Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 46, 18 November 1926 — Page 2

Page PDF (1.43 MB)

Ka Hopena o ke Koho Baloka Kulanakaahale a Kalana i malamaia ma ka Poalua, Novemaba 2, 1926, Kulanakauhale a Kalana o Honolulu
PIHA KA HALEPAAHAO
I KA POE ONA MA KA
LA HOOPAU KAUA
Ma ka Poaha o ka pule aku la i
hala, ka la hauoli no ka pau ana
o ke kaua, aole i malamaia ka ha-
nohano o ia la ma ke ano naauao e
kekahi poe ma kekahi mau wahi o
ke kulanakauhale; maloko o ka bu-
ke a ka oihana makai he mau mo-
olelo e pili ana i ka hakaka, na ulia
kaa otomobile, ka ona, ka aihue kaa
otomobile ame na hewa liilii e ae
he nui ka i ikeia, a ua piha oloko
o ka halepaahao o ka halewai i ka
poe hakihaki kanawai like ole i loaa
aku e hikaka mai ana kekahi poe
ma na kihi alanui, me ka loaa pu
aku o kekahi poe na malule a e moe
ana maluna o na wahi i makemake
ole ia i ka wa noonoo kanaka, no
ke kaumaha loa i na ukana (ona)
a lakou e auamo ana.
Ma na hora kakahiaka o ia la he
ekolu poe i laweia ne e ka Makai
Nui Trask mai ke alanui Muliwai
ame Vinia mai, kahi oia poe i
hopuia mai ai no ka hoohaunaele
i ka ohana.
Ma ka auwina la, o ke Kapena
Koa Waldo E. Ard, o Leilahua ka
i laweia ae i ka halewai a hoopiiia
ae no ke ku-e i na kanawai e pili
ana i ka holo ana o na kaa. Ma
ka hoike a ke kauka makai nona
oia keia: "Ula kona helehelena:
Hohono rama kona hanu i ka ale-
kohola. 145 pana ana a ka puuwai,
he 32 manawa e hanu ai i ka minu-
ke. Aohe hiki pono ke hoopuka
mai i ka olelo. Hikaka ke kauohaia
aku e ku. Aohe hoomaopopo mai
i ke kauoha."
Ma ka hoike hoi a ka Makai
George Cypher, ka mea nana mo-
kokaikala i hopu ma ke alanui pe-
nei kana: la Joseph Wong e kala-
iwa ana i kona kaa mokokaikala a
e holo Ewa ana maluna o ke ala-
nui Moi ia wa ke kaa oio i holo
mai ai mahope a hina oia ilalo, a
hooma aku la no o Waldo E. Ard
i ka holo ana, a oiai owau mahope
mai ona ua ike mai la au i ka hoo-
kui ana o ko Waldo E. Ard kaa i
ka mokokaikala o Joseph Wong.
Ua hahai mai au iaia ahiki i ke
kaa ana o ka'u kua mokokaikala
mamua o kana kaa a hookui kona
kaa me ka pae mahai o ke alanui.
Wahi a Ard, o ka olelo ana mai
ia'u ua ike no ka oia i ka hooku'i
ana o kona kaa i ke kaa mokokai-
kala o Joseph Wong. Ua ona o
Waldo E. Ard ma ka manawa o ka
hooku'i ana o kona kaa i ke keiki.
Ua hookuuia o Ard i ke ahiahi
ana iho o ia la, mamuli o ka olelo
a na hoaloha o Ard e hoea mai ana
no oia imua o ka aha ma ke kaka-
hiaka Poalima mai.
