Ka Oiaio, Volume VI, Number 9, 2 March 1894 — Page 1

Page PDF (1.12 MB)

This text was transcribed by:  Naomi Ajello
This work is dedicated to:  to my Hawaii Hamachi Ohana

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

BUKE VI           HONOLULU, MARAKI 2, 1894  Correct ---------HE;U 9

 

HE MOLELO HOONAUE PUUWAI

---NO---

KA UI NOHEA

KAMILIA

O KE

Kulanakauhale Alii

---:O:---

PARISA

ME

Kana Ipo Aloha

-----

Mon. M. Duvala

-----

Iloko o na hoinainau hooio@o aia ne na Ipo Ekolu,

-----

MOKUNA IX.

-----

KA MOOLELO:

   Ka, i ka’u hoomaopopo iho, aohe paha he mea i koe a puni o Parisa ne ii ike ole he mai kou.

   Ua hele pinepine mai au me na manaolana o ko’u ile ia oe, a@a ua hoopaoa mau ia nae au.

   Alaila, ooe anei ka mea i hele mau mai e @oi e ike ia’u, me ka waiho pu ole hoi i kou inoa?

   Ae, oau no hoi.

   Alaila, ua oi aku kou lakomaikai a me kou aloha ia’u mamua o keia Kauna, i pane aku ai ia Kauna N.,  me kona kaawi ana mai hoi i ke kahi nana ia’u e hiki ai ke koho ia aku, ua hooholo iho la oia i kona manao no’u.

   He mau mahina ae nei elua ko’’u launa ana me oe, a o Amana hoi, ne mau wahi minute wale no elima eia nae, e kamailio ano ole wale ana no oe, wahi a Kamilia i pane hou aku ai i ke Kauna.

   He oiaio, o ka wahine i aloha ole a i makemake ole i kana mea i makemake ole ai, aole loa e huna iki ana ia wahine i kona manao, e laa hoi keia puupuu iakika i onou k@ia aku imua o ke Kauna imua o maua na malihini elua iloko oia wa.

   Ua alawa iki aku au i ua Kauna nei a ike aku la au i kona nahu ana iho i kona lehelehe o kea no hilahila no keia kamailio a Kamilia, a oia ko’u wa i kulou iho ai ilalo me ka malu ana iho iloko @ oiai, ua loaa like no ia haawina o ke aloha i ke Kauna no Kamilia e like ala no hoi me ko’u, eia nae oia ke hoohenehene ia nei imua o elua malihini i kanaaina mua oee iaio, e laa paha keia mau wahi hoohea e pili pono ai ka la i papaenaena.

   “Ka noho’na o ka hale pili wale,.

    Mamuli ou ae ke aloha.”

   Oiai o Kamilia e kamailio ana no me ka hoomau no ke Kauna, ua komo koke iho la iloko o’u na manao aloha no ua Kauna mei, a oia lo’u wa i hoao aku ai e hoololi ae i kea no o ke kamailio ana me ka pane ana aku ia Kamilia.

   E paani piai o ana paha oe mamua o ko makou hiki ana mai nei ea?

   Aole anei oe e hana mai ia’u mi kea no he hoaloha kahiko nou, ai hoolaulea iki mai hoi ia kakou keia ahiahi.

   O! wahi ana, me ka n@ho ino ana iho iluna o ke koki, a peahhi mai la hei ia maua e noho ilalo.

   He oiaio, aka, ua maopopo wale no ia GAsatona ke ano o ka’u hookani ana- he kupono wale no ia in a o maua wale no me ke Kauna, aole paha e pono na’u no au e paheneheue iho ia’u iho mamuli o ko’u hoomaikeike meopopo loa ana aku ia oe i ke an@ o ka mea e hiki ia’u ke hookani aka ma kela @iano.

   Oiao, o ka’u wahi mea wale iho la no ia e hiki ke hooluolu mai ia oe, wahi a ke Kauna me ka min@aka ana aku o kea no pahenehene iaai.

   Makehewa no hoi kou kamailio ana ae la, wahi hou a Kamilia, me kou ike no hoi, o ka’u wahi mea hooluolu wale no ia ia oe.

