Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 12, 24 March 1927 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

(Kakaaia e Kaleionamoko) (Hoomauia mai.) Ia kakou e hele holoholo ana, me kahi kookoo mauka o Leleo, a mauka koke iho nō o ka halehoolulu o ke alahao O. B. & L., e ike aoa kakou he "wahi hale uuku kuai nu* pepa magūzincß," ame ke kamai a kakou o ike nei i na Pilipino e komo nei, a ma ka puka e komo aku ai iloko o keia wahi halekuai uuku, e ike ana kakou i keia mau huaolelo "Mlipino a,-heaha ka manao o keia "Filipino Liberta"f

Ua maopopo no ia makou ka ma'nao o keia mau hua "Filipino Liherta M , aka ua nonoi aku makou i kahi Pilipino nona ka halekuai, a eia kana i pane mai ai, me ka leo a hihiona o ka manaoio: "Wo want Filipino bose owa country ,, ) o »ia hoi, "Makeniake makou o makou no ka bosi o ko makou ain^i' Aole hiki ia kakou ke hoohenehene i na Pilipino no ka li'a mau ana, no ka hana mau ana, no ka hakaka mau ana no ko lakou aina. O ko kakou kulana aole like me ko na Pilipino, no ka mea, he poe Amerika kakou, aka, ina aole hakaka kakou, elike me na Pilipino e hakaka nei no ko kakou lanakila ma ke ano lahui, e hoea mai ana no ka manawa, e iko ole ia ai he Hawaii ma na alanui o Honoiulu nei. Aloha no paha kakou. Mā keia wahi halekuai liilii,' keia wahi halekuai uuku, e halawai mau ai.na Pilipino, a e paleo mai ana maluna o na hana a maluna o ke kulana o ko lakou aina hanau. Mawaho ae o na halepule, aia kakou ihea e launa neif Aole o.kakou kamailio maluna o na ninau oihana ame politika iloko o na halepule. Ko kamailio maluna o kekahi kamuhana, hoomau, hoomau, hoomau, wahi aka Haole "propaganda J ,, e hoea mai ana no ka la e loaa ai ka mea i makemakeia. Nolaila no keia walaau māu o makou o pili ana i keia "Center ,, ) halehana no kakou.

Ia kakou e hele holoholo ana, me kahi kookoo, e ike ana kakou i na hui kinipopo o na Kepani e paani ana, aole nae e ike ana kakou ho hui kekahi o na keiki a kakou. I ko kakou manawa opiopio, ike ka kou he poe uuku wale no na Kepani, aka nae, o na keiki e paani kinipopo ana, he poe nunui wale iio, a hu wale mai no keia noonoo, Heaha ana la ka hopena o ka lahui Hawaii me keia poe Kepani nunui ke paio aku, no kahi e moe ai a 110 ka.meaai e ai ai? Aole makou e olelo ana, e hakaka ana na Kepani ia kakou a lie manaoino ko na Kepani ia kakou, aole aole loā, aka,,o ka makou e olelo nei, o na Kepani,' aia iloko o la>kou, mamuli o na kcnekuria o ko lakou noho ana iloko o ka naauao ame ka holomua, kela hakaka, e holomua. Aia iloko o ke koko o na Kepani ka hana. ame ka hakaka no ko lakou ola ana, no ka mea, ma ko lakou aina, oiai he aina i nohoia e ka hau, e hakaka mau. ana lakou iloko o eono mahina no ka noho ana no umi-kumamalua mahina; nolaila, ua maa keia poe i ka hana, o kakoii aole, no ka mea, he loaa wale no ka meaai elike me ia i ka manawa o ko kakou poe kupuna. Nolaila, e hana, e hoohalike, e hakaka kakou elike me na Kepani īna aole kakou e hoohalike ana me na Kepani, e pilikia ana kakou E nana kakou nomua!

