Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 12, 24 March 1927 — HE MOOLELO HOONANEA NO KALELEALUAKA AME KEINOHOOMANAWANUI. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO KALELEALUAKA AME KEINOHOOMANAWANUI.

(Hoepnka hon ia e J. K. Molnunaia) (Hoomauia mai) Ia po a ao ae, nana hou aku la O Keinohoomanawanui i nel huakai ani e pil mai ana mai kai mai o Ewa, ka ka e 'a o ka lepo i ka nui o ieia huakai o na koa, ka mea hoi aaas i hoopii hou aku i ka weliweli ia Keinohoomanawanui, me kona manao oa lalau paha ka ike a 3cobs mska, nolaila kuakuwai pono ae la oia i kona maka, i pau pono ae ke ano powehiwehi, o ke ala ana mai o kakahiaka nui, a i kona nasa pono an* aku, a ike he huakai bo i alako pono i na meakaua, aia hoi k* ihe, ka pololu, me ke kuia, me ka elau, me na mahiole me ka ahmila mo ka manele auamo. Huli ae la o Keinohoomanawanui me kona piha loa i ka maka'u a olelō aku la ia Kalelealuaka. "Eia ka make o kaua ke kiina mai nei; e kala no hoi au e olelo akn ana ia oe e waiho malie ke lii, paakiki no oe i ka hoopuka i ka inoa o "ke lii, eia ka e make ana kana iloko o ka hilahila nui, hookahi ka hoi mea aloha, o keia mau wea a. kana i hana ai, nawai la auanei e nana mai, a e ai hoi i keia 3nhi o kaua.'' Hnli mai la o Kalelealuaka a nana mai la ia Keinohoomanawaiui a olelo oiai aia no kela ke moe la. "E nana hou akuana oe," i ka uana hou ana aku a Keinohoomanawanui ua kokoke loa mai i ko laua waki papaihale; ua hiki ole iaia ke olelo mai, no ka mea ua pfta loa oia i ka maka'n a huli mai la nana ia Kalelealuaka, ke moe nei no, aohe onioni ae. *'0 ka moe no ka kau, he kupanaha no paha kau mau hana, eia ka make ke kokoke mai nei, o ka me» apiki o kou moe hoololo iho Ia ia, na ike no paha aohe he ikaika loepukapuka oe i ka inoa o ke lii." Xo Kalelealuaka hoi aia no kola ke mo« la me k& hoawihi mai no o na maka, aia pu no hoi me kana laau palau, me ka maka 'u ole me ka aa no e hakaka.

Ahiki ka haakal mawaho o ka "hale o Uua nei e holio ana, aia hoi V.<> eono poe kanaka kino ikaika i iple mai ma. ka pnka me lta lako 5 na. mealcat», me he la na makauiau laa lakem e haawi mai i ka tnak«. la, wa ala. mai la o Kalelealuaka sd« laau palau a nhau iho la 5 ka hale, kaawale ae ]a elna mahele a« ka lelo lillii i o ianei; mamali 0 V»** nhan ana a Kalelealuaka i leana laau palau, na naueue ka hona feiki aka ia man ouli imua « ke lii a he mea ha'oha'o no hoi f» i ke lii a ni ae la, oia i kona nui, oiai aia no hoi ke kabnft ko nana la i keia mau ouli kupens!ks i ns hota o ke kakahiaka, a 1 kona ike i ka mea oiaio, hnli «ud la oia a olelo mai la i ke lii, **u ola oe no ka mea ua ike mai ion man aumakua ia oe, a e ko ana 1-on makemake no k& mea, ua ala ae la ua kanaka nei a nhau i kana s ma.haeia ka hale iloko o na mahele «Ina, no ia ikaika o ia haian aaa, o ia ieia naueue a kakou, 1 ike iho la. Aii hoi ka luna. ame na kanaka, u piha. loa i ka maka'n i ka ike ana *«■' i keia. mea i hanaia, a pela liei me ke kanaka e paa ana i kana laan he kanaka nui no hoi, tt» hele