   No keia pane ano kikoola a Kamailia, aole loa a hiki i ke Kauna ke pane ho mai hookahi h@ a nana aku la ia Kamilia me na maka o kea no hilahila.

   E hai koke ami ia’u e Per@ ua hooko aku anei oe e like me ka’u i kauoha aku ai ia oe?”

   Ae.

   Wela, aia no hoi a mahope hai mai oe iu’u, a mai hele e oe mamua o kou hai ana mai ia’u.

   Alaila, na komohewa i’o mai nei maua, wahi a’u.  O ka elua iho la keia o ko’u hoolauna ia ana ia oe, e pono maua e hele koke ano.

   Hele hoi paha olua!  Aole paha o na mea a’u i makemake ai e noho mai o lana ke hele!  Aole loa he pili oo ka’u olelo no olua.

   Huki koke ae la ke Kauna i kekahi @wati pakeke nani a nana iho la i ka manawa me ka pane ana mai:

   Ua kokoke loa ka manawa no’u e hele aku ai i ka hotele?

   Aole puai leo hou main a hele Helena mai o Kamilia.

   Kea e nei ke Kauna iluna a hele aku nei a mamua pono o Kamilia, haawi aku ne ii kona aloha iaia me keia mau huaolelo.

   Adieu, e ka Madimosele.

   A oia no hoi ko Mailia wa i ku ae ai iluna a pane mal@la i ke Kauna me keia mau huaolelo:

   Adieu, e ke Kauna.  Hikiwawe nae keia huakai au.

   He maka’u ko’u o holopono ole ka oukou hana.

   Aole hoi pela in a wa i hala ae nei.  I ka wa hea au e ike hou ai ia-oe?

   I kou wa e makemake ai ia’u e hele hou mai ianei.

   Aloha hoi ha oe.

   “Hele oe i ka la o ko inaina.

   A ka la o ke aloha hui kaua.”

   Kani ae nei ka piano iloko o keia wa, oiai ke Kauna e iho aku ana e @uka iwaho, a hoolono ia aku la keia mau lalani mele i lima nui ia aku e ka ui, nohea Kamilia, ma na pepeiao o na Kauna nei, a oia kana i ku iki iho ai e hoolono mai, a penei ua ui nohea ne ii himeni aku ai:

  “I na paha wau i mahui mui,

   E w@he mai ana oe i ka pili,

   Aole la wau e makana aku,

   I ka aina nui palahalaha.”

   Aia hoi, wahi a Kamilia, ua hala aku la.  I na wa a pau ana e hele mai ai, aole hiki pono ia’u ken oho maikai me ko’u haalulu ole.  Hoihoi ole ka mea i anoi ole ia.

   Auhea oe e kuu Kamilia, he oolea loa no hoi paha kau mau olelo i ke Kauna, ka mea i hana maikai mai ia oe ma na ano a pau.  AOle anei ou manao,ua makana mai kela Kauna ia oe me kekahi makana makamae loa hau.  He makana hoi e loaa ole ana in a tausani dala uuku, wahi a Perodena.

   Ae, e kuu Preodena, wahi a Kamailia, i ko’u wa e kaupaona like ae ai i kana mea i haawi mai ai ia’u a me kana mau olelo hehena, ua manao au, ua oi aku ko’u lokomaikai iaia mamua o kana mau makana a pau.

   E hoomaopopo oe i keia e Pernedena.

   “Koliia e ke anu noe na kuahiwi  Lohi mai ka lawena a ke kalukalu,

   Ho iho kaua e ka hoa eloelo.

   Oiai ka pilina ua lai.”

   Ha! ha! ha! i aka haaloulou ae ai o Peradena no keia houhene a uu ui Kamilia nei, a pane hou aku la oia penei.

   Ua aloha loa hoi paha ia ia oe.

   Ka! i na paha ia o ka’u hana o ka noonoo i na poe a pau i aloha ia’u alaila; aole loa paha o’u manawa e hiki ai ke noonoo no kekahi hana okoa ae.

