Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 37, Number 2, 1 February 2020 — Aloha mai kākou, [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Aloha mai kākou,

' 'ŌLELO A KA POUHANA V 1 MESSAGE FR0M THE CE0 r

LET THE LANGUAGE LIVE

'Ōlelo nvt. Language, speech, word, quotation, statement, utterance, term, tidings; to speak, say, state, talk, mention, quote, converse, tell.

Ho'omana'o wau i ka 'ōlelo Hawai'i 'ana a ko'u makuahine a me ko'u mau kūpuna i nā wā a lākou i makemake 'ole ai ia'u e ho'omaopopo i kā lākou 'ōlelo. He hali'a aloha a he mea ho'okaumaha ia ke ho'omana'o a'e au i ka makamae o ko lākou kama'ilio 'ana a me ka hiki 'ole ia'u ke kama'ilio pū. Ke lohe au i ka 'ōlelo Hawai'i ma nā wahi ma'a mau o ka nohona, — ma ka halekū'ai, ia'u e kū laina ana ma ka panakō, a i 'ole ma kekahi lū'au piha makahiki — paipai 'ia au he hō'oia ia ia'u i ke ola o kō kākou 'ōlelo makuahine. Ma ka hapa mua o ke kenekulia 20th, mai make ka 'ōlelo Hawai'i. He hua 'e'ehia ko ka ho'okāhuli aupuni o ka makahiki 1893 a me ka pāpā 'ia 'ana o ka 'ōlelo Hawai'i ma hope iho. Ua ho'opa'i mau 'ia nā keiki no ka 'ōlelo Hawai'i 'ana ma ke kula a ua oki pau loa 'ia ke a'o 'ana o ka nui mākua i kā lākou mau keiki i ka 'ōlelo. Ua mana'o 'ia, 'o ke a'o 'ōlelo Pelekānia ke ala e pi'i a'e ai a holomua i ka wā o ke Kelikoli 'o Hawai'i, ka wā ma hope iho o ke aupuni mō'ī. Ma nā 1970, ua kāka'ikahi nō nā mānaleo, he makule ka hapa nui, e ola ana. He mea nui ka ho'okumu hou 'ana i ka 'ōlelo Hawai'i i 'ōlelo kūhelu o ka Moku'āina o Hawai'i ma ka 'Aha Kumukānāwai o ka makahiki 1978. I loko o 'eono makahiki ua ho'okumu 'ia ka Pūnana Leo a i ka makahiki 1987 ua ho'okumu 'ia 'elua o nā papahana kula kaiapuni Hawai'i DOE mua loa. I kēia lā, aia he 'iwakāluakūmāhā mau kula kaiapuni Hawai'i ma ka pae'āina a poeko ma kahi o 20,000 mau kānaka i ka 'ōlelo Hawai'i i kēia wā. Ma kēia pukana 'o Ka Wai Ola kākou e mālama ai i ka Mahina 'ōlelo Hawai'i. Ma ka hō'ola 'ana i ka 'ōlelo, e ho'omau 'ia nō kā ho'i kā kākou mo'omeheu; i ka 'ōlelo nō ke kuana'ike o kō kākou kūpuna. Ma ke a'o 'ōlelo kākou e ho'omaopopo ai iā kākou ma ke 'ano he 'ohana, he lāhui, a ma ke 'ano he keiki o kēia 'āina nei. 'A'ole hiki iā kākou ke ho'omāiki i ka mana o ka 'ōlelo. Ua 'ike kō kākou po'e kūpuna, "I ka 'ōlelo nō ke ola; i ka 'ōlelo nō ka make." E ola mau ka 'ōlelo Hawai'i.H

Sylvia M. Hussey, Ed.D. Ka Pouhana