kona onohi maka a nla ke nan» aku * ® kona hoa hoi ua hele a kenahihi kona helehelena ke nana alni, i k*o a mea o ka puiwa, nui inm». no ka mea o ka makamua loa kela o kona ike ana i ka īkaika © kona hoa, aia hoi iloko ona ka manao mihi no kana mau olelo i kiP*hi aku ai malnna ona. I ka hoi pono ana mai o ka noomaikai, iloko o ke alakai alaila, olelo m« la oia > ma * ic»o hnakai he kana a he make; aka i kii mai nei makou ia oe ame kou kc« e 3»o i kai o Ewa, ma ko kaueha * ke Jīi Kaknhihewa. Eia ka manele la kau mai iluna, a pela koi ae koa kokoolua nei, nolaila ua aekankan anei olua i keia manawa, in* na makankau olua eia mai ka ahonla eia mai ka mahiole ame na mea e pono aī, nolaila e lawe aku «lna i keia man mea, a e komo iko, 1 " 1 » kau mai olua iluna o ka aaaele inei. I ka lohe ana o Keinohoomana- *« im» i ka olelo a ka Inna o na kanaka, a pela hoi me īto hna ike ana mai i keia mau nea apan, ua piba loa laua * ka ha*oli, nolaila lalan mai la laua i ua mea i waihoia aku imna o laua a hoomakaukau iho la elike *me ke kanoha a ka Inna, oiai nae laua e hoomakaukau ana, hnli mai la o Keiu ohoomanawanui a olelo mai la ia Kalelealuaka: "Ua pololei no kan olelo ana, eia ka e loaa ana ia kana na pomaikai nolaila. o ko'n manao ea e pono no oe e mna mai ia'u, no ka mea i pono *o oe i ko'u kokna akn i kou hemahema/ 7 aia no hoi o Kaleleaiaaka ke wili mau la i ka akaaka no keia mau olelo a kona hoa, m aea akn la o Kalelealaaka: •<0 aa mea no aa i kamaiUo mai

nei ke apono loa aku nei au 1 kou mau manao," a i ko laua makaukau ana, puka mai la laua a waho o | ke kahua hale, 8 i ka huli ana mai < o ka luna a nana ia lana nei, a pela hoi me na kanaka, ua piha lOa lakou ,i ka ilihia no ka mea he kapukapu 'maoli no ko laua ano ke naniia mai, aka no Kalelealuaka ka lakou mahalo loa, no ka mea aia mau maJuna ona ka minoaka mau o ke kulana oluolu, a no Keihohoomanawanui hoi ea, o ke ano haāheo mau maluna ona me he la nana i hana na mea apau; e nana aku kakou o ka mea heluhelu ma keia nee ana aku o keia moolelo. | Nolaila i ka noho pono ana iho 0 laua nei maluna o ka manele, a o ka laau palau hoi a Kalelealuaka eono kanaka na lakou e hapai, a i ka makaukau ana o na mea apau o ka nee no ia o ka huakai, o ke ku'i iho la no ia o ka hekili naueue ka honua, pa mai kahi makani lauwili o ua kula nei, pouli ka la. 0 keia mau haawina, aia ke kahuna ke ike mai la i keia mau hiohiona a huli ae la a olelo aku la: E ke lii, e hoomakaukau e hookipa mai eia aku laua la a hiki mai, e hana aku oe eliko me ka'u i olelo jaku ai ia oe, mai kunukunu oe no, ka mea heakua ke kapaka, he pepe- ; iao lohe ko kona akua." 1 Oiai ka huakai e nee malie ana, aia o Keinohoomanawanui ke hookohukohu mau la me he la oia ka mea i loaa mai ai keia mau mea, aka no Kaleleaffiluka aia mau no oia-ke minoaka la i na olelo a kona hoa, a i ke kokoke anā aku e hiki i kahi o ke lii i kai o Ewa, ke ike la laua i ka nui o na kanaka o na lii no hoi me ko lakou mau ahuula ame na mahiole, o na koa no hoi me ko lakou makaukau, o na