Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 2, 13 January 1927 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

(Kakauia e Kaleionamoku) NA AUPUNI O EUEOPA. Eia na aupuni o Europa ke nee nei nomua, a aneaue loa ke kulana holomua o lakou, mamua o ke kaua nui. O Lukia (Rusaia), malalo o ke alakai ana a Jo.seph Stalin, ke kolu o na alakai mahope o ka hookahuliia ana o na ke lio,lomua nei, a ke lululima nei keia aufuni me na Pake o Kina, a ua oleloia, na na aliikoa Lukia e alakai nei na Pake o Cantou i ka lanakila; a ina e hui ana keia mau aupuni, e hoea mai ana no ka la, na laua e rula ke ao nei. O keia Stalin, ua oleloia, aole oi mamua o ekolu ona hoaloha, ua liko oia me ka manu aeko, oiai o keia manu aia wale uo •oia i ka wekiu o na mauna e noho hookahi ai, a i ka lele ana o keia manu, o ia hookahi wale no; aka, na keia Stalin e kia nei kela aupuni. Hc keiki oia na ke kaniana ililnme o na kuaaina a ma ke ano "Bolshevist" oia i hana ai no 25 makahiki a oi. O Sweeden ame Norway, o Denmark ame Holland, o Portugal anie Spain, na aupuni aole i komo i ke kaua nui, eia no keia mau aupuni ke hana malie nei, a ma na nupepa, ke ike nei makou, o Spain ke aupuni e holomua loa nei, a eia keia poe Paniolo ke alualu nei mahope o Mussolini o ītalia.

He nui na pilikia kuloko o Enelani. Aole lawa na hana no na limahana, a na ke aupuni e malama nei ka poe ilihune i loaa hana ole. 'O Mr. George, ke kuliina nui 0 Enelani, i ka wa o ke kaua nui, eia oia ke hoomakaukau nei no ke alakai ana i ka poe limahana e ku-e 1 ka poe waiwai, a ua oleloia, ina e puka ana o Mr. George ma ke koho baloka e malamaia ana i keia makahiki, e oi aku ana ka pomaikai o Enelani malalo o kana alakai ana. Mamua o kc kaua nui, o Polani kekahi o na apana aina o Lukiā, i keia he aupuni kuokoa o Polani, a malalo o ke alakai ana a Kenerala Piludski, ke holomua nei keia aupuni; a o ka mea kupaianaha, ke hoomakaukau mau nei kel.a wahi aupuni uuku e hakaka me Lukia, ke hoao o Lukia e hoihoi hou ia lakou malalo o kana rula ana. O Kelemania, ke holomua nei ma na ano apau loa. Ua like ka noho ana o keia aupuni, me ka manawa e noho haahoo ana lakou mamua o ke kaua nui ana. Xa halehana (factories) ua piha i na hana ā ua oi na limahana e hana nei maloko o na "factories" mamua o na 1a mamua o ke kaua nui ana; a o ka peresidena o keia aupuni, oia no ,0 Marshall Hindenburg, ko aliikoa nui 0 na pualikoa o Kelemania i lee kaua nui ana iho nei. 0 Palani, eia no ke holomua nei kela aupuni, a i kela la aku nei i hala ua komo aku la o Palani i ka aelike me Italia, no ka malama ana 1 ka maluhia o Europa (balance of power). Na ka poe Paiani no e rula ke ao nei ma na hana e pili ana i ka noho home no ka mea, o ia ano hana ka, lakou hana makemake. 0 Austria ame na aupuni liilii owaena o Europa (Centrāl Europe) elike me Serbia, .Tugoslavia a pela wale aku, eia no lakou ke noho mai nei iloko o ka pilikia, no ka mea, aole holomua o ko lakou poe kanu meaai mamuli no o ka nui loa o na aupuni liilii a okioki liilii loa ia ka aina a aole lawa o na aina maikai no ke kanu ana i na meaai i kela ame keia aupunV liilii i kukuluia ae mahope o ke kaua nui; 0 Greece, he nui no na pilikia o kela aupuni, no ka mea, o na aina momona ua haawiia no Bulgaria, mahope o ke kaua nui. O Italia ke aupuni holomua loa o Europa i keia manawa, a ke alualu nei kela aupuni e loaa na la e noho mnnaia ana e na "Ceasers" o noho mana ia'ana e na "Ceasers" o Italia maluna o Europa. No ka poe "Moalema" (poe Inia) 0 ko lakou hoomana he "Mohamemeda", a o ko lakou Akua, o "Allah", a e huli mau ana lakoū i. na manawa apau l#a a lakou e pule ai, no kahi a lakou i manao ai aia malaila o Meeea, a no ka mea. aia ma Meeea (kulanakauhale) ko lakou mau halepule. Manao makou he rula maikai keia; o ka poe no Kawaialiao e huli lakou a nana ia Kawaiahao, pela no hoi ka poe Kakolika i ko lakou halepule; pela no hoi ka poe o Kaumakapili a pela no hoi ka poe Molemona. He mea maikai no kakou ka pule mau ana. Ina kakou e hoohalike ana me ka poe Inia, i ka huli o ko lakou alo no Meeea i ka manawa o lakou e haipule ai, a ina no aole kakou e i haha, o ka mea nui, e pule mau kakou, aole wale no ko kakou po--1 maikai (pakahi), e pule no hoi 1 kela ame keia manawa no ka ulu ' hou ana o ka Lahui Hawaii. . He ike mau no makou i na Kepani, 1 ko lakou manawa e kaalo ai mawaho p ka lialepule nui o fakou mauka o Fort Streea, e hemo ]