   A pahee hou aku la kona mau lima palupalu in a ki a pau o ka piano, a oia ka wa i ikuwa ae ai ka leo kani o ua piano nei, me he iiwi makapolena la no ka uka iuiu o Olaa, a@anaenae iki ae la no M. Amana @uvala.

   “Ke owe mai nei e ka ua,

    Lihau i ka welelau pali,

    Ka hiki ana mai a ke aloha.

    Hoopumehana i ko’u poli.”

   Nou kela e Amana, a nau hoi e hoomaopopo aku kea no, a e lawe aku a hoomanao ia Kamilia me ka ho pona ole.

   He makemake no anei olua i kekahi mea inu?  Wahi a Kamilia, a @ na kakou e paina ahiahi ana, i i wahi apana moa ka’u, kau mai hoi kahi kiaha waina i hoahuihui ia eloelo kela.

   I na Pela, e hele kakou i kahi e paina ahiahi ai, wahi a Gasa@.

   Aole, ianei kakou e paina ai.

   A kapalulu aku la ka Bele kahea i ke kauwa o ka hale, a oia no hoi ko Na@ wa i hiki mai aia.

   E hoouna aku hoi oe i mea ai na kakou.

   Heaha kau mau mea ono loa i makemake ai?

   O ka mea e loaa ana ia oe.  E awiwi.

   A o ko Nannie wa no ia i hele aku ai e hooko i kana apana hana.

   Ae, e paina ahiahi ana kakou wahi a Kamilia, me ka lele ana ae ilunoa hoopuka hou ae la, he keu wale aku no keia a ke Kauna hehena nui wale.

   Auwe! I na wa no hoi a’u e ike ai ia Kamilia a pau, e pii mahuahua mau ae ana ko’u hoohihi a me ko’u makemake nona a pehea la keia puuwai e hiki ai ke kappa koke aku iaia na’u@ e laa hoi ua helehelena ui e waiho ka@ alaha mai ne inua o’u.

   A oia ka’u e nalu ana iloko o’u iloko oioa wa, me ka hoopuka ana ae in a mamala olelo o ke kala ana iaia, oiai oia i haawi aku ai i kekahi puupu@ ikaika loa i ke Kauna a ua like no hoi ia me ka i ana mai ia’u, ua pau ko’u hoohihi nona, a me oe aku a mau loa.

   Aka, o keia mau uluaoa o kea no uluku o’u, aolo loa au i hoopuka iki aku u kekahi huaolelo iaia, aka, ua noho malie iho au me he manu nunu la i hoopuni ia me na mea makamae a pau o keia ola ana, a me he mea Ia hoi, ua komohia aku ko@uhane iloko o kaona puuwai, a o ko’u puuwai hoi ke maalealo ae la ia umua o kona mau kuuonohi, a ooia kana i pane mai ai me ka minoaka ana o ke kaili puuwai.

   Alaila, ooe io no kau makemake e ike mau ia’u, oiai au e waiho ana i ka mai ma kahi moe.

   Ae.

   Lokomaikai maoli ka hoi oe, a pehea la wau e hana ai e hiki ai ua’u ke hoomaikai aku ia oe no ia lokomaikui palena ole ou.

   Aia a hele hou mai au, owau wa le no.

   E hele pinepine mai oe e like me kou makemake, mawaena o ka kora 5 a me 6 o ke ahiahi, a mawaena hoi o ka hora 11 a me 12 o ke aumoe.

   A-ha! wahi a’u i namunamu iho ai, e pili anana, oe i ka’u kepa@ a e hulili ana ko maka e like me na hoku o ka lani i ka hoomanao ae ai i ka ai k@koni a na manu.

   No kea no loihi loa o ka hoomakaukau ia ana mai o ka mea ai, ua hookani hou ae la ua Kamilia ne ii ka bele, a palanehe hou akau la hoi kona mau lima palupalu iluna o na ki o ka piano me ke kani ana ae hoi o kona leo kohu Iiwimakapolean.

   Aole i liiuliu iho ka himeni ana a ua ui nei.  Ku ana o Nanie mamua pono ona.

   Ua makaukau anei ka mea ai? wahi a Kamalia.

   Ae, e ka Maidimoele, iloko o elua minute.