He Kepani lawelawe no ka Owl
Cafe, o K. Kanataro ka inoa ka i
haki kona iwi umauma lei ma kona
manawa o ka paani hakoakoa Ke-
pani ana me kona hoapaani S. Te
ruya, ma ke poo o ke alanui Lewis,
ma Waikiki. Ua laweia mai oia
ahiki i ka halema'i o na poino ulia
a mahope o kona lapaauia ana ma-
laila ua aeia aku kana noi e hoou-
naia oia i kona kauka ponoi no
ka lapaau ana mai iaia
No ka holonui me ka noonoo ole
i ko ha'i pono i hoopaaia ae ai ko
Ernest Lindsay inoa ma ka buke a
na makai. Oia ame kekahi mau
hoaloha ona me elua mau omole
okolehao e kau ana a hooku'i ke
kaa ia Sabio Bebia. he keiki hana
no O. N. Tyler, ma ke alanui Ku-
kui kokoko i ka muliwai. E hele-
wawae ana o Sabio ma ka aoao o
ke alanui ma ka akau ma kona
manawa o ka hooku'iia ana aku,
me ka hookani ole o ke kalaiwa i
kana o-le. Ua eha loa ia keiki me
ka haukae a nahaehae pu o kona
lole. Ma ka halema'i ulia oia i
lapaauia ai a mahope iho i kiiia
mai ai e kona haku a hoihoiia aku
i ka hale.
HULI HOI MAI NEI KA LUNA-
KUKEAWA MRS. HYDE
Mahope o ka hoohala ana he elua
mahina ma Wakinekona i huli hoi
mai ai o Mrs. Jeannette Hyde no
^''o kulanakauhale ma ka mokuahi
Maui, o ka Poalua iho nei, me kona
hoole loa ana mai, no ka pololei o
na mea i hoikeia ae maloko o na
nupepa, no kona olelo ana, e kipa-
kuia na Pukiki ame na Kepani kuai
waiona mai Hawaii aku nei.
Wahi ana, o na manao i hoopu-
kaia maloko o na nupepa, he mau
mea wale no ia e hapala mai ana
iaia ame ka aoao Repubalika, eia
nae ua hiki ole e ko kela manao hoo-
pilikia, no ka mea ua kaa ka lana-
kila i ka aoao Repubalika ma ke
koho baloka aku nei i hala.
No ka hopena o kana huakai ma
Wakinekona, wahi ana, he maikui
walo no, aka nae no na hana i pili
loa aku i kona keena, ma ke ano he
luna kukeawa no Honolulu nei aole
oia i hoike wale ae i ke akea.
HE PAHI KE KUI I
HOOPAAIA AI KEKAHI PA-
LAPALA MA KA PUKA
Eia ka Hui Ku Klux Klan maloko o keia kulanakauhale, wahi a Maurice Rey ka ona o ka halehana lauoho ma ke alanui Emma. Ma ka hoopii a Rey imua o ka Makaikiu Kellett ma ka Poaono aku la i hala ua loaa mai iaia kekahi hoike mua no kekahi pilikia e hanaia mai ana maluna ona, no ia kumu i make-make ai oia e waiho ae iaia iho iloko o na lima o ka oihana makai no ka hoopakele aua iaia, a ua noi pu ae oia e hoopakeleia oia mai na hana hoopilikia mai a kekahi puulu o ka poe kolohe i ike mau ia maloko o kona apana.
Iaia i hele aku ai i kona halehana ma ke kakahiaka Poaono i hala o ka mea mua loa a kona mau maka o ka ike ana aku e kau mai ana ma ka puka he palapala i hoopaaia aku me kekahi pahi i pena ulaula ia a e mau ana hoi ka maka-o ke pena maluna o ia pahi. Eia na olelo i kakauia maloko o ia palapala. "E Mr. Freitchie, Mai ae oe i ka la e napoo maluna ou maloko o keia kulanakauhale. E MAKAALA, K. K. K."
E kaa ana na ka oihana makai e makaala aku i keia ano hana hooweliweli a e hoao aku ana e huli a e hopu i ke Kaula Imeperiala a ka hui Klan e noho nei maloko o keia kulanakauhale.
NA MARE
William H. Holbron ia Lily Moss-man, Nov. 4.
Abraham Kauihana ia Luciana Ka mai, Nov. 6.
Thomas E. McLean ia Lydia Halaole, Nov. 6.
Kenneth H. San Yuen ia Emma
H. Malahu, Nov. 9.
J . P. Ferreira ia Edith Saunders,
Nov. 10.
Thomas H. Kapua ia Irene Kealoha, Nov. 11.
