Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 38, Number 2, 1 February 2021 — Āhea lā? [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Āhea lā?

j THEVOICEOFNATIVE _> HAWAIIAN BUSINESS

Na Hailama Farden Ma kahi o 30 makahiki aku nei wau i kipa aku ai i kahi ke'ena kū'ai 'o O'ahu Market ma Honolulu - kahi i kapa 'ia 'o Chinatown. Ia'u i kū'ai hele aku ai, ua kā'alo aku wau i wahi kū'ono kū'ai i mālama 'ia e kahi kupuna wahine po'ohina i loko paha o nā kanawalu. Ma kona wahi kū'ono kū'ai, he mau mea'ai Hawai'i li'ili'i a 'ono wale nō kāna i kū'ai aku: 'o ka 'aka'akai 'oe, 'o ka pa'akai 'oe, 'o ka pū'ulu limu kohu 'oe, a pēlā wale aku nō. I ku'u nānā 'ana i ua pū'ulu limu kohu lā, ua komo ka mana'o i loko o'u e kū'ai mai i pū'ulu na'u. A kokoke aku wau i ia kū'ono, ua mana'o ihola wau, "Pehea lā? Ua hiki anei kēia wahi kupuna Hawai'i ke 'ōlelo Hawai'i? He mānaleo paha? Ua kau a'e i ka'u noi iā ia i ia pū'ulu limu kohu ma ka 'ōlelo Hawai'i nō, "E kala mai, I pū'ulu limu kohu na'u, ke 'olu'olu? 'Ehia kēlā?" A 'o kona pane maila nō ia ia'u me ke kāohi 'ole ma ka 'ōlelo Hawai'i, " 'Ehā kālā pākahi." A 'oka'uiāia"Ho'okahina'uke 'olu'olu." Ua ho'omākaukau 'o ia i ka'u limu a hā'awi me ka 'ōlelo, "Eia kāu limu kohu, a ua hā'awi aku wau iā 'oe i ho'okahi hou a'e me ka manuahi." Ua mahalo aku wau a ho'i me ke aloha i pā ka nā'au. I leha aku wau i ku'u hali'a no ia wā i hala, no'ono'o aku i kēnā kupuna. 'A'ole kā 'o ia i ho'onui a'e ku'u wala'au Hawai'i 'ana iā ia, mehe mea lā ua laha nō ka 'ōlelo Hawai'i i ia mau lā no ho'i (ma kahi o ka makahiki 1991 kēia) - Iā ia, 'o ka 'ōlelo Hawai'i he 'ōlelo kū'ai mau ho'i hā mai kona wā 'ōpio a i ia lā. Ua ho'okuluma 'ia ka 'ōlelo Hawai'i! Pehea lā e ko Hawai 'i? Āhea lā e lilo hou ai kā kākou 'ōlelo 'ōiwi he 'ōlelo ho'okuluma i laha pa'a ma waena o nā wahi kū'ai e like me ka'u i 'ike ai i mau makahiki aku nei. Āhea lā? ■