Ka Oiaio, Volume I, Number 96, 14 May 1896 — Page 1

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

 

BUKE I      HONOLULU, MEI 14, 1896.      HELU 96

 

OIAIO PUKA LA NO NA AINA KAHIKO

 

NA KULANAKAUHALE I NALOWALE A LOAA HOU AKU

 

MAHELE II

 

MOKUNA I

 

KE Awa Kahiko loa o ka honua nei - Pilikia o ka pae ana aku - Ke ano o ka noho ana o ke au kahiko ma na Aina Hikina - Ke Kula o Sarona - Ke Kulanakauhale o ke 'lii Nui - Na manao mua o ka ike ana aku i ka aina - Kahi e kumakena ai na Iudaio - Kuanea a anoano ke nana aku - Na Manao aloha no ka Aina Hemolele.

 

            Aka, malalo o keia mau lehu lepo a me na opala uhi o keia mau keneturia i hala, ke waiho moe malie la no ke "kulanakauhale o ke Alii Nui." I elieli ia iho ma kahi e manaoia ai he kanalima a he haneri paha kapuai malalo o ka ilihonua, aia no e loaa iho ana na kia nani o na hale kelakela o ke au kahiko, na ipuka nani, na hale manoanoa o na paia a me na mea e ae i kukuluia i ka wa kahiko e na 'lii o ka Iseraela, e waiho ana no, a ke hoomaemae ia ae, e hoike mai ana no i ka nani o ka Ierusalema o na la i hala.  He mea oiaio e loaa iho ana ke kulanakauhale maluna o kekahi kulanakauhale, he hanauna e moe ana maluna o kekahi hanauna.  O keia kulanakauhale i ihupaa ia oia no ka Ierusalema i ko Kristo manawa.  Maloko hoi o na alanui o keia kulanakauhale malalo e waiho la, ka hele ana a "ke kanaka o ke kaumaha" me ka luuluu i ke kea o kona molia ia ana i ka make ehaeha a me ka mainoino; a ma ke kulana hoi o ke kulanakauhale e ku nei i keia la, ua hiki ke ike ia ka hookoia ana o kana mau olelo i wanana ai no keia kulanakauhale, aole hoi e koe iho kekahi pohaku maluna o kekahi, aka e lukuia a e hoonalo loa ia aku hoi lakou.  "E pau ia mau mea i ka hoohioloia, aole e koe kekahi pohaku maluna o kekahi pohaku."

            O keia opala, lepo ae, a me na pokahu, i hoopiha iho i keia awawa, oia no ka hana mau o na kau.  He iwakalua manawa o Ierusalema i lukuia ai e ka kaua, ke ahi a me ke olai, a i ka manawa i kukulu hou ia ae ai, aole hoi he paeli ia iho a loaa kahua, aka e kukulu ia iho ana no na hale maluna o ke oka a me na mea i luia, a ku ae la he Ierusalema hou maluna o ka oka o ka mea kahiko.

            Eia no hoi kekahi, @ olioli loa na alanui o na kulanakauhale o na aina Hikina, a e noho mau ana hoi kanaka i ka hapanui o ko lakou manawa mawaho ma kahi o ke ea hamama, e kiloi ana i ka lakou opala, lehu, a mea e ae ma na alanui.  No laila, ina kakou e manao ana, e hoopiha ana keia mau mea i kiloi ia mai na hale aku he hookahi iniha o ka ilihonua iloko o kela a me keia mahahiki, alaila, e piha ana hoi kekahi wahi he hookahi haneri a me kanaono kapuai iloko e iwakalua keneturia.

 

Aole i pau.

 

KA HULIHIA ANA O ANE-KRISTO

           

            Ua hoopomaikai mau ke Akua i ka poe hoolohe a hoohaahaa ma ka manaoio; aka o ka poe e kue ana i kona mana, i hookuukuuia e hoehaeha me ka hoohihia i ko ke Akua poe kanaka, no kekahi mau makahiki loihi, e loaa aku ana no i na hopena kupono mahope aku.  He hoomana maemae ka ekalesia apokolo i kukuluia e Karisto a hoomauia mai e na apokolo, e hahai aka me ka hoolohe pono i na alakai a kona Poo a me kona Kumu Akua; aka ua hookaowale liilii mai oia mai ka Karisto ao aaa i kela a me keia manawa, ua komo mai na manao like ole, ua haehae ia hoi ka ohana haipule e na iliohae, ua ko aku hoi na kanaka i na haumana mahope o ka lakou mau ao ana, a he lehulehu na hana pegana a me aia i kukuluia iho ma kahi a Karisto i kukulu ai me ka Pohihihi ole.  Oih. 20:28-30; 2 Tim. 4:1-4. Ua hooikaika hoi na bihopa naau haakei o Roma e lilo i poo maluna o na ekalesia, me ka olelo ana mai no o Karisto i kana mau paahana, "aole hoi oukou e kapaia mai, na haku, hookahi o oukou Haku, ka Mesia.  Aka o ka mea nui i waena o oukou, he pono e lilo ia i kauwa na oukou."  Mat. 23:10, 11.  O Petero ponoi no, ka mea e oleloia nei nana i kukulu ka hoomana-pope, kai olelo aku i na bihopa Karistiano, "mai hana hoi me he poe alii la maluna o ka ekalesia, aka, me he poe kumu la, i hoomahuiia'i e kela poe."  1 Petero 5:3.

            Mamuli o na hana kalai aupuni ana a me na hana hoowalewale, ua lilo hoi i na Bihopa o Roma, ka mana e hoomalu iho i na aha Karistiano a pau, ma ka olelo kuahaua a ka Emepera Justiniana, i lilo he mea mana i ka makahiki 538.  Mai ia manawa mai ua laulea hoi na pope e kapa iho ia lakou me na inoa hoohanohano "Hope o Karisto" "Ke Poo o ka Ekalesia Puni o ke Ao," "Ka Haku Apokolo a Makua o na Makua," me ka lohe pololei no i ka olelo a Karisto, e i ana.  "Aka; o oukou, mai kapa ia oukou he Rabi, no ka mea he hookahi a oukou Kumu, o ka Mesia, a he poe hoahanau oukou a pau, aole hoi e hoomakua aku oukou i kekahi kanaka ma ka honua nei; hookahi o oukou makua aia i ka lani."  Mat. 23:8, 9.  No na makahiki uluhua loihi he 1260 (ka manawa, na manawa, a me ka mahele o ka manawa," Dan. 7:25), ua paa iho hoi keia mana naau @hoa, hoomaewaewa, puni-koko, i kona mana maluna o na ekalesia, a iloko o ia manawa he mau miliona lehulehu o na haipule o ke Akua i hoomainoinoia a ko lakou make ana, a ua komo aku hoi ke ao holookoa iloko o ka manawa i kapaia "na au pouli."  Aka ua hoopau iho hoi ka Haku i keia hana hoomainoino, i ka M.H. 1798, ua hookahulihia ia iho la keia mana e ka puali kaua malalo o Generala Berthier, ma ka hoopio ia ana o ke aupuni Pope o Roma, a lawe pio aku hoi ka Pope (Pio VI) e noho ana ma ia noho ia wa, a make pio aku i Farani i kekahi makahiki ae.  I ka 1880 ua lawe pau ia ae hoi ko ka pope mana aupuni e Victor Emanuela, a no na makahiki lehulehu aole hoi he mana o ka pope e hiki ai ke luku aku i kekahi mea e like me mamua.