   E Amana, wahi a Perndena ia’u, aole paha oe i ike in a rumi o Kamilia?

   Aole.

   E hahai mai paha oe ia’u a na’u oe e kuhikuhi aku.

   Ae, wahi a’u i pane aku ai ia Perndena.

   Ku like ae nei makou a pau iluna, a kahea mai nei o Kamilia ia Gasatona e hele loa laua iloko o ka rumi aina e nana ai in a paha ua makaukau na mea ai.

   Lawe loa aku nei o Perndena ia’u a hiki i ka rumi kono lole o Kamilia, hapai ae nei koaa lima a kuhikuhi aku ne ii kahi e kau mai ana o kekahi mau kii na@ ma ka paia o ka hale, me ka huli pu ana mai hoi ia’u a ninau mai la.

   Ke ike ala anei oe i kela mau kii?

   Ae, wahi a’u.

   O Comete de G. kela, he kanaka i haulehia malalo o ke aloha no Kamilia, a o kana ipo mua loa hoi.

   A kuhi hou ae la h@ kona mau lima i kekahi kii me ka pane ana mai.

   O Dicomete de L. hoi keia.  Ua hiki ole iaia ke hoomanawanui, nolaila, na haalele oia ia Kamilia mamua aku nei.

   No ke aha hoi, wahi hou a’u.

   No kona ano o pulepule loa i ke aloha.

   A pela pu no hoi paha me Kamilia.

   O kahi mea apiki paha ia a’u e nana nei, aohe lua e loaa keia kaikamahine.

   I ka la i haalele mai ai @na ia Kamilia, aole i huheu iho oia, aka, ua hele aku no ia i ke keaka, o like me ka mea maa mou, me kona uwe pu ana hoi, he hookah@ hora mamua iho o kona @ele ana.

   Oiai no o Perndena e kamallio ana, ua hai ia mai la maua no ka makaukau ana o ka mea ai ia manawa, a i ke maua wa i komo aku ai iloko o ka rumi aina: ua halawai koke mai la me ko’u maka o Kamilia e hili@ ana oia iluna o kekahi noho koki a e paa ia aku ana hoi kona lima e Gasatona me kona kamailio malie ana aku hoi iaia e hiki ole ai ia’u ke lohe aku.

   Ua heheua ia paha oe, aole anei e hiki ia o eke hoomaopopo iho, aole loa oe e kupono ii ipo na’@. aole wale o kaou ike looihi ana ia’u no na makahiki elua, oia ke kumu e hiki ai i kekahi mea ke alakai ia oia ma ke alahele o ke noi aku iaia elilo ia i ipo nana.

   O na wahine a pau i like me kou kulana in a he makemake ko lakou e lilo kekahi ipo nana, e kala aku la in a la kinohi no, ua pau ia manao i ka hooholo ia, a in a aole, aole loa no e hiki mai ana ia manawa.

   A oia ka’u e poloai aku nei ia olua e na keonimana e noho iho ilalo.

   I ko Gasatona wa i hookuu aku ai i ko Kamilia lima, ua noho iho la ia mawaena o maua, o Gasatona ma ka akau a o wau no hoi ma ka hema.

   Huli ae nei ua ui nei a pane aku nei ia Nanie.

   E hai aku oe i ke kuke, aole e ae aku i kekahi mea e komo hou mai iloko nei.

   Ae, ua noho iho makou ilalo me ka waiho mai hoi o ka papaina umua o makou.  Ua nana mau aku au ia Kamilia ma ke kahi o ko’u mau maka, a o kona ui nohea o ka waipahe a me ka waianuhea, oia ke kokua nui nana e @nou aku ko’u wahi mana ai a haul@ iho ilalo.

   Ua lalau aki oa’u akau a me hema, ua inu kike kiaha pu hoi me na ui nei; a maluna ae paha o na mea a pau, ua lealea @a ua hauoli.

   Oiai makou e hauoli nei me ka olioli nui, ua maeele koke mai la ko’u puuwai me kea nu o ka ike aku i keia ui nona, na makahiki uuku wale no o iwakalua e inu ana e kamailio ana, a e aka ana hoi o like me ka hiki iaia ke aka.