Robert L. Bebout ia Louise Kupi he, Nov. 12.
NA HANAU
Na Mr. ame Mrs. Keoni Kaikaka, he kaikamahine, Nov. 9.
Na Mr. ame Mrs. Paul K. Baker, he kaikamahine, Nov. 10.
Na Mr. ame Mrs. Nohola Moke, he keikikane, Nov. 11.
Na Mr. ame Mrs. William K. Karratti, he kaikamahine, Nov. 12.
Na Mr. ame Mrs. Charles Kahuakaiola, he keikikane, Nov. 14.
Na Mr. ame Mrs. Charles Kane, he keikikane, Nov. 14.
Na Mr. ame Mrs. John Kekino, he kaikamahine, Nov. 14.
NA MAKE
Julia Keliipupuka H. Kaninaualii, ma ke Alanui Kapunahou, Nov. 6.
Beke Kawaa, ma ka Home Lunalilo, Nov. 6.
John Kele, ma ke Alanui Kukui, Nov. 6.
Samuel Kekaha, ma ka Halema'i Moiwahine, Nov. 3.
Kalani Umi Austin, ma Kalihi-uka, Nov. 7.
Palau Makua, ma ke Alanui Keawe, Nov. 9.
Palakiko, he bebe hanau hou, ma ke Alanui Colburn, Nov. 9.
Joseph Lokana, ma ka Halema'i Teritore, Nov. 11.
Samuel Jones, ma ka Halema'i Moiwahine, Nov. 11.
Karratti, he ebe hanau hou, ma ke Alanui Beritania, Nov. 12.
John Pau De la Cruz, ma ka Halema'i Moiwahine, Nov. 13.
Samuel laea, ma ke Alanui Kukui, Nov. 14.
Kekino, ma ke Alanui Moiwahine, Nov. 14.
Ah Yee Young, ma Kamoiliili, alanui
Waialae, Nov. 15.
Aberahama Kioula, ma Kamoiliili, Alanui Waialae, Nov. 16.
HOPUIA NO KE KUDALA MA
KA PO.
Ma ke ahiahi o ka Poaono i hala aku la i paa ae ai o James Elston i ka hopuia a hoopiiia ae malalo
o ke Kanawai 195 o na Kanawai o
ke Kau Ahaolelo o ka 1925, no ke
kudala ana i na waiwai me ke ku-e
i ke kanawai ma ka po. Ua ku-
dala o Elston malalo o ka laikini
kudala a ka Harry Armitage Co.
He kanaka haua aku o Elston ma-
lalo o ka Vierra & Son, he mau ka-
naka kuai mau mea gula, a o keia
kudala ana no ka hoao ana i ke
ku o ia hana i ke kanawai, a ua
hanaia me ka manao e hoopau ia
ka hoopilikia wale ia ana mai o na
kanaka o keia Teritore o ka poe
kalepa e holo mai ana i Hawaii nei
a kudala aku i ka lakou mau wai-
wai ma ka po elike me ia i hanaia
i na makahiki i hala, ka laweia
mai o na waiwai emi loa i keia
kulanakauhale mai Kapalakiko mai
a kuaiia aku i na kanaka ne nana
hoopilikia aku i ka poe kuai mea
kula e ae maloko o keia kulanakau-
hale.
O ka Pauku Kanawai kahi o keia hoopii i ku ai e heluheluia penei: Pauku 1974 A. Nahora. Aole kuai ma ke kudala no na mea gula, kala, na pohaku momi, na uwaki nunui a liilii ame na mea gula e hanaia mawaena o na hora eono (6) o ke ahiahi a ka hora ewalu (8) ma ke kakahiaka.
Na L. Stan-Leigh, he mea kuai mea gula ma ke alanui Hokele, i hookomo ae i keia hoopii. Ua hoike m. - aku ka ka makai i ka mea kudala ua ku-e o A. H. R. Viera, ka lunahoohana o ka halekuai hui a Viera & S on, ua hoole nae o Harry Elston i ka hoopau i ke kudala ana, oiai, wahi ana, ua loaa ae kekahi a'o kanawai iaia mai kekahi loio ae no keia hana a ua oleloia aku iaia aole e nana i ka papa a ke kanawai.
