Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 37, 10 September 1925 — KA NINAU I'A MA HAWAII NEI [ARTICLE]

KA NINAU I'A MA HAWAII NEI

Oi ae ka Pii o ke Kumukuai Mamua o na Wahi e ae. Na Kulana Ano-e ame ka Noho Naaupo na Kumu, O ka Hoonaauao ke Kumu e Hoopakeleia ai.

(Manao Hoakaka Elima.)

Kakauia e Lorrin A. Kakina (Unuhiia no ke Kuokoa) Palekana o ka I'a Maunu O ka loaa ana o kekahi heluna Jawa pono o ka "i'a maunu" ma ke kumukuai makepono o kekahi mea ano nui ia i wahi e loaa mai ai ka lako i'a ma Hawaii nei. 0 ka i'a kuloko e aiia nei ma Hawaii nei, ua loaa mai ia mai na alahele ekolu mai, o ia hoi: Ka mua, ka i'a o ke kai papa'u; Ka elua, ka i'a holo o ke kai hohonu e hele mai ai ma ka naho a hoolili paha. Ka ekolu, ka i'a o ka moana kai hohonu e noho ana i ka pa-pa-ku o ka moana ma kalii o ka 600 kapuai, oi aku a emi mai paha. Hoopuniia ka i'a o ka Papa'u i ka Upena He palanaiki ke kino oka i'a o ke kai papa'u. Nolaila aoleo lakou loaa- me ka makau ame ke aho aka me na upena, a hina'i lawai'a paha. Oka i'a holo ano nui loa o ke kai hohonu, o ia ke aku. Me ka makau ame ke aho e loaa ai keia ano i'a, o ka maunu e hoohanaia ai, oia na i'ā ola liilii, ona i'a hana mau ia, oia ka nehw ame ka iao; ua hoohanaia no nae ka opelu ame kekahi. mau ano i'a liilii e ae. O ke aku, ka i'a hoohana nui ia e na halehana kini i'a, aka o ka hapanui o na aku i loaa mai, ua kuai hoolilo ia aku i ka poe lawai'a, ma ke ano maunu. Okiokiia a liilii, a īioohanaia aku Ia i maunu a i palu no ka ana i na i'a nunui e noho ana i ka papa-ku o ka moana ma kahi o ka elima, a i ole eono haneri kapuai ka hohonu. Liilii ka Mea Loaa Mai Ina e nele ana ka iao a nehu paha, alaila ua lawai'aia no ke aku me kekahi mau ano maunu e ae me ka liilii loa o ka mea loaa mai. Me ke kanalua ole ke olelō ae, ina aole ke aku, aole e loaa ana kekahi mau i'a o ka moana kai hohonu, ina paha he loaa, he kakaikahi loa lakou. ' Nolaila, o ka lako maunu, e holo,kaapuni ana ia. Ina aole iao a nehw paha, aole no e loaa ana ke aku, aole hoi e loaa na i'a o ka moana kai hohonu. Nolaila o ka iao ame ka nehu ke ki o ka lako i'a holookoa 0 ka moana kai hohonu, ame na i'a holo iluna o ka ilikai. Kaupalenaia ka Lako lao Ame ka Nehu Ma na kai o ka aina makua, he nui ino ka i'a maunu o ke ano maka-le, a i ole iao paha ame ka nehu. He hapa keneka wale no ke kumu kuai o ka paono o ka i'a maunu ma na kapakai oka Pakipika ma Amerika Huipuia. Ua hoopuniia ma ka heluna nui e na kanaka, na lakou e hoolako ana a e kalepa ana 1 ka i'a maunu ma ke ano o ka lakou oihana ano nui ia. Kuai na kanaka lawai'a mai ka poe kalepa maunu mai i ka lakou maunu apau e makemake ai, i ka iva e makemakeia ai. Ma Hawaii nei, ma kekahi aoao, ua kaupalenaia ka heluna o na J a maunu". Aohe mea i hoolilo i oihana nona iho, ka hopuhopu ana ia lakou. Me na upena