   A i na wa a pau ana e hapai ae ai i kona kiaha Camepeina a pa i kona mau lehlehe, aole no e nele ana kona alawa iki ana mai ia’u me ka haawi ana ma ii na imo ana e hiki ai ke ume aku i ko’u puuwai a lilo loa nana, me ka pii pu ae hoi o k aula ohelohelo ma kona mau papalina, a o kona kumu noi, aole i hooikaika loa mai iloko oia manawa.

   Ua hololea ko makou olelo ana, i awaiaulu ia hoi e na kuwili hoo ni@a puuwai o keia ola ana, a aole no i liuliu ia hauoli ana a makou @a pii ikaika mai la ke kunu o @a nohea nei, a hilinai aku la ia ihope me ka puili ana o kona mau lima i kona umauma me ka mae pu ana hoi o kona mau helehelena.

   E hoomaopopo iho kaua o ka hora 1 ia o ke kakahiaka, a o ko’u ike ana aku hoi iaia iloko o keia haawina hupilikii o ka ehaeha, ua haawi mai no ia ia’u i ka ehaeha o ko’u puuwai.

   A i ka wa hoi i ikaika loa mai ai o kona kunu, ua puili hou ae la kona mau lima me kekahi kainaka ma kona waha, a i kona wa i wehe mai ai, ua halawai koke mai la me ko’u mau maka na kahakahana koko i puka mai mai loko mai o kona waha, pi i iho la na maka o ua ui nohea nei, a pii ae la ka haikea a puni kona mau papalina a liuliu u aka ae la oia iluna no ka hoi ana aku iloko o kona rumi k@mo lole e noho ai.

   Heaha hoi keia? I pane ae ai o Gasatona.

   O ka hopena iho la ia o kona aka haaloulou looa, a no ia kumu, ua puka hou maioa ke koko mai loko mai ona, wahi a Perndena i pane ae ai.

   Aka, aole nae ia he mea hou, oiai hoi, e loaa mau ana iaia ia haawina in a la a pau.

   Owau nae i ko’u homaopopo a iho, ha pihoihoi loa ia au, aka, ku e ae nei hoi o Nanie a me Perndena a @ahahai aku nei mahope o ka Madimosele Kamina.

MOKUNA X.

   O ka rumi ana i hoi aku ai no ka ho@ ana, he rumi ia i hoomalamalama ia e hookahi wale no @kukui, a na hina aku la hoi ia me ka hoamaopopo ole iluna o kekahi hikiee koki me ke kau ana o kona lima maluna ino o kona puuwai.

   E hoomanawanui iho kaua e ka mea heluhelu a uwila hou aku i ka la apopo.

Aole i pau.

-----------

Ke kuupaa mai nein a maoku nolo pili aina o kakou nei, i ka hoohikihiki ana mai i na tausani eke kopaa, no ko lakou makekenei, a puehu loa @ i no ka makeke o Kapaiakiko, ilaila aku e kau liilii ai.

 

---------

   Nui ka hoopunipuni o ka Avalakaika i ka i ana mai nei, o na haole ka, a na mokuahi i lawe mai nei, i holo mai ka e kokua i ka Maoiwahine, hele pela kau palu ai ole ia, ana ole nohoi ka mikanee i ka hoopunipuni, hilahila ole.

 

HE MOOLELO HOONANEA

---NO---

Don M. Maseka.

----

Ka Opio ILoko o na wiliau ana a ka Pahikaua,

------

Ka Omole Laau Hamo Kupaianalia.

------

A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU.

-----

Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Mageneti

ME NA

KIAI PUKAUA EOLU.

------

MOKUNA I.

Na makana hiwahiwa ekolu a ka Makuakane, M. Moseka i kana Keiki.

-----

   O ka maka nae o na mea a pau o loko i keia rumi a ka kakou opoi e noho nei, aia no oia ke haka pono nei maluna o na mea hoohanohano o keia kanaka me ka makahehi nui a iwaena e ia poe o ka makahehi ua komo pu aku ka kakou opio iloko oia haawina hookahi.

