Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 38, 29 September 1927 — WA HOINAINAe KALAIAINA O MAUI [ARTICLE]

WA HOINAINAe KALAIAINA O MAUI

Ke palla nel ka lpuhao kalalaina o fce o Maui, a aia na Honoapiiluil ke mawehewehe mai nei 1 na hlpuu o ka aoao kalaialna llke ole, e fcoonuopopo ana i ka poe kupono »o ka koho a&a aku o k& poe 1 loaa |ia mana koho. No ke kulana lunahoomalu o ka he ekolu mau kanaka e aluMu nel la kulana, o Samuel Kalama, • Tavares, ame Peruvla KuOwal ana la o keia poe e lioolHia ana 1 ka hae. a owai ana 1» ke komo ana. 1 ka puka a Kaniho | boofaiula O kel apōe ekolu *o k» aoao Repubalika a o ka mea nonA ka ol o ka baloka e holo hou »Bia. o la ke pae 1 kela nalu o ka la Wae Moho, no ka mea, ke kau mai ka na maka o Hale Moaimana no ka t>akoko me ka Kepuballka 1 lanakila, nawai ana la na ai a ka u'i l ke Koho Kumau. He paaklkl no ka haina. Ma ka »ana aku rto nae ke pil nel no ko Wokimana lkaika. a ke emi mal nei ko na Bepubalika, no ka mea, ua «nahae ua poe nel o ka aoao mana feo ka n\il hewahewa o na moho e alualu nel e puka. He 15 moho lunakiai, 3 Demokarata a 12 HepUhalika, ke hui me ka poe • noho nel ma ka hana. Ke pal nel ka poe ia Kauka Takekawa he kauka nana maka a hooponopono makaaniani keia, akahi ®o ahlki 1 Walluku, a la wehe ana ao t kona keena. o ka hana mua e fcok> baloka lunaklai. oiai he nul Ba Kepani oplo mana koho l kakauftaoa iho nel, a he mea "maopopo e Moanoku ana no na Kepanl ma ke koiM} aaa 1 keia moho Kepani. He like na Kepani ma ia hana, D ke oki loa no kanaka Hawail. Be like n* Puklki ma ia hana. he |rofco like, a he okl loa iho no kanafc» HawalL I ke Kepanl e koho*taa 1 ke Kepani a ia Pukiki e koho ana 1 ke Pukiki, hoaka Hawaii ke lelele la ka ba!oka. i ka haole, ke Pukiki. ame ke Kepa&L AlOha no na Hawaiil Ko ka loio kalana, he kanaka e alualu nei ia kulana. He haole o Berlna. he Puklkl o Pokako a he Hawail o Linekona. a pehea ana la ke o keia mau inoa? Ina e koho ke Pakiki 1 ke Puklkl, ka Haole i ka Haole, o ka Hawail l ka Hawail, ua maopopo e puka ana -ka Hawail, aka 1 lelele ka haloka o ka Hawaii 1 ka Haole me ke Pukiki, ua haule ka Hawaii. no ka mea, o ka like ole a h'akl Uke ole o ka Hawail no ka xnea e haule ai ka moho Hawaii. Ai» laol 1 ka nana ana. Ma ke kalana wale no o Maui keia nel ke kohoia o ka haole 1 Loio Kklmiil, ma Hawaii mokupuni, mai ka hookiunu ana o ke kalana, he Hawall na kanaka i paa ia hana ahikl 1 kela la. pela no me ke Kalana 0 Kauai, mai ka hookumuia ana o ke kalana ahiki 1 keia la, he mau Hawail na loio Kalana, o Kaeo me Kaulukou 'ko Kauai a o Kale Ullema ame Wile Bia ko Hawaii; a ma Maui he haole, a o ke kumu paha la 1 oi al o Maui, e kuahauala ai "O Maui no ka Ol" no ka mea aohe kanaka Hawail i noho ma ke kulana loio kalana. Ke pai nei kahi nupepa hoopilimeaai haole i ka 1010 kalana haole, a ke hoola nei i kona akamai, a pela aku ma ke kanaw|ti. Na keia loio no-i heokaulana 1 ke kaTary. o Maul im ka hao ana 1 na dala $500, mai ka waihona o ke kalana o Maui i kokuaia e ka papa-" klal. a e ole ka hoopiiia ana imua o ka aha, hoihoi hou la ke dala o ka 2ehn]ehu a mai noho ua wahl loio kalana haole nel 1 ke puhi. Me ka ike no o keia nupepa haole 1 kela hemahema hao dala o ka lehulehu, ke pai nei a ke onou nei 1 ka lHelile o keia loio haole. ica moolelo o keia hihla xna ka buke olelo hooholo o ka aha kiekie 28 aoao 760. Aole no i pau mai ke kalohe o keia loio kalana, aia ia buke 28 aoao 570 kaillia ta īoio o ua wahi haole la no na hana paewaewa i hoopllia ai ixnua o £a aha kiekie, a kalliia ka lalklni no kekahi mau mahina, he hoopa'i no na hana pono ole, a iloko no o ka ike o keia nupepa hafile ke onou mai nei no 1 keia loio jv-inrt ole, a he loio ' liielilfe. O ke iho la ia o ka lahui he kakoo no i kona lahui, a o kanaka Hawaii. iloko o ka ike i keia ktna\tna*u a hemahema a hohono, wvnn ia no 1 ka haoie. a haa--3«oe i ka Hawali i kumupall. Nolaila he apu'epu'e no ke kula-. na o na Hawail e holo nei, ma na tnkn» like ole o keia kalana. Aia no ka mmnm. koho i na kanaka Ha«ali, aka, ma ke koho ana, puka aka la no na lahui e a hamohamo la ka HawaU ia KekuaokalanL E koho īn+mM na moho ma ka aoao o na HawaiL He ma*u mau mea hou la o ke aloalli o ka Malu Ulu o Lele. MALU ULU. IlhlM. B«pt. >2. 1^27.