lakou e hoopuniia ai e na kanaka lawai'a ponoi iho. I kekahi manawa lie mau la a ke kanaka lawai'a e hoohala ai ma ka huli ana i ka "i'ā maunu ' e lawa ai no ke kelepa lawai'a hookāhi. ' Ke Kumukuai o ka Maunu ka Mea Ano Nui Ma ka aina makua, o ke kumukuai o ka i'a maunu mai ka hapalua keneka aku no ka paona, oiai hoi ma Hawaii nei, uuku loa ka i'ā inaunu, ua oi loa aku ka pipii, nolaila o Ke kakaikahi mai pela me ka pii o ke kumukuai, o kekahi kumu ia 0 ka pipii loa o ka i'a o ka moana kai hohonu. Q kekahi o na manao nui o ke kanawai hoopakele i'a hou, o ia no ka hookoe ame ka hoopakele ana i ka iao ame ka nehu. Aole o lakou aeia e kii, koe wale no no ka maunu. He mea punahele ka iao ame ka nehu ke maloo, a he ono i ka aiia e na kanaka Hawaii. Ua hoakaka niaopopo ia maloko o ke kanawai, aole he aeia e hoohlo aku, a waiho aku paha no ke kuai a kalepa paha i ka iao ame ka nehu maloo. Kumu o ke Ku-e Ikaika ia O keia makemake loa o na Hawaii i ka iao anie ka nehu ma100, ua lilo ia i kahua no ke ku-e ikaika i hoalaia mai e ku-e ana Ike kanawai hou. ' O ke kumupale i kukuluia mai o ia no ka liilii loa o ka iao ame ka nehu, e lilo "ai i meaai, ai ko lakou papaia I ana no ka aiia, nolaila aole e pono e papaia ka hoolilo ana i ka īao ame ka nehu maloo. Ua hiki loa ke ikeia, āole ina ke ano o ka nui o ke kino o ka īao ame ka nehu i hanaia ai ke kanawai e hookapu ana i ko lakou kuia, aka no ko lakou lilo i maunu. Ina aole e hoopakeleia. ana ka iao ame ka nehu, e pau loa ana ko lakou īke hou ia ana. Ke hoeā mai keia hopena, e emi loa mai ana ka heluna o na aku e loaa ahiki i ka nele loa ana, a ke nalohia aku ke aku, e nalowale pu aku ana na i'a o ka moana kai hohonu, mai ka makeke kuai i'a aku. • Kahi e Hoolako Nui Nei i, ka I'a O keia mau i'a 6 ka moana kai hohonu, o ka mea ia nana e hoolako nui nei īa kakou i ka i'a, ina aole lakou, e hoolawa I wale ia ana no ka make me na amaama loko ame na i'a o ke kai papa'u, he lako i'a lawa kupono ole. O ke kanawai e hoopakele ana i ka iao ame ka nehu. o kekahi ia o na manao ano nui o ke kanawai hoopakele i'd. Hookoe a hoopakele i ka iao ame ka nehu, e loaa auanei ke aku ame na i a o ka moana'kai hohonu. Ina e pau ana ka iao ame ka nehu o ka hoea ana niai ia o kekahi puupuu īkaika loa i ka oihana lawai'a o ka moana kai liononu ma Hawaii nei. Nolaila ke hoeueu aku nei au i na mea apau i makee i ka lako i a o Hawau nei, e hana aku i na mea apau iloko o kona mana, ī wahi e hooko piha, ia ai ke kanawāi e hookoe wale ana no ī ka īao ame ka nehu no ka hoohanaia rtia ke ano maunu! lie mea pono ī na mea apau ke kokua ana i wahi e loaa mai ai ka hookoia o keia manao o ke kanawai, a ina he ike kekahi no ke ku-eia ana o keia manao o ke kanawai, alaila e waiho koke ae ī hoike no ia mea i ke komisina i'a a i kona mau eikenn pana. (No keia pule ae e puka hou aku ai.)