   Ma keia wahi e waiho iho kaua e ka mea, heluhelu i ke kamailio ana no Don Maseka.

   Ae, o keia kanaka o Paresa no ia, a he koa iloko o ka hilinai ia e ke Kapena M. de Tervile.

   O Paresa, Aramis@ a me Atosa, ua aa wale ia no lakou e hakaka me ka oi o ka pahikana e ka kakou opio Don Maseka mahope iho o kekeahi ulia i halawai aku mawaena o lakou, mahope iho hoi o kona ike ana ia M. de Terevile, aka, ua lilo i poe hoaloha pilikino no Don. Maseka mahope iho, a oia kela mau hua palapala e hekau ae la maluna o ke poo o ka kakakou moolelo—“Na Pukana Ekolu.”

   E haalele kakou i ke kamailio ana no ko lakou ano, a e hoi aku no kakou i ke kukai makailio ana no ua poe nei, oiai no kakou opio iloko o ka lana malie o ka wai o ka noho mamule ana me ka pane wahi lea ole aku i keia poe.

   O keia mau kukai olelo ana ma waena o laua, ua haawi aku no ia in a manao hoohuoi iloko o ka poe e noho ana iloko o ka rumi ia wa no ka mea oiaio e pili ana i keia mau mea, a no ka ike koke ana aku o na kanaka ne ii keia mau manao hoohuoi o ke kaumaha a me ke kuihe e holopuni ana ia lakou, ua huli hou ae la oia a pane hou ae le me ka ninau ana ma ii keia mau huaolelo.

   Aole anei pela ka mea oiaio i Aramisa”

   He mea k@ paha i ka mea kakau ka hoomaikeke ana aku ia oe e ka mea heluhelu i ka inoa o keia kanaka.

   He makehewa ke kamailio hou ana no ia mea i heia wa!   O kou manao no paha ia!  Wahi a Paresa i pane kikoola aku ai ia Aramisa.

   Ka! he mea kepauaha loa kela e u e ike nein a makemake anei oe i ike i keia kiu’@ ka hilahila ole i hoohana paau’a ia malalo o ke Kadimala e hele mai e oki p ae i ka mana o @a kukai kamailio ana mawaena o kakou, a e ike hoi oe i keia p@wa o ka haahaa loa e ake ana i ka puni kok@ o kr oki ana mai i ke kania- i o Kalae.

   Me ke ake ana hoi o ka manao haak@i o ka hooko ana ma ii koua manao puuwai eleele o ka pepehi aua a make ke Alii ka Moi, a e hoomale aku i ka Moiwahine me ka Monasina.

  Ae, aole paha he mea hookahi i ike i ka puana a ka moe; aka he kea oiaio no nae, ua hai mai no hoi paha eo ia makou i ke ahiahi o nehinei, a oiaino hoi kakaou iloko o ke pioloke no ia mau mea au i hoike mai ai, eia nae hoi o eke olelo hou mai nei, aole pono e kamailio hou no ia mea.

   Aole au i manao e kuhalake ana oe no keia mea, @a oiai hoi, ua hoopuka maoli mai @a oe i kou manao no ia mea, nolaila, he mea pono ia kakou ke kamailio me ka malie no keia mea, wahi o Aramisa i pane hou aki ai.

   Ma o na diabolo ala a pau o ka po, in a owau o Kalaea, penei la ua paa ia’u keia Rokefoda i ka hoopaa ia iloko o kekhi kamaa buti alualuala, wahi a Paresa.

   A ma o na diabolo lapu ala no hoi a pau o ka po, e paa @u ana no hoi oe iloko o ke kamaaabuti alualu o ka haki Duke Welinetona o ka aahu ulaula, wahi hou a Aramita @a Paresa.

   Ahe!  Ae! Ke Dute iloko o ka aahu ulaula, huro, huro, no ke Dute iloko o ka aahu ulaula! I hoopuuho ae ai o Paresa me ka leo @ui a apipai iho la hoi i kona mau lima me ke kunokunou ana o kona poo.  Ae in a wale no e uhai ia kona mau kapuai wawae e ka laki me ka hoopakalaki ole ana mai o na diabolo lapu a pa@ ka po, alaila e loaa ana no iaia na haawina o ka ulia laki e ike me ke kilakila o kona kulana.

