Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 1, 30 September 1893 — Page 3

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Arnold M. Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum Natural Sciences

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

ALOHA AINA.

 

@awaii mo'o nui o Keawe,

@ina i ka o ohi a ka la,

@oohihi @u i kou mau kapakai,

@u wa e kipa malihiai aku-ai,

@oaa ko'u kamaaina o oe.

 

@aui moku o Koma,

@na i k@ pu ui a ka la,

@olokai nu a Hina,

@e Lo@ i o Ke-ae-a.

@ookahi no kakou i ke aloha,

@li lima ia e ka makemake.

 

@akou Moiwahine i

  Aloha Nui Ia.

 

@e oe mau ke aloha,

Pili paa o ka Lahuli

E Li inlani o na moku,

Ko lei aloha a ka Lahui

Lu'i ole i ka e@e ni,

O ka mana o ka inika me ka makakila;

E kuoaa mau, a mau,

Mahope ou e Liliulani,

E kupoa i ke Aloha Aina,

I ka aina o ka maluhia,

Aohe ona lua ma ke ao,

A kou lahu e hooholike ai.

 

@AWAII ALOHA AINA.

 

  Ke hoopuka aku nei makou @ nupepa puka la ma ka @oa Hawaii ALOHA AINA, he @ha olelo a he elele mama no @ lahui i kukuni aaia na uma @a i ke aloha alii a aloha aina @e loa ia e nalo ae mai na hoo@nao ai a o na puuwai aloha @a o ka lahui.

  Aole he wa e ae a ka lahui @ aii i ike ai ma na moolelo o @ lakou aina aloha i  oi ae ke @uk@oi a me ka enaena o ke @ha aina iloko lilo o na uma@a o ka lahui e like me keia @a ano, koe wale no na poe e @a e holo ana, e kolo a e noe @ee iho.

  Ma na aina a pau a ke Akua @aawi mai ai i wahi e noho ai @kela me keia lahui, ua haa @ pu mai no ke Akua i ke @ha aiaa iloko o ka umauma @ela me keia lahui no ko la@ aina iho, no ka mea he @wai haawi wale ia a ke @ua me ke kumu kuai ole i @hi e ola a e waiwai ai ka la@ kanaka, nolaila, ua pipili@a loa iloko o ka puuwai, ka @ ke koko ke aloha mua o ka nui i ko lakou aina iho mana o ke aloha ana i ko hai @ma. Pela no i oleloia, e alo@a maa oe ia oe iho mamua o @ou aloha ana i kou hoalauna.

 

HE HOOPUNIPUNI.

 

  Ua hoolaha ae ka nupepa Chronicle o Amerika o ka la 22 iho nei, ua huli aku ka ko kakou Moiwahine kanemake Kapiolani ma ka aoao e kakoo ana i ka hoohui aina, a wahi a ua nupepa la, ina e hoomau ana na kanaka me kekue ana i ka hoohui aina, alaila, o ka mana o ka Moiwahine kanema ke, oia ka mea nana e hoopalupalu i ka manao paakiki o ka lahui mahope o ke aloha alii. Ua olelo pu ia nohoi maloko o na pepa la, ina e loaa ana kekahi mea kupono i hilinai ia e na kanaka HaWaii ma ka aoao hoohui aina, alaila, e koho koke ana lakou ma ka aoao hoohui aina ke ana o ko lakou holomua. Mai nei aku o keia mau hoopunipuni; mai puai iki i na pelo o keia ano.

 

KA HOOLAULEA ANA.

 

  Iloko o ko makou wa i komo mai ai iloko o ka rina poepoe o ka hoolaha uupepa a me ke kalaimanao, ua lawe makou i na keehina a pau o ka hoolaulea ana i ko makou hale ponoi--a iloko o ia mana @a a makou i la e ai ia keehina, ua loaa ia makou na hooia kupono no ka hiki ia makou ke hoolaulea i na kini lehulehu o ko makou lahui. O ka hiki ana i ke poo o kekahi ohana ke hoolaulea i kona ohana ponoi--ua kaualua ole makou ke ia ae--ua loaa iaia na manaolana hoomua o ka Waipahe a me ka oluolu o ka noho launa ana me na makamaka he mau tausani. O ka hookano, ka haakei, ka hookiekie ake hapai iaia iho me na manao "Holohope" nae o ka "holowua" ole o ke "puhi ana i kana o-le" o ke ake hanohano nona ponoi iho, oia ka makou i hoopailua ai. Aka, o ka manao no nae ia o kekahi poe, a oia ka makou i makemake ai e kamailio no ka hiki ole i kekahi poe ke hoolaulea i ko lakou hale ponoi mamua o ka hele ana e hoopalaimake imua o ka lahui me na manao waipahe o ka mali leo a me ka pahee launa ole mai e hiki ai ia Satana ke haule malalo o kona mau kapuai wawae.