mau ana ko lakou papale, a he ike mau no makou i na haole a i na Pukiki ame na keiki Pake ame Eepani ame kekahi poe Hawaii no, e hemo mau ana ko lakou papale i ko lakou manawa e kaalo ai mawaho o ka halepule Kakolika ma ke alanui Papu; a manao makou he hana maikai keia, no ka mea, lie hoike ana ia he noouoo a he hoomanao no keia poe i ke Akua. O ka hemo ana o na papale o keia poe, he hoike ana ia aia no il'o.ko o lakou na manao i ke Akua. He mea maikai no no kakou, i neia wa, ka "Makahiki-hou" e hoomanao mau i ke Akua.

Ma na nupepa o keia pule, i ike ai makou, i na hoike a na banako ame na 'Trust eompan?' o na Haole, Pukiki, Pake ame Kepani. Mai ka uuku ka hoomaka ana a nui a piha na miliona ka waiwaiio o keia mau hui (pakahi). A ua eha no hoi ka noonoo i ka ike ole ana 0 inakou he hui no na Hawaii o keia ano. Aloha no kakou! Aka e nana nku noinua. He mea maikai e hoomaka kakou me ke kukulu ana i na hana kalepa uuku elike me na hale oki lauoho, na hale aiana-lole a pela wale aku, a ku keia ano "small business", alaila noonoo i na ''big buisness." E hoomau no kakou i ka noonoo ana. 0 Dr. Harada, he 'professor' a kumukula oia no ke Kula Nui ma Manoa, e a'o ana i ka olelo Kepani, ua hoonaaua'oia oia ma Amerika a loaa iaia na pala'pala hookuu kiekie ma ke ano kumukula. I lapana aku nei oia. Mamua o kona hoi ana mai, ua holo oia no Kina. I kela la aku nei ua haiolelo oia ma ka Lion'a Club, a eia kekahi manao ana i olelo ai: "Umi makahiki akū nei i hala, ma Kina au, a ua ike au i na alakai o kela aina e komo ana i ka lole o na haole ma na paina nui (banquet) komo na Pake i ka lolewawao a kuka (tuxedo), aka, i keia manawa a'u 1 ike aku nei, eia kela poe ke konio nei i ka lole o ko lakou aina i ka lole o ko lakou mau kupuna, a ua pau ke komo ana i keia ano 1010 a kakou e aahu nei ma Hawaii nei", a, wahi a Dr. Harada, "He hoike ana mai ja, aia ka noonoo o na Pake no ka nohona o ke au i liala, aia ka noonoo o na Pake no Kina wale no ka noonoo o na Pake no ka lahui, a eia na Pake ke kaua nei a ke noi nei i na aupuni nui o ke ao nei, e lioopau lakou i na Aha Kanawai a lakou ma Kina". Ae elike me ka | makou e olelo mau nei, he mea maij kai no no kakou e huli ka noonoo ana no ka lahui, e huli ka noonoo j ana no na kupuna, i loaa ai ka maj nao ia kakou e ku a hakaka no ko j kakou holoniua, elike me. na Pake.