana o Mode Line-
kona ma ke ano. limanui e Kapena Paka, aole ia no ka manao
hoohihi o ua kanaka nei i kela kaikamahine, aka aia kekahi
mau hana pohihihi an ai ake loa ai e hookoia ; elike me ka ua o
Kalakona, i hoohuoi ai, ma ka manawa a Kapena Paka e noke
ana i ka niele ia Mode no na huahelu, a no ka imi ana i ka mea
oiaio, pela iho la oia i hookolo mai ai, ahiki i ka loaa pono
ana o Kapena Paka iaia, eia ka ua paa i ka hauhoaia i ke kau
lahao.
Ma kela kaawale ana o Kalakona mai ia Kapena Paka aku,
ua hoi hou aku la o Kalakona no kela hale mua a laua i kuka-
kuka pu ai maluna o kekahi mau mea, ma ke ano hoolalau
wale no, a i kona ike ana, aole o Kapena Paka maloko o ka
hale, nolaila noke aku la oia i ka huli ialoko o ka hale malalo,
a no ka loaa ole, pela oia i hoea mai ai no keia hale hou, a
halawai pu me kona haku.
No ka piha hauoli loa hoi o Kapena Paka i kela hoea ana
mai o Kalakona, aole ona manawa e ninau aku ai i ke kumu
o ka hiki ana mai o ua kanaka nei noloko o kela hale, hoo-
kahi wale no mea nui loa iaia, o ia kona hookuu koke ia ae
me ka lanakila, nolaila noi mai la oia ia Kalakona e kii mai e
wehe i na kaulahao i hoopaaia ai oia.
Aohe hoohakalia ana iho a Kalakona, aka hooko aku la oia
i ke kauoha a kona haku, aia nae iloko ona, ke nalu la oia i kana
kumupale e kamailio aku ai, i kona manawa e ninauia mai ai e
kona haku, i ke kumu o kona hoea ana aku no kela hale ma
ke ano ulia.
Ke kakali malie la o Kapena Paka ahiki i ke kaawale ana
aku o na kaulahao mai iaia aku, a ku ae la oia iluna he kanaka
lanakila, ia wa i auhee aku ai na manao maikai apau mai iaia
aku, a nohoalii iho la ka inaina ame ka huhu maluna ona, me
ka noke ana ae i ka hoopuka i na olelo hailiili, me ke kuamu-
amu ahiki i kona pane okoa ana mai imua o Kalakona:
"He kanaka ka'u i hoopaapio ai maloko o keia hale, eia nae
iloko o ka manawa a'u i noonoo ole ai, aia hoi ua hoolilo mai
oia ia'u i pio nana, a ua hele aku oia me ka lanakila. Ke ma-
kemake nei au e huli oe ahiki i ka loaa ana o kela kanaka, e
haawi no au i hookahi kaukani dala ia oe no kou luhi, aka ina
e hiki ana ia oe ke hoihoi hou mai i ua kanaka nei iloko o na
hora he umi-kumamalua, e papalua no au i kela huina dala." (Aole i pau.) | He Moolelo Hooniua Puuwai NO KA UI NOHEA GELADIOLA Ka Ipo Aloha a na Mea Aloha Elua "Mai pihoihoi oe, e noonoo oe me ka manao koa, a e nana
oku no ka pomaikai nui e loaa mai ana ia oe, pau pu me ka
hanohano," i hoomama aku ai ka makuahine. Ua maopopo ia'u
aia iloko ou na manao lehulehu like ole kahi i hana ai a ua
lilo ia mau manao like ole i mau mea hoopihoihoi i kou noonoo.
"He kaikamahine ilihune au ma kuu manawa i mare ai i ko
makuakane, ua ike oe ia mea, a no ko makuakane he kanaka
waiwai oia, a no'u iho hookahi wale no wahi holoku aole lole
hou aku e uhi iho ai i ko'u kua.
"Ma kuu manawa i hele pu aku ai me ia mawaena aku o ke
alanui oloko o ka halepule no ke kuahu, aia wale no maluna
o'u na maka o ka poe e nana mai ana me na maka hoohenehene,
a i kuu noonoo iho ia manawa me he mea la, aia an ma ka
lewa kahi i lele ai, a iloko hoi o kekahi ao okoa loa.
"Aole hiki ia'u ke hoomanao mahope iho no ke ano o ko'u he-
le ana aku a ku mamua o ke kuahu, aole no hoi i na huaolelo
mai ke kahunapule mai, pehea la kana mau olelo o ke kamailio
ana mai ia maua aole hiki ia'u ke hoomanao ae, o na huaolelo
wale no i hiki ia'u ke hoomaopopo ae o ia keia : "Ma kuu mau
waiwai apau ma keia ao e hoolako aku ai au ia oe.
"Ua kapalili ko'u houpo ia manawa a ke naholo la hoi ka
ula ma ko'u mau papalina. E hoomanao i keia, ua komo aku
iloko o kela halepule, kahi o maua i hoohuiia ai a lilo i hoo-
kahi, he kaikamahine ilihune loa; i kuu wa i lohe mai ai i kela
mau huaolelo me he mea la, he mea ola au i like ole me na
mea ola e ae.
"O ia ano haawina i loaa ai ia'u o ia like ana no ko loaa ana
ia oe i ko olua manawa e mareia ai, e Geladiola. No kaua iho
eia ke aneane aku nei ma ke kae o kekahi pilikia ko'iko'i loa.
He manawa wale no no kaua e kaiehuia aku ai mailoko aku o
keia hale a e lilo ana kaua i mau mea makilo maauhele i ko
hai mau ipukahale ma kekahi manawa ma nei mua aku.