 

  He wahi kakahiaka na loa keia o ke alokua nei. E ole nae hoi ia mau na wahi alanui.

 

HAWAII--ALOHA AINA--HAWAII

 

Iloko o ka ulu WehiWehi  na pua,

Iloko o na manao uluaheWa o ke kanaka,

Iloko o ke ehuehu e alo ai,

Aole nae au ilaila---no ka mea,

O ke aloha ko'u makemake aole o ka mohai

  Ae, aole paha e hiki i kekahi mea ke i mai na nele kona puuwai me na kipona a ke aloha oiaio. Aole paha e hiki iaia ke hoopu-a ae, he puuWai kona i hana ia a paakiki e like me ka pohaku a nele ia mea he ALOHA. O ke aloha ana o kekahi kanaka i kekahi, ua makaukau oia e molia i kona WaiWai a pau no ka hooko i na kou-koi a kona makemake---ina no ia o kana keneta hope loa---he mea nae ia e loaa ai na hooko ia ana o ka makemake a me ka uni a kona puuWai, he mea hiki ole i kekahi mau manao okoa ke paku a alai ae i kona hooko ana i ka manao. Na ke aloha i koi mai i ka Emepera Bonapate e komo aku oia iloko o na hookahe koko WeliWeli loa no ke kue ana aku ma ka hapa o kona aina i ka poe aea, pakaha, limanui a me ka hookano, a kulai aku la ia lakou ilalo o ka lepo. Na ke aloha i hoonui aku i ka manao keikikane iloko o ka puuwai o ua Ilamuku kaulana o ka Emepera, a hoolei aku la ia lakou me ka lei o ka hanohano me ka papahi pu ana aku hoi ia lakou i ka inoa e hiki ole ai ke poina ia a huli ka honua-

"Na Opuu Pua o Farani." A na ke aloha no hoi i hookikina aku i ka Haku Nelekona e komo aku iloko o na hoouka kaua ana o ka lanakila ma ka hapa o kona aina me ka papahi pu ana ae i keia mau huaolelo a ka poina ole o ka hanohano a me ka I ahia---"Na Enelani e rula na Ale o ka Moana."

  O ka makou nae i makemake a i kau nui ai i lamaku, i kukui a i alakai no ke kanaka, o ke ALOHA oiaio i kona AINA. O ke aloha ana o kekahi kanaka me ka oiaio i kona aina, ua aloha aku oia i na mea a pau e noho ana maluna o kahi a me ka lepo nana i haawi mai iaia i ka ike ana i kamalamalama o ka la a wahi hou hoi a ka Emepera Napoliona, "o ke kanaka e aloha ole ana i kona aina, ua makaukau oia e pepehi i koao lua ui makuahine."

  Ma ka nana ana i na moolelo kaulana a puni ke ao nei, aole paha e nele ka hoomaopopo ia o ka lahui HaWaii, ka lahui i kukuni paa ia ka manao Wai pa-he o ke aloha lipolipo a me ka oluolu no ko lakou ama a me ka lehulehu holookoa. Na ia manao Waipa-he o ke aloha i hookipa mai he nui a lehulehu Wale o na aea e ai haaheo nei i ka lokomaikai o na kupa o ka aina a hiki i keia la, a no ia kumu, ua papahi ae la makou i keia lei lehua ma ko makou poo a kapa iho e lilo i milimili na ka lahui.---Ha aii Aloha Aina, hookipa ia aku.

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

 

  Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa poole loa. He loea me ka noeau ma ka hoopiha ana i ka niho me ke Gula, Dala a mea e ae paha. He akamai lua ole i ka hana ana i na niho ku'i o na ano a pau.

  He mikioi ka holoi ana i na niho. He palanehe kona mau lima ma kana mau mea hana niho o na ano hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.

  O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o ka Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

  E ike ia kakou hoa kanaka, o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

  KEENA HANA--Maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi me Betela. Puka komo e pii ana iluna o ke keena ma Alanui Moi.     sept30---tfd

 

Hawaiian Hardware

Company L'd.

 

Poaono,  Sept.  23, 1893.

