Ka Oiaio, Volume VI, Number 41, 12 October 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii.

OmUUia e Ma»e Manu. «© 11 KA Ī.EO.' Ea buakai hele makaikai a Laukaieie me kana Alukaae—Lilo o Ma kanikeoe m©* naau alakai ma ka ftsH*£t»tne ka moana Ike ia nft ksM£hu 1 mUoko o ke kw a ae ka nei—Hele pu me na ohana pt»oi—Hoonohoia o - Lankieieula i IMkalani—Ulu ka ieie ma keia inan njokupuni—Lilo i mea hoomanao ia e ka L&liu Hawaii nei. 1 I ka ma<*iS#i aeo na kiponi a Ka j ehaeha. ua aku la laua nolokoo i ka rumi hookipa o ka aj uaalaiia laua kabi i >ooiuuluai noi kekahi mau $»inute. Iketawa. ua kauoha koke aku la oia i kekahi o na kauwa lawelawe olekoo ka Hoteie, e kii i kona Kaikuana, a e hele mai i ka Hotele j nei, no kekahi han&au i manao ai i e h->ike aku iaia. ; I kela wa koke no, ua hala koke aku Ia ka ele'.e hooko kauoha. no kahi o ke kaikuana o I'ilipo. laia i hiki aku ai imua o ke kanaka hanai holoholona, ua ninan koke mui la oia, i ka Elele lawe kauoha. I kū uaai nea nnei oe iau? Ae, wahi a ka pane. Ua hiki 9i9 anei o Lau Omaomao? Ka, aole i maopopo ia'u, aka. ua ike aku nei nae au i kekahi keiki opiopio, e nohe ana iloko o kgfeumi hookipaAe, ua ponq, haele aka kaua, o Lau Oanaoma* aku !a kaoi, a kahi no a pono. 1 k«la qa hek aku la laua nei, a hiki i k|i Hotel«« a hoi aku la me ka hia paiok o aa knkaipali nihoniho o ft|teoari, na ka ouil* ana uonaUfaa akau» i»a kikoni w«la a k« abha puiMhana. I kela wa, (|a pan« koke aku )a ua knnaka holohokma nei, bm ka nina« ijna: Ua lona anfi ia oa kakaki o wili papa a ko'u neli i la w« aku nai iou aia, |k«ia jLk*hiaka iho mi? i f Aolehoi ha ihe n«i, pehaa la olna i hop< hopo oiai aoU oiai , eaake aia no eia ke o}a nei; a k», o i k«ala kahiO«e kikl ika «I, oia wnkaokaU oiai, k« na

aao pei au hehui nm ke U, o ke la poe powa a ka «loaa ana ino nae iau ka olua kai kamahine nie -ka pili kia ole 1 loko o ieli» nani kea la ka.. ■ "■ .i : ~' Nolaih», e heolana i ko nao mai'hrpohopo, a e liilinai <r>ai uialu na o'u a na ka la e hifci mai » na e hoohaubli teai ia A 110 ikeia manawa, e noi akir i ana au e hooknu maiolua ia'u, a . mai keia Ja'6ti, aoie loa (j>tu& e ike hou aoa iaV eaa ko olua Hoiele nei aole bo hoi olua e lohe hou ana i, ko'u infta rua ke knlanakauhale o Mieouri nei, ame kabi kauhaie o Lama; a hiki ika wa e ioaa ai ka | olna kamalei, ka ui Meliaka, alaila ; ike hou olua ia'u. j E na keommano, o ke aloha no ko olua, a e hoi ana wau p a ua 1 nai m aku ke aloh« hope mawaena, 0 lakou, a hoi aku la oia. Ua hoi pololei aku la i ka Makai Kiu Lau Omaomao no kona home, oiai aia ka La ke hookokoke aku Ia 1 ka iiikai; a i ka nalo hia ana aku o ka malamalama o ka La, ua hiki pono aku la oia no kpna home aloha. Ua hele aku la oia a lawolawe i mau mea ai nana, ua pa|na ih > la oia. ' — t ! | K hooniha ann hoi i ka iua o kal inaina, 1 !awa p<>no ai na keena I pHahana o kona kino, a hiki i kn | maona ana. | I ka pau ann o kana ai an«t. 111: haule ae la oia hoonanea n» kona' rumi hookipa, a malaila oia i ho<>i 1 uaoea ni. me ka heluhelu ana 1 ka ' moolelo <Tla ha a na makai kiu e | fte, a me ko lak.n: knmo ; ana iloko : 0 na kahua kaua, a ua hoohul.a oin 1 kona manawa, a hiki iwale i nn h«ra liilii o ke kuluamnoe, a h nule aku la oia ma kona wahi moe hoo' luolu. A1 ka hoea ana mai oka La i ke kakahiaka, ua 'la ae ia oia a liuliu no kona paina kakaniaka, « haupa iho la i ka ouo ana i hoomakaukau ai, a lawa ka lua o ka ino-

