Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 5, 3 February 1927 — HE HOALOHALOHA NO KUU PAPA HELELOA MR. DAVID KA-LI, SR. [ARTICLE]

HE HOALOHALOHA NO KUU PAPA HELELOA MR. DAVID KA-LI, SR.

I kuu Kilohana rookela, ka uwila malamalama o ka Pakipika; Anoai a luuluu wale hoi a:—Elike me ka olapa,ana a ka uwiia, pela iho la no ka lono hikiwawae i pahola ae ai, apuni ke kaona nei, e lioike mai ana i ka nuhou kaumaha a luuluu no kuu pala aloha. Ma ka hora 12:30 'o ke awakea*o ka Poalua, lanuari 11, 1927, ma kona home noho ma Kauluwela, ma ke alanui Ololi Chuh Hoon, i pauaho mai ai kuu papa aloha .Mr, Davxd Kaliokalani, Sr., i keia ola ana. Ua hanauia kuu papa aioha ma KunaWai, i ka makahiki 1866, ma ka la 16 o ka mahina o luno, nolaila ua piha i kuu t mpa na.makahiki he kanaono me na mahina eono, ame na la keu he iwakalua-kuma-malima. Ua loaa no kuu papa i kekahi ma'i, aole nae i manaoia, o kona ma 'i ia e haalele mai ai ia makou na keiki <iinc na moopuna amo ko makou mama. Ua imiia no ke ola i na kauka, aole nae i loaa mai lie pono, a ua waiho aku no hoi i ua leo pule imua o ke Akua, aka ua lawe aku no oia i kana o ka uhane, a o ke kino wailua Kana i waiho m'ai ia na makou o u aku me ka luuluu ma keia ao. Aloha ka leo o kuu papa me ua waimaka e hoopulu ana i na papalina, mo ka pane ana mai ia'u kuna kaikamahine ame ka moopuna hiapo, oia no kona.inoa: "Aole au o ola i kena laau, no ka mea ua waiho aku au i kuu kino ame kuu uhane imua o ke A-kua, a ina o Kona makemake ia, alaila ua maknukau au, aolo-o'u maka'u ia mea he make." Auwe, luuluu walo nu ke hoouianao ae i na olelo a kuu papa, eia ka o kona ieo hope ia a haaiele mai la oia ia'makou, aloha no! Ua ,maveia kuu pupa alolia me Rachel' Kuwae Aimeona, ko J u īunma, a mailoko mai o ko laua nuvu puhaka, i puka mai ai na keiki ehileu, ekolu i hala aku ma lfela ao, a he eha makou i koo iho e ola oia 0 David Ka-li, Jr., Mrs. Emily Aka- 1 hane, Mrs. Ema Huluhulu, ame Mrs. Mary Ka-li Akina ko makou ion. L'a hala mua no ko makou mama ma kela ao, a ua mare bou kuu papa i ka wahine, oia o Mrs. Sarah Naiapaakai Bliermnn, aole nao lio mau keiki i loaa keia muma hou o makou. I na la opio o kuu pnpa, ua noho makai mua oia no Kona Akau mo ka makou kupunakano oi;i o Simeona, kapena makai no Kailua, a i ko makou Ava liilii no, i haalele aku ai nia ia Kona, a lioi mai la no ka uluwohi o ke kaona nei a he kanakolu ona niau makaliiki i nolio ai maanei, a.haalele wale mai la i keia oia ana. 0 kana haua punahele loa ma Honolulu nei, o ia ka noho poola ana ma na uwapo, a noho makai i k.e au 0 A. M. Brown, i ka pau ana mai ka maka mai. hoi no i ka hnna poola. I kn.wa ia Haalilio, hoiikuu papa i kiai no ka halepaahao, a pau ka noho kiai ana, hoi hou no pauaho ana mai. 1 ka mauawa ia David Trask, ua hoonoho hou ia no kuu papa i kiai no ka halepaahao, a ma ia hana oia 1 lawelawe ai, ahiki wale no i kona pau aho ana mai. lloko o ua hana hoike Kula Sabati, <ua 'kamuaina kuu makuaīeane i ka lehuiehu, a oia no ko alakai o ka papa i kapaia ho papa no na sela moku, me ka haule ole iaia o na hoike apau e