Ka Oiaio, Volume I, Number 126, 24 June 1896 — Page 2

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

KA OIAIO PUKA LA

JOHN E. BUSH Luna Hooponopono a me Puuku

HONOLULU, IUNE 24, 1896

 

NA BERITANIA A ME HAWAII

            Ina he ano kekahi iloko o na olelo, alaila, ua hiki ia kakou ke manao ae, he kumu no kekahi o na olelo e pu’a mai nei no ka hoihoi ia mai o V. V. Akepoka i Hawaii.  I keia mau la, ua lawe mai ka Avatasia i ka olelo a Adimarala Belkuap, o ke aumoku kaua Amerika, e ahewa ana i ke kupono ole o ke kulana o Beritania e hoohana aku ai pela ia Hawaii, a me ka hoohalike ana, ina ua kupono e hoihoi ia o V. V. Akepoka, alaila ua kupono no ia Enelani e hoihoi aku ia Kauka Jameson i ka Repubalika Transvaal.  Aole makou i ike i kahi o ka pili o ka hoohalike, oiai ua hopu ia ke Kauka e kipi ana, a o ko V. V. Akepoka hewa hoi i kipakuia ai, kona hai ole ana he kipi kekahi i manao ia e hana aku oiai, ua manao ia ua ike oia.  Ua loaa pono kekahi e kipi ana; ua manao wale ia hoi kekahi ua i ke e kipi ana kekahi poe.  Ke olelo nei hoi ka Avatasia he oiaio no ke kahua o Adimarala Balkanp, aka heaha ka waiwai o ka noonoo ana no ia mea, mamua o ka ike ia ana.  E kali o Hawaii a hana mai o Enelani pela.  E ike no anei ka poe Pelekane, ua like no ka oolea o ka puniu Hawaii i ka wawahi iho me ka puniu Transvaal.  Hoonahoa no ka Repubalika Hawaii.  Nawai la ka ai a laua.

 

AOLE AIE

            I ka ninau ia ana aku o ke Kuhina Damon no ka aie lahui, ua olelo mai oia aole e loaa ma Kaleponi.  Ina e nele ka hoaie i kahi kaena ia o ka nui o ke dala, a i ike ia ke kulana o ke aupuni, pehea la keia hooleia mai.  Ua manao iho hoi makou, ma ka nui olelo i ka maikai o ke kulana aupuni repubalika, e like ana la ke aupuni me Aladina o ke kaao Arabia me kana ipukukui gula, he anai wale ae no, a ua loaa ka makemake – eia ka aole.  Heaha mai nei keia o kakou?  Ua haiki anei ke awa, he ko’a anei ko mua?  oia na ninau a ka poe hoomaloka i keia aupuni.

 

KA BILA UWAINA

            Me he la ma ka hoike ia ana ma@ na nupepa o Kaleponi, ua nui ka manao oluoluia o Hawaii,no ka hooholoia ana o ka bila Uwaina i kanawai.  Ua haawi ia mai kekahi paina hoohanohano ia Kuhina Damon no kana hooikaika ana e lilo keia bila i kanawai.

Ma keia mea i hoopauia ai ka @ o ko Kaleponi poe ia kakou, a e lilo ana hoi keia mokuaina he kokua nui o ke Kuikahi Panailike maewana o Hawaii a me Amerika.  Ua hoopau ia ae la dute, a i ka wa e komo mai ai o keia uwaina me ka dute ole, eia ka ninau, e ana anei ka uwaina, mamua o na waiona alekahola, a e make ana anei ka saki.

 

KELA A ME KEIA

            I ka la 23 nei, ua haalele iho ka mokukaua kaletona i keia awa no Kapalakiko.

            Ua hala aku o W. E. Rowell no Hawaii ma ka Malulani o ka Poalua nei no ka makaikai ana ina alanui a me na uwapo.

            Ua holo aku no Maui o Miss Eva Parker, me kona kaikunane Ernest.

            Nui ka mahalo ia o na haumana o Kamehameha, a ua holomua no hoi lakou ma na ano hana a pau.

            Ua holo aku no Maui ka ohana Gonzales, e makaikai ai.  E holo aku ana no hoi ka poe keaka a Price, no ia wahi i ka Poalima ae nei.

            Ua haule iho o Walter Hayselden mai kona lio iho ma Lanai, a ua loaa iaia kekahi mau palapu.  O kekahi keia o na moopuna o W. M. Kipikona i make.

            Ua makana ae na limahana o ka alakaahao, he hookahi haneri me elua dala, i ka makuahine o ke keiki Pukiki i make ai i ke kaa mamua aku nei.