makaainana no . hoi me ko lakou kulana. No Kalelealuaka hoi, ke ike nei, oia i na mea e hanaia ana no laua, no Keinohoomanawanui hoi, aole oia i maopopo i keia mau mea e hanaia ana no laua, aia hoi he inu nui ke a ana, aia. hoi he mau kanaka he nui e hana ana, i keia ike ana o Keainohoomanawanui i keia iniu e a ana, huii mai la oia imua o Kalelealuaka a hawanawana .mai lā. "Me he la, ua hoopunipunl ia kaua, no ka mea o kela imu e a mai la no kaua paha. Iso Kalelealuaka i kona lohe aua mai i keia olelo a kona hoa he mea minoaka wale no ia iaia, a mea aku la oia: "kupanaha no hoi oe o kuu hoa make o ka noho ana o keia kula, o kou lawe mai i na olelo hoopauha a maka'u wale e hoopau lojtf oe i kou mau manao maka 'u wale, a e lawe mai i na manao maikai, a kukulu iho la iioko ou me he koa ikaika la." 1 ka hiki ana o ka huakai i kahi a ke lii Kakuhihewa e noho ana a o kahi hoi ana i hoomakaukau maoli me kona mau lima, kuuia iho la laua nei ilalo, a i ko ku ana o ko laua wawae i ka honua pau ae la ka ino, puka mai la ka la me kona nui, a kukuli iho la na mea apau, alaila kahea mai la ke lii: <{ He mai, e komo mai, ua noa ka hale no olua, no olua, keia mau mea apau, ka ai ko kanaka, na mea no apau, na makaukau i kali wale no o ko olua hiki mai," alaila nee aku la laua imua kahi a ke lii e noho mai ana, a pelai hoi me na kaikamahine alii, o 'ka maka o na, mea apaii aia wale no ka lakou mahalo maluna o Kalelealuaka, no kona kanaka nui a kulana hiehie, ke nanaia mai. No ke kahuna hoi, aia mau oia lea hana la i kana apana hana, no ka hooko pono ana i na mea apau, a i ka noho pono ana iho o laua ma kahi i hookaawaleia no laua, maluna o ka hu 'a moena makalii palupalu o Mokuleia, o ka no ia o ke lii i ku mai ai a hele tnai la imua o Kalelealuaka, a hoolei iho la i ka lel palaoa, a no ka mea he kulana kapukapu kona, ke nana aku oe, kona ili ho nani ke nana aku o kona hoa hoi he u'i nd, he aho kohu kauwa ke nana aku. "Nolaila e ke lii, mai hoolei hewa oo o pilikia hoi kaUa ia oe, no ka mea ho olelo paa keia na kou mau lima ponoi no e hookau i kou lei palaoā ma kona a-i, ā i ka manawa i pau ai ia hana,' o ka manawa no ia i ku'i iho ai ka hekili, a pili pu ka hanu o na mea apau, o keia mau hiohiona e ikeia nei, ua hiki aku no ia imua o Pueoiui, oia kana i huli ae ai imua o kona papa kahuna, a ninau no keia mau hiohiona, o ka mea apiki, ua uhiia ko lakou mana, a lakou olelo imua 0 Pueonui, "nou no ka lanakila. (Aole i pau.) — LAPANA, Mar. s—Eia o Enelani ke hoomaka nei e kapili i kekahi 1 mokulele mama loa no ke komo ana ma kekahi heihei e malamaia ana e ke aupuni Italia ma ka mahina ae nei o Sfepatemaba, a o ka mama lele o kela moku i manaoia ai e kapili he 280 mile i ka hora. TETUAN, MorocO, Mar. s—Ua hooulu ae' ka lahui Beni Ser amo Beni Saroo i kekahi hoohaunaele nui iloko o na panalaau o noho manaia ana e na Bepania no ka hookahuli ana i kona noho aupuni ana. Ma ka lono i loaa mai ianei i keia po he nui na limahana paniolo i pau i ka pepehiia a make e ka poe hookahuli aupuni.