Ka haau an* o ka Mtik»i Kiu ii ka meheu o ,loaa ai ka «i Meliaka Kona loaa ana iloka o ke ann hnna o na pow», komo kino k» ' kai Kiu iloko ona paio bahana an». J !anaki]a ka Makai Kni, hooho-i ka ia na poe powa, liloi ka Makai I Kiu i mea weliweU nui hw ia « nr» | poe haihai kanawai a pau, uia keia : huakai ua 3o&a i>u i ka Makai Kin Lau Omaonao, ka mea n»»a i jh? : pehi hoomainoino i kona niakit,thi-, ne. oiai kona mau la opto, i ka uopu pio ia ke kalohe, «t lanv ia no Miaoun, ike hou ka ui| Mel'aka i £ hnoi»«uao e ua i «uakamaka' heluhelu ika olelo hop* •ka Naai Kiu Ui Omaeuaao. t |vane aku ai imna o Pil i>o ma oi« h->i, aol« o ike. ar. j)e lioi e lohe hou nona, * hiki ika loaa hou ana oi ka ui Nt. liaka iata, I ka hoea ana mai o k* kakahiaka, ua li«iUu ilu ka M laia iho, no ka h.H»Uko au» ai i i na moa a pau e p»u»o a» n«» kana h«akai Me. 1 ka makaaka» ana, «a paina ih» la nia i kona a<na kakahfeka, a i ka pau ana o kana ai ana.i ua hoomai kai aku ia oia i ka Hak»». no kona *ki ana mai iaia.

I nn pau ana o kana kalo):;t"fī*i aha, Uiupani-.m ū la. viii* i ka yukū! 0 kona haie, a ki 'l» » paa. •» ; Ihele'aku 1* a kau ilnha o kona lio ;>; hoomaka aku la « he^o. Ua mot;<> .Ia kf uh' i b«le o ka Mikat Ki<* Lan 1 *nao i>9 ke 110 ka hakiiai hek' ana m» na Iwa l]iuna ona poe powa, oiai, ua hooinanao no uia. ■ aov k& ui Melia.>a. aka, o k.i h'ii powa wale «olō.leke. . A he manawa j .>ihi tna ia hope raa' i. ua ala ae la he kaua miW.iena o nalii o ka aina nie na. niaknainana, ua lawe 0 Kanekoa i na poe a pau Oiaa a huna ui 1 lrsfeo o koin iu:t a hiki i ga wa i pau ai ko kekahi p>mi : .h>ii mai a ■l«kanike<{o aku no keia l*ia aia "Keia lua ke hamama 'la koua mau i>uka a hiki 1 keia wa» na ko Olaa poe kamaaina e hooia inai i keia lua a me ka poe o kai 5 Keaukaha. A Siieta hoi ka lua ia nia ka aiha 0 Hilo Hawaii. hoonee aku kaua e mea helnhel'» no na !ua i koe ma ki aina a merka moana. la Makanikeoe \ haalele, nku l,v ia Kanekoa maloko o kan.'liHe' hiki nn kahi o kona kaikuahine liaku l.ani e noho ana 100 na<>h:<.na a paii ina L'ini ]>o. Aia keia wahi ma k.ii o ko a'anui aumiiii e hele mn mai Hilo 'l'aona aku no i'nna. ir-n k:M»9heleo Panaewa, ua pilii«i >ne kal>i <: jMh<» lioo o Kahi «r:ik:tupu a in': .M :nv«r. ka mokuii.'i o Ililo n i*i<» Pun ai.i mawaona o koia wahi.o L-in : p.>. a Ina kupono hoi keia w«!ii : kai >) l'i mi, ka' 1 ■ i p-ia ai ka wmn o l> i ' n.i'i aupum kaulana a m.- k«>n:i la<> i h:in;ii,i a. 1 ka hoo Knmehan» hal. 1 In M:ikanikere i hikj ;iku ai ma kel« w ,hi a ka men nnna keia na- ! noi e n- iīo ui.ii sni -u •. '1 ko ke lakon no kalii <■ kel» I, >kr-,va<. ;> ' aka, a ua au iji wahi wai i!io .la lakou nei a f.\u m ilaila me ka ! nana p.>. o ana i ua mea a piu uia - lo!;o o k*. I.a lok >

Ma keia makaikai a;i.t ona IMH*. inalihin!, «m'o he p.K» kaai i sn . n:iti:i 1 .k.ni i ifc > m.-»i uia -a ih: a mah >pe iho u ko lak .-vi iu mi . 11. ī ua heie a'eu ka l.u;-.k.i; jp 1 ka' Wsiuhi