OI NA MARE O OKATOBA
I KO KA MAKAHIKI I HALA
Maloko o ka hoike o kela ame keia mahina a ka buro hoopaa papahelu no na mare, hanau ame make o ka Papa Ola no ke kulanakauhale
o Honolulu e hoike ana ia i ka
oi ae o na mare i ka mahina o Oka-
toba i hala a emi iho na hanau
ame na make i ko ka mahina o
Okatoba o ka 1925.
No na hanau, 383, na mare 122; na make 131. O ka huina lahui oloko iho o ke kulanakauhale i hookahuaia maluna o ke koho ma ka la 30 o Iune o keia makahiki he 104,300; no na hanau he 44.07 no ke 1000; na mare he 1404 no ke 1000 a no na make he 15.05 no ke 1000 no ka makahiki.
O ka helu nui o na make aia ma na kamalii, he 32 ka nui o na keiki i make malalo o hookahi makahiki a he 43 no na keiki malalo o elima makahiki i hoikeia ae i ka papa ola. No na makua i oi aku maluna o ke 60 makahiki he 26, a he elima o ia heluna mawaena o ke 80 ame 89 makahiki. I ka ma'i akepau, ka numonia, ka ma'i loulu iloko o ke kino, ka ma'i puuwai a pela aku ka hapanui o ka poe i make ai. He ekolu poe i make mamuli o ka lawe ponoi ana no i ko lakou mau ola, a he eha poe i make mamuli
o ka limaikaikaia, a hookahi i make
i ke kaa otomobile.
O na make ma na kama penei; he 72 mau kane, a he 58 mau wahine. No na make ma na lahui penei:
Na Hawaii hui pu me na hapa Hawaii he 19 he 40; na Kepani he 37; na Amerika he, 17; na Pilipino he 12; na Pukiki he 4; Korea, he 4; Poko Riko, 1; Rukini, 1; na lahui e ae i maopopo ole ka lahui, he 2 a no na Kelemania aole.
PAA AE EHA MAU KANAKA
I KA HOPUIA NO KA POWA
Ma ke ahiahi loa o ka Poalua he pule aku la i hala, ua holo mai la kekahi Pake kuke o kekahi aina mahi malino (sisal) i Honolulu nei me $200 iloko o kona pakeke no ke kuai ana i kekahi mau meaai no ke pakaukau a kona haku.
Inia i hiki mai ai halawai mai la oia me kekahi puulu o na Pake piliwawai a koi mai la iaia e hele pu me ia i kekahi hale piliwaiwa, a hahai aku la no hoi oia, a i kulike ai me ka hoakaka ma ka moolelo, iloko o ka manawa pokole loa o ka paani ana ma ia po iho ua loaa iaia he $500, a hui me na dala elua haneri ana i holo pu mai ai ua hiki aku ka huina i ka $700. I ka loaa ana o ia mau dala nui iaia ua koi mai la kekahi o kona mau hoaloha e hoopau i ka piliwaiwai ana a ua hooko aku la oia ia olelo a lakou a hoi mai la i ka hale o kona mau hoaloha me na dala pepa iloko o kona pakeke.
Eia nae, o keia oleloao a kona mau hoaloha iaia aole ia no kona pono ponoi; a ma kekahi la ae ua koiia mai la oia e kekahi mau kanaka e haawi aku ia mau dala apau ana ia laua me ka waha o ka pu panapana e kau ia mai ana imua ona, aole no na ka mea e aku na na hoaloha no ona i koi mai ai iaia e hoi a e hoopau i ka piliwaiwai ana, a mahope o ka lilo ana aku o na dala apau mai iaia aku pepehiia iho la oia a wali na au. Mahope o kona hele ana ae i ka halema'i o na poino ulia a kauia mai ka laau e loaa ae ai ka maha iaia, ilaila i hoike aku ai oia i ke kumu o kona eha ana i na Makaikiu Stagbar ame Trouche, a hoomaka koke aku la laua i ka huli ana i na hoaloha hulumanu o Yee Chang Young. O ka inoa keia o na Pake kuke la i powa a pepehiia ai.