            Ma ka huakai mua aku nei a ka Ausetralia, ua loaa ia oia i ka ino, a uhi pu ia oia e ke kai mai mua a hope, a komo pu aku no hoi ina keena o lalo.

 

KASTOLA

HE LAAU HOONOHA KUPONO MAOLI

            Aole ke Kastola he mea okoa, aka o ka aila hoonoha no, me kona maikai ole i lawe ia ae.  Ua hiki keia ma ka makou hana hou ana a me ka hoomona ana.  Ua like hoi me ka ai ana o ka waimeli.  Ua like no ka hooena me ko ka aila hoonoha.

            Ua ike hoi na Kauka i ke ano he laau hoonoha maikai.  Hookahi wale no ona kumu i kuihe ia ai, oia ke okaikai mai, a oia wahi ano ka makou i hoopau ae, a ma o ke Kastola hoi ke waiho aku nei makou i kekahi laau hoonoha i hiki ole ke ike ia iho kekahi ano.

NA KUHIKUHI

No na keiki – 1 a ka 6 mahima, 1-4 a 1-2 punaki

  “     “   - 6 a ka 12    “    1-2 a 1      “

  “     “   - 1 a ka 5 make         1 a 1      “

  “     “   - 5 a ka 15   “       2 a 3      “

No ka poe oo, hookahi puna nui.

No ka hoonoha oluolu keia mau ana.

Kuaiia ma na wahi kuai a pau.

Hoomakaukauia e

Ka Hui Kuai Laau o Hobrona Ma.

Alanui Moi, Honolulu

 

NO NA AINA KAHIKO

 

NA KULANAKAUHALE NALOWALE A I

LOAA HOU AKU

 

MAHELE II.

MOKUNA IV.

            Mauna Kalivari, - Ka Lua o Karisto – Na olelo e pili ana – Ka Luakini o ka Ilina Hemolele – ka Basilica a Constantine – Ka Luakupapau o Adamu – Na mea i loaa hou aku.

NA AINA MA KA BAIBALA

            Noia manawa, na maka o ka poe e maka ana i huli ae ai na maka i hikina no keia wahi, a make iho la me ke kii o ke Alahouana ma ko lakou ikena hope loa.  No na keneturia loihi na moi a me na moiwahine, na loea, na kalaiaupuni, na kanaka kaulana, a me na kaka olelo naauao – ka poe mana a me ka poe haahaa o ke ao nei – i hele mau ai e hooko aku i ka lakou i hoohiki a e hoomau iho me na waimaka i ka pohaku, a lakou i manao ai , oia kahi a kona kino i waiho ai; a aole anei ia he mea no kakou e nauki wale ai i ka mea i hiki ke hele a ike, me ka hoala ole ia ae o kona manao aloha a me kona manaoio i ka poe Karistiano hilinai paulele i hoike i ko lakou ano i ke akea.  E ku ana kekahi o lakou no na hora mawaho o ka pono o ka puoa o ka Luakini e hoomalu nei i ka luakupaupau o ka Haku, e ku nana na maka maluan o ka loa kupapau, me ka hoomaopopo aole lakou i kupono e komo e makaikai.  O kekahi poe hoi e wehe ana i ko lakou mau kamaa, a maluna o na kuli e kolo ana a e honi ana i ka pohaku huihui o keia lua laahia; a o na mea a pau hoi e nana ana o keia kahi o ka hemolele i oi ae i na wahi e ae a puni ka honua!

            Ua kukulu hou ia iho nei hoi kekahi kaupaku puoa nui o na metala hulali hoohuihui ia, a i o’a ia hoi me na mea i hana gula ia maluna pono iho o ka hale pu’oa o ka Lunakupaupau Laahia.  Ua kau ia iho keia puoa e kekahi kea, a o ke kaupaku puoa hoi o ka hale Luakini o Omar ma Mauna Moria me kekahi mahina hapa o ke gula.  O ka alu ahiahi ana iho na like me ke ahi la lalapa o keia mau puo’a, a he nani no hoi i ka nana aku mai kahi kiekie.  O kahi hope loa keia a ka weno ana a ka malamalama e ike ia ai mamua o ka uhipaa ana mai a ka pouli – ka lua o ko kakou Hoola i waiho ia ai!

 

            Mai poina i ka Hale Kuai o L. B. Kerr.  He oia mau na mea emi a makamaka hou hoi o na mea kuai ma kona halekuai.

            No ka poe pena a pia i ka helehelena e loa ano ka pia aala Roma ma kahi o Hobron ma.