   He manaolana lo’u, e hooko koki ana oia i kana mea i kamailio pinepine ai, wahi a Paresa.

   Ae, ma o na diadolo a pau o ka po e hiki koke mai ana ka manawa o ia hooko ana, wahi a Aramisa.

   He wahi mera uuku wale no ke alai ne ii kona alahele o ka hooko ana aku i ua mea ala, i pane mai ai kekahi pukaua.

   A ma o na diabolo ala hoi a pau o ka po, heaha ia wahi mea nana e alai hai? I ninau aku ai kekahi.

   E ka@ wale ana no oia o kona ike aku i kea hi i hooilina no ke Kalaunu o Farani.

   Ae, ma ka lokomaikai o na lani, a me ka lapu mau o na diabolo o ka po, ua hauoli au i ka hoike ae, na lawa na makahiki o ke @ ka Moiwahine e hiki ai iaia ke hooko aku i ka hookohu-ana i hooilina no ka noho kalaunu o Farani nei, wahi a Paresa.

   Alaila, o ua mau diabolo lapu nei ka paha keia o ka po e holapu hele nei me ka i ana mai, eia ke Duke o Bakinahama i ke kulanakauhale alii o Farani nei ea, wahi a Aramisa me kea no pahenehene.

   Ae, he oiaio ia, ke iapu io nei no ua poe diabolo nei o ka po, e la aka polulei ole o kau mau mea e kamaili nei e Aramisa, wahi a Paresa  inane aku ai.

   Aole wale oia, aka, o kou mau noonoo a pau ke kaualako ia nei oe iloko o ka lapu mau ia o ka naka o na kuli a me ka hohe wale, a e ho oi ia aku ana kou lapu ia ana e na diabolo o ka po, i na e lohe ana o M. de Terevile i ke ano o kau mea e kamailio nei i keia wa.

   I na pela koou manao, alaila, ua lawa ae la au i ka lapu ana a keia poe diabolo; i pane hou aku ai o Aramisa.

   Wahi ho@-a Peresa i pane hou aku ai ia Aramisa, he mea pono ia oe e @lo i koa kiai puakua no kea li ka M@, a i ole, i diabolo, aia no nae ia i kau mea e makemake ana o na mea elua.

   A oiai no laua e kamailio ana, na lohe ia aku la kekahi leo i ka pa-e ana mai o ke kahea ana me ka leo nui

   E Aramisa!

   E Paresa!

   Halo, halo, e na keonimana, e na keonimana, @ e ka holopuni ana ae hoi o na leo hooho a puui o loko o ka rumi a lakou e noho ana.

   I keia wa i komo mai ai kekahi kanaka iloko o ka rumi a pane mai @a i ka i ana mai:

   Aia o M. de Terevile, Kapena o ka pua@ ma ke kuiana i ke kali mai ia Don M. Maseka.

   I ka manawa i puka mai ai o keia mau huaolelo mai kela kanaka mai kela kanaka ma ii komo mai ai, oia koke @o ka wa i meha pu iho oia o ke anaina a puni o ka rumi hookipa me ka puai wahi leo hou ole ae.

   Iloko o keia meha ana, ua @ ia aku la ka kakou koa opio Don M. Maseka i ke ku ana ae iluna a komo aku la iloko o ka rumi hookipa kahi a M. de Terevile e kakahi mai ana iaia.

   E na makamaka, ua hiki mai kakou i kahi i hele aku ai o ka kakou opio no ka halawai pu ana me ke kanaka a kona makuakane i makemakeai iaiai, e @ pu a nano hoi kela leta o ka hoolauna a kaua i ike ai ma na helu mamua aku nei i aihue ia e kela kanaka malihini.

   Nolaila, e haalele kakou i ke kanailio ana no keia p@ kanaka e walau wale nei no, a e huli ae kaua a nana aku i ka hopena o kana huakai me ke Kapena o ka puak M. de Terevile.

Hoolaha.