Mahope iho o ka huli ana o na makaikiu no kekahi manawa he eono mau kanaka i paa ae ia laua, he ekolu mau Kepani a he ekolu mau Korea, he poe i hooiaioia ae na lakou i powa. He hapa o ke dala ka i hoihoiia ae a i laweia mai ia lakou mai, a he aneane $400 i koe aole i loaa, a ua manaoia i paaia ia mau dala i uku no na loio o ia poe.
Ma ka Young moolelo he kaikamahine ka i hoohanaia i mea nana e pahole iaia, na ia kaikamahine i lawe ia Young i ka holokaa otomobile. O ke kaikamahine ame kekahi hoaloha hou i loaa i ua o Young ka holo nui ana ahiki i kekahi hale inu ii ma Waikiki, a malaila i ai nui ai kekahi mau meaai. O ke koena iho o ka puulu e hoohalua ana ia Young, maluna lakou o kekahi kaa otomo-bile okoa o ka hahai mamao ana aku mahope, me ke kauohaia aku o ke kalaiwa o hahai pololei mahope o ke kaa a Young e laweia la mamua; mahope iho keia o ka pau ana o ka Young ma ai aikilima ana. Ua kauoha mua ia ke kalaiwa o ke kaa a Young e kau ana me ke kaikamahine ame kekahi kanaka okoa, mahope iho o ka haaleleia ana o ka haleinu ti.
Ma ke alanui Ala Moana ka holo ana mai o ko kaa a Young e kau ana, a i ka hiki ana mai o ke kaa ma kekahi wahi pouliuli o ke alanui mahope o ka hala ana aku o ke alahaka mua, ia manawa i haawiia mai ai ke kauoha i ke kalaiwa e ku iho. Ua ku iho la ke kaa, a he elua mau kanaka i hele mai a ku ma ka aoao
o ke kaa me ke kau ana mai i ka
laua mau pu panapana a kauoha pu
mai la i ka poe e kan ana e lele
iho ilalo a e haawi aku i na dala
apau iloko o ko lakou mau pakeke.
Aohe hoololohe hon ana iho a ka
poe e kau ana, ua lele ak la lakou
apau ilalo akau ae la i na lima iluna,
a oiai ua ike na kanaka powa i ka
mea e paa ana i na dala oia o
Young, ua pololei mai la .i ka laua
hele ana a huli i ke kino o Young,
alilo aku la na dala apau mai kona pakeke aku. Ua hakoko aku o Young no kona pono, a oiai hookahi wale no oia a he elua e ku-e mai ana iaia, ua pepehiia iho la oia a wali ka auwae, a holo aku la na kanaka powa.
'e ka eha ame ka hoomanawanui
i hele wawae mai ai o Young ahiki
i ka halema'i o na ulia poino a ma-
laila i lapaauia aku ai, a malaila oia
i hoike ae ai i ka moolelo o kona
powaia ana, a o ke kumu hoi o na
makaikiu i hele aku ai e huli ahiki
MISS LOUISE POHINA
E WEHE HOU ANA O MISS
LOUISE POHINA I AHAMELE
Mamuli o na noi lehulehu i waiho-
ia ae e ko Honolulu nei poe i pau
ole na manao hoohihi me ka hialaai
pu i ka leo kani me ka nani o Miss
Louise Pohina, a no ka haawi ana
aku no hoi i manawa hope no ka
poe i lohe mua ole i kona himeni ana
ma kana mau ahamele elua i haawi
ae ai maloko o ka Halekeaka Prin-
cess, ma ke ahiahi o ka la 4 ame
ha la 5 o keia mahina iho nei, e
wehe hou ae ana o Miss Louise Po-
hina, he ahamele maloko no o ka
Halekeaka Princess, ma ke ahiahi o
keia Poaha, Novemaba 18.
O kana mau himeni apau e mele
mai ana ma keia ahamele, he mau
himeni hou wale no, aole o kela mau
himeni ana i mele mai ai, ma kana
mau ahamele mua elua.