Ia kakou e hele holoholo ana, me kahi kookoo, o ike ana kakou, o ka poe maluna o na kaa otomobile nunui, a nui o ke kumukuai, he poe wale no o na lahui e. Aole anei he mea maikai no kakou na makua, ke koikoi .ana aku i na keiki a kakou e loaa ka iini ' < ambition ,, ia lakou elike lakou me keia poe o na aina e e holo nei maluna o na kaa pii o ke kumukuai? H'apa kakini wale no Hawaii e holoholo nei maluna o na kaa pipii, a ua loaa ia lakou mamuli o ka hana hoomanawanui o na makua ame na kupuna. Aia komo ka noonoo iloko o na keiki a kakou, a hoomanawanui lakou, e loaa ana no ka lakou mea i iini ai, loaa no. Nolaila, e na makua, e paipai mau i na keiki a kakou! 1 I keia manawa, ma Xu loka, aole pulumiia na alanui, o ia hoi, aole, me na pulumi e "pulumiia ana e na limahana a i ole me na kaa pulumi, elike me ka kakou e ike nei ma Honolulu nei; ka mea e hanaia nei, he mau mikihi lawe i ka lepo ame ka opala ke hoohanaia nei ma kela kulanakauhale, a ma keia ano hou, ua ikeia ua holo ka hana, ua maemae ka hana a ua emi ka Hlo. E ike ana no paha kakou i keia ano mikini rta Honolulu nei i kekahi o keia mau la. Ma Ametika, a ma kekahi mau aupuni o Europa, ka manao nui e loaa na mikini i hiki ke hoemi na hoolilo a i hiki ai ke hana i na hana me ka awiwi ame ka njii ole 0 na kanaka hana, aka, ma Akia, ka manao o kela poe, e hanaia no me na lima i hiki ai ke loaa.ka hana i na kanaka ame na wahine, 1 loaa ai ko lakou ola o ka noho ana, a manao makou he tul& a he manao maikai no keia. O na Rukini ma Nu loka, 1 haalele i ko lakou aina a i kipakuia

paha e ke aupuni bou, ko hoolala nei lakou e kukulu i halepule no lakou, oko lakou hoomana no. Hoomaka lakou, 4,000 wale no ko lakou nui, ma ka malama ana-i ka lakou halawai haipiile iloko o na rumi o lakou, a maoiuli o ko' lakou hoomanawanui ana, ua loaa aku la ia lakou ka huina o $145,000, a me keia lakou i kuai ai i aina a i kukulu ai he halepule no lakon.

Xa īakou no i kukulu ka hale elike me ka hana ana a na hoahanau Morem6fta o kakou ma Kalihi. B lilo p.u ana keia halepule o keia poe Eukini i halo halawai, i hale himeni a i hale hoolaulea no lakou, i hiki ia lakou ke noho hou i ke ano 0 ko lakou noho ana ma ko lakou aina hanau. Xa rumi no na kamalii, e penaia ana na kii o na kamalii i aahuia mo na lole o Kukini a o na rumi no ka himeni a launa ana, e penaia ana me na kii e hoike ana i ke ano o ka noho ana o kela poe ma ko lakou aina hanau, a e kukuluia ana ma ke ano he kiahoomanao IJmemorial M no ka ohana ano na koa 1 make iloko o ke kaua nui aku nei i hala. Manao niakou hc hana maikai keia a keia poe Hukia e hana nei. Ina no hoi e hana ana kakou i kekahi hana o keia ano. Na lakou Hukia wale no e hana nei a aole o lakou k.iukai na na A.merika lakou e kokua. He mea maikai no no kakou aole e kauka'i mau a na na haole kakou e kokua. Ma Nu loka, ma ka Nupepa New York Times o ka la 6 aku nei no o keia mahina, i ike .iho ai makou, eia na Ilikini o Amerika ka poe kupa a o ka poe no lakou o Amerika, ke hoomaka nei a ua ku he <l C3lub Housc", he halo halawai a ilaila la kou e ai.ai, e moo ai, o heluhelu ai, a aole lakou i hele e nonoi i kekahi lahui o ae e kokua ia lakou.

He mau hale no kekahi ma Amorika o keia ano, no na Ilikini, i kokuaia o na haole, aka o keia halo ma Nu loka, aolo loa, a na na ilikini no i hoomanawanui a o ka hina a keia poe Ilikini, o keia "Club House", o keia hui aolo i oi mamua o 200 ko lakou nui, o ia no ka hoonaauao ana hookahi koiki Ilikini o ka makahiki ame ke kokua ana i na bebe ilikini o na makua ilihune, a o ka inoa piha o keia hui 44 American Imlian ABsoeiation Ine." Eia makou ke kakau nei i keia hui e hoouna mai i na pepa "ehenlars" me ka manao e ike ina e loa.i ana kekahi manao liou ia makou. Ea, aole anei ho mea maikai, <. hoohalike kakou me keia poe Ilikini? O ia ka makou e kakau mau nei, a o hana a e noionoo a e hoomaii aita no ko makou pule ana i ke Akua e kokua mai ia kakou, a loaa keia hale, a loaa keia "eeniei", a loaa keia "Club Houae" no kakou, a ke nianaolana nei no makou, e loaa ana no, no ka mea, he aloha no ke Akua ia kakou. E nana aku no nomua!