  Mai ka manawa mai o ke kukulu ia ana o kea ha eoihana a hiki i ka hoo@ opopo ana o na kau ka i kona a@o ua l@ne a e ia na h@na me ke ku oa me ka hoopono, nai ia ma awa mai. ua kapa m i la kokahi poe i ka ino o ka "HAWAIIAN HARDWARECO," ka ho. waiwai hou oa. I mea e oluolu @ke ai na @oa a pau pela pu hoi me ka poe e nana mai nei mahin@ o ko makou holomua ne na maka ewena, a i ei e hoonalowa e loa ia ai n@hoop laimaka ana o keia m@u la, u@ hoopo opoilo m@kou, a lewaiho aku nei i keakea, i ko makou noho mana maluna o kekahi mau hui p@ kai nui iloko o kela Apana, a e haa ia aku ana hoi i na kanaka o ke Paeaina na paakei keokeo helu eka nona ka waihooluu i maa ole i ka @ ia iloko o kekahi Hui Hoahu Paak mamua. O ka makou mau hoopon@ pono ana, oia ka hooko na aku i @ kauoha a pau. E hooko ia no kauoha ma ke eke hookahi, a @ o@ ma ke tausani paha me ka hikiwa@ loa

  O na hale ma ke Alanui Kalepa. @ hoolilo ia i m@a hale hou me ke pen@ a Hendry i hoow li mua ia. Peli i p@ no hoi me na hale e noho hana ia n@ e C. O. Berger me Robert Grie@e, o kekahi mau mea e maopopo ai n@ mea kahiko i hoo ilo ia i mau me @ hou. O na hale noho a puni ke kula makauhale, ua hoao ia me keia mai@ pena, a i ka wa e huli hoi mai ai n@ hale kahiko mai ka lakou huakai Hoikeike Honua mai o ke ao e manao ia ananei na hale o Honolulu nei, ua loli ano e ae ko lakou meu kulana. O ka makou mau waiwai o ka noho'na hooponopono kino@ana, oia hoi na lako h@le o na me pili hao, a aniani, aole hiki ke nahaha, a ina e nahaha ane, alaila, mamuli no ia o ka loli ano-e ana o ke au o ka manawa. Ua loaa ia makou he heluna nui oia mau waiwai kupono no keia manawa. Ua hiki ke hoemia na waiwaikumu' uai piia i ke kumukuai haahaa loa.

  Ua hiki ka makou mau waiwai maikai loa i kinohinohi ia me na nani like ole ke hooana ia aku ia oukou, no ke kumuluai o ekolu dala a pii aku. O na waiwai maikai loa e loaa no ma ka puka aniani maka; o ko makou halekuai. E mino aka iki ana oukou ke hoike aku mekou ia oukou i ke kumukuai oia mau waiwai.

  O ka like ole mawaena o na like lealea maikai a me na mea i o, ua hoomaopopoia ia iloko o kela a me keia kau. He mea makehewa wale no ia makou kekuekaa ana aku i ka olelo ana ae o na waiwai maikai a pau mailoko aku no ia o ko makou halekuai. Ma ke kau kimanu o Oct. 1, ua wae @e nei makou he helun@ nui o na poke-pu kau poohiwi i mae mau i kalawelawe ia ma Amerika Huipuia a ina oe e kuai ana i keia mau poka, alaila, aole e lilo ana kau mau dala i ka manu a kanaka. Ma kela hoi ana mai o ka mokuahi Auseferaiia, e loaa mai ai la makou he mau papali keokeo kupono no ka uhai holoholona a kimanu ma ko kula. Mawaho ae o keia, ua lola, pu mai ia makouhehe'una nui o na hao hoomaemae pu, a me kekahi mao lako kimanu lehui ehu e ae.

  Ua hoouna mai ko makou mau Agena mai Kapalakiko mai, he mau mei hana no na mei i nahahi, elike me na ipu'epo a me na pa nahahi, ke laau a me ka ili i hookaawale ia p@ na hana nui oia laina. He nai lo@ ola mau waiwai ia makou i keia wa. a ipu oukou o makemake i kekahi oia mau mea no ka hana hou ana na mei nahahi, ua hiki no ia makou ke hoolawa aku ia oukou ma ke kauoha.

  O kokahi mau mei maikai loa a makou, oia na mea paluku huamoa i kapaia ka "Keep'one Beater," ua hiki i keia mea ke hoowali i na hu@ai a aeio maikai o na ano a pau. Ua hiki no hoike hana ia nap@di@a, me na me lo oa ao a p@u ok papaaina.

  @e oi loa aku no he keia o ka em@ me ka m@ikai i na wa a pau m@ u@ o ke kakini @ e@ paluku hua i ku i ia ma ka makeke no na makahiki he unii hala ae nei.

 

HAWAIIAN HARDWARE CO. L'd

  Ma-o mai oka hale pohaku o Sprekels.

Helu 307 Alanui Papu.