No ka pomaikai o ko Honolulu nei
poe, e mele mai ana oia i kela hi-
mela hookuku, ana i aha'i ai i ka
makana, he medala gula, ma Los
Angeles, kela himeni i komo pu mai
ai na puukani kaulana he nui, e
hookuku me ia. Elike no me ka ho-
lopono loa o kana mau ahamele elua
i wehe mua ai, pela no kona mau
hoaloha lehulehu e kau aku nei na
manaolana, no ka holomua o keia
ahamele, a i ole, oi aku paha.
Oiai he holo hoomaha wale mai
HOEHAIA NA AKENA HOPU-
HOPU OPIUMA
Oiai e hookolo ana mahope o ka
meheu o ka poe kuai opiuma, i aluia
mai ai he elua mau akena hopuhopu
opiuma, e kekahi puulu, ma ka hora
elima o ke kakahiaka o ka Poalua
iho nei, me ka paa ole nae o ka poe
kolohe i ka hopuia.
O na inoa o kela mau akena hopu-
hopu opiuma, oia o Harold Doolittle
ame K. Annis, ua laweia ae laua
maloko o ka halema'i o na poino
ulia, no ka lapaauia mai o ko laua
mau wahi i eha.
Ma ka hoakaka a kela mau akena
i na makai, e hookolo ana ka lana
mahope o kekahi kaa otomobile, a
laua i hoohuoi ai, aia maluna olaila
nei no keia o Miss Louise Pohina no
ka hoohala ana he mau pule kakai-
kahi maanei nei, a e huli hoi hou
aku ana no oia no Amerika, no ka
hoomahuahua hou unu ae i kona ike
me ka makaukau himeni, he hana
maikai loa na ko ke kulanakauhale
nei poo. e hele hou ae e hoolohe iaia,
ma keia ahamele hope, mamua o ko-
na holo ana aku no Amerika, aole
wale no no ka lohe hou ana i kela
leo kani kohu iiwi makapolena, aka
no ke kokua ana aku i keia kaika-
mahine Hawaii ma La hoopiha ana
ialoko o ka Halekeaka Princess.
O keia malalo iho A"' k . papaku-
hikuhi o na himeni ana e mele mai
ana ma keia ahamele:
Roberto, o to she adore.. Meyerbeer
O Sleep, why dos't thou leave
me ................... Handel
Break O' Day .......... Sanderson
Bell Song ................. Delibes
Hoomaha
Kuu Ipo Kuu ..ei (hoolaaia no
Kiaaina W. R. Farrington . .
.............. Mary C. Beckley
Ka Makani Kaili Aloha (hoo-
laaia no ka Elele Kaleo-
aloha Houston) ...........
............. Matthew H. Kane
Lei Loke o Kawika (hoolaaia no
ke Kamaliiwahine Kawana-
nakoa) ........... Peter Kalani
L'Ete ................. Chaminele
Je sios Filania ........... A. Thomas
ka poe kuai opiuma, i ka hoea ana o
kela kaa otomobile, no ke alanui
ololi Jack, ua holo aku la ma kela
alanui, a iloko ka o ko laua nanea,
ua oili mai la kekahi puulu, a lele
mai la maluna o laua, me ka hoeha
ana mai i na kanaka o ke aupuni.
Ma ka hoakaka a kekahi o kela
mau akena, oiai ka laua e nokeia
ana i ke ku'i ame ka pepehi e kela
puula, ua lohe aku la oia i ka hoo-
puka ana ae o kekahi o kela poe i
keia mau olelo:
"O olua na mea a makou e noke
nei i ka hakilo."
I ka nanaia ana o na wahi o kela
mau kanaka o ke aupuni i eha, aole
no i kukanukanu loa, he mau eha
liilii wale no ma ko laua mau kino.
i ka paa ana o eono mau kanaka.
O na inoa o ia mau kanaka i paa ae ai o L Tanaka, K. Terakawa, Takitsa Masa, John Park, Chun Choon Sik ame Chung Dai Soo. Aia keia hana iloko o na lima o ka Makaikiu Kellett ame ka Loio Kulanakauhale Hathaway e huli mai nei.