"O keia mare aku ou i kekahi haku a kaukaualii ko'iko'i e
waiwai o ia wale no ka mea e hoopakeleia ae ai kaua mai ka
hune mai, a mai ka lilo ana aku hoi i mau mea kuewa hele
ma ke ala me ka waimaka. Ke haawi aku nei i ko'u mahala
kiekie loa ia oe, e kuu Geladiola, no kou lilo ana he TcaXHuata.4
hine laki loa ma o kou lilo ana he wahine na kekahi haku wai-
wai loa, ua laki oe, a i ka wa e loaa ai ka pomaikai ia oe ea o
ko kaua pono like ana no hoi ia, nolaila, e pono oe e lawe i lli
makana kiekie loa a kekahi mau kaikamahine o Nu Ioka rill
i kaniuhu ai no ka lilo ole ana o ka haku ta lakou. No'u iho
aole e loaa ana kekahi minuke maha o ka noonoo ahiki i kii
hooiaioia ana ua loaa ia oe ka pomaikai ma o kou mare ana
aku i ka Haku Kalaweina."
Ua like keia mau huaolelo a ka makuahine o ke kamailio ana
aku la ia Geladiola me he kui la e hou aku ana. Ma keia ma-
nawa ua hala ae la he hapaha hora hou, aohe no nae i hoi mai
kahi keiki elele i hoounaia ai me ka leka a Geladiola ia Toma.
Pehea ana la e hiki ai ia Geladiola ke ola me ka mau no a na
manao pioloke a hoopilihua noonoo iloko ona? E hiki mai ana
anei o Toma a aole paha? wahi ana i ninau mau iho ai iloko
ona.
Me keia mau manao like ole e hana la iloko o Geladiola aia
hoi ua poha mai la ke kani o ka bele ma ka puka komo mamua
ia wa.
MOKUNA XII Me ka puuwai e kapalili ana a aneane e pili ka hana, e ko
Geladiola holokiki aku la no ia a hiki i ka puka, a oiai no Toma
no kana mea e upu ana ia manawa o kona hiki koke mai, ia
hemo ana mai no o ka puka e ku mai ana mawaho he mea
okoa aole o Toma ka mea ana i lia nui ai e hiki mai, aka o ka
Haku Kalaweina me ke kahunapule i ukali pu mai ai iaia.
Ua manaoio maoli no o Geladiola o Toma ka mea nana i
hookani mai i ka bele mawaho o ka puka, nolaila, iaia i holo
aku ai no ka pane ana ia bele, me ka helehelena hoihoi oia o ia
holo ana aku, eia nae, i ka ike ana aku keia o ka haku ke ku
mai ana ua like o ia me kekahi hee i ku i ke kakala ka mae o
ka helehelena.
Ua Keokahaha nui ia aku ka haku i kona ike ana mai ia Ge-
ladiola • aku ana me ka helehelena pihoihoi, malia paha ua
1- ua haku la i holo aku* o Geladiola i ka puka no ka
aku iaia no ka nui o kona hauoli no ia hoi koke
na; ua kuhihewa nae oia ma ia koho ana, o ke ku-
> ka haku hookahahaia ana aku oia kona ike ana mai
diola ponoi ka i hele aku i ka puka aole hoi o kekahi
o na kauwa, ka poe i manao mau ia na Iakou ia hana.
Maloko no o ka rumi hookipa 6 Mrs. Demona kahi i noho ai
kakali o ka hoi mai ona. No kekahi manawa, i ka Geladiola ike
iho iaia me he mea la e hina iho ana oia a waiho a make malu-
na o ka papahele i ka manawa a ka haku Kalaweina e kai mai
ana iaia noloko o ka rumi hookipa.
Pehea la, e hiki mai ana no anei o Toma? He umi minuke
wale no i koe a hooholoia ka mare mawaena o Geladiola ame
ka haku. O pehea ana la ka nui o ka mea e ikeia ana ia ma-
nawa?
Ia Geladiola ma i u noho iho ai iluna o ka punee, a ke noke
la no hoi ka haku i ke kamailio i kekahi mau olelo hoohauoli
a hoomalimali ia Geladiola, eia nae, no ka lilo loa o ko Geladi-
ola noonoo i Manua ua maopopo ole iaia na mea e kamailioia
aku ana iaia aia ko Geladiola noonoo nui ia manawa ia Toma,
a e hoolohelohe mau ae ana no hoi oia i ka poha mai o ka leo
o ka bele ma ka puka.
Oiai no oia e hoolonolono ana ia manawa, ua poha mai la
ka leo o ka bele me ka ikaika ame ka moakaka. Ua hoao iho
la ua o Geladiola e ku mai kona noho ae eia nae ua holule loa
iho la kona mau lala ia manawa e hiki ole ai ke eu ae.
I kona ike iaia iho ia manawa me he mea la ua haalele mai
kona uhane i kona kino a ua hiki ole hoi iaia ke hele aku. E
hele aku ana anei ke kuene i kahi o ka puka no ka pane ana
aku i ke kahea? O, e ke Akua heaha la ka mea nana i hookau-
lua iaia mai ka hele ana aku? Ua lilo ka lolohi o na kaina
wawae o ke kuene e hele malie ae ana no kahi o ka puka i mea
hoonaukiuki ia Geladiola ia minuke, hoao hou ae la oia e ku,
eia nae, ua nawaliwali loa kona mau wawae e hiki ole ai ke
lawe i kona kino kaumaha no kahi o ka puka.
Ke noho la oia hoolono me kona puuwai iloko o kona mau
maka; i na maka ona i huli aku ai i kahi o ka puka a hala. | |