malamaia ana; ua hele wale ia no e kuu papa na Pali Koolau o waiho mai nei; a ua au wale ia no hoi e kuu papa keia mau kai e waiho mai nei. Aloha na wahi apau a kuu makuakane i pili ai, he kiahoonianao mau kana mau hana na 'u o noonoo-ae ai i ua wa apau. * 0 kuu papa, oia kekahi o ua kanaka puuwai hamama me ka lokomaikai. E haawi aua ka akau amo ka hema, aohe mea' paa iaia, a ua nui kona mau. hoaloha, ua noho aloha wale ia no eia mai ka- poo kiekie a ka poe haahaa. Kuu papa i *a huikau o' ke kaona, ua pau kou maalo hou ana ae maiaila, a ma na. wahi au i pili ai me kou mau hoa?oha lehulehu. Aloha, aloha ka leo himeni ,o kuu papa, na himeni punaliele iaia e himeni mau ai, a o keia kekahi o kana mau himeni haule ole: Uina e ka wai o ka niu haoliao, Uina e nakolo leela, 0 ke kope hiaa moe ole o ka po, E momoni nei i kuu puu. Ua pau ko makou lohe hou ana i koua leo, ua nalo, ua haia aku oia ma ke ala hoi ole mai. Auwe no lioi ka mokumokuahua o ka naau ke hoomanao ae no kuu pāpa! Ua- paanāau walo no iaia ka olelo a ko Akua ame na himeni oloko o na buko himeni, a o himeni haule ole ma na hoike Kula Sabati apau, o ia no keia: "Iloe a mau sela, hoe a maul'' Ua pau ko 'u lohe hou ana i kona leo e himeni mai aua i kela himeni, maloko o na iuakini i kamaaina iaia. Auvre no hoi ko'u aloha i kuu papa ke hele aku ma na halepule, aolo oia! Aloha ka home a kuu papa i noho j ai, ua puanuanu ia i keia manawa, j ua haia Kuu papa ka meo e pume- j hanā ai; na haalele iho oia i kuu : kaikukunane ame na moopnna o noho hookahi i ka home aaa i aloha.ai.'

Auwe, luuluu wale ko hoomanao ae ia Kauluwela! Ho laia kuu papa no ka Ahāhui Kamohameha, ua hemo kona kino ma ka hora elua o ka auwina la Poaono, lanuari 15, ma kahi o Silva, malaila ae na hoaloha he nui loa, pela mo na lala o ka Ahahui Kamehameha, na hoahanau o Kawaiahao ame Kaumakapili, me ka ohana apau, ua nui na waimaka i luia iho no kuu papa, a ua nui no hoi ua makana pua, i laweia mai no ku hoohiwahiwa ana iho maluna o ko ; na kino wailua. Na ka Ahahui Kamehamoha i ku k|ai i ke kino waiiua o kuu papa mai kela auwina la mai, ahiki i ko ao ana ae ma kekahi la mai: ua hoohauoli mai na hoaloha lehulohu ia makou, me na leo mele na oli no ko makou papa a ao kela po. Ma ke Sabati ana ae, ua oi loa mai ka piha, ka mea a makou i manao mua ole ai, pela iho la ka nui o na hoaloha o kuu papa, oia no ka mea nana i imi aku i mau hoaloha uona. Ua hoea mai ka papa himeni o Kapalama i alakaiia o Mrs. Maunakea, oiai oia no kekahi iloko o koia papa himeni, pela lakou i haawi mai ai i kekahi himeni, o ia hoi "Ke hea mai nei o lesu i ka mea auwana e hoi mai," he keu aku ka ehaeha o kuu naau, no ka mea ua kahea i'o mai o lesu i kuu papa, e hoi aku ma kona poli ma kela ao maha mao, a ke manaoio nei au, ua hookipa, aku no Oia i ka uhane o kana kauwa me ia. O na keiki o ka Bana Hawaii kekalii i mele mai i kekahi mau himeni naJii a'u i loho ole ai mamua; a i nana ae ai i ka nui amo ka lehulehu o ka poo e hoopuni ana i ke kino o kuu ua hiki 010 ko paa iho va kulu waimaka o ke aloha, no ka iakou mau mea i hana niai ai nona.

Maho]>e o na liimeni a ka Bana Hawaii, i kaa nku ai i ka Ahahui Kamehumeha ku malama ana i ko anaina haipule hope, mo ke kamailioia hna o kekahi mau olelo hoolana no ka ohann, alaila ka'i aku la ka I ahahui me ka lehulehu apau no ka ' uwapo, no ka hoihoiia aku o ko kino [ o kuu j»apa no Kona, Hawaii. Ua hoihoi aku makou i kuu papa maluna o ka mokuahi Kalaukina no Mokuaikaua, Kailua, Hawaii. Ma ka hora eha o ko ahiahi o kela la Saba(i i haaiele iho ai makou i ka uwapo, « īna ka hora umi-kumama-kahi o ko kakahiaka o kekahi la ae i hoea aku ai makou no Kailua. E kali mai ana o John HiU, kela liaole l.okomaikai no ka hoea aku 0 ke kino wailua o kuu papa, a nana 1 hooponopono na mea apau, o kakali mai ana ko kaa, a hoihoiia aku la kuu papa noloko o ka luakini o Mokuaikaua, e waiho ai, a ua makaukau hoi kona home lua. Ua waiho hou ia kuu papa maloko o ka luakini, no ka haawi nna i maniwa no ka ohana amo na hoaloha e ike liope iho ai i kona heiehelena. Ma ka hora eha me ka o ka Poalua ana ae, i hoomoeia aku ai ke kino wailua o kuu papa maloko o ka lua, o Franeis Akana, ame ka Rev. Upchurch, na mea na laua i malama i ke anaina haipule, me ko meleia ana o na himeni punahele i kuu papa. I ka nalo ana aku o kuu papa, ua hoi aku makou me ka ohana o Thomas Aiu o noho ai; a ua hookipa aku oia ia makou me ka maikai, pela me kana mau kaikamahine puuwai hamama, ahiki wale no i ko makou huli hoi ana mai maluna o ka mokuahi Hawaii. Ma ko makou aoao ko ka ohana o kuu papa aloha,' ke haawi aku nei makou i na hoomaikai ana he nui i ka Ahahui Kameliameha, i ka Papa Himeni o Kapalama, i na keiki o ka Bana Hawaii; ia John Hil), Thomas Aiu ame kona ohana, pela hoi ia David Kaukaohu Trask, no kona haawi ana mai ia makou na keiki, i na dala iniaua o ko makou papa; i na makamaka a'me na hoaloha, i komo pu mai me makou iloko 0 ko makou mau hora o ko kaumaha amo>. ka luuluu, a i haawi mai 1 na makana pua, no ka hoohiwa-. hiwa ana iho i kona kinO wailua, a ia John Kaelemakule, no kaua mau hana kokua no -ko makou pono ma Kailua; a ke nonoi aku uei ia oukou apau, o lawe aku i keia hoomaikai me ka manao kui'o mailoko j aku o kuu puuwai, a na ke Akua no e haawi mai i na hoomaikai oi ae mailuna mai. Ke pulo nei au i ko kakou Makua ma ka lani, Nana no e holoi ae i ko kakou mau waimaka o ka iuuluu ame ke, kaumaha, a e hoomama mai. hoi i ko kakou mau naau ehaeha. Owau iho no mo ka luuluu, MES. MARY KA-LI AKINA, 851 Ilaniwai St, Kakaako, Honolulu.