Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 8, 24 February 1927 — HE MOOLELO HOONANEA NO PIIKOIAKAALALA HE AIWAIWA MA KE PANAPUA. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO PIIKOIAKAALALA HE AIWAIWA MA KE PANAPUA.

(Hoopuka hou ia o J. K. Mokumaia) MOKUNA H. (Ilooniauia niai.) A liaalele lakou i na pali hulaann, po a ao lūki, lakou nia Hilo a pae ma ke awa o Kaipalao; pii na mea apau ahiki i kahi o Keawenuiaumi, koe o Kauakahi mc ka hokeo ie ana. I aku o Mainele: "E pii kaua:" Olelo mai o Kaukahi: "Aolo au e pii ahiki kuu hokeo akua." Ia lohe ana o Mainele, kauoha aku la o Mainele ia Keawenuiaumi i kanaka no ka hapai ana i ka hokeo akua i hiki ai iuka. Kena mai Ja o Keawenuiaumi eha kanaka, amo aku la i ka liokeo ie ahiki i ka hale, olelo aku o Kaukahi ia Mainele: 'Aole kakou e pono ke noho ma ka hale hookalii me ke akua o kaua, e aho e olelo aku oe ia Keawenuiaumi i wahi hale nou ame ke akua o kaua no ka mea ua ike 110 oe i ka ihiihi o ko kaua ola ia ua pono ia i olelo aku la o Mainele ia Iveawenuiaumi, i hale 110 ke akua o laua me Kaukahi; i ka lohe ana o ke'lii o Keawenuiaumi aohe i upuupu ilio paa ka hale, me kona makaukau piha a hoi ae la o Kaukahi me ka hokeo ie. 0 keia mau hana apau loa na Pikoiaknalala wale no, i ole oia e ikeia e Mainele ame na kanaka. 1 ka lua o ka ln o lakou ma Hilo, pii o Keawenuiaumi me Mainele i kahi o ke koa waa a na manu e hea ai, me ka auamoia o ka hokeo ie. Ahiki pono lakou malalo o ke kumu o ua koa nei, noho kaawale aku la o Kauakahi me ka hokeo ie. Ia wa, ooki na kalaiwaa a Keawenuiaumi i ke kumu o ke koa, kau ana na wahi manu a kahea ana: "Ee Keawenuia umi e aohe waa, he puha! He waa ino he waa puha. He waa hiki ole ke holo i ka moana." Lolie na mea apau loa, hoomakaukau o Mainele e pana, i ke pana ana o Mainele i ka pua aohe launa ae i na manu. Hana ke olokea, he alanui e pii ae ai a waena o ke kumu koa a pana ae, i ka makaukau hou ana o leona kulana, pana hou aku la o Mainelo aohe no he launa ae i kahi a na manu e kau aheahe mai ana, hawanawana aku la o Pikoiakaalala ia Kauakahi. "E niiiau aku oe ia Mainele ame ke lii. Keawenuiaumi heaha keia ku ole o ~iia manuf He pana ole ia paha i ka pua, ina paha e pana ia aku ku na manu?" A lohe o Mainele i keia olelo a Kauakahi, i mai la oia me kona huhu pu! "Aole no la hoi oe e pana ae; i ikeia ai kou akamai aia no hoi ka manu ke kau mai la, oia ka pua, pana ae no hoi" no ka mea ua hele maoli o Main-ele a ulupuuiia e ka huhu oiai ua piha pu me ka hilahila oiai ka lehulehu o nana mai ana ame ke'lii Keawenuiaumi ame kona mau ohua, ua piha pu oia me ke kahaha i ke ku ole ana o na wahi manu a ke kalolie nui wale e kau hoolai mai ana me he la, e pahenehene mai ana ia Mainele aine ke'lii Keawenuiaumi no ka nui loa o ka huhu o Mainele. "Aole no hoi kou e pana ae; malia o ku ia oe." I aku o Kauakahi. "Ae e olelo ae au i kuu akua a nana e pana, malia o ku iaia na wahi īuauu a ke

kaloho nui wale i na waa o k#'lii. ® Ia wa ku ana o Pikoiakaalala mailoko ao o ka hokeo ie mo kau» pana pua iole, alaila, iko o Mai« uele ame na kanaka o Oahu aku nei he kanaka koloko o ka hokto ie, he mea kahaha ia i ka manao o ke'lii Keawenuiaumi ame kona m»u ohua i keia keiki a ke kanaka mai« kai, ua lilo ia i uiea e nuneia ai ko ia nei ano, no ka mea ua ikeia ka hokeo ie he hokeo akua, o ka mea apiki eia ka he keiki u'i koloko me kana pua pana, a olelo hoolau* na mai la oia imua o ko'lii »ffle kona mau ohua. "E ke 'lii, ua makaukau kau kau« wa nei e liooko i kou. manao • ko« 'lii." Olelo mai la ke'lii, "nou o ka opio kanaka u'i ko'u mahalo piha, ko make na wahi manu a ke kalohe nui na lau«x * lioopilikia mai i ko'a noonoo." Olelo aku la o Pileoiakaalala ia Kenwenuiaumi ke'lii: "E oluolu oe i po'iwai, e lawe mai a malalo o ke kumu o ke koa nei kukulu." I ka laweia ana mai o ko po'i« wai aia o Mainele ke onioni mau la ua hele no hoi ia la kau ka ena i na maka, no ka mea ua maopopo loa iaia e ku ana na mann a e lilo ana na mea a ke'lii i hoopaa ai. I ka mnkaukau ana o oa me» apau ia wa pana o Pikoiakaalala; mamua o ke pana ana i na manu kulou iho la kona poo iloko o ke po'iwai, e nana ana i kahi i kau ai na wahi manu i ke kupono o ka pua aia kona mau lima ko kau pono la i kahi i makemakeia ai, oiai aia no o Pikoiakaalala ke nana la iloko 0 ke po'iwai, iaia no ka ike ua kn> pono e ku ai laua o ka hemo aku Ui no ia o ka pua a ua keiki nei, me he uwila la i annpu ae, aia hoi ua ku na wahi manu a elua i ka ma* nawa hookahi, a haulo 'mai la lioi 1 ka honua uwa ae la ka lehulehu, a e mahalo ana i ke akamai o ke keiki a kiiia mai la o Pikoiakaa* lala a laweia aku Ia imua o kelii, a lilo niai la na kaikamahine alii, kekahi hapa o ka mokopuni o Hawaii, lilo ae la o Kauakahi i kuhi. na nui no knl ae la ke kaulana o Pikoiakaalala, i ke akamai i ke pana pua hilāhila loa o Mainele, hoi oia me kona kanma* ha i Oahu. (Pipi Holo Kaao ka Hopena.)