   I na Luna a me ka poe lawe pepa pakahi, a me ka makamaka eae o ka NUPEPPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI ma keia ke hoike ia aku nei ia oukou apau, e palapala pololei mai ma ko’u inoa no na kauoha nupeppa, na hoolaha a me na hoouna kala ana mai a pau.  Aole e mana kekahi palapala hookaa ke ole e kakauinoa ia e a’u ma ko’u inoa ponoi elike me ia malalo iho, in a ua hiki ole ke kakau mai ma ko’u inoa haole, alaila, e kakau mai ma kou inoa Hawaii elike me ia e puka aku nei; a i ole ma ka inoa o na “NUPEPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI”

JOHN K. PRENDERGAST.

KAPAMAWAHO.

Puuku o ka Nupepa Ka Oiaio a me Ka Leo o ka Lahui.

Honolulu Jan. 12 th , 1894

-------

NUPEPA KA OIAIO.

------

E HOOPUKAIA ANA E

KEKAHI HUI HAWAII PONOI

I kela a me keia Poalima.

-----

Ka uku o ka nupepa hookahi: No eono malama, $1.00, no hookahi makahiki $2.00

 

KUIKE KO MAKOU RULA.

   He uku emi mai no hoi ko na hoolaha oihuna, na hana kalepa, na hale kuai o kela a me keia ano.  O na hoolaha mei na apana mawaho aku o ke kulanakaua hale nei, e hoouna pu ia mai ka uku.

   E hoouna ia mai na manao ma ke inoa o John e. Bush Ailuene Buki, o na kanoha nupepa a me na hookaa ala a pau ma ka inoa o ka Puuku John Kapamawaho Preadergast.

JOHN E. BUSH,

         Lunahooponopono

       JOHN K. PRENDERGAST.

------------

Olelo hoolaha.

   E il=ke auanei na kanaka a pau ma keia hoolaha, ke papa a ke hookapu loa ia aku nei ka hele ana ma na kai lawaia o Mokapu me Makapuu, a me ka hopuhopu manu ana maluna o ka moku-manu o Mokulua; mawaho aku o Makapuu, Hooiaupoko, Mokupuni Oahu.  Ua kapu loa ia mai keia la aku, e puka aku nei keia hoolaha.  O ka mea a mau mea e kue ana i ekia, e hoopiiia no ma ke Kanawai.

 JNO. A. KAHOEKA.

Waimanalo, Januari 25 th , 1894, Im-d.

----------

ROBERT W. WILCOX.

--------

HE MEA ANA AINA.

   O ka poe a pau e makemake ana e ana ia ko lakou mau aina ma Honolulu nei a me na wahi e ae o ka Mokupuni Oahu nei, a me na Mokupunie ae.  K@hele ae m@ ke Keena o ka nupeppa Ka Leo a me “Ka Oiaio,” ma alanui Pa’i Palapala: a i ole ma ka Bele Telepona 245, no ke kuka ana i ka uku.  He oluolu ka uku no ke ana ana i na aina.

----------------

NA IPU OLELO KUPANA@A

-----

   Nui @ Mele Hawaii ano hoa loa aka @ Himeni Quintett, i himeni ai iloko o ka @ Olelo Hookala Kupua a Ad@eona e ku nei ma ke Alanui Hotele, maloko o ka hale pohaku o Burna ma.

   He helena nui o na MELE HOAEAE OI@OLI HULA, mai ka poe lae@ @ o ka Paeaina holoekoa ma ia hana.

   E @ ae malaila e hoolohe ai in a mele ano hou loa.

G. STOECKLE.

“Alanui Hotele Jana. 1, 1895. 1@-dlv.

----------

HOOLAHA HOU.

----

Ke hoikeia aku nei imua o oukou e na makamaka, ua hoi hou ae nei a u’e noh@ p@ p@ kau oiohana humu lole, maloko o kou Kumi Humulole aluna o ka Hale @uai o N. S. Sachs ma ALANUUI PAPU Helu 320 i keia manawa.

MRS. A.M. ME@

   Puka komo ma ka puka @ ai iluna o ka Hale Pai Kii@ J Williama.

